هر صبح یک آیه: 🌺اَعوذُ باللّهِ مِنَ الشَّیطانِ الرَّجیم🌺 🌹بسم الله الرحمن الرحیم🌹 «اللَّهُ يَصْطَفِي مِنَ الْمَلَائِكَةِ رُسُلًا وَمِنَ النَّاسِ إِنَّ اللَّهَ سَمِيعٌ بَصِيرٌ» خداوند از فرشتگان رسولانی برمی‌گزیند، و همچنین از مردم؛ خداوند شنوا و بیناست! (سوره مبارکه حج، آیه ۷۵) #هر_صبح_یک_آیه @ayehsobh

تفسیر: شأن نزول: به طورى که جمعى از مفسران، نقل کرده اند، بعضى از مشرکان مانند ولید بن مغیره (که مغز متفکر آنان محسوب مى شد) به هنگام مبعوث شدن پیامبر(صلى الله علیه وآله)با تعجب و انکار مى گفتند: أَ أُنْزِلَ عَلَیْهِ الذِّکْرُ مِنْ بَیْنِنا: آیا از میان همه ما وحى الهى بر محمّد (این یتیم فقیر و تهیدست) نازل شده است؟ آیه‌ی فوق نازل شد و به آن‌ها پاسخ گفت (که انتخاب انبیاء و فرشتگان براى رسالت، روى معیار شایستگى و معیار معنویت آن‌ها بوده است). 🌺🌺🌺 تفسیر: پنج دستور سازنده و مهم با توجه به این که در آیات گذشته سخن از توحید و شرک و معبودهاى پندارى مشرکان در میان بود، و با توجه به این که جمعى از مردم، فرشتگان یا بعضى از پیامبران را براى عبادت برگزیدند، قرآن در آیات بعد مى گوید: همه رسولان الهى، بندگان سر بر فرمان او هستند خداوند از فرشتگان، رسولانى بر مى گزیند و همچنین از انسان ها (اَللّهُ یَصْطَفِی مِنَ الْمَلائِکَةِ رُسُلاً وَ مِنَ النّاسِ). از فرشتگان رسولانى همچون جبرئیل ، و از انسان ها فرستادگانى همچون پیامبران بزرگ الهى و تعبیر به مِن که در اینجا تبعیضیه است، نشان مى دهد: همه فرشتگان الهى، رسولان او به سوى بشر نبودند، بلکه گروهى از آن‌ها این سمت را داشتند. این تعبیر، منافات با آیه اول سوره فاطر که مى گوید: جاعِلِ الْمَلائِکَةِ رُسُلاً: خدا فرشتگان را رسولان قرار داده است ندارد; چرا که منظور این آیه نیز بیان جنس است، نه بیان عمومیت افراد. و در پایان آیه اضافه مى کند: خداوند شنوا و بینا است (إِنَّ اللّهَ سَمِیعٌ بَصِیرٌ). یعنى چنان نیست که خداوند مانند انسان ها از کار رسولانش در غیابشان بى خبر باشد، بلکه در هر لحظه، از وضع آن‌ها با خبر است، سخنانشان را مى شنود و اعمالشان را مى بیند. (تفسیر نمونه/ ذیل آیه ۷۵ سوره‌ مبارکه حج)

هر صبح یک آیه: 🌺اَعوذُ باللّهِ مِنَ الشَّیطانِ الرَّجیم🌺 🌹بسم الله الرحمن الرحیم🌹 «يَعْلَمُ مَا بَيْنَ أَيْدِيهِمْ وَمَا خَلْفَهُمْ وَإِلَى اللَّهِ تُرْجَعُ الْأُمُورُ» آنچه را در پیش روی آن‌ها و پشت سر آن‌هاست می‌داند؛ و همه امور به سوی خدا بازمی‌گردد. (سوره مبارکه حج، آیه ۷۶) #هر_صبح_یک_آیه @ayehsobh

