هر صبح یک آیه:
🌺اَعوذُ باللّهِ مِنَ الشَّیطانِ الرَّجیم🌺
«يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِنَّمَا الْخَمْرُ وَالْمَيْسِرُ وَالْأَنصَابُ وَالْأَزْلَامُ رِجْسٌ مِّنْ عَمَلِ الشَّيْطَانِ فَاجْتَنِبُوهُ لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ»
اى کسانى که ایمان آورده اید!شراب و قمار و بتها و ازلام [= نوعى بخت آزمایى]، پلید و از عمل شیطان است، از آن دورى کنید تا رستگارشوید.
(مائده/۹۰)
@ayehsobh
❇ تفســــــیر❇
شأن نزول:
در تفاسیر شیعه و اهل تسنن، شأن نزول هاى مختلفى ذکر شده است، که تقریباً با یکدیگر شباهت دارند از جمله این که: در تفسیر درّ المنثور از سعد بن وقاص چنین نقل شده: این آیه درباره من نازل گردید، مردى از انصار غذائى تهیه کرده بود، و ما را دعوت کرد، جمعى در مجلس میهمانى او شرکت کردند، و علاوه بر صرف غذا شراب نوشیدند و این، قبل از تحریم شراب در اسلام بود، هنگامى که مغز آنها از شراب گرم شد، شروع به ذکر افتخارات خود کردند، کم کم کار بالا گرفت و به اینجا رسید که یکى از آنها استخوان شترى را برداشت، بر بینى من کوبید و آن را شکافت، من خدمت پیامبر(ص) رسیده، این جریان را عرض کردم، در این موقع آیه فوق نازل شد.
از مسند احمد ، سنن ابى داود، نسائى و ترمذى چنین نقل شده است: عمر ـ که طبق تصریح تفسیر فى ظلال ، جلد سوم، صفحه ۳۳ ـ علاقه شدیدى به نوشیدن شراب داشت، دعا مى کرد، و مى گفت: خدایا بیان روشنى در مورد خمر براى ما بفرما.
هنگامى که آیه سوره بقره یَسْئَلُونَکَ عَنِ الْخَمْرِ وَ الْمَیْسِرِ نازل شد، پیامبر(ص) آیه را براى او قرائت کرد ولى او باز به دعاى خود ادامه مى داد، و مى گفت:
خدایا بیان روشن ترى در این زمینه بفرما، تا این که آیه یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا لاتَقْرَبُوا الصَّلاةَ وَ أَنْتُمْ سُکارى نازل شد، پیامبر(ص)آن را نیز بر او خواند، باز به دعاى خود ادامه مى داد! تا این که: سوره مائده (آیه مورد بحث) که صراحت فوق العاده اى در این موضوع دارد، نازل گردید.
هنگامى که پیامبر(صلى الله علیه وآله)آیه را بر او خواند، گفت: إِنْتَهَیْنا إِنْتَهَیْنا!: از نوشیدن شراب خوددارى مى کنیم، خوددارى مى کنیم!
🌼🌼🌼🌼
تفسیر:
حکم قطعى درباره شراب و مراحل تدریجى آن
همان طور که در ذیل آیه ۴۳ سوره نساء اشاره کردیم، شراب خوارى و مِى گسارى در زمان جاهلیت و قبل از ظهور اسلام فوق العاده رواج داشت، و به صورت یک بلاى عمومى در آمده بود، تا آنجا که بعضى از مورخان مى گویند: عشق عرب جاهلى در سه چیز خلاصه مى شد: شعر و شراب و جنگ!
و نیز از روایات استفاده مى شود: حتى بعد از تحریم شراب مسأله ممنوعیت آن براى بعضى از مسلمانان فوق العاده سنگین و مشکل بود، تا آنجا که مى گفتند:
ما حُرِّمَ عَلَیْنا شَىْءٌ أَشَدَّ مِنَ الْخَمْرِ: هیچ حکمى بر ما سنگین تر از تحریم شراب نبود.
روشن است اگر اسلام مى خواست بدون رعایت اصول روانى و اجتماعى با این بلاى بزرگ عمومى به مبارزه برخیزد ممکن نبود، لذا از روش تحریم تدریجى و آماده ساختن افکار و اذهان براى ریشه کن کردن مِى گسارى ـ که به صورت یک عادت ثانوى در رگ و پوست آنها نفوذ کرده بود ـ استفاده کرد.
به این ترتیب که: نخست در بعضى از سوره هاى مکّى اشاراتى به زشتى این کار نمود، چنان که در آیه ۶۷ سوره نحل مى خوانیم:
وَ مِنْ ثَمَراتِ النَّخیلِ وَ الأَعْنابِ تَتَّخِذُونَ مِنْهُ سَکَراً وَ رِزْقاً حَسَناً: از میوه هاى درخت نخل و انگور، مسکرات و روزى هاى پاکیزه فراهم مى کنید .
در اینجا سَکَر یعنى مسکر و شرابى را که از انگور و خرما مى گرفتند؛ درست در مقابل رزق حسن قرار داده است، و آن را یک نوشیدنى ناپاک و آلوده شمرده است.
ولى عادت زشت شراب خورى از آن ریشه دارتر بود، که با این اشاره ها ریشه کن شود.
به علاوه، شراب بخشى از درآمدهاى اقتصادى آنها را نیز تأمین مى کرد لذا هنگامى که مسلمانان به مدینه منتقل شدند و نخستین حکومت اسلامى تشکیل شد، دومین دستور در زمینه منع شراب خوارى به صورت قاطع ترى نازل گشت، تا افکار را براى تحریم نهائى آماده تر سازد، در این موقع بود که آیه ۲۱۹ سوره بقره نازل گردید که:
یَسْئَلُونَکَ عَنِ الْخَمْرِ وَ الْمَیْسِرِ قُلْ فیهِما إِثْمٌ کَبیرٌ وَ مَنافِعُ لِلنّاسِ وَ إِثْمُهُما أَکْبَرُ مِنْ نَفْعِهِما: درباره شراب و قمار از تو سؤال مى کنند، بگو: در آنها گناه و زیان بزرگى است; و منافعى (از نظر مادّى) براى مردم در بر دارد; (ولى) گناه آنها از نفعشان بیشتر است .
