═════ ೋღ🍂🌸🍂ღೋ════
#حکمت19
1⃣:براساس این حکمت و امثال آن یعنی تلاش برای تحقق آرزوها مذموم است؟
2⃣:منطق امیرمومنان علیه السلام در تلاش انسان برای نیل به آرزوها چیست؟
#جواب:
با توجه به اهمیت بحث آرزوها و سوالات مکرر و متعددی که برای افراد در این زمینه پیش می آید به نظرم رسید که بحث کاملی درباره آرزو، انواع و اثار آن و روش مدیریت بهینه آرزوها از نهج البلاغه تقدیم کنم.
✳️حضرت بیش از ۲۶ بار مطالبی پیرامون آرزو در نهج البلاغه بیان فرموده اند که دسته بندی و منطق آن از قرار زیر است.(اگرچه متاسفانه در فهرست موضوعی پایان ترجمه مرحوم دشتی ۶۹ ادرس داده شده که بیش از نیمی از آنها اصلا ربطی به موضوع آرزوها ندارد)
#مقدمه: اگرچه اصل آرزو و آرزو داشتن یکی از لوازم طبیعی زندگی است و اساساً نیروی محرکه انسان ها برای فعالیت، تلاش، مبارزه و تحمل دشواریها آرزوهای آن هاست پیغمبر اکرم(صلى الله علیه وآله)نقل شده که فرمود: «الاَْمَلُ رَحْمَةٌ لاُِمَّتِی وَلَوْ لاَ الاَْمَلُ مَا رَضَعَتْ وَالِدَةٌ وَلَدَهَا وَلاَ غَرَسَ غَارِسٌ شَجَراً; آرزو مایه رحمت براى امت من است و اگر آرزو نبود هیچ مادرى فرزندش را شیر نمى داد و هیچ باغبانى درختى نمى کاشت».۱
زیرا آرزوهاست که انسان را به تلاش و کوشش براى رسیدن به اهداف برتر و بالاتر وا مى دارد.
ولی از آنجا که اکثر انسان ها در اکثر اوقات گرفتار آرزوهای واهی، طولانی و مخرّب هستند؛لذا غالب بیانات حضرت پیرامون آرزوها جنبه سلبی، تحذیری و آسیب شناسانه دارد.
🌹آرزوها محصول تلاش ها
در #خطبه28 میخوانیم: " ... آگاه باشيد! همه در دوران آرزوئی بسر مي بريد كه اجل و مرگ بدنبال دارد با اين حال هر كس پيش از رسيدن اجلش، در همان دوران آرزوهايش به عمل پردازد، اعمالش به او منفعت مي بخشد و مرگش به او زياني نمي رساند، و آن كس كه در اين ايام آرزو پيش از فرا رسيدن اجل در عمل كوتاهي كند گرفتار خسران شده و فرا رسيدن اجل براي وي زيانبخش است."
💠انواع آرزوها
از مجموع بیانات امام علیه السلام میتوان دریافت که آرزوها بر دو نوع اند:
1⃣● آرزوهای #خوب: که سه ویژگی یا نشانه دارند:
۱. واقعی هستند
۲. قابل دسترسی هستند
۳. ارزش آن را دارند که در قالب دعا از خداوند مسالت شود.
بعنوان نمونه آرزوی شهادت که در #نامه53 سطر آخر برای خود و مالک اشتر مسالت کرده اند.
2⃣● آرزوهای #بد:که سه ویژگی یا نشانه دارند:
۱. واقعی نیستند.
۲. طولانی و دور از دسترس هستند.
۳. ارزش آن را ندارد که از خداوند مسالت شود.