تفسیر: آن گاه اشاره به مسئولیت پیامبران در ابلاغ رسالت، از یک‌سو و مراقبت هاى الهى نسبت به آن‌ها از سوى دیگر کرده، مى گوید: خداوند آنچه را در پیش روى آن‌ها، و پشت سر آن‌ها است مى داند (یَعْلَمُ ما بَیْنَ أَیْدِیهِمْ وَ ما خَلْفَهُمْ). هم از آینده آن‌ها آگاه است و هم از گذشته، و آنچه را پشت سر نهاده اند. و همه کارها به خدا باز مى گردد، و همه در برابر او مسئولند (وَ إِلَى اللّهِ تُرْجَعُ الأُمُورُ). تا مردم بدانند فرشتگان و پیامبران الهى نیز بندگانى هستند سر بر فرمان خدا، و داراى مسئولیت در پیشگاه او، و از خود چیزى ندارند جز آنچه خدا به آن‌ها داده است، نه این که معبودان و خدایانى باشند در برابر اللّه. 🌺🌺🌺 بنابراین، جمله یَعْلَمُ ما بَیْنَ أَیْدِیهِمْ... در واقع اشاره به تکلیف و مسئولیت رسولان الهى و کنترل اعمال آن‌ها از ناحیه پروردگار است. ضمناً، روشن شد منظور از ما بَیْنَ أَیْدِیهِمْ حوادث آینده است و از ما خَلْفَهُمْ حوادث گذشته. (تفسیر نمونه/ ذیل آیه ۷۶ سوره‌ مبارکه حج)

استاد قرائتی موضوع: تفسیر قرآن نوع:سخنرانی کوتاه سوره مبارکه حج آیه: ۷۳_۷۶ @ayehsobh

هر صبح یک آیه: 🌺اَعوذُ باللّهِ مِنَ الشَّیطانِ الرَّجیم🌺 🌹بسم الله الرحمن الرحیم🌹 «يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا ارْكَعُوا وَاسْجُدُوا وَاعْبُدُوا رَبَّكُمْ وَافْعَلُوا الْخَيْرَ لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ» ای کسانی که ایمان آورده‌اید! رکوع کنید و سجود به جا آورید، و پروردگارتان را عبادت کنید، و کار نیک انجام دهید، شاید رستگار شوید! (سوره مبارکه حج، آیه ۷۷) #هر_صبح_یک_آیه @ayehsobh

تفسیر: در دو آیه بعد، که آیات پایان سوره حج است، روى سخن را به افراد با ایمان کرده، یک سلسله دستورات کلى و جامع را که حافظ دین، دنیا و پیروزى آن‌ها در تمام صحنه ها است بیان مى دارد و با این حسن ختام، سوره حج پایان مى گیرد. نخست، به چهار دستور مهم اشاره کرده، مى گوید: اى کسانى که ایمان آورده اید، رکوع کنید، و سجده به جا آورید، و پروردگارتان را عبادت کنید، و کار نیک انجام دهید، تا رستگار شوید (یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا ارْکَعُوا وَ اسْجُدُوا وَ اعْبُدُوا رَبَّکُمْ وَ افْعَلُوا الْخَیْرَ لَعَلَّکُمْ تُفْلِحُونَ). 🌺🌺🌺 بیان دو رکن رکوع و سجود، از میان تمام ارکان نماز، به خاطر اهمیت فوق العاده آن‌ها در این عبادت بزرگ است. دستور عبودیت به طور مطلق، که بعد از این دو بیان آمده، هر گونه عبادت و بندگى خدا را شامل مى شود. تعبیر به رَبَّکُم (پروردگار شما) در حقیقت، اشاره اى است به شایستگى او براى عبودیت و عدم شایستگى غیر او; زیرا تنها مالک و صاحب و تربیت کننده او است. دستور به فعل خیرات هر گونه کار نیکى را ـ بدون هیچ قید و شرط ـ شامل مى شود، و این که از ابن عباس نقل شده؛ منظور، صله رحم و مکارم اخلاق است در حقیقت، بیان مصداق زنده اى از این مفهوم عام مى باشد. (تفسیر نمونه/ ذیل آیه ۷۷ سوره‌ مبارکه حج)

