📚 احکام امر به معروف و نهى از منكر (بخش اول)
💠 وجوب امر به معروف و نهي از منكر
🔶 امر به معروف و نهی از منكر از واجبات بسيار مهم و بزرگ اسلام به شمار می آید، افرادی كه اين فريضۀ بزرگ الهی را ترك می كنند يا نسبت به آن بی تفاوتند، گناهكارند و كيفری سخت و سنگين در انتظار آنها است. امر به معروف و نهی از منكر نه تنها به اتفاق علمای اسلام واجب است، بلكه وجوب آن جزو ضروريات دين مبين اسلام به شمار می آيد.
💠 محدودۀ امر به معروف و نهي از منكر
🔷 محدودۀ امر به معروف و نهى از منكر منحصر به قشر و صنف خاصی از مردم نيست و تمام اقشار و اصناف واجد شرايط را در بر می گيرد حتى بر زن و فرزند واجب است كه هنگام مشاهدۀ ترك معروف يا انجام حرام توسط پدر و مادر يا شوهر، در صورت تحقق شرايط آن به امر به معروف و نهی از منكر مبادرت كنند.
✅ امر به معروف و نهی از منکر مربوط به جایی است که شخصی با علم به حکم شرعی و با التفات تخلف کند، اما نسبت به کسانی که به خاطر جهل به حکم شرعی مرتکب گناه می شوند، ارشاد و راهنمایی لازم است و امر و نهی واجب نیست، همچنین نسبت به کسانی که به خاطر غفلت یا جهل به موضوع، مرتکب گناه می شوند تکلیفی نیست مگر این که موضوع از امور بسیار مهم نزد شارع باشد که در این موارد باید شخص را متوجه حکم یا متوجه موضوع کرد.
#احكام_نمودارى #احكام_امر_به_معروف #محدوده_امر_به_معروف
🆔 رهبر
📚 شرايط وجوب امر به معروف و نهی از منكر (بخش دوم)
#احكام_امر_به_معروف #شرايط_وجوب_امر_به_معروف
🆔 رهبر
📚 شرايط وجوب امر به معروف و نهی از منكر (بخش دوم)
١. علم به معروف و منکر.
💠 امر و نهی كننده بايد معروف و منكر را بشناسد؛ در غير اين صورت موظف نيست که امر به معروف و نهی از منكر كند.
اگر عامل از روی اجتهاد یا تقلید، عملی را حرام یا واجب نمی داند، امر و نهی او واجب نبوده بلکه جایز نیست؛ هر چند نزد آمر (طبق اجتهاد یا تقلید) عمل عامل، ترک واجب یا انجام حرام محسوب شود.
٢. احتمال تأثیر.
💠 اگر آمر یا ناهی احتمال دهد که امر و نهی او (هر چند در آینده ) اثر و نتيجه دارد، واجب است امر و نهی کند؛ هر چند گمان قوی بر عدم تأثیر داشته باشد.
🔶 اگر امر به معروف و نهی از منکر توسط آمر به تنهایی، احتمال اثر ندارد ولی با هماهنگی و کمک گرفتن از دیگران احتمال اثر وجود دارد، هماهنگی و کمک گرفتن از دیگران برای انجام این واجب مهم، لازم است.
٣. اصرار بر گناه.
💠 شخص گناهكار بر استمرار گناه، اصرار داشته باشد و اگر معلوم باشد یا حتی احتمال داده شود که بدون امر و نهی از خطا دست بر می دارد (يعنی معروف را بهجا می آورد و منكر را ترك می كند)، امر و نهی او واجب نيست.
٤. نداشتن مفسده.
💠 امر و نهی، مفسده نداشته باشد؛ بنابر این اگر احتمال عقلایی داده شود که در اثر امر و نهی به آمر و ناهی يا به مسلمان ديگر، مفسدهای از قبيل ضرر جانی، آبرويی یا مالی برسد یا به حرج می افتند، امر و نهی واجب نيست، بلکه در مواردی جایز نیست.
البته اگر معروف يا منكر از امورى باشد كه برای شارع مقدس اهميت زياد دارد (مثل حفظ جان گروهی از مردم یا حفظ اسلام و مانند اینها)، بايد اهميت لحاظ شود؛ یعنی صرف ضرر و حرج در این گونه موارد، مانع وجوب امر و نهی نیست؛ بنابر این اگر ـ مثلا ـ اقامۀ حجت های الهی برای دفع گمراهی و ضلالت، متوقف بر بذل جان یک نفر یا بیشتر باشد، وجوب امر به معروف و نهی از منکر، ساقط نمی شود.