در این آیه ضمن اشاره به منافع اقتصادى مشروبات الکلى براى بعضى از جوامع همانند جامعه جاهلیت، اهمیت خطرات و زیان هاى بزرگ آن را که به درجات از منافع اقتصادى آن بیشتر است یادآور مى شود.
به دنبال آن آیه ۴۳ سوره نساء نازل شده که مى فرماید: یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا لاتَقْرَبُوا الصَّلاةَ وَ أَنْتُمْ سُکارى حَتّى تَعْلَمُوا ما تَقُولُونَ: اى کسانى که ایمان آورده اید! در حال مستى به نماز نزدیک نشوید، تا بدانید چه مى گوئید! .
و به مسلمانان صریحاً دستور داده شد که در حال مستى هرگز نماز نخوانند تا بدانند با خداى خود چه مى گویند.
البته مفهوم این آیه آن نبود که در غیر حال نماز، نوشیدن شراب مجاز است، بلکه برنامه همان برنامه تحریم تدریجى و مرحله به مرحله بود، و به عبارت دیگر این آیه نسبت به غیر حال نماز، سکوت داشت و
صریحاً چیزى نمى گفت.
آشنائى مسلمانان با احکام اسلام و آمادگى فکرى آنها براى ریشه کن ساختن این مفسده بزرگ اجتماعى که در اعماق وجود آنها نفوذ کرده بود، سبب شد که دستور نهائى با صراحت کامل و بیان قاطع ـ که حتى بهانه جویان نیز نتوانند به آن ایراد گیرند ـ نازل گردید، که همین آیه مورد بحث بوده باشد، مى فرماید:
اى کسانى که ایمان آورده اید! شراب و قمار و بت ها و ازلام، پلید، و از عمل شیطانند، از آنها دورى کنید تا رستگار شوید (یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا إِنَّمَا الْخَمْرُ وَ الْمَیْسِرُ وَ الأَنْصابُ وَ الأَزْلامُ رِجْسٌ مِنْ عَمَلِ الشَّیْطانِ فَاجْتَنِبُوهُ لَعَلَّکُمْ تُفْلِحُونَ).
جالب توجه این که: در این آیه با تعبیرات گوناگون ممنوعیت این کار مورد تأکید قرار گرفته است:
۱ ـ آیه با خطاب یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا شروع شده، اشاره به این که مخالفت با این حکم با روح ایمان سازگار نیست.
۲ ـ بعد از آن کلمه إِنَّما به کار رفته که براى حصر و تأکید است.
۳ ـ شراب و قمار همردیف انصاب (بت هائى که شکل مخصوصى نداشتند و تنها قطعه سنگى بودند) ذکر شده است و نشان مى دهد، خطر شراب و قمار به قدرى زیاد است که در ردیف بت پرستى است.
به همین دلیل، در روایتى از پیامبر(صلى الله علیه وآله) مى خوانیم: شارِبُ الْخَمْرِ کَعابِدِ الْوَثَنِ: شراب خوار همانند بت پرست است .
۴ ـ شراب و قمار و همچنین بت پرستى و ازلام (یک نوع بخت آزمائى)همگى به عنوان رجس و پلیدى شمرده شده اند (إِنَّمَا الْخَمْرُ وَ الْمَیْسِرُ وَ الأَنْصابُ وَ الأَزْلامُ رِجْسٌ).
۵ ـ تمام این اعمال جزء اعمال شیطانى قلمداد شده است (مِنْ عَمَلِ الشَّیْطانِ).
۶ ـ فرمان قاطع براى اجتناب از آنها را صادر کرده، مى فرماید: (فَاجْتَنِبُوهُ).
ضمناً باید توجه داشت: اجتناب مفهومى رساتر از نهى دارد; زیرا معنى اجتناب، فاصله گرفتن، دورى کردن و نزدیک نشدن است که به مراتب از جمله ننوشید رساتر مى باشد.
۷ ـ در پایان این آیه مى فرماید: این دستور به خاطر آن است که شما رستگار شوید (لَعَلَّکُمْ تُفْلِحُونَ). یعنى بدون آن رستگارى ممکن نیست.
«تفسیر نمونه/ذیل آیه ۹۰ سوره مائده »
@ayehsobh
هر صبح یک آیه:
🌺اَعوذُ باللّهِ مِنَ الشَّیطانِ الرَّجیم🌺
«إِنَّمَا يُرِيدُ الشَّيْطَانُ أَن يُوقِعَ بَيْنَكُمُ الْعَدَاوَةَ وَالْبَغْضَاءَ فِي الْخَمْرِ وَالْمَيْسِرِ وَيَصُدَّكُمْ عَن ذِكْرِ اللَّهِ وَعَنِ الصَّلَاةِ ۖ فَهَلْ أَنتُم مُّنتَهُونَ»
شیطان مى خواهد بوسیله شراب و قمار، در میان شما عداوت و کینه ایجاد کند و شما را از یاد خدا و از نماز باز دارد. آیا (با این همه زیان و فساد، و با این نهى اکید،) خوددارى خواهید کرد؟!
