3️⃣ تعمیم افراطی از انواع خطاهای شناختی
#خطاهای_شناختی
⭕️ تعمیم افراطی نیز یکی دیگر از خطاهای شناختی است. هنگامی که چیزی را بیش از حد تعمیم میدهیم، یک رویداد منفی غیر مرتبط دیگر را انتخاب میکنیم و آن را به یک الگوی بیپایان برای از دست دادن و شکست خوردن تبدیل میکنیم. به عبارت دیگر، با این خطای شناختی، همواره کلماتی مانند «همیشه»، «هرگز»، «همه چیز» و «هیچ چیز» در رشته افکارمان به طور مکرر وجود دارند. در ادامه با مثالی این مورد از انواع خطاهای شناختی را بیشتر توضیح دادهایم.
⭕️مثال
⭕️در یک جلسه تیمی صحبت میکنیم اما پیشنهاداتمان در پروژه گنجانده نمیشوند. در نهایت، با این تفکر جلسه را ترک میکنیم که «من شانس ارتقای خود را از بین بردم. من هیچ وقت حرف درست را نمیزنم!» یا مثلا برای حضور در محیط کار دیر حرکت میکنیم و در مسیر به چراغ قرمز میخوریم. در این شرایط، با خودمان فکر میکنیم که «هیچ چیز برای من درست پیش نمیرود.»
⭕️این مورد از خطاهای شناختی میتواند در افکارمان درباره جهان و رویدادهای آن نیز نمود پیدا کند.
💡 سید علیرضا آلداود
4️⃣ دست کم گرفتن رویدادهای مثبت
#خطاهای_شناختی
⭕️نادیده گرفتن یا دست کم گرفتن رویدادهای مثبت هم میتواند یکی از خطاهای شناختی محسوب شود. دست کم گرفتن نکات مثبت هر موضوعی مشابه خطای شناختی فیلتر ذهنی است. با این حال، تفاوت اصلی آنها در این است که در خطای شناختی دست کم گرفتن رویدادهای مثبت، وقتی به جنبههای مثبت چیزی فکر میکنیم، آنها را به عنوان نکات بیارزش کنار میگذاریم. در ادامه با کمک مثالی که آوردهایم، بهتر میتوانید این مورد از خطاهای شناختی را درک کنید.
🔴مثال
⭕️اگر کسی از ظاهرمان تعریف میکند، این را فقط به حساب خوب بودن طرف مقابل میگذاریم یا اگر رئیس از جامع بودن گزارش کارمان تعریف کند، آن را به عنوان کاری که هر کس دیگری هم میتواند انجام دهد، دست کم میگیریم. اگر در مصاحبهای شغلی خوب عمل کنیم، آن را به حساب عدم توجه کافی مصاحبهکننده میگذاریم و فکر میکنیم که او متوجه نشده است که آنقدرها هم خوب نبودیم.
💡 سید علیرضا آلداود
7️⃣اشتباهات کنترلی
#خطاهای_شناختی
🔸واژه اشتباه یا استدلال غلط در اینجا به نوعی توهم، تصور غلط یا خطا اشاره دارد. اشتباهات کنترلی که نمونهای دیگر از خطاهای شناختی هستند، به دو صورت مخالف یکدیگر میتوانند باشند: در این خطای شناختی ممکن است احساس مسئولیت داشته و به اشتباه تصور کنیم که کنترل همه چیز در زندگی خود و دیگران را در دست داریم یا اینکه برعکس احساس کنیم که هیچ کنترلی روی هیچ چیز در زندگی خود نداریم.