⁉️ نكته:
امر به معروف و نهی از منكر در صورتی واجب است كه شرايط چهارگانه، موجود باشند؛ بنابراين اگر امر و نهي يكي از شرايط را نداشته باشد (مثلاً مفسده داشته باشد)، امر و نهی واجب نيست؛هر چند شرايط ديگر را دارا باشد.
#احكام_امر_به_معروف #شرايط_وجوب_امر_به_معروف
🆔 رهبر
📚 احکام امر به معروف و نهی از منکر بخش سوم
💠 مراحل و مراتب امر به معروف و نهی از منکر
١. امر و نهی قلبی.
✅ مقصود از امر و نهی قلبی، اظهار كراهت قلبی است؛ يعنی مكلف بايد تنفر و انزجار درونی خود را نسبت به انجام منكر و ترک معروف، آشكار سازد.
٢. امر و نهی زبانی.
✅ مكلف بايد تارکِ معروف یا عامل ِمنکر را با زبان، امر و نهی کند.
در این مرتبه اگر احتمال دهد با موعظه و نصیحت و گفتار ملایم، اثر حاصل می شود، باید به همین مقدار اکتفا کند و تجاوز از آن جایز نیست؛ همچنانکه اگر ترک منکر یا اقامۀ معروف، متوقف بر گفتار شدید و غلیظ یا تهدید باشد، باید طبق آن عمل کند.
٣. امر و نهی عملی.
✅ امر و نهی با استفاده از قدرت عملی، مقصود از این مرتبه اين است كه مكلف بايد با اِعمال قدرت و رفتار عملی، متخلف را از انجام منكر و ترك معروف باز دارد.
توجه داشته باشید که در زمان برپایی حکومت اسلامی امر و نهی عملی، وظیفه حکومت است نه افراد.
🔶 ملاحظه:
هنگام امر و نهی، ترتیب مراحل فوق باید رعایت شود؛ یعنی تا زمانی که مرتبۀ اول مؤثر است، به کار بردن مراتب بعدی جایز نیست به عنوان مثال امر و نهی زبانی، مراتب دارد؛ در صورتی که در سخن نرم، احتمال اثر باشد، جایز نیست که آمر و ناهی با سخن تند و خشن، امر به معروف و نهی از منکر کند.
#احکام_امر_به_معروف #مراحل_امر_به_معروف
🆔 رهبر
📚 شیوۀ امر به معروف
💠 سؤال: آیا #امر_به_معروف حتما باید به صورت دستوری باشد یا می توانیم با توصیه، خواهش و...، امر به معروف و #نهی_از_منکر کنیم؟
✅ جواب: اگر با توصیه، موعظه، بیان حکم شرعی و مانند آن، اثر مطلوب حاصل شود، امر و نهی واجب نیست؛ در غیر این صورت اگر احتمال بدهد که امر و نهی اثر دارد، باید امر و نهی کند و در صورتی که امر و نهی با زبان نرم و اخلاق خوش تأثیر داشته باشد، جایز نیست با تندی و خشونت امر و نهی نماید.
#احکام_امر_به_معروف #تذکر_لسانی
رهبر
❤️بسم الله الرحمن الرحیم❤️
#احکام_امر_به_معروف
#معروف_و_منکر
🤔❓معروف و منكر به چه معنا است؟
🌺✍️ معروف يعنى شناختهشده و منكر يعنى ناشناس؛ آنچه را كه دين به رسميت مىشناسد و قبول دارد، اينها معروف است؛ آنچه را كه دين به رسميت نمىشناسد و انكار مىكند و نهى مىكند، اينها منكر است؛ و به تعبير سادهتر، همه خوبىها در حوزه دين، اينها معروف است و تمام زشتىها و بدىها منكر است.
👌 تبصره: در اصطلاح فقهى به مجموعه واجبات و مستحبات، معروف گفته مىشود و محرمات و مكروهات، منكر است. گرچه در مرحله اول، امر به واجبات و نهى از محرمات و معاصى و گناهان مطرح است؛ اما امر به مستحبات و نهى از اعمال مكروه، آن هم مستحب و خوب است.
📚 خامنهاى، سايت، احكام موضوعى، امر به معروف؛ سيستانى، توضيح المسائل، ج 1، م 2201؛ تبريزى، استفتاءات، س 984؛ نورى، توضيح المسائل، امر به معروف.