(مائده/۹۱)
@ayehsobh
❇ تفســــــیر❇
در آیه بعد، به پاره اى از زیان هاى آشکار شراب و قمار پرداخته، نخست مى فرماید: شیطان مى خواهد از طریق شراب و قمار در میان شما تخم عداوت و دشمنى بپاشد و شما را از نماز و ذکر خدا باز دارد (إِنَّما یُریدُ الشَّیْطانُ أَنْ یُوقِعَ بَیْنَکُمُ الْعَداوَةَ وَ الْبَغْضاءَ فِی الْخَمْرِ وَ الْمَیْسِرِ وَ یَصُدَّکُمْ عَنْ ذِکْرِ اللّهِ وَ عَنِ الصَّلاةِ).
و در پایان این آیه به عنوان یک استفهام تقریرى، مى فرماید: آیا شما خوددارى خواهید کرد؟! (فَهَلْ أَنْتُمْ مُنْتَهُونَ).
یعنى پس از این همه تأکید، باز جاى بهانه جوئى یا شک و تردید در مورد ترک این دو گناه بزرگ باقى مانده است؟!
لذا مى بینیم حتى عمر ـ که تعبیرات آیات گذشته را به خاطر علاقه اى که (طبق تصریح مفسران عامه) به شراب داشت وافى نمى دانست ـ پس از نزول این آیه، گفت: این تعبیر کافى و قانع کننده است.
«تفسیر نمونه/ذیل آیه ۹۱ سوره مائده »
@ayehsobh
هر صبح یک آیه:
🌺اَعوذُ باللّهِ مِنَ الشَّیطانِ الرَّجیم🌺
«وَأَطِيعُوا اللَّهَ وَأَطِيعُوا الرَّسُولَ وَاحْذَرُوا ۚ فَإِن تَوَلَّيْتُمْ فَاعْلَمُوا أَنَّمَا عَلَىٰ رَسُولِنَا الْبَلَاغُ الْمُبِينُ»
اطاعت کنید خدا را و اطاعت کنید پیامبر (خدا) را. و (از نافرمانى) برحذر باشید. و اگر سرپیچى کنید، (مستحق مجازات خواهید بود. و) بدانید بر پیامبر ما، جز ابلاغ آشکار، نیست.
(مائده/۹۲)
@ayehsobh
ارتباط با مدیر کانال:
@shahed
❇ تفســــــیر❇
و به دنبال آن در آیه سوم، به عنوان تأکید این حکم، نخست به مسلمانان دستور مى دهد: خدا و پیامبرش را اطاعت کنند و از مخالفت او بپرهیزند (وَ أَطیعُوا اللّهَ وَ أَطیعُوا الرَّسُولَ وَ احْذَرُوا).
و سپس مخالفان را تهدید مى کند که اگر از اطاعت فرمان پروردگار سر باز زنند، مستحق کیفر و مجازات خواهند بود و پیامبر(صلى الله علیه وآله)وظیفه اى جز ابلاغ آشکار ندارد (فَإِنْ تَوَلَّیْتُمْ فَاعْلَمُوا أَنَّما عَلى رَسُولِنَا الْبَلاغُ الْمُبینُ).
«تفسیر نمونه/ ذیل آیه ۹۲ سوره مائده »
@ayehsobh
هر صبح یک آیه:
🌺اَعوذُ باللّهِ مِنَ الشَّیطانِ الرَّجیم🌺
«لَيْسَ عَلَى الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ جُنَاحٌ فِيمَا طَعِمُوا إِذَا مَا اتَّقَوا وَّآمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ ثُمَّ اتَّقَوا وَّآمَنُوا ثُمَّ اتَّقَوا وَّأَحْسَنُوا ۗ وَاللَّهُ يُحِبُّ الْمُحْسِنِينَ»
بر کسانى که ایمان آورده و کارهاى شایسته انجام داده اند، گناهى در آنچه (قبل از نزول حکم تحریم شراب) خورده اند نیست. هرگاه تقوا پیشه کنند، و ایمان آورند، و اعمال صالح انجام دهند. سپس تقوا پیشه کنند و ایمان آورند و خداوند، نیکوکاران را دوست مى دارد.
(مائده/۹۳)
@ayehsobh
❇ تفســــــیر❇
شأن نزول:
در تفسیر مجمع البیان و تفسیر طبرى و تفسیر قرطبى و بعضى دیگر از تفاسیر چنین آمده است: پس از نزول آیه تحریم شراب و قمار، بعضى از یاران پیامبر(صلى الله علیه وآله) گفتند: اگر این دو این همه گناه دارد پس تکلیف برادران مسلمان ما که پیش از نزول این آیه از دنیا رفته اند و هنوز این دو را ترک نکرده بودند چه مى شود؟ آیه فوق نازل شد و به آنها پاسخ گفت.
🌼🌼🌼🌼
تفسیر:
تقوا و ایمان و آثار آن
این آیه، در پاسخ کسانى است که نسبت به وضع گذشتگان ـ قبل از نزول تحریم شراب و قمار و یا نسبت به وضع کسانى که این حکم هنوز به گوش آنها نرسیده، و در نقاط دوردست زندگى داشتند ـ نگران بودند، مى فرماید: آنهائى که ایمان و عمل صالح داشته اند و این حکم به آنها نرسیده، اگر شرابى نوشیده اند و یا از درآمد قمار خورده اند گناهى بر آنها نیست (لَیْسَ عَلَى الَّذینَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصّالِحاتِ جُناحٌ فیما طَعِمُوا).
سپس مى افزاید: این حکم مشروط به این است که: آنها تقوا پیشه کنند، ایمان بیاورند و عمل صالح انجام دهند (إِذا مَا اتَّقَوْا وَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصّالِحاتِ).
بار دیگر همین موضوع را تکرار کرده، مى فرماید: سپس تقوا پیشه کنند و ایمان بیاورند (ثُمَّ اتَّقَوْا وَ آمَنُوا).
و براى سومین بار با کمى تفاوت همین موضوع را تکرار نموده، مى فرماید: سپس تقوا پیشه کنند و نیکى نمایند (ثُمَّ اتَّقَوْا وَ أَحْسَنُوا).