🔴مثال
🔻گزارشی را که امروز تاریخ تحویلش بود، نمیتوانیم تکمیل کنیم و در نتیجه با خود فکر میکنیم: «البته که نمیتوانم آن را تکمیل کنم! رئیسم بیش از حد از من کار میکشد و تمام روز در دفتر سر و صدای زیادی بود. چه کسی میتواند در چنین شرایطی کار کند؟»
🔻در مثالی که برای این مورد از خطاهای شناختی آوردیم، تمام کنترل رفتار خود را بر عهده شخصی دیگر یا شرایط خارجی قرار میدهیم که نوعی اشتباه کنترلی خارجی است. نوع دیگری از خطای شناختی اشتباه کنترلی بر این باور استوار است که اعمال و حضورمان روی زندگی دیگران تأثیر میگذارند یا آن را کنترل میکنند. در ادامه مثال دیگری برای درک بیشتر این مورد از خطاهای شناختی آوردهایم.
💡 سید علیرضا آلداود
8️⃣ استدلال غلط در مورد انصاف
#خطاهای_شناختی
🔸این مورد از خطاهای شناختی به سنجش رفتارها و موقعیتهای مختلف در مقیاس انصاف اشاره دارد. در واقع، در این خطای شناختی وقتی میبینیم افراد دیگر مثل ما درباره انصاف و در مورد یک رویداد استدلال نمیکنند، عصبانی میشویم. به عبارت دیگر، ما معتقدیم که میدانیم چه چیزی منصفانه و چه چیزی غیرعادی است و وقتی دیگران با نظرمان مخالفت میکنند، ناراحت میشویم.
🔸این نمونه از خطاهای شناختی موجب میشود تا به سمت بحث با افراد و موقعیتهای خاص سوق پیدا کنیم. به این دلیل که احساس میکنیم همه چیز باید مطابق با پارامترهای مد نظرمان «عادلانه» به نظر برسند. در حالی که انصاف، پارامتری نسبی بوده و هر فرد، نظر شخصی خود را در این باره میتواند داشته باشد. در ادامه با یک مثال، این مورد از خطاهای شناختی را بیشتر توضیح میدهیم.
🔴مثال
🔻هنگامی که همسرمان به خانه میآید، از او انتظار داریم که پیش از هر کاری به ما توجه کند و این کار را «عادلانه» میدانیم! زیرا تمام بعد از ظهر را مشغول آماده کردن شام بودهایم. با وجود این، همسرمان خسته به خانه میرسد و فقط میخواهد دوش گرفته و استراحت کند. او نیز بر این باور است که رفتار «عادلانه» این است که چند ساعتی را به دور از هرج و مرج محیط بیرون استراحت، و کمی بعد بتواند به همسرش توجه کافی کند و به جای حواس پرتی و خستگی، از صرف شام در کنار خانواده لذت ببرد.
💡 سید علیرضا آلداود
9️⃣ سرزنش کردن یکی از انواع خطاهای شناختی
#خطاهای_شناختی
⭕️سرزنش کردن یکی دیگر از انواع خطاهای ذهنی است و به این معناست که دیگران را در قبال احساس خود مسئول بدانیم. برای مثال، به طرف مقابل میگوییم «تو به من حس بدی دادی» و این چیزی است که به طور معمول تحریف شناختی سرزنش کردن را تعریف میکند. حتی زمانی که دیگران رفتارهای آزاردهندهای نشان میدهند، ما همچنان تحت کنترل احساسات خود در بیشتر موقعیتها هستیم.
⭕️تحریف شناختی سرزنش کردن از این باور ناشی میشود که دیگران قدرت تأثیرگذاری به مراتب بیشتری از خودمان روی زندگیمان دارند. در مثال زیر، این مورد از خطاهای شناختی را بیشتر توضیح میدهیم.
🔴مثال
⭕️همسرمان در مورد لباس جدیدمان نظری نامساعد میدهد. ما تا پایان روز در این مورد احساس ناراحتی داریم و به او میگوییم: «تو باعث میشوی که نسبت به خودم احساس بدی داشته باشم.»