هر صبح یک آیه: 🌺اَعوذُ باللّهِ مِنَ الشَّیطانِ الرَّجیم🌺 🌹بسم الله الرحمن الرحیم🌹 «وَجَاهِدُوا فِي اللَّهِ حَقَّ جِهَادِهِ هُوَ اجْتَبَاكُمْ وَمَا جَعَلَ عَلَيْكُمْ فِي الدِّينِ مِنْ حَرَجٍ مِّلَّةَ أَبِيكُمْ إِبْرَاهِيمَ هُوَ سَمَّاكُمُ الْمُسْلِمِينَ مِن قَبْلُ وَفِي هَذَا لِيَكُونَ الرَّسُولُ شَهِيدًا عَلَيْكُمْ وَتَكُونُوا شُهَدَاءَ عَلَى النَّاسِ فَأَقِيمُوا الصَّلَاةَ وَآتُوا الزَّكَاةَ وَاعْتَصِمُوا بِاللَّهِ هُوَ مَوْلَاكُمْ فَنِعْمَ الْمَوْلَىَ وَنِعْمَ النَّصِيرُ» و در راه خدا جهاد کنید، و حقّ جهادش را ادا نمایید! او شما را برگزید، و در دین (اسلام) کار سنگین و سختی بر شما قرار نداد. از آیین پدرتان ابراهیم پیروی کنید؛ خداوند شما را در کتاب‌های پیشین و در این کتاب آسمانی «مسلمان» نامید، تا پیامبر گواه بر شما باشد، و شما گواهان بر مردم! پس نماز را برپا دارید، و زکات را بدهید، و به خدا تمسّک جویید، که او مولا و سرپرست شماست! چه مولای خوب، و چه یاور شایسته‌ای! (سوره مبارکه حج، آیه ۷۸) #هر_صبح_یک_آیه @ayehsobh

