علم به آموختن نیست.
علم فقط نوری است که در دل کسی که خداوند تبارک و تعالی ارادة هدایت او را نموده است واقع میشود.
✅پس اگر علم میخواهی،
باید در اوّلین مرحله در نزد خودت حقیقت عبودیّت را بطلبی؛
✅ و بواسطة عمل کردن به علم، طالب علم باشی؛
✅ و از خداوند بپرسی و استفهام نمائی تا خدایت ترا جواب دهد و بفهماند.»
حقیقت عبودیّت کدام است؟
گفت: سه چیز است:
✅ اینکه بندة خدا برای خودش دربارة آنچه را که خدا به وی سپرده است مِلکیّتی نبیند؛
چرا که بندگان دارای مِلک نمی‌باشند، همة اموال را مال خدا می‌بینند، و در آنجائیکه خداوند ایشان را امر نموده است که بنهند، میگذارند؛
✅ و اینکه بندة خدا برای خودش مصلحت اندیشی و تدبیر نکند؛
✅و تمام مشغولیّاتش در آن منحصر شود که خداوند او را بدان امر نموده است و یا از آن نهی فرموده است.
🌱بنابراین، اگر بندة خدا برای خودش مِلکیّتی را در آنچه که خدا به او سپرده است نبیند،
🌱انفاق نمودن در آنچه خداوند تعالی بدان امر کرده است بر او آسان میشود.
🌱 و چون بندة خدا تدبیر امور خود را به مُدبّرش بسپارد،
🌱مصائب و مشکلات دنیا بر وی آسان میگردد.
🌱و زمانی که اشتغال ورزد به آنچه را که خداوند به وی امر کرده و نهی نموده است،
🌱دیگر فراغتی از آن دو امر نمی‌یابد تا مجال و فرصتی برای خودنمائی و فخریّه نمودن با مردم پیدا نماید.
🌿پس چون خداوند، بندة خود را به این سه چیز گرامی بدارد،
🍃دنیا و ابلیس و خلائق بر وی سهل و آسان میگردد؛
🍃 و دنبال دنیا به جهت زیاده‌اندوزی و فخریّه و مباهات با مردم نمیرود،
🍃و آنچه را که از جاه و جلال و منصب و مال در دست مردم می‌نگرد، آنها را به جهت عزّت و علوّ درجة خویشتن طلب نمی‌نماید،
🍃 و روزهای خود را به بطالت و بیهوده رها نمی‌کند.
و اینست اوّلین پلّه از نردبان تقوی.🪴
⚘ خداوند تبارک و تعالی میفرماید:
آن سرای آخرت را ما قرار میدهیم
🕊برای کسانیکه در زمین ارادة بلندمنشی ندارند،
🕊و دنبال فَساد نمی‌گردند؛
🌹🕊و تمام مراتبِ پیروزی و سعادت در پایان کار، انحصاراً برای مردمان با تقوی است.»
گفت: من تو را به نُه چیز وصیّت و سفارش می‌نمایم؛ زیرا که آنها سفارش و وصیّت من است به اراده کنندگان و پویندگان راه خداوند تعالی. و از خداوند مسألت می‌نمایم تا ترا در عمل به آنها توفیق مرحمت فرماید.
سه تا از آن نُه امر دربارة تربیت و تأدیب نفس است،
و سه تا از آنها در بارة حلم و بردباری است،
و سه تا از آنها دربارة علم و دانش است.
پس ای عنوان آنها را به خاطرت بسپار، و مبادا در عمل به آنها از تو سستی و تکاهل سر زند!
عنوان گفت: من دلم و اندیشه‌ام را فارغ و خالی نمودم تا آنچه را که حضرت میفرماید بگیرم و اخذ کنم و بدان عمل نمایم.»
«پس حضرت امام جعفر صادق سلام الله علیه فرمود:
امّا آن چیزهائی که راجع به تأدیب نفس است آنکه:
✅مبادا چیزی را بخوری که بدان اشتها نداری، چرا که در انسان ایجاد حماقت و نادانی میکند؛
✅و چیزی مخور مگر آنگاه که گرسنه باشی؛
و چون خواستی چیزی بخوری از حلال بخور
و نام خدا را ببر
و به خاطر آور حدیث رسول اکرم صلّی الله علیه و آله را که فرمود:
هیچوقت آدمی ظرفی را بدتر از شکمش پر نکرده است.
بناءً علیهذا اگر بقدری گرسنه شد که ناچار از تناول غذا گردید،
پس به مقدار ثُلث شکم خود را برای طعامش بگذارد،
و ثلث آنرا برای آبش،
و ثلث آنرا برای نفَسش.»
و امّا آن سه چیزی که راجع به بردباری و صبر است:
✅پس کسیکه به تو بگوید: اگر یک کلمه بگوئی ده تا می‌شنوی
به او بگو: اگر ده کلمه بگوئی یکی هم نمی‌شنوی!
✅و کسیکه ترا شتم و سبّ کند و ناسزا گوید، به وی بگو:
اگر در آنچه میگوئی راست میگوئی، من از خدا میخواهم تا از من درگذرد؛
و اگر در آنچه میگوئی دروغ میگوئی، پس من از خدا میخواهم تا از تو درگذرد.
✅و اگر کسی تو را بیم دهد که به تو فحش خواهم داد و ناسزا خواهم گفت،
تو او را مژده بده که من دربارة تو خیرخواه می‌باشم و مراعات تو را می‌نمایم.»
«و امّا آن سه چیزی که راجع به علم است:
✅پس، از علماء بپرس آنچه را که نمیدانی؛
و مبادا چیزی را از آنها بپرسی تا ایشان را به لغزش افکنی و برای آزمایش و امتحان بپرسی.
✅ و مبادا که از روی رأی خودت به کاری دست زنی؛
و در جمیع اموری که راهی به احتیاط و محافظت از وقوع در خلافِ امر داری احتیاط را پیشة خود ساز.
✅ و از فتوی دادن بپرهیز همانطور که از شیر درنده فرار میکنی؛
و گردن خود را جِسر و پل عبور برای مردم قرار نده.
✅ای أبا عبدالله دیگر برخیز از نزد من! چرا که تحقیقاً برای تو خیر خواهی کردم؛
و ذِکر و وِرد مرا بر من فاسد مکن،
🍃زیرا که من مردی هستم که روی گذشت عمر و ساعات زندگی حساب دارم،
🍃 و نگرانم از آنکه مقداری از آن بیهوده تلف شود.
🍃 و تمام مراتب سلام و سلامت خداوند برای آن کسی باد که از هدایت پیروی میکند، و متابعت از پیمودن طریق مستقیم می‌نماید.
✍به قلّه اهداف نمى‌رسند، مگر صاحبان تهذيب نفس و آنان كه براى اصلاح خود و حركت در صراط مستقيم، جهاد مى‌كنند.
اصلاح نفس در سايه جهاد با هوا و هوس صورت مى‌گيرد
كسى كه در مقام تهذيب نفس برنيايد، از عقل خود سود نمى‌برد.
آن كه به دنبال اصلاح نفس نباشد، زندگى خود را ضايع كرده
نفس را هر چه مى‌طلبد آزادى ندهيد كه اين آزادى شما را دچار تاريكى مى‌كند.