و در پایان آیه مى فرماید: خداوند نیکوکاران را دوست مى دارد (وَ اللّهُ یُحِبُّ الْمُحْسِنینَ).
درباره تکرار این سه جمله، میان مفسران قدیم و جدید گفتگو بسیار است بعضى آنها را حمل بر تأکید کرده اند; زیرا اهمیت موضوع تقوا، ایمان و عمل صالح ایجاب مى کند که روى آن به طور جدى و مکرّر تکیه و تأکید شود.
ولى جمعى از مفسرین معتقدند: هر یک از این سه جمله ناظر به حقیقت جداگانه اى است و در زمینه تفاوت آنها احتمالات متعددى داده اند که بسیارى از آنها دلیل و شاهدى ندارد.
شاید بهترین سخن در این زمینه این است که گفته شود:
منظور از تقوا که نخستین بار ذکر شده همان احساس مسئولیت درونى است که انسان را به سوى تحقیق و بررسى درباره دین و نگاه کردن در معجزه پیامبر(صلى الله علیه وآله) و جستجو درباره حق مى کند، و نتیجه آن ایمان و عمل صالح است.
و به تعبیر دیگر: تا مرحله اى از تقوا در وجود انسان نبوده باشد به فکر تحقیق و جستجوى حق نمى افتد.
و بنابراین، نخستین بار که در آیه فوق سخن از تقوا به میان آمده اشاره به این مرحله از تقوا است و این منافات با آغاز آیه که مى فرماید: لَیْسَ عَلَى الَّذینَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصّالِحاتِ... ندارد; زیرا ایمان در آغاز آیه ممکن است به معنى تسلیم ظاهرى بوده باشد ولى ایمانى که بعد از تقوا به وجود آید ایمان واقعى است.
و دومین بار که سخن از تقوا به میان آمده، اشاره به تقوائى است که در درون جان انسان نفوذ مى کند و اثر آن عمیق تر مى گردد و نتیجه آن ایمان مستقر و ثابتى است که عمل صالح جزء آن است.
لذا در جمله دوم پس از ذکر ایمان سخنى از عمل صالح به میان نیامده تنها مى فرماید: ثُمَّ اتَّقَوْا وَ آمَنُوا... یعنى این ایمان به قدرى نافذ و ثابت است که نیازى به ذکر عمل صالح در تعقیب آن نیست.
و در مرحله سوم که از تقوا گفتگو مى کند منظور تقوائى است که به مرحله عالى خود رسیده، به طورى که علاوه بر دعوت به انجام وظائف حتمى، دعوت به احسان یعنى کارهاى نیک نیز مى کند حتى کارهائى که از واجبات نیست.
خلاصه این که: هر یک از این سه تقوا اشاره به مرحله اى از احساس مسئولیت و پرهیزگارى است، مرحله ابتدائى ، مرحله متوسط ، و مرحله نهائى و هر یک قرینه اى در خود آیه دارد که به اتکاى آن مى توان مقصود را دریافت، بر خلاف احتمالاتى که بعضى از مفسرین در تفاوت این سه تقوا و سه ایمان داده اند که فاقد قرینه و شاهد است.
«تفسیر نمونه/ ذیل آیه ۹۳ سوره مائده »
@ayehsobh
هر صبح یک آیه:
🌺اَعوذُ باللّهِ مِنَ الشَّیطانِ الرَّجیم🌺
«يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَيَبْلُوَنَّكُمُ اللَّهُ بِشَيْءٍ مِّنَ الصَّيْدِ تَنَالُهُ أَيْدِيكُمْ وَرِمَاحُكُمْ لِيَعْلَمَ اللَّهُ مَن يَخَافُهُ بِالْغَيْبِ ۚ فَمَنِ اعْتَدَىٰ بَعْدَ ذَٰلِكَ فَلَهُ عَذَابٌ أَلِيمٌ»
اى کسانى که ایمان آورده اید! خداوند شما را با شکارهایى که (در حال احرام به شما نزدیک مى شوند، به طورى که) دستها و نیزه هایتان به آن مى رسد، مى آزماید. تا مشخص کند چه کسى با ایمان به غیب از خدا مى ترسد. و هر کس بعد از آن تجاوز کند، مجازات دردناکى خواهد داشت.
(مائده/۹۴)
@ayehsobh
ارتباط با مدیر کانال:
@shahed
شأن نزول:
به طورى که در کتاب کافى و بسیارى از تفاسیر نقل شده، هنگامى که پیامبر اسلام(صلى الله علیه وآله) و مسلمانان در سال حدیبیه براى عمره با حال احرام حرکت کردند.
در وسط راه با حیوانات وحشى فراوانى رو به رو شدند، آن قدر نزدیک که مى توانستند آنها را با دست و نیزه ها صید کنند!
این شکارها به قدرى زیاد بودند که بعضى نوشته اند دوش به دوش مرکب ها و از نزدیک خیمه ها رفت و آمد مى کردند، نخستین آیات فوق در این هنگام نازل شد و مسلمانان را از صید آنها بر حذر داشت، و به آنها اخطار کرد که: این یک نوع امتحان براى آنها محسوب مى شود.(۱)
تفسیر:
احکام صید در حال احرام
این آیات، ناظر به یکى از احکام عمره و حج یعنى مسأله شکار حیوانات صحرائى و دریائى در حال احرام مى باشد.
نخست، اشاره به جریانى که مسلمانان در سال حدیبیه با آن رو به رو بودند، کرده، مى فرماید: اى کسانى که ایمان آورده اید! خداوند شما را با چیزى از شکار مى آزماید، شکارهائى که به قدرى به شما نزدیک مى شوند که حتى با نیزه و دست مى توانید آنها را شکار کنید (یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا لَیَبْلُوَنَّکُمُ اللّهُ بِشَیْء مِنَ الصَّیْدِ تَنالُهُ أَیْدیکُمْ وَ رِماحُکُمْ).