#احکام_نموداری
❤️بسم الله الرحمن الرحیم ❤️
#احکام_امر_به_معروف
#ياد_گرفتن_امر_به_معروف
🤔❓آيا تعليم و آموختن شرايط امر به معروف و نهى از منكر، واجب است؟
🌺✍️ آموختن شرايط امر به معروف و نهى از منكر و موارد وجوب و عدم وجوب آن، واجب است، تا اينكه شخص در انجام اين دو وظيفه الهى خويش دچار منكر و خلاف شرع نگردد.
#تشخيص_امر_به_معروف
🤔❓در مواردى كه موضوع براى ما قابل تشخيص نيست مثلا وقتى سوار تاكسى مىشويم و موسيقى روشن است و ما ندانيم اين موسيقى حرام است يا نه، در اين موارد آيا بايد امر به معروف كرد؟
🌸✍️ امر به معروف و نهى از منكر متوقف بر تشخيص موضوع و تحقق شرايط آن است و در صورت عدم تشخيص موضوع، لازم نيست امر به معروف و نهى از منكر كرد.
📚 توضيح المسائل مراجع، م 2786 و 2791؛امام، تحرير الوسيله، كتاب امر به معروف، القول فى شرائط وجوبهما، شرط اول، م 8؛ خامنهاى، اجوبه الاستفتاءات، س 1067 و رساله آموزشی ج 1 در 76 و 77 و سايت، احكام موضوعى، امر به معروف؛ صافى، 300 پرسش، ج 2، س 296؛ سيستانى، توضيح المسائل، ج 1، م 2204 و 2225 و 2228 و 2231؛ مکارم ، سایت ، جامع المسائل؛ دفتر مراجع.
❤️بسم الله الرحمن الرحیم❤️
#احکام_امر_به_معروف
#تأثير_امر_به_معروف
🤔❓منظور از «تأثير» در امر به معروف چيست، اينكه بفهمد اشتباه مىكند يا دست از آن كار بردارد؟
🌺✍️ منظور از تأثير انجام واجب و ترك منكر است و اين تأثير شامل تأثير فورى و تأثير درآينده و تدريجى، تأثير كامل و ناقص مىگردد.
#اصرار_بر_گناه
🤔❓منظور از اصرار بر گناه چيست؟
🌸✍️ منظور از اصرار بر گناه يعنى شخص قصد #ارتكاب منكر و يا قصد #تكرار منكر را داشته يا #مشغول انجام آن باشد بنابراين اگر فرد اطمينان داشته باشد كه شخصى قصد دارد گناهى را مرتكب شود يا واجبى را ترك نمايد، امر به معروف و نهى از منكر نسبت به وى، قبل از به وقوع پيوستن عمل، واجب است.
👌تبصره. اگر بداند يا گمان كند يا احتمال صحيح بدهد كه فرد خاطى قصد ندارد گناه خود را تكرار كند، نهى از منكر واجب نيست.
📚توضيح المسائل مراجع، م 2791؛ امام، تحرير، امر به معروف، گفتار در شرايط وجوب، شرط سوم، م 4؛ خامنهاى، رساله آموزشی ج 1 درس 76 و 77 و سايت، احكام موضوعى، امر به معروف؛ صافى، توضيح المسائل، م 2864؛ مكارم، توضيح المسائل، م 2414 و جامع المسائل؛ سيستانى، توضيح المسائل، ج 1، م 2207 و 2208.
#احکام_نموداری
❤️بسم الله الرحمن الرحیم
#احکام_امر_به_معروف
#موسيقى_در_ماشين
🤔❓برخی رانندگان موسیقی گوش میدهند، هنگام سوار شدن به این اتومبیلها وظيفه چيست؟
🌺✍️ با تحقق شرايط نهى از منكر، بر شما بيشتر از نهى زبانى، واجب نيست و در صورتى كه مؤثر واقع نشود واجب است كه از گوش دادن به غنا و موسيقى حرام اجتناب كنيد و اگر به طور غير ارادى صداى موسيقى حرام و غنا به گوش شما برسد، اشكال ندارد.
👌 تبصره:
☘️ 1. امر به معروف و نهى از منكر متوقف بر تشخيص موضوع است و در صورت عدم تشخيص موضوع، مثلا نداند که موسيقى در حال پخش شدن حرام هست يا نه، لازم نيست امر به معروف و نهى از منكر كرد.