💡 سید علیرضا آلداود
🔴برچسب کلی زدن
#خطاهای_شناختی
⭕️برچسب زدن یا برچسبگذاری اشتباه یکی دیگر از انواع خطاهای شناختی است و به معنای تمرکز روی یک صفت خاص و تبدیل آن به قانونی مطلق در مورد همه چیز است. این خطای شناختی زمانی اتفاق میافتد که دیگران را قضاوت و خود یا دیگران را بر اساس یک اتفاق غیرمرتبط دیگر تعریف میکنیم. همچنین در این خطای شناختی برچسبهایی که به خود یا دیگران میزنیم، به طور معمول منفی و افراطی هستند. در ادامه با مثالی این مورد از خطاهای شناختی را بیشتر توضیح میدهیم.
🔴مثال
⭕️هم تیمی جدیدمان را میبینیم که قبل از شروع جلسه مشغول چک کردن شبکههای اجتماعی میشود. در نتیجه او را فردی «سطحی» خطاب میکنیم. یا به فرد دیگری که گزارشی را به موقع ارسال نمیکند، برچسب «بیمصرف بودن» میزنیم.
⭕️این نمونه از خطاهای شناختی حالت شدیدی از خطای شناختی تعمیم افراطی است. این خطا ما را به قضاوت درباره یک عمل بدون در نظر گرفتن پیش زمینهی آن سوق میدهد. این نمونه از خطاهای شناختی به نوبه خود باعث میشود تا خود و دیگران را به گونهای ببینیم که به احتمال زیاد واقعیت ندارد.
⭕️علاوه بر این، برچسب زدن به دیگران میتواند بر نحوه تعامل با آنها نیز تأثیر بگذارد و روابطمان را با اطرافیان دچار فرسایش کند. از سوی دیگر، هنگامی که چنین برچسبهایی را به خود میزنیم، به عزت نفس و اعتماد به نفس خود آسیب میرسانیم. در نتیجه این خطاهای شناختی باعث میشوند که احساس ناامنی و اضطراب در وجودمان تشدید میشود.
💡 سید علیرضا آلداود
🔴 احساسات کوتاه مدت
#خطاهای_شناختی
🔸تحقیقات نشان داده است، احساسات کوتاه مدت باعث می شود ما خیلی وقت ها تصمیمات بلندمدتی بگیریم. مثلا فرض کنید مادر خانم شما یک حرفی جلوی بقیه به شما میزند. شما آن لحظه برای رها شدن از فشار احساسات یک جواب سنگین می دهید. همین جواب سنگین حرمتها را زیره سوال میبرد و رابطه ی شما را با مادر زن تان برای یک عمر خراب میکند.
🔸پس در اینگونه شرایط، تحت تاثیر احساسات کوتاه مدت خود قرار نگیرید و خودتان را مدیریت کنید چرا که این احساسات کوتاه مدت شما را درگیره خطای شناختی و ادراکی می کند و شما در لحظه تصمیمی می گیرید که ممکن است تبعات بدی برای شما در آینده داشته باشد.
🇮🇷 جنگ شناختی
2️⃣تفکر دوقطبی یا تفکر همه یا هیچ
#خطاهای_شناختی
🔻تفکر دوقطبی که به عنوان تفکر همه یا هیچ نیز شناخته میشود و یکی از انواع خطاهای شناختی است، به تفکر درباره خود و جهان به روش «همه یا هیچ» اشاره دارد.
🔻در این خطای شناختی درگیر افکار سیاه یا سفید، بدون سایهای خاکستری از آنها میشویم. در این شرایط، تفکر همه یا هیچ است که افکارمان را هدایت میکند. در ادامه مثالی برای این مورد از خطاهای شناختی آوردهایم.
🔴مثال
🔻یکی از همکاران خود را بهعنوان یک الگو میدانیم به او باور داریم تا اینکه رفتار اشتباه بسیار ناچیزی از او سر میزند. حال دیگر همکارمان را قبول نداریم و حتی نمیتوانیم او را تحمل کنیم.