از تعبیر آیه، چنین استفاده مى شود که: مى خواسته به عنوان یک پیش بینى مردم را از جریانى که در پیش داشتند آگاه سازد.
و نیز معلوم مى شود وجود این همه شکار، در دسترس مردم آنجا یک امر بى سابقه بوده است، و این یک نوع آزمایش الهى براى مسلمانان محسوب مى شده.
مخصوصاً با توجه به نیازى که آنها به تهیه غذا از گوشت حیوانات داشته اند.
و با توجه به این که: این حیوانات به شکل وسوسه انگیزى در اطراف خیمه ها و در گرداگرد آنها رفت و آمد داشته اند، تحمل محرومیت از چنین غذاى آماده آن هم در آن عصر و زمان، و براى آن مردم مى توانست یک آزمایش بزرگ بوده باشد.
بعضى گفته اند: منظور از این جمله: که با دست شما قابل صید خواهند بود ، این است که: با دام و تور مى توانستند آنها را بگیرند، ولى ظاهر آیه این است که حقیقتاً ممکن بوده آنها را با خود دست شکار کنند.
آنگاه به عنوان تأکید مى فرماید: این جریان براى آن بوده است تا خدا بداند چه افرادى از او با ایمان به غیب مى ترسند (لِیَعْلَمَ اللّهُ مَنْ یَخافُهُ بِالْغَیْبِ)، و از دیگران شناخته شوند.
همان طور که در جلد اول، ذیل آیه ۱۴۳ سوره بقره گفتیم، منظور از تعبیر به لِنَعْلَمَ (تا بدانیم) یا لِیَعْلَمَ (تا خدا بداند) و امثال آن، این نیست که خداوند چیزى را نمى دانسته، و مى خواهد به وسیله آزمایش و امتحان و امثال آن بداند، بلکه منظور این است که: مى خواهیم به واقعیت علمى خود، جامه عمل و تحقق خارجى بپوشانیم; زیرا نیت هاى درونى و آمادگى هاى اشخاص به تنهائى براى تکامل و پاداش و کیفر کافى نیست، بلکه باید به صورت افعال خارجى پیاده شوند تا این آثار را داشته باشد، (براى توضیح بیشتر به ذیل همان آیه مراجعه فرمائید).
و در پایان آیه کسانى که با این حکم الهى مخالفت ورزند را، تهدید به عذاب دردناک کرده، مى فرماید: و هر کس بعد از آن تجاوز کند مجازات دردناکى خواهد داشت (فَمَنِ اعْتَدى بَعْدَ ذلِکَ فَلَهُ عَذابٌ أَلیمٌ).
هر صبح یک آیه
شأن نزول: به طورى که در کتاب کافى و بسیارى از تفاسیر نقل شده، هنگامى که پیامبر اسلام(صلى الله علیه
تفســــــیر نونه،/ ذیل آیه ۹۴
هر صبح یک آیه:
🌺اَعوذُ باللّهِ مِنَ الشَّیطانِ الرَّجیم🌺
«يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا تَقْتُلُوا الصَّيْدَ وَأَنتُمْ حُرُمٌ ۚ وَمَن قَتَلَهُ مِنكُم مُّتَعَمِّدًا فَجَزَاءٌ مِّثْلُ مَا قَتَلَ مِنَ النَّعَمِ يَحْكُمُ بِهِ ذَوَا عَدْلٍ مِّنكُمْ هَدْيًا بَالِغَ الْكَعْبَةِ أَوْ كَفَّارَةٌ طَعَامُ مَسَاكِينَ أَوْ عَدْلُ ذَٰلِكَ صِيَامًا لِّيَذُوقَ وَبَالَ أَمْرِهِ ۗ عَفَا اللَّهُ عَمَّا سَلَفَ ۚ وَمَنْ عَادَ فَيَنتَقِمُ اللَّهُ مِنْهُ ۗ وَاللَّهُ عَزِيزٌ ذُو انتِقَامٍ»
اى کسانى که ایمان آورده اید! در حال احرام، شکار نکنید. و هر کس از شما از روى عمد آن را به قتل برساند، باید کفّاره اى معادل آن از چهارپایان بدهد. (کفّاره اى) که دو نفر عادل از شما،معادل بودن آن را تصدیق کنند. و بصورت قربانى به (حریم) کعبه برسد. یا (به جاى قربانى،) با اطعام مستمندان کفاره دهد. یا معادل آن، روزه بگیرد، تا کیفر کار خود را بچشد. خداوند گذشته را عفو کرده است. و هر کس تکرار کند، خدا او را مجازات مى کند. و خداوند، توانا و داراى مجازات است.
(مائده/۹۵)
@ayehsobh
ارتباط با مدیر کانال:
@shahed
❇ تفســــــیر❇
گر چه جمله اخیر از آیه قبل، اجمالاً دلالت بر تحریم صید در حال احرام دارد، ولى در آیه بعد با صراحت و قاطعیت بیشتر و به طور عموم فرمان تحریم صید را در حال احرام صادر کرده، مى فرماید: اى کسانى که ایمان آورده اید! در حال احرام شکار نکنید! (یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا لاتَقْتُلُوا الصَّیْدَ وَ أَنْتُمْ حُرُمٌ).
آیا تحریم صید (که به قرینه آیه بعد شکار صحرائى است) تمام انواع حیوانات صحرائى را شامل مى شود ـ اعم از حلال گوشت و حرام گوشت ـ یا اختصاص به حلال گوشت دارد؟
در میان مفسران و فقها در این زمینه اتفاق نظر نیست، ولى مشهور در میان فقهاء و مفسرین امامیّه، عمومیت حکم است، و روایاتى که از طریق اهل بیت(علیهم السلام)وارد شده است این مطلب را تأئید مى کند.
