همزمان با سفر رئیس‌جمهور به عراق بازنشر می‌شود: 🌐 شهرک‌های صنعتی مشترک؛ چارچوبی جدید برای دیپلماسی صنعتی با عراق #طرح‌های_پیشران 💢 مقدمه 🔸 عراق در سال‌های اخیر با اتکاء به افزایش تولید نفت خام با تولید ۴.۴ میلیون و صادرات ۳.۵ میلیون بشکه‌‌ در روز و درآمد سالانه ۱۰۰ میلیارد دلاری ناشی از آن، به رشد اقتصادی چشمگیری دست یافته است (۷.۶٪ در سال ۲۰۲۲). بااین‌حال بیش از ۹۰% این درآمدها صرف واردات کالا و خدمات مورد نیاز عراق می‌شود که در سال‌های اخیر منجر به کسری بودجه شدید شده است (برآورد ۶۰ میلیارد دلار برای سال ۲۰۲۴). این کسری منجر به اتخاذ سیاست جایگزینی واردات از سوی عراق و روی آوردن به تولید داخل شده است. 🔸 علاوه‌براین، وابستگی نظام مالی-بانکی عراق به فدرال رزرو آمریکا و اعمال ممنوعیت‌های جدید معاملات دلاری در این کشور و ممنوعیت حواله دلار توسط بانک‌های عراقی برای ایران باعث ایجاد مشکلات عدیده‌ای در حوزه تسویه مالی کالاهای ایرانی در بازار این کشور شده از جمله اینکه عدم تخصیص ارز دولتی به این کالاها، باعث کاهش شدید حاشیه سود شرکت‌های ایرانی و به تبع آن، کاهش توان رقابت آن‌ها در بازار عراق شده است. 💢 ضرورت تغییر ریل از صادرات مستقیم به تولید مشترک 🔸 اصرار ایران بر ادامه روش‌های سنتی در صادرات در شرایط فعلی می‌تواند منجر به کاهش سهم ۱۰ میلیارد دلاری ایران از بازار عراق و تقدیم آن به رقبایی نظیر ترکیه، مصر، امارات و عربستان سعودی شود. راهبرد تولید مشترک با عراق از طریق شهرک‌های صنعتی مشترک در مناطق مرزی، ابتکار جدید ج.ا.ایران برای تداوم همکاری اقتصادی و تجاری با عراق است. 🔸 این راهبرد می‌تواند علاوه بر حل چالش‌های ناشی از سیاست جایگزینی واردات و انتقال دلار، چالش کاهش ۲۰ درصدی حاشیه سود شرکت‌های ایرانی ناشی از عدم تخصیص ارز دولتی را نیز حل کند چرا که محصولات تولیدی در شهرک‌های صنعتی مشترک، دیگر با محدودیت‌ کالاهای تولید شده در ایران مواجه نخواهند بود. این شهرک‌ها همچنین می‌توانند مسیر تغییر ریل صادراتی ایران از کالاهای با ارزش افزوده پایین به کالاهای صنعتی و فناورانه باشند. 💢 ایده و روند شکل‌گیری شهرک‌های صنعتی مشترک 🔸 در پی سفر وزیر صمت ایران به بغداد در بهمن ماه ۱۳۹۵، «محمد شیاع سودانی» وزیر وقت صنایع و معادن عراق پیشنهاد احداث سه شهرک صنعتی مشترک در استان‌های مرزی «بصره، واسط و میسان» را به همتای ایرانی خود داد که منجر به امضای تفاهم‌نامه احداث ۵ شهرک صنعتی مشترک مرزی در سال ۱۳۹۸ شد. با توجه به اهمیت موضوع، این مساله در دستور کار دولت سیزدهم نیز قرار گرفت و در جریان سفر اسفند ماه ۱۴۰۱ وزیر اقتصاد ایران به‌عنوان رئیس کمیسیون مشترک به بغداد، نسبت به تاسیس سه شهرک صنعتی مشترک در استان‌های (واسط، میسان و بصره) با مقامات عراقی توافق حاصل شد. 🔸 متعاقب توافقات به عمل آمده، طرف عراقی در سال ۱۴۰۲ سه منطقه را برای ایجاد شهرک‌های صنعتی به طرف ایرانی معرفی نمود که شامل منطقه «جصان» در استان واسط به مساحت ۱۲۵۰ هکتار، میسان به مساحت ۵۰۰ هکتار و بصره به مساحت ۱۲۰۰ هکتار است. همچنین در آخرین کمیسیون مشترک اقتصادی دو کشور در اردیبهشت ۱۴۰۳ بر آغاز سازوکارهای حقوقی اداره شهرک‌های صنعتی توافق صورت گرفت. 💢 مزایای شهرک‌های صنعتی مشترک ایجاد شهرک‌های صنعتی و تاسیس واحد‌های تولید مشترک در این شهرک‌ها آثار راهبردی مهمی برای ایران در پی خواهد داشت. از جمله این آثار عبارت اند از: 1️⃣ وابستگی اقتصادی دو جانبه 2️⃣ صادرات بدون تعرفه کالای تولیدی، مشابه کالای عراقی 3️⃣ پیشگیری از ضررهای ناشی از سیاست ممنوعیت واردات عراق 4️⃣ تسهیل سرمایه گذاری داخلی و خارجی 5️⃣ امکان بهره‌گیری از فاینانس بین المللی 6️⃣ دسترسی به بازار ۱۸۴۰ میلیارد دلاری کشورهای عربی با توجه به تعرفه صفر میان اعضای اتحادیه عرب 7️⃣ امکان تبادلات مالی بین‌المللی و گشایش LC 8️⃣ دسترسی به فناوری‌های پیشرفته خارجی 9️⃣ شکل دهی تخصصی تولید صادرات محور ✔️ جمع‌بندی شهرک‌های صنعتی مشترک به‌عنوان ابتکاری نوین برای تداوم حضور در بازار عراق می‌تواند علاوه بر رفع موانع فعلی صادرات مستقیم، زمینه‌ساز تحقق چشم‌انداز تجارت ۲۰ میلیارد دلاری با این کشور نیز باشد. اهمیت تحقق راهبرد تولید مشترک از طریق شهرک‌های صنعتی مشترک تا حدی است که ضرورت دارد در دستور کار پیگیری مجدانه دولت چهاردهم قرار داشته باشد. ✍🏻اندیشکده راهبردی تبیین ┈┈••✾•🌿🌺•✾••┈┈ ✅️ کانال بصیرت افزایی شهرستان آمل https://eitaa.com/basiratamol1_ir https://eitaa.com/basiratamol2_ir https://splus.ir/basiratamol1_ir https://splus.ir/basiratamol2_ir