🔴مثال
این روزها تصمیم گرفتهایم دیگر دروغ نگوییم؛ اما امروز در یک موقعیت دنیایی و نفسانی قرار گرفته ایم که نتوانسته ایم دروغ نگوییم و به همین دلیل یک دروغ میگوییم. این کار بلافاصله ما را به این نتیجه میرساند که زیر قولمان زده ایم و در نهایت تصمیم میگیریم که حتی دیگر برای راستگویی تلاش نکنیم.
🔻دو مثال بالا نمونههایی واضح از خطای شناختی هستند. بهطور معمول، تفکر همه یا هیچ منجر به تعیین استانداردهایی بسیار غیرواقعی برای خودمان و همچنین برای دیگران میشود که این استانداردها میتوانند روی روابط و انگیزههایمان تأثیر منفی بگذارند.
🔻 افکار سیاه یا سفید نیز ممکن است ما را در معرض شکست قرار دهند. به همین دلیل تفکر دو قطبی جزو خطاهای شناختی است.
🔻به عبارتی، وقتی درگیر این مورد از خطاهای شناختی میشویم، همه چیز را در دسته بندی «یا این یا آن» قرار میدهیم و این شرایط باعث میشوند که پیچیدگی اکثر موقعیتها را فراموش کنیم.
🔴 فضای مجازی ول یکی از مهمترین علتهای بوجود آمدن این خطا در سطح جامعه است که عمدتا ضد ارزشها و هنجارهای ایران اسلامی برایش تولید محتوا توسط دشمنانمان می شود.
✍️ سید علیرضا آلداود
#فضای_مجازی
2️⃣تفکر دوقطبی یا تفکر همه یا هیچ
#خطاهای_شناختی
🔻تفکر دوقطبی که به عنوان تفکر همه یا هیچ نیز شناخته میشود و یکی از انواع خطاهای شناختی است، به تفکر درباره خود و جهان به روش «همه یا هیچ» اشاره دارد.
🔻در این خطای شناختی درگیر افکار سیاه یا سفید، بدون سایهای خاکستری از آنها میشویم. در این شرایط، تفکر همه یا هیچ است که افکارمان را هدایت میکند. در ادامه مثالی برای این مورد از خطاهای شناختی آوردهایم.
🔴مثال
🔻یکی از همکاران خود را بهعنوان یک الگو میدانیم به او باور داریم تا اینکه رفتار اشتباه بسیار ناچیزی از او سر میزند. حال دیگر همکارمان را قبول نداریم و حتی نمیتوانیم او را تحمل کنیم.
🔴مثال
این روزها تصمیم گرفتهایم دیگر دروغ نگوییم؛ اما امروز در یک موقعیت دنیایی و نفسانی قرار گرفته ایم که نتوانسته ایم دروغ نگوییم و به همین دلیل یک دروغ میگوییم. این کار بلافاصله ما را به این نتیجه میرساند که زیر قولمان زده ایم و در نهایت تصمیم میگیریم که حتی دیگر برای راستگویی تلاش نکنیم.
🔻دو مثال بالا نمونههایی واضح از خطای شناختی هستند. بهطور معمول، تفکر همه یا هیچ منجر به تعیین استانداردهایی بسیار غیرواقعی برای خودمان و همچنین برای دیگران میشود که این استانداردها میتوانند روی روابط و انگیزههایمان تأثیر منفی بگذارند.
🔻 افکار سیاه یا سفید نیز ممکن است ما را در معرض شکست قرار دهند. به همین دلیل تفکر دو قطبی جزو خطاهای شناختی است.
🔻به عبارتی، وقتی درگیر این مورد از خطاهای شناختی میشویم، همه چیز را در دسته بندی «یا این یا آن» قرار میدهیم و این شرایط باعث میشوند که پیچیدگی اکثر موقعیتها را فراموش کنیم.
🔴 فضای مجازی ول یکی از مهمترین علتهای بوجود آمدن این خطا در سطح جامعه است که عمدتا ضد ارزشها و هنجارهای ایران اسلامی برایش تولید محتوا توسط دشمنانمان می شود.
