جستارهایی در پیدایش مفهوم انتخابات فرمایشی در ادبیات سیاسی ایران.pdf
حجم:
6.76M
جستارهایی در پیدایش مفهوم انتخابات فرمایشی در ادبیات سیاسی ایران
✳️به مناسبت سال‌مرگ رضاخان
🔹انتخابات با #انقلاب_مشروطه و تشکیل #مجلس_شورای_ملی وارد ادبیات سیاسی ایران شد. از پیروزی جنبش مشروطه در سال ۱۲۸۵ه‌ش، تا پیروزی انقلاب اسلامی در ۲۲بهمن۱۳۵۷، بیست و چهار دوره انتخابات مجلس شورای ملی برگزار شد. از این ۲۴دوره، پنج دوره در زمان قاجاریه (۱۳۰۴-۱۲۸۵ه‌ش)، هفت دوره در حکومت رضاخان (۱۳۲۰-۱۳۰۴)و دوازده دوره در حکومت محمدرضاشاه (۱۳۵۷-۱۳۲۰) برگزار شد.
🔸مجلسین سنا و مؤسسان به موازات انتخابات مجلس شورا یا تحت شرایط خاصی تشکیل می‌شد. مجلس سنا بر اساس قانون اساسی مشروطیت در سال ۱۲۸۵ه‌ش، به همراه مجلس شورای ملی یکی از دو مجلس قانون‌گذاری ایران بود که نخستین‌بار در سال ۱۳۲۸ در زمان محمدرضا پهلوی تشکیل شد و با پیروزی انقلاب اسلامی منحل گردید. با توجه به انتصابی بودن نیمی از نمایندگان سنا توسط شاه، عملاً اراده ملی در انتخاب نمایندگان این مجلس، مفهوم خود را از دست داد و سنا تنها قدرت شاه را فزونی می‌داد. مجلس مؤسسان، مجمعی از نمایندگان ملت بود که از طریق انتخابات عمومی تشکیل می‌شد و مسئول تهیه قانون اساسی یا تغییر بعضی از اصول آن بود.
◀️ضمیمه: متن کامل مقاله مخالفت یکپارچه روحانیان نسبت به انتقال جنازه رضاخان به قم
🔊به رسانه رسمی بنیاد تاریخ‌پژوهی و دانشنامه انقلاب اسلامی بپیوندید:👇
https://eitaa.com/joinchat/861732881Cb60e54e1db
1_5914739608.pdf
حجم:
6.76M
🖊جستارهایی در پیدایش مفهوم انتخابات فرمایشی در ادبیات سیاسی ایران
✳️به مناسبت سال‌مرگ رضاخان
🔹انتخابات با #انقلاب_مشروطه و تشکیل #مجلس_شورای_ملی وارد ادبیات سیاسی ایران شد. از پیروزی جنبش مشروطه در سال ۱۲۸۵ه‌ش، تا پیروزی انقلاب اسلامی در ۲۲بهمن۱۳۵۷، بیست و چهار دوره انتخابات مجلس شورای ملی برگزار شد. از این ۲۴دوره، پنج دوره در زمان قاجاریه (۱۳۰۴-۱۲۸۵ه‌ش)، هفت دوره در حکومت رضاخان (۱۳۲۰-۱۳۰۴)و دوازده دوره در حکومت محمدرضاشاه (۱۳۵۷-۱۳۲۰) برگزار شد.
🔸مجلسین سنا و مؤسسان به موازات انتخابات مجلس شورا یا تحت شرایط خاصی تشکیل می‌شد. مجلس سنا بر اساس قانون اساسی مشروطیت در سال ۱۲۸۵ه‌ش، به همراه مجلس شورای ملی یکی از دو مجلس قانون‌گذاری ایران بود که نخستین‌بار در سال ۱۳۲۸ در زمان محمدرضا پهلوی تشکیل شد و با پیروزی انقلاب اسلامی منحل گردید. با توجه به انتصابی بودن نیمی از نمایندگان سنا توسط شاه، عملاً اراده ملی در انتخاب نمایندگان این مجلس، مفهوم خود را از دست داد و سنا تنها قدرت شاه را فزونی می‌داد. مجلس مؤسسان، مجمعی از نمایندگان ملت بود که از طریق انتخابات عمومی تشکیل می‌شد و مسئول تهیه قانون اساسی یا تغییر بعضی از اصول آن بود.