و اما فقهاى اهل تسنن، بعضى مانند ابوحنیفه با ما در این زمینه موافقند.
ولى بعضى دیگر مانند شافعى آن را مخصوص حیوانات حلال گوشت دانسته اند، و در هر حال حیوانات اهلى را شامل نمى شود; زیرا به حیوانات اهلى صید و شکار گفته نمى شود.
قابل توجه این که: در روایات ما نه تنها صید کردن در حال احرام تحریم شده ، بلکه حتى کمک کردن، اشاره کردن و نشان دادن صید در حال احرام، تحریم گردیده است.
ممکن است بعضى تصور کنند: صید و شکار، شامل حیوانات حرام گوشت نمى شود، در حالیکه چنین نیست; زیرا شکار حیوانات به منظورهاى مختلف انجام مى گردد.
گاهى به منظور استفاده از گوشت.
گاهى پوست.
و گاهى براى رفع مزاحمت آنها انجام مى گردد.
🌼🌼🌼
پس از آن، به کفاره صید در حال احرام اشاره کرده، مى فرماید: کسى که عمداً صیدى را به قتل برساند، باید کفاره اى همانند آن از چهار پایان بدهد
(وَ مَنْ قَتَلَهُ مِنْکُمْ مُتَعَمِّداً فَجَزاءٌ مِثْلُ ما قَتَلَ مِنَ النَّعَمِ)، یعنى آن را قربانى کرده و گوشت آن را به مستمندان بدهد.
در اینجا منظور از مِثْل آیا همانندى در شکل و اندازه حیوان است، به این معنى که مثلاً اگر کسى حیوان وحشى بزرگى را همانند شتر مرغ صید کند، باید کفاره آن را شتر انتخاب نماید؟
و یا اگر آهو صید کند، براى کفاره، گوسفند که تقریباً به اندازه آن است، قربانى نماید.
و یا این که: منظور از مِثْل همانندى در قیمت است؟!
مشهور و معروف میان فقهاء و مفسران، همان معنى اول است، و ظاهر آیه نیز با آن سازگارتر مى باشد، چه این که: با توجه به تعمیم حکم نسبت به حیوانات حلال گوشت و حرام گوشت، بسیارى از این حیوانات، قیمت ثابت و مشخصى ندارند، که بتوان همانند آن را از حیوانات اهلى انتخاب کرد.
در هر حال، این در صورتى است که همانندى از نظر شکل و اندازه براى آن پیدا بشود، و در غیر این صورت، چاره اى جز این نیست که به نوعى تعیین قیمت براى آن شکار نموده، و همانند آن را از نظر قیمت از حیوانات اهلى حلال
گوشت انتخاب کنند.
و از آنجا که ممکن است مسأله همانندى براى بعضى، مورد شک و تردید واقع شود، قرآن در این زمینه دستور داده است که باید این موضوع زیر نظر دو نفر از افراد مطلع و عادل انجام پذیرد، مى فرماید: کفاره اى که دو نفر عادل از شما معادل بودن آن را تصدیق کنند (یَحْکُمُ بِهِ ذَوا عَدْل مِنْکُمْ).
و درباره این که: این کفاره در کجا باید ذبح شود، دستور مى دهد: به صورت قربانى و هدى اهداء به کعبه شود و به سرزمین کعبه برسد، مى فرماید: به صورت قربانى به حریم کعبه برسد (هَدْیاً بالِغَ الْکَعْبَةِ).
ضمناً باید توجه داشت: مشهور میان فقهاى ما این است که: باید کفاره صید حال احرام عمره در مکّه ذبح شود و صید حال احرام حج در منىو قربانگاه ، و این، با آیه فوق منافات ندارد; زیرا همان طور که گفتیم آیه در مورد احرام عمره نازل شده است.
🌼🌼🌼
آنگاه اضافه مى کند: لازم نیست حتماً کفاره به صورت قربانى باشد، بلکه دو چیز دیگر نیز هر یک به تنهائى مى توانند جانشین آن شوند، نخست این که: معادل پول آن را در راه اطعام مساکین مصرف کند (أَوْ کَفّارَةٌ طَعامُ مَساکینَ).
و یا معادل آن روزه بگیرد (أَوْ عَدْلُ ذلِکَ صِیاماً).
گر چه در آیه، سخنى از تعداد مساکین که باید اطعام شوند و تعداد روزهاى روزه به میان نیامده است، ولى قرار گرفتن اینها در کنار یکدیگر از یکسو.
و تصریح به لزوم موازنه میان روزه از سوى دیگر، نشان مى دهد: منظور آن نیست که هر چند نفر مسکین را مى خواهد اطعام کند، بلکه منظور آن است به مقدار قیمت قربانى باید بوده باشد.
و اما این که: معادله میان روزه و اطعام مسکین چگونه برقرار مى شود؟ از بعضى از روایات استفاده مى شود: در مقابل هر یک مُد طعام (یعنى تقریباً معادل ۷۵٠ گرم گندم و مانند آن) یک روز روزه بگیرد.
و از پاره اى دیگر از روایات استفاده مى شود در مقابل هر دو مُد یک روز روزه بگیرد،و این در حقیقت به خاطر آن است که در ماه مبارک رمضان اشخاصى که قادر بر روزه نیستند به جاى هر روز یک یا دو مد طعام به مستمندان مى
دهند.
درباره این که: آیا شخصى که مرتکب صید در حال احرام شده مخیّر در میان این سه چیز است؟ یا باید ترتیب را در آن رعایت کند، یعنى نخست قربانى نماید و اگر نتوانست، اطعام مسکین، و اگر آن هم میسر نشد روزه بگیرد، در میان مفسران و فقهاء گفتگو است، اما ظاهر آیه تخییر است.