#خطاهای_شناختی
🔴به طور کلی، افکار ما تأثیر زیادی روی احساس و رفتارمان دارند. در این شرایط، هنگامی که با برخی افکار منفی به عنوان واقعیت روبهرو میشویم، به این باور میرسیم که واقعا خودمان مشکلاتی داریم و بر اساس این فرضیات نادرست رفتار کنیم.
🔴همه ما در شرایطی دچار خطاهای شناختی میشویم و این بخشی از تجربیات همهی انسانهاست. به طور خاص، خطاهای شناختی زمانی اتفاق میافتند که احساس ناراحتی داشته باشیم. با وجود این، اگر به طور مکرر درگیر افکار منفی باشیم، سلامت روانمان در معرض آسیب قرار میگیرد.
🔴در این شرایط، اگر خطاهای ذهنی را بشناسیم، متوجه میشویم که ذهنمان در چه زمانهایی ما را فریب میدهد. سپس میتوانیم افکار خود را به گونهای تنظیم کنیم که تأثیر منفی کمتری بر حالات و رفتارمان داشته باشند.
💡 سواد رسانه
7️⃣ اشتباهات کنترلی
#خطاهای_شناختی
🔸واژه اشتباه یا استدلال غلط در اینجا به نوعی توهم، تصور غلط یا خطا اشاره دارد. اشتباهات کنترلی که نمونهای دیگر از خطاهای شناختی هستند، به دو صورت مخالف یکدیگر میتوانند باشند: در این خطای شناختی ممکن است احساس مسئولیت داشته و به اشتباه تصور کنیم که کنترل همه چیز در زندگی خود و دیگران را در دست داریم یا اینکه برعکس احساس کنیم که هیچ کنترلی روی هیچ چیز در زندگی خود نداریم.
🔴مثال
🔻گزارشی را که امروز تاریخ تحویلش بود، نمیتوانیم تکمیل کنیم و در نتیجه با خود فکر میکنیم: «البته که نمیتوانم آن را تکمیل کنم! رئیسم بیش از حد از من کار میکشد و تمام روز در دفتر سر و صدای زیادی بود. چه کسی میتواند در چنین شرایطی کار کند؟»
🔻در مثالی که برای این مورد از خطاهای شناختی آوردیم، تمام کنترل رفتار خود را بر عهده شخصی دیگر یا شرایط خارجی قرار میدهیم که نوعی اشتباه کنترلی خارجی است. نوع دیگری از خطای شناختی اشتباه کنترلی بر این باور استوار است که اعمال و حضورمان روی زندگی دیگران تأثیر میگذارند یا آن را کنترل میکنند. در ادامه مثال دیگری برای درک بیشتر این مورد از خطاهای شناختی آوردهایم.
💡سید علیرضا آلداود
9️⃣ سرزنش کردن یکی از انواع خطاهای شناختی
#خطاهای_شناختی
⭕️سرزنش کردن یکی دیگر از انواع خطاهای ذهنی است و به این معناست که دیگران را در قبال احساس خود مسئول بدانیم. برای مثال، به طرف مقابل میگوییم «تو به من حس بدی دادی» و این چیزی است که به طور معمول تحریف شناختی سرزنش کردن را تعریف میکند. حتی زمانی که دیگران رفتارهای آزاردهندهای نشان میدهند، ما همچنان تحت کنترل احساسات خود در بیشتر موقعیتها هستیم.
⭕️تحریف شناختی سرزنش کردن از این باور ناشی میشود که دیگران قدرت تأثیرگذاری به مراتب بیشتری از خودمان روی زندگیمان دارند. در مثال زیر، این مورد از خطاهای شناختی را بیشتر توضیح میدهیم.
🔴مثال
⭕️همسرمان در مورد لباس جدیدمان نظری نامساعد میدهد. ما تا پایان روز در این مورد احساس ناراحتی داریم و به او میگوییم: «تو باعث میشوی که نسبت به خودم احساس بدی داشته باشم.»
💡 سوادرسانه