🚫آثار مخرب آرزوهای بد:
۱_ ناکام مردن:
در #خطبه183 بند ۳ می خوانیم: " پیش از آن که اجل فرا برسد آماده باشید؛ زیرا ناگهان آرزوهای مردم با فرارسیدن اجل قطع شده، مرگ انها را در کام خود فروکشد و درِ توبه بسته می شود"
لذا در #حکمت19 فرمودند: " کسی مهار خود را به دست آرزوهایش بسپارد، با اجل از پای در میآید"
۲_کور شدن چشم دل: در #حکمت275 آمده است: " آرزوها چشم بصیرت را کور می کنند"
۳_ بیماری دل: در #حکمت228 می خوانیم : کسی که دلش با دنیاطلبی پیوند بخورد همواره قلبش گرفتار سه بیماری است: اندوهی رهانشدنی، حرصی جدانشدنی و آرزویی دست نیافتنی"
۴_ زشتی اعمال: #حکمت36 درباره رابطه آرزوهای طولانی با ارتکاب اعمال زشت می فرماید:" مَن اَطالَ الاَمَلَ اَساءَ العَمَلَ" هرکس آرزوهایش را طولانی قرار دهد، رفتارهایش زشت می شود.
۴_ وسیله شیطان شدن: حضرت در #نامه10 نهج البلاغه درباره معاویه ملعون می نویسند:" تو نازپرورده ای هستی که شیطان ... با تو به آرزوهایش می رسد!"
۵_ فریب خوردن: در #خطبه64 میخوانیم:« فَاِنَّ اَجَلَه مَستورً عَنه و اَمَلَه خادِعً لَه» همانا اجل انسان مخفی و ارزوهایش حیله گر و فریب دهندهء اویند"
۶_ آینده نگران کننده: در #خطبه42 از دو چیز بر ما نگران هستند :" ای مردم! بدترین چیزهایی که بخاطرش برای شما نگرانم دو چیز است: پیروی از هوای نفس و آرزوهای طولانی. " سپس دلیل نگرانی خود از آرزوهای طولانی را فراموشی آخرت بیان کرده می فرمایند: " آرزوهای طولانی آخرت را از یاد می برند!"
💠راههای کنترل آرزوها:
حضرت راهکارهای مختلفی برای پیشگیری از آسیب های آرزوهای ناپسند دارند. که عبارتند از :
۱_ کوتاه کردن آرزوها: " ایها الناس الزَّهاده قَصرُ الاَمَل: زهد یعنی کوتاه کردن آرزوها" #خطبه81
۲_ ترک آرزوهای واهی: " اشرَفُ الغِنی تَرکُ المُنی: با شرافت ترین نوع بی نیازی ، ترک ارزوهاست" #حکمت34
۳_ تکذیب آرزوها؛ یعنی توجه و اعتقاد به دروغ بودن خیلی از آرزوها: "
حضرت در #خطبه114 بند ۲ درباره ویژگی های متقین حقیقی می فرمایند: " مرگ را نزدیک دیده و در اعمال نیک شتاب کرده اند . آرزوهای دنیایی را دروغ دانسته و مرگ را به درستی نگریسته اند."
۴_ توجه به دست نیافتنی بودن اکثر آزوها: در #نامه31 نهج البلاغه در توصیف جوان و دوران جوانی فرمود:
🌹سهم #روز_صد_وشصت_ونهم : خطبه ۸۲ تا خطبه ۷۹ #نهج_البلاغه
─┅•═༅𖣔•✾•❀🌹❀•✾•𖣔༅═•┅─
📜 #خطبه82 : (بعضی از شارحان گفتند: این خطبه در شهر کوفه در شناساندن دنیا ایراد شد.)
🔹دنياشناسی
♦️"چگونه خانه دنيا را توصيف کنم که ابتدای آن سختی و مشقّت و پايان آن نابودی است؟ در حلال دنيا حساب و در حرام آن عذاب است. کسی که ثروتمند گردد فريب می خورد و آنکس که نيازمند باشد اندوهناک است و تلاش کننده دنيا به آن نرسد و به رهاکننده آن روی آورد. کسی که با چشم بصيرت به آن بنگرد او را آگاهی بخشد و آن کس که چشم به دنيا دوزد کوردلش می کند.
می گويم: اگر صاحب انديشه ای درست در کلام امام(علیه السلام) که فرمود: «مَن أبْصَر بِها بَصّرته» انديشه کند در آن معنای شگرف و بينشی ژرف می نگرد که هرگز به پايان آن نتوان رسيد و ژرفایِ کلامِ امام(علیه السلام) را نخواهد ديد. به خصوص اگر جمله «وَمَن أَبصر الَيها أَعْمتهُ» را هماهنگ با جمله قبل، به خوبی ارزيابی کند، خواهد ديد که تفاوت اين دو کلام تا کجاست. تفاوتی روشن و شگفتی آور و آشکار، درود و سلام خدا بر اميرالمؤمنين باد."