بعد از آن به فلسفه این کفاره اشاره کرده، مى فرماید: این کفارات به خاطر آن است که کیفر کار خلاف خود را ببیند (لِیَذُوقَ وَبالَ أَمْرِهِ).
اما از آنجائى که هیچ حکمى معمولاً شامل گذشته نمى شود، تصریح مى کند: خدا از تخلفاتى که در این زمینه در گذشته انجام داده اید، عفو فرموده است
(عَفَا اللّهُ عَمّا سَلَفَ).
و هر گاه کسى به این اخطارهاى مکرر و حکم کفاره اعتنا نکند و باز هم مرتکب صید در حال احرام شود، خداوند از چنین کسى انتقام خواهد گرفت و خداوند توانا است، و به موقع انتقام مى گیرد (وَ مَنْ عادَ فَیَنْتَقِمُ اللّهُ مِنْهُ وَ اللّهُ عَزیزٌ ذُو انْتِقام).
باید توجه داشت در میان مفسران گفتگو است که: آیا کفاره صید با تکرار آن، تکرار مى شود یا نه؟
ظاهر آیه این است که: در صورت تکرار تنها تهدید به انتقام الهى شده و اگر کفاره نیز تکرار مى شد، مى بایست تنها به ذکر انتقام الهى قناعت نشود و تکرار کفاره نیز تصریح گردد، در روایاتى که از طریق اهل بیت(علیهم السلام) به ما رسیده به این موضوع اشاره شده است.
«تفسیر نمونه/ ذیل آیه ۹۵ سوره مائده »
@ayehsobh
هر صبح یک آیه:
🌺اَعوذُ باللّهِ مِنَ الشَّیطانِ الرَّجیم🌺
«أُحِلَّ لَكُمْ صَيْدُ الْبَحْرِ وَطَعَامُهُ مَتَاعًا لَّكُمْ وَلِلسَّيَّارَةِ ۖ وَحُرِّمَ
عَلَيْكُمْ صَيْدُ الْبَرِّ مَا دُمْتُمْ حُرُمًا ۗ وَاتَّقُوا اللَّهَ الَّذِي إِلَيْهِ
تُحْشَرُونَ»
صید دریایى و طعام آن براى شما و کاروانیان حلال است تا (در حال احرام نیز) از آن بهره مند شوید. ولى تا زمانى که محرم هستید، شکار صحرایى براى شما حرام است.و از (نافرمانى) خدایى که به سوى او محشور مى شوید، بپرهیزید!
(مائده/۹۶)
@ayehsobh
❇ تفســــــیر❇
در آیه بعد، پیرامون صیدهاى دریا سخن به میان آورده، مى فرماید: صید دریا و طعام آن براى شما (در حال احرام) حلال است (أُحِلَّ لَکُمْ صَیْدُ الْبَحْرِ وَ طَعامُهُ).
در این که منظور از طعام چیست؟ بعضى از مفسران احتمال داده اند: مراد ماهیانى است که بدون صید مى میرند و بر روى آب مى مانند، در حالى که مى دانیم این سخن درست نیست; زیرا ماهى مرده خوردنش حرام است، اگر چه در بعضى از روایات اهل تسنن تصریح به حلیّت آن شده است.
آنچه بیشتر از ظاهر آیه استفاده مى شود این است که: منظور از طعام همان خوراکى است که از ماهیان صید شده ترتیب داده شود; زیرا آیه مى خواهد دو چیز را مجاز کند: نخست صید کردن و دیگر خوردن غذاى صید شده.
ضمناً از مفهوم این تعبیر، فتواى معروفى که در میان فقهاى ما وجود دارد، نیز اجمالاً استفاده مى شود که در مورد حیوانات صحرائى نه تنها اقدام به صید حرام است، که خوردن گوشت حیوانات صید شده نیز مجاز نیست.
پس از آن، به فلسفه این حکم اشاره کرده مى فرماید: این به خاطر این است که شما و مسافران بتوانید بهره ببرید (مَتاعاً لَکُمْ وَ لِلسَّیّارَةِ).
یعنى به خاطر این که در حال احرام براى تغذیه به زحمت نیفتید و بتوانید از یک نوع صید بهره مند شوید، این اجازه در مورد صید دریا به شما داده شده است.
و از آنجا که معمولاً مسافران اگر بخواهند ماهى صید شده را با خود ببرند آن را با نمک آمیخته و به صورت ماهى شور در مى آورند، بعضى از مفسران جمله فوق را این گونه تفسیر کرده اند که افراد مقیم مى توانند از ماهى تازه و مسافران از ماهى شور استفاده کنند.
🌼🌼🌼
اشتباه نشود، این که در آیه فوق مى خوانیم صید دریا براى شما حلال شده، مفهومش یک حکم کلّى و عمومى درباره صیدهاى دریا نیست، آن چنان که بعضى پنداشته اند;
زیرا آیه نمى خواهد اصل حکم صیدهاى دریا را بیان کند، بلکه هدف آیه این است که به مُحرم اجازه دهد صیدهاى دریا که قبل از احرام براى او حلال بوده، در حال احرام از آن استفاده کند.
و به تعبیر دیگر: آیه اصل تشریع قانون را بیان نمى کند، بلکه ناظر به خصوصیات قانونى است که قبلاً تشریع شده است، و به اصطلاح در مقام بیان از نظر عمومیت حکم نیست، بلکه فقط احکام مُحرم را بیان مى کند.
ولى بار دیگر به عنوان تأکید به حکم سابق بازگشته، مى فرماید: مادام که در حال احرام هستید صیدهاى صحرائى بر شما حرام است (وَ حُرِّمَ عَلَیْکُمْ صَیْدُ الْبَرِّ ما دُمْتُمْ حُرُماً).