تفسیر سپس، پنجمین دستور را در زمینه جهاد ـ به معنى وسیع کلمه ـ صادر کرده مى گوید: در راه خدا جهاد کنید و حق جهادش را ادا نمائید (وَ جاهِدُوا فِی اللّهِ حَقَّ جِهادِهِ). اکثر مفسران اسلامى، جهاد را در اینجا به معنى خصوص مبارزه مسلحانه با دشمنان نگرفته اند، بلکه همان گونه که از مفهوم لغوى آن استفاده مى شود به معنى هر گونه جهاد و کوشش در راه خدا و تلاش براى انجام نیکى‌ها، و مبارزه با هوسهاى سرکش (جهاد اکبر) و پیکار با دشمنان ظالم و ستمگر (جهاد اصغر) دانسته اند. 🌺🌺🌺 در حقیقت، قرآن مجید در این پنج دستور، از مراحل ساده شروع کرده و به آخرین و برترین مراحل عبودیت مى رساند: نخست، سخن از رکوع، سپس برتر از آن سخن از سجود، بعد عبادت به طور کلى، و آن گاه انجام کارهاى نیک اعم از عبادات و غیر عبادات، و در آخرین مرحله سخن از جهاد و تلاش و کوشش فردى و جمعى در بخش درون و برون، کردار و گفتار و اخلاق و نیت به میان آورده است. و این دستور جامعى است که رستگارى بدون شک به دنبال آن خواهد بود. و از آنجا که ممکن است این تصور پیدا شود، این همه دستورات سنگین که هر یک از دیگرى جامع‌تر و وسیع‌تر است چگونه بر دوش ما بندگان ضعیف قرار داده شده است؟ در جمله هاى بعد، تعبیرات گوناگونى دارد که نشان مى دهد این‌ها دلیل لطف الهى نسبت به شما است و نشانه عظمت، مقام و شخصیت شما مؤمنان در پیشگاه او است. در نخستین تعبیر مى فرماید: او شما را برگزید (هُوَ اجْتَباکُمْ). اگر برگزیدگان خدا نبودید این مسئولیت ها بر دوش شما گذارده نمى شد. و در تعبیر بعد مى فرماید: او کار سنگین و شاقى در دین بر شما نگذارده است (وَ ما جَعَلَ عَلَیْکُمْ فِی الدِّینِ مِنْ حَرَج). یعنى اگر درست بنگرید این‌ها تکالیف شاقى نیستند، بلکه با فطرت پاک شما هماهنگ و سازگارند و اصولاً، چون وسیله تکامل شما هستند و هر کدام فلسفه و منافع روشنى دارند که عائد خودتان مى شود، در ذائقه جانتان تلخ نخواهند بود، بلکه کاملاً شیرین و گوارا هستند. در سومین تعبیر، مى گوید: از این گذشته این همان آئین پدر شما ابراهیم است (مِلَّةَ أَبِیکُمْ إِبْراهِیمَ). اطلاق پدر بر ابراهیم، یا به خاطر آن است که عربها و مسلمانان آن روز، غالباً از نسل اسماعیل بودند و یا به خاطر این که آنها همگى ابراهیم را بزرگ مى شمردند و از او به صورت یک پدر روحانى و معنوى احترام مى کردند، هر چند آئین پاک او با انواع خرافات آلوده شده بود. سپس تعبیر دیگرى در این زمینه دارد مى گوید: او شما را در کتب پیشین، مسلمان نامید و همچنین در این کتاب آسمانى (قرآن) (هُوَ سَمّاکُمُ الْمُسْلِمِینَ مِنْ قَبْلُ وَ فِی هذا). و مسلمان کسى است که این افتخار را دارد که در برابر همه فرمان هاى الهى تسلیم است. 🌺🌺🌺 سرانجام پنجمین و آخرین تعبیر شوق آفرین را درباره مسلمانان کرده و آن‌ها را به عنوان الگو و اسوه امتها معرفى مى کند، مى فرماید: هدف این بوده است که پیامبر(صلى الله علیه وآله) شاهد و گواه بر شما باشد و شما هم گواهان بر مردم! (لِیَکُونَ الرَّسُولُ شَهِیداً عَلَیْکُمْ وَ تَکُونُوا شُهَداءَ عَلَى النّاسِ). شهید به معنى شاهد از ماده شهود به معنى آگاهى توأم با حضور است مفهوم این سخن آن است که شاهد بودن پیامبر(صلى الله علیه وآله) بر همه مسلمانها به معنى آگاهى او از اعمال امت خویش است، و این با روایات عرض اعمال و بعضى از آیات قرآن که به آن اشاره مى کند کاملاً سازگار مى باشد; چرا که طبق این روایات، اعمال همه امت را در عرض هفته به حضور پیامبر(صلى الله علیه وآله) عرضه مى دارند و روح پاک او از همه اینها آگاه و با خبر مى شود، بنابراین او شاهد و گواه این امت است. اما شاهد و گواه بودن این امت، طبق بعضى از روایات، به معنى معصومین این امت و امامان است که آنها نیز گواهان بر اعمال مردمند. در پایان این آیه، بار دیگر وظائف پنجگانه پیشین را در تعبیرات فشرده ترى که در سه جمله خلاصه مى شود، به عنوان تأکید چنین بازگو مى کند: اکنون که چنین است و شما داراى این امتیازات و افتخارات هستید، نماز را بر پا دارید، زکات را ادا کنید و به آئین حق و ذیل عنایت پروردگار تمسک جوئید (فَأَقِیمُوا الصَّلاةَ وَ آتُوا الزَّکاةَ وَ اعْتَصِمُوا بِاللّهِ). که مولى و سرپرست و یار و یاور شما اوست (هُوَ مَوْلاکُمْ). چه مولى و سرپرست خوبى، و چه یار و یاور شایسته اى! (فَنِعْمَ الْمَوْلى وَ نِعْمَ النَّصِیرُ). در حقیقت، جمله فَنِعْمَ الْمَوْلى وَ نِعْمَ النَّصِیرُ دلیلى است بر وَ اعْتَصِمُوا بِاللّهِ هُوَ مَوْلاکُمْ یعنى این که به شما فرمان داده شده تنها به ذیل عنایت پروردگار تمسک جوئید، به خاطر آن است که او برترین و بهترین مولى و شایسته ترین یار و یاور است. (تفسیر نمونه/ ذیل آیه ۷۸، سوره مبارکه حج)