─┅•═༅𖣔•✾•❀🌹❀•✾•𖣔༅═•┅─
📜 #خطبه81 : (بعضی از شارحان گفتند: این خطبه در شهر کوفه ایراد شد.)
🔹تعريف زهد و پارسايی
♦️ای مردم! زهد يعنی کوتاه کردن آرزو و شکرگزاری در برابر نعمت ها و پرهيز در برابر محرّمات. پس اگر نتوانستيد همه اين صفات را فراهم سازيد، تلاش کنيد که حرام بر صبر شما غلبه نکند و در برابر نعمت ها، شکر يادتان نرود. چه اينکه خداوند با دلايل روشن و آشکار عذرها را قطع و با کتاب های آسمانی روشنگر بهانه ها را از بين برده است.
─┅•═༅𖣔•✾•❀🌹❀•✾•𖣔༅═•┅─
📜 #خطبه80 : (پس از جنگ جمل و فرو نشاندن شورش بصره در سال ۳۶ هجری ماه جمادی الثانی در مسجد شهر بصره فرمود: )
1⃣ بيان تفاوتهای زنان و مردان
♦️ای مردم! همانا زنان در مقايسه با مردان در ايمان و بهره وری از اموال و عقل متفاوتند امّا تفاوت ايمان بانوان برکنار بودن از نماز و روزه در ايّام «عادت حيض» آنان است و امّا تفاوت عقلشان با مردان بدان جهت که شهادت دو زن برابر شهادت يک مرد است و علّت تفاوت در بهره وری از اموال آن که ارث بانوان نصف ارث مردان است.
2⃣ مديريت خانوادگی
♦️ پس از زنان بد بپرهيزيد و مراقب نيکانشان باشيد. در خواسته های نيکو همواره فرمانبردارشان نباشيد، تا در انجام منکرات طمع ورزند.
─┅•═༅𖣔•✾•❀🌹❀•✾•𖣔༅═•┅─
📜 #خطبه79 : (هنگام حرکت برای نبرد با خوارج، در ماه صفر سال ۳۸ هجری، شخصی با پیشگویی و از راه شناخت ستارگان گفت: اگر در این ساعت حرکت کنید، پیروز نمی شوید و من از راه علم ستاره شناسی این محاسبه را کردم . امام علیه السلام فرمود:)
1⃣ پرهيز از توجه به غير خدا
♦️گمان می کنی تو از آن ساعتی آگاهی که اگر کسی حرکت کند زيان نخواهد ديد؟ و می ترسانی از ساعتی که اگر کسی حرکت کند ضرری دامنگير او خواهد شد؟ کسی که گفتار تو را تصديق کند، قرآن را تکذيب کرده است و از ياری طلبيدن خدا در رسيدن به هدف های دوست داشتنی و محفوظ ماندن از ناگواری ها، بی نياز شده است، گويا می خواهی به جای خداوند تو را ستايش کنند، چون به گمان خود مردم را به ساعتی آشنا کردی که منافعشان را به دست می آورند و از ضرر و زيان در امان می مانند.
2⃣ پرهيز دادن مردم از ستاره شناسی
♦️ ای مردم! از فرا گرفتن علم ستاره شناسی (برای پيشگويی های دروغين) بپرهيزيد، جز آن مقدار از علم نجوم که در دريانوردی و صحرانوردی به آن نياز داريد؛ چه اينکه، ستاره شناسی شما را به غيب گويی و غيب گويی به جادوگری می کشاند و ستاره شناس چون غيب گو و غيب گو چون جادوگر و جادوگر چون کافر و کافر در آتش جهنم است. با نام خدا حرکت کنيد.
─┅•═༅𖣔•✾•❀🌹❀•✾•𖣔༅═•┅─
#نهضت_جهانی_نهج_البلاغه_خوانی