☘️ 2. غالب رانندگان براى فرار از خواب و خستگى از نوار و موسيقى استفاده مىكنند، در اين موارد اگر با زبان خوش و گفتار نيكو با رانندگان هم صحبت شده و درباره مسائل روزمره خصوصاً وضع جاده و مسافر و ماشين و چيزهاى كه مرتبط به كار آنها است صحبت شود آنها با آغوش باز پذيرفته و بهخاطر فرار از خستگى و يكنواختى از آن استقبال مىكنند و موسيقى را خاموش كرده، و شروع به صحبت و بيان مشكلات مىكنند.
📚 خامنهاى، اجوبه، س1141، 1147، 1158 و 1065؛ مكارم، استفتائات ج1، س520 و 1160 و ج2 س701 و 708؛ تبريزى، صراط النجاة، ج 5، س 1152؛ فاضل، استفتائات ج1 س 933 و 947 و 988؛ سيستانى، توضيح المسائل، ج 1، م 2230 تا 2234 و سايت، پرسش و پاسخ، موسيقى؛ صافى، 300 پرسش، ج 1، احكام گوناگون، موسيقى، س 4 و 5 و استفتاءات پيرامون امر به معروف؛ بهجت، استفتاءات، امر به معروف، س 471؛
#احکام_نموداری
❤️بسم الله الرحمن الرحیم
#احکام_امر_به_معروف
#لحن_آمرانه
🤔❓آيا لحن در امر به معروف بايد آمرانه باشد يا مىتوان از الفاظى مثل لطفاً و خواهش مىكنم هم استفاده كرد؟
🌺✍️ در انجام مراحل امر به معروف واجب است از آسانترين و ملایمترین آغاز كند و درجهاى را انتخاب كند كه اذيت و سختی آن كمتر و تأثير آن بيشتر است و اگر نتيجه نگرفت با احتمال تأثير و حصول ساير شرايط مىتوان وارد درجه بالاتر شود.
👌 مراحل مرتبه دوم (امر به معروف و نهى از منكر زبانى) اینگونه است:
1- ارشاد و موعظه با كلام و بيان نرم و روى گشاده.
2- با تحكم (ولى بدون خشونت) او را امر به معروف و نهى از منكر كند.
3- با سخن درشت و شدت و تهديد بر مخالفت امر و نهى كند.
💐 اگرچه تعبير امر و نهى است، اما به اين معنا نيست كه بايد آمرانه برخورد كرد بلكه اگر احتمال بدهيم كه با موعظه، نصيحت و با سخن لين و نرم و تعابير محترمانه از او درخواست كنيم و از او تعريف كنيم و احترامش كنيم بعد گناهش را تذكر بدهيم اثر مىكند و غرض حاصل مىشود، واجب است از اين طريق وارد شد و به همين اكتفا كرد و جايز نيست از اين تجاوز كرد.
#گفتار_نرم
هر که گفتار نرم پیش آرد
همه دلها به قید خویش آرد.
#زبان_نرم
چو کاری بر آید به لطف و خوشی
چه حاجت به تندی و گردن کشی.
📚 امام، توضيح المسائل، م 2814 و تحرير الوسيله، امر به معروف، گفتار در مراتب، مرتبه دوم، م 2 و گفتار در شرايط وجوب، شرط دوم، م 3؛ خامنهاى، رساله آموزشی ج1 درس 77 و سايت، احكام موضوعى، امر به معروف؛ صافى، توضيح المسائل، م 2865؛ نورى، توضيح المسائل، م 2801؛ مكارم، توضيح المسائل، م 2419؛ سيستانى، توضيح المسائل، ج 1، م 2212 و 2213؛ دفتر مراجع.
❤️بسم الله الرحمن الرحیم
#احکام_امر_به_معروف
#دريافت_حقوق
🤔❓اگر صاحب كار من در برخى از معاملات رعايت موازين شرعى را نكند و من تا جايى كه ميتوانم نهى از منكر كنم، آيا حقوقى كه من مىگيرم اشكال دارد؟
🌺✍️ اگر كار شما در آنجا كار حلالى باشد، و يقين به حرام بودن عين آن حقوق نداشته باشيد، يعنى با اينكه درآمد صاحب كار مخلوطى از حرام و مباح است و حقوق شما نيز مستقيماً از همين درآمد پرداخت مىشود ولى به خاطر اين كه پولها را با هم مخلوط است نمىدانيد اين حقوق از حلال است يا از حرام، حقوقى كه مىگيريد اشكالى ندارد.
📚 امام، استفتاءات، ج 1، امر به معروف، س 11؛ مكارم، استفتاءات، ج 3، س 1808 و 1332 و 1333؛ دفتر مراجع.
#احکام_نموداری