استاد قرائتی موضوع: تفسیر قرآن نوع:سخنرانی کوتاه سوره مبارکه حج آیه: ۷۷_۷۸ @ayehsobh

سوره مؤمنون بیست و سومین سوره و از سوره‌های مکی قرآن است که در جزء ۱۸ قرآن جای دارد. این سوره به دلیل اشاره به ۱۵ صفت از صفات مؤمنان، مؤمنون نامیده شده است. رویگردانی از کار و سخن بیهوده، پیشتاز بودن در کارهای خیر، اشاره به داستان حضرت موسی(ع) و حضرت نوح(ع)، خلقت انسان و معاد از مباحث این سوره است. @ayehsobh

هر صبح یک آیه: 🌺اَعوذُ باللّهِ مِنَ الشَّیطانِ الرَّجیم🌺 🌹بسم الله الرحمن الرحیم🌹 «قَدْ أَفْلَحَ الْمُؤْمِنُونَ» قطعاً مؤمنان رستگار شدند؛ (سوره مبارکه مؤمنون، آیه ۱) #هر_صبح_یک_آیه @ayehsobh

تفسیر: انتخاب نام مؤمنون، براى این سوره به خاطر آیات آغاز این سوره است که ویژگى هاى مؤمنان را در عباراتى کوتاه، زنده و پر محتوا تشریح مى کند، و جالب این که نخست، به سرنوشت لذت‌بخش و پر افتخار مؤمنان ـ پیش از بیان صفات آن‌ها ـ اشاره مى نماید تا شعله‌هاى شوق و عشق را در دل‌ها براى رسیدن به این افتخار بزرگ زنده کند. مى فرماید: مؤمنان رستگار شدند، و به هدف نهائى خود در تمام ابعاد رسیدند (قَدْ أَفْلَحَ الْمُؤْمِنُونَ). 🌺🌺🌺 افلح از ماده فلح و فلاح در اصل، به معنى شکافتن و بریدن است. سپس، به هر نوع پیروزى و رسیدن به مقصد و خوشبختى اطلاق شده است. در حقیقت، افراد پیروزمند، رستگار و خوشبخت، موانع را از سر راه بر مى دارند و راه خود را به سوى مقصد مى شکافند و پیش مى روند. البته فلاح و رستگارى، معنى وسیعى دارد که هم پیروزى هاى مادى را شامل مى شود، و هم معنوى را، و در مورد مؤمنان هر دو بعد منظور است. پیروزى و رستگارى دنیوى، در آن است که انسان آزاد، سربلند، عزیز و بى نیاز زندگى کند و این امور، جز در سایه ایمان امکان پذیر نیست، و رستگارى آخرت در این است که در جوار رحمت پروردگار، در میان نعمت هاى جاویدان، در کنار دوستان شایسته و پاک، و در کمال عزت و سربلندى به سر برد. راغب در مفردات ضمن تشریح این معنى، مى گوید: فلاح دنیوى در سه چیز خلاصه مى شود: بقاء و غنا و عزت، و فلاح اخروى در چهار چیز: بقاى بدون فنا، بى نیازى بدون فقر، عزت بدون ذلت، و علم خالى از جهل . (تفسیر نمونه/ ذیل آیه ۱ سوره‌ مبارکه مؤمنون)