و در پایان آیه براى تأکید تمام احکامى که ذکر شد مى فرماید: از خداوندى که در قیامت در پیشگاه او محشور خواهید شد بپرهیزید و با فرمان او مخالفت ننمائید (وَ اتَّقُوا اللّهَ الَّذی إِلَیْهِ تُحْشَرُونَ).
«تفسیر نمونه/ ذیل آیه ۹۶ سوره مائده »
@ayehsobh
با سلام و آرزوی قبولی طاعات و عبادات
لطفا هر چه در توان دارید برای کمک به سیل زدگان، اقدام کنید.
یکی از شهروندان خوزستانی پیام فرستاده اونجا واقعا نیازمند کمک مالی هستند و خواستار این بود که مردمی اقدام بشه، مثل اینکه کمکها از طرف مردم، بهتر از سمت نهادها به دستشون میرسه.
هر صبح یک آیه:
🌺اَعوذُ باللّهِ مِنَ الشَّیطانِ الرَّجیم🌺
«جَعَلَ اللَّهُ الْكَعْبَةَ الْبَيْتَ الْحَرَامَ قِيَامًا لِّلنَّاسِ وَالشَّهْرَ الْحَرَامَ وَالْهَدْيَ وَالْقَلَائِدَ ۚ ذَٰلِكَ لِتَعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ يَعْلَمُ مَا فِي السَّمَاوَاتِ وَمَا فِي الْأَرْضِ وَأَنَّ اللَّهَ بِكُلِّ شَيْءٍ عَلِيمٌ»
خداوند، کعبه ـ بیت الحرام ـ را وسیله اى براى استوارى و سامان بخشیدن به کار مردم قرار داده. و همچنین ماه حرام، و قربانیهاى بى نشان، و قربانیهاى نشاندار را. این گونه احکام بخاطر آن است که بدانید خداوند، آنچه در آسمانها و آنچه در زمین است، مى داند و بدانید خدا بر هر چیزى داناست.
(مائده/۹۷)
@ayehsobh
ارتباط با مدیر کانال:
@shahed
❇ تفســــــیر❇
کعبه وسیله اقامه امور مردم
در تعقیب آیات گذشته که در زمینه تحریم صید در حال احرام، بحث مى کرد، در این آیه، به اهمیت مکّه و اثر آن در سازمان زندگى اجتماعى مسلمان ها اشاره کرده، نخست مى فرماید: خداوند کعبه، بیت الحرام را وسیله اى براى اقامه امر مردم قرار داده است و ماه حرام و قربانى هاى بى نشان و قربانى هاى نشان دار (جَعَلَ اللّهُ الْکَعْبَةَ الْبَیْتَ الْحَرامَ قِیاماً لِلنّاسِ وَ الشَّهْرَ الْحَرامَ وَ الْهَدْیَ وَ الْقَلائِدَ).
این خانه مقدس، رمز وحدت مردم و مرکزى براى اجتماع دل ها، و کنگره عظیم براى استحکام پیوندهاى گوناگون مى باشد، و در پرتو این خانه مقدس و مرکزیت و معنویت آن، که از ریشه هاى عمیق تاریخى مایه مى گیرد مى توانند بسیارى از نابسامانى هاى خود را سامان بخشند و کاخ سعادت خود را بر پایه آن استوار سازند، لذا در سوره آل عمران ، خانه کعبه را نخستین خانه اى که به سود مردم ساخته شده معرفى مى نماید.
🌼🌼🌼
حقیقت این است که: با توجه به وسعت معنى قِیاماً لِلنّاسِ مسلمانان مى توانند در پناه این خانه و دستور سازنده حج، همه کارهاى خود را سامان بخشند.
و از آنجا که این مراسم باید در محیطى امن و امان از جنگ و کشمکش و نزاع صورت گیرد، اشاره به اثر ماه هاى حرام (ماه هائى که جنگ مطلقاً در آن ممنوع است) در این موضوع کرده، مى فرماید: وَ الشَّهْرَ الْحَرامَ .
و نیز نظر به این که وجود قربانى هاى بى نشان (هَدْى) و قربانى هاى نشان دار (قَلائِد) که تغذیه مردم را در ایامى که اشتغال به مراسم حج و عمره دارند تأمین کرده و فکر آنها را از این جهت آسوده مى کند، تأثیرى در تکمیل این برنامه دارد به آنها نیز اشاره کرده، مى فرماید: وَ الْهَدْىَ وَ الْقَلائِدَ .
و از آنجا که مجموع این برنامه ها و قوانین و مقررات حساب شده، درباره صید و همچنین حرم مکّه و ماه حرام و غیر اینها حکایت از عمق تدبیر و وسعت علم چنین قانونگزارى مى کند، در پایان آیه چنین مى فرماید: خداوند این برنامه هاى منظم را به خاطر این قرار داد تا بدانید علم او به اندازه اى وسیع است که آنچه در آسمان ها و زمین است مى داند و از همه چیز ـ مخصوصاً نیازمندى هاى روحى و جسمى بندگانش ـ با خبر است (ذلِکَ لِتَعْلَمُوا أَنَّ اللّهَ یَعْلَمُ ما فِی السَّماواتِ وَ ما فِی الأَرْضِ وَ أَنَّ اللّهَ بِکُلِّ شَیْء عَلیمٌ).
با توجه به آنچه در بالا گفتیم، پیوند آغاز و انجام آیه روشن مى شود; چرا که این دستورات عمیق تشریعى را کسى مى تواند، تنظیم کند که از عمق قوانین تکوینى آگاه و با خبر باشد، تا کسى از تمام جزئیات زمین و آسمان و آنچه به حکم آفرینش در روح و جسم انسان قرار دارد آگاه نباشد، نمى تواند چنین احکامى را پیش بینى کند; زیرا قانونى صحیح و سازنده است که هماهنگ با قانون خلقت و فطرت باشد.
«تفسیر نمونه/ ذیل آیه ۹۷ سوره مائده »
@ayehsobh