◀️ضمیمه: فصلنامه ۱۵ خرداد شماره ۶۹، ۷۰ زمستان ۱۴۰۰ ، مقاله جستارهای در پیدایش مفهوم انتخابات فرمایشی در ادبیات سیاسی ایران: دکتر فاطمه زینلی
🆔 @Bonyadtarikh
📌شیخ محمد خیابانی؛ روح بیدار و حماسه خروشان آذربایجان
🔷 دوره جنبش #شیخ_محمد_خیابانی یکی از دوره‌های سخت تاریخ ایران است؛ دوره‌ای که #انقلاب_مشروطه ایران، به‌رغم حمایت‌های بی‌دریغ مراجع عظام #نجف و #ایران و جان‌فشانی‌های توده مردم، به رهبری رادمردانی چون ستارخان، باقرخان و سایر دلسوزان این مرز و بوم، توانسته بود نظام کهن استبدادی و خودکامگی را فرو ریزد. اما متأسفانه، این انقلاب نتوانسته بود جامعه‌ای را ایجاد کند که آرزوی دردمندان و آسیب‌دیدگان از جور و ظلم سلاطین مستبد و خودکامه بود.
🔶 در حالی که هنوز خون شهدای انقلاب مشروطیت خشک نشده بود، کشور شاهد بازگشت مجدد جاه‌طلبان و سیاستمداران سرسپرده به دولت‌های استعماری بود که دوباره در جستجوی اقتدار از دست‌رفته خود، بر روی ویرانه‌های انقلاب بودند، گویی هرگز انقلابی رخ نداده است. هرج‌ومرج و ناامنی سراسر کشور را فرا گرفته بود. در حالی که هنوز خون شهدای انقلاب مشروطیت خشک نشده بود، کشور شاهد بازگشت مجدد جاه‌طلبان و سیاستمداران سرسپرده به دولت‌های استعماری بود که دوباره در جستجوی اقتدار از دست‌رفته خود، بر روی ویرانه‌های انقلاب بودند، گویی هرگز انقلابی رخ نداده است.
🔷 در دوره استبداد صغیر و محاصره #تبریز، حزب اجتماعیون عامیون به مقام ارجمند مذهبی، علمی و سیاسی شیخ محمد خیابانی پی برد و او را به عضویت انجمن ایالتی آذربایجان برگزید. انجمن ایالتی در طول جنگ‌های یازده‌ماهه نقش مهمی در حکومت داشت و امور #آذربایجان، اعم از اداری، سیاسی، اجتماعی، اقتصادی، نظامی و فرهنگی را اداره می‌کرد. شیخ محمد خیابانی یکی از اعضای برجسته این انجمن بود.
🔶 از جمله اقدامات شیخ محمد خیابانی، در کنار سایر رهبران انجمن ایالتی که جانشین مجلس منحل‌شده شورای ملی در آذربایجان شده بود، تلاش در جهت بهبود وضعیت مردم بود. از سوی دیگر، او با هوشیاری و دقت کامل، اعمال محمدعلی میرزا و دیگر دشمنان داخلی را زیر نظر داشت و دسیسه‌های بیگانگان را رصد می‌کرد و به‌موقع واکنش‌های لازم و مناسب نشان می‌داد.
🔷 انتشار خبر اولتیماتوم روسیه، تهران را سخت تکان می‌دهد.حزب دموکرات با شعار «چو ایران نباشد، تن من مباد» مردم را که همچون اقیانوسی خروشان بودند، به جانبازی در راه وطن دعوت می‌کند. شیخ محمد خیابانی در این اجتماع عظیم با صدایی رسا چنین عنوان کرد:
" ملتی که شش هزار سال سابقه استقلال دارد، به این آسانی از استقلال خود صرف‌نظر نخواهد کرد. زیرا استقلال هر ملتی شرافت اوست. اگر نتوانیم کشور خود را نجات دهیم و شرافتمندانه زندگی کنیم، لااقل در راه وطن جان خواهیم داد. زیرا در چنین مواقع خطرناک و حساس، زنده ماندن، محو شدن است..."