هر صبح یک آیه: 🌺اَعوذُ باللّهِ مِنَ الشَّیطانِ الرَّجیم🌺 🌹بسم الله الرحمن الرحیم🌹 «الَّذِينَ هُمْ فِي صَلَاتِهِمْ خَاشِعُونَ» آن‌ها که در نمازشان خشوع دارند؛ (سوره مبارکه مؤمنون، آیه ۲) #هر_صبح_یک_آیه @ayehsobh

تفسیر: آن گاه به بیان این صفات پرداخته و قبل از هر چیز انگشت روى نماز مى گذارد، مى گوید: آن‌ها کسانى هستند که در نمازشان خاشعند (الَّذِینَ هُمْ فِی صَلاتِهِمْ خاشِعُونَ). خاشعون از ماده خشوع، به معنى حالت تواضع و ادب جسمى و روحى است که در برابر شخص بزرگ یا حقیقت مهمى در انسان پیدا مى شود و آثارش در بدن ظاهر مى گردد. در اینجا قرآن، اقامه صلوة (خواندن نماز) را نشانه مؤمنان نمى شمارد بلکه خشوع در نماز را از ویژگى هاى آنان مى شمرد، اشاره به این که نماز آن‌ها الفاظ و حرکاتى بى روح و فاقد معنى نیست، بلکه به هنگام نماز آنچنان حالت توجه به پروردگار در آن‌ها پیدا مى شود که از غیر او جدا مى گردند و به او مى پیوندند، چنان غرق حالت تفکر و حضور و راز و نیاز با پروردگار مى شوند، که بر تمام ذرات وجودشان اثر مى گذارد، خود را ذره اى مى بینند در برابر وجودى بى پایان، و قطره اى در برابر اقیانوسى بیکران. 🌺🌺🌺 لحظات این نماز، هر کدام براى او درسى است از خودسازى و تربیت انسانى و وسیله اى است براى تهذیب روح و جان. در حدیثى مى خوانیم: پیامبر(صلى الله علیه وآله) مردى را دید که در حال نماز با ریش خود بازى مى کند فرمود: اگر او در قلبش خشوع بود، اعضاى بدنش نیز خاشع مى شد. اشاره به این که خشوع یک حالت درونى است که در برون اثر مى گذارد. پیشوایان بزرگ اسلام آنچنان خشوعى در حالت نماز داشتند که به کلى از ما سوى اللّه بیگانه مى شدند، تا آنجا که در حدیثى مى خوانیم: پیامبر اسلام(صلى الله علیه وآله) گاه به هنگام نماز به آسمان نظر مى کرد، اما هنگامى که آیه فوق نازل شد دیگر سر بر نمى داشت و دائماً به زمین نگاه مى کرد. (تفسیر نمونه/ ذیل آیه ۲ سوره‌ مبارکه مؤمنون)

هر صبح یک آیه: 🌺اَعوذُ باللّهِ مِنَ الشَّیطانِ الرَّجیم🌺 🌹بسم الله الرحمن الرحیم🌹 «وَالَّذِينَ هُمْ عَنِ اللَّغْوِ مُعْرِضُونَ» و آن‌ها که از لغو و بیهودگی روی‌گردانند؛ (سوره مبارکه مؤمنون، آیه ۳) #هر_صبح_یک_آیه @ayehsobh

تفسیر: دومین صفتى را که بعد از صفت خشوع، براى مؤمنان بیان مى کند این است که آن‌ها از هر گونه لغو و بیهودگى روى گردانند (وَ الَّذِینَ هُمْ عَنِ اللَّغْوِ مُعْرِضُونَ). در واقع، تمام حرکات و خطوط زندگى آنان هدفى را دنبال مى کند، هدفى مفید و سازنده; چرا که لغو به معنى کارهاى بى هدف و بدون نتیجه مفید است. 🌺🌺🌺 در حقیقت لغو همان گونه که بعضى از مفسران بزرگ گفته اند، هر گفتار و عملى است که فایده قابل ملاحظه اى نداشته باشد، و اگر مى بینیم بعضى از مفسران آن را به باطل تفسیر کرده اند؛ بعضى به معنى همه گناهان است. بعضى به معنى دروغ. بعضى به معنى دشنام یا مقابله دشنام به دشنام. بعضى به معنى غنا و لهو و لعب. و بالاخره، بعضى به معنى شرک، همه این‌ها مصداق هاى آن مفهوم جامع و کلى است. البته لغو، تنها شامل سخنان و افعال بیهوده نمى شود، بلکه افکار بیهوده و بى پایه اى که انسان را از یاد خدا غافل و از تفکر در آنچه مفید و سازنده است به خود مشغول مى دارد، همه در مفهوم لغو جمع است. در واقع، مؤمنان آنچنان ساخته شده اند که نه تنها به اندیشه هاى باطل و سخنان بى اساس و کارهاى بیهوده دست نمى زنند، بلکه به تعبیر قرآن از آن معرض و روى گردانند. (تفسیر نمونه/ ذیل آیه ۳ سوره‌ مبارکه مؤمنون)

هر صبح یک آیه: 🌺اَعوذُ باللّهِ مِنَ الشَّیطانِ الرَّجیم🌺 🌹بسم الله الرحمن الرحیم🌹 «وَالَّذِينَ هُمْ لِلزَّكَاةِ فَاعِلُونَ» و آن‌ها که زکات را می‌پردازند؛ (سوره مبارکه مؤمنون، آیه ۴) #هر_صبح_یک_آیه @ayehsobh

تفسیر: در آیه بعد، به سومین صفت مؤمنان راستین که جنبه اجتماعى و مالى دارد اشاره کرده مى گوید: آن‌ها کسانى هستند که زکات را انجام مى دهند (وَ الَّذِینَ هُمْ لِلزَّکاةِ فاعِلُونَ). و از آنجا که این سوره ـ همان گونه که قبلاً نیز گفتیم ـ از سوره هائى است که در مکّه نازل شده و در آن هنگام، حکم زکات معمولى نازل نگردیده بود، مفسران، در تفسیر این آیه گفتگوهاى مختلفى دارند. آنچه صحیح تر به نظر مى رسد این است که زکات منحصر، به معنى زکات واجب نیست، بلکه زکات‌هاى مستحب در شرع اسلام فراوان است، آنچه در مدینه نازل شد، زکات واجب بود ولى زکات مستحب، قبلاً نیز بوده است. 🌺🌺🌺 بعضى از مفسران نیز این احتمال را داده اند که زکات به صورت یک حکم وجوبى اما بدون حدّ و حدود در مکّه بوده است، یعنى مسلمانان موظف بودند مقدارى از اموال خود را به نیازمندان بپردازند، ولى بعد از تشکیل حکومت اسلامى، و تأسیس بیت المال، زکات تحت برنامه مشخصى قرار گرفت و نصاب‌ها و مقدارهاى معینى براى آن قرار داده شد، و مأمورین جمع زکات از طرف پیامبر(صلى الله علیه وآله) به هر سو اعزام شدند. اما این که بعضى از مفسران مانند فخر رازى و آلوسى در روح المعانى و راغب در مفردات نقل کرده اند: زکات در اینجا به معنى هر گونه کار نیک و یا تزکیه و پاکسازى روح و جان است، بسیار بعید به نظر مى رسد; زیرا در قرآن مجید هر جا نماز و زکات همراه با هم ذکر مى شود، زکات به همان معنى انفاق مالى است، و استفاده معنى دیگر نیاز به قرینه روشنى دارد که در اینجا نیست. (تفسیر نمونه/ ذیل آیه ۴ سوره‌ مبارکه مؤمنون)