🔶 در شعبان ۱۳۳۷ق، سربازان عثمانی به بهانه تنبیه آشوری‌ها به آذربایجان سرازیر شدند و پس از اشغال آن، به غارت انبارهای غله و آذوقه اهالی دست زدند. مخالفت شجاعانه خیابانی و سایر فرزندان غیور آذربایجان با افکار پلید عثمانی‌ها آغاز شد. پان‌ترکیست‌ها برای برداشتن سد راه مقاصد خود، خیابانی، بادامچی و چند تن دیگر از آزادی‌خواهان را دستگیر کرده و به قارص تبعید کردند. اما این تبعید نه‌تنها خیابانی را از مبارزه بازنداشت، بلکه او پس از آزادی، با عزمی راسخ‌تر به فعالیت‌های سیاسی خود ادامه داد. او همچنان در برابر نقشه‌های تجزیه‌طلبانه پان‌ترکیست‌ها و خیانت‌های مزدوران داخلی ایستادگی کرده و برای حفظ یکپارچگی ایران تلاش نمود.
🖇 متن کامل فصلنامه را در وبسایت رسمی بنیاد تاریخ‌پژوهی و دانشنامه انقلاب اسلامی مطالعه فرمائید.
#فصلنامه_۱۵_خرداد #منصور_پورمؤذن #شیخ_محمد_خیابانی #نجف #ایران #تبریز #آذربایجان
🆔 @Bonyadtarikh
📌 چشم‌اندازی به انقلاب مشروطه در ایالت استرآباد استان گلستان فعلی
🔷 چهاردهم مرداد ۱۲۸۵، #مشروطیت به فرمان مظفرالدین‌شاه شکل گرفت، اما در #ایالت_استرآباد، این رویداد با خون و جان مردم معنا یافت. شورش‌ها و قیام‌ها این منطقه را به یکی از کانون‌های درگیری با استبداد #قاجار تبدیل کرد.
🔶 در #علی‌آباد_کتول، علی‌محمدخان حاکمی بی‌رحم بود که قصه‌های ستمگری‌اش در حافظه مردم مانده است؛ از شکستن گردو بر سر دهقانان تا کشتن شکارچی به‌بهانه‌ای پیش‌پاافتاده. این بیدادگری سرانجام واکنش علما و مردم را برانگیخت. در محفلی در محمدآباد کتول، روحانیانی چون ملا غلامرضا، ملاقاسم تجری و سیدنعمت‌الله دیلمی فتوا دادند که اموال علی‌محمدخان باید مصادره و میان مردم تقسیم شود. خبر به‌سرعت پیچید و قصر خان محاصره شد، پسرش کشته گردید و خود او به جنگل گریخت.
🔷 خان نه‌تنها تسلیم نشد، بلکه انتقام را آغاز کرد. او سیدحسین میرکتولی، یکی از علمای برجسته که حتی #ناصرالدین‌شاه او را می‌شناخت، به قتل رساند و به‌دلیل وساطت برای تخفیف مالیات کشاورزان در سال خشکسالی و دفاع از مردم، هدف خشم خان قرار گرفت. جسدش را کسی جرئت حمل نداشت تا سرانجام با فداکاری مردم به استرآباد منتقل شد.
🔶 اندکی بعد، خان چشم به انتقام از #ملاقاسم_تجری دوخت؛ مجتهدی مبارز که بعد از میرکتولی، فتوای تقسیم اموال او را داده بود. شبی از شب‌های نوزدهم رمضان، پسر علی‌محمدخان با نیرنگ ملاقاسم را برای مراسم احیا دعوت کرد و با پایان مراسم، مختار_نوکر خان_ در مسیر کوهستانی کمین کرد و با ضربه‌ای مرگبار او را کشت. تنها قاطر بی‌سوارش به روستا رسید و ساکنان با جست‌وجو در مسیر، پیکر بی‌جان او را یافتند.
🔷 در پس این ماجراها، گرچه مشروطه در تهران با شعارهایی چون آزادی و عدالت پیش می‌رفت، در #استرآباد مبارزه، چهره‌ای کاملاً خونین داشت. دیدگاه‌های متفاوت مشروطه‌خواهان نیز بر اوضاع اثر می‌گذاشت. #آیت‌الله_طباطبایی و #آیت‌الله_بهبهانی بر ادامه حرکت تاکید داشتند، #شیخ_فضل‌الله_نوری با نفوذ جریان غرب‌گرا به رهبری حسن تقی‌زاده مخالفت کرد و نظریه «مشروطه مشروعه» را در برابر مشروطه غربی مطرح ساخت.
🔶 نقش نیروهای خارجی نیز کم نبود؛ #روسیه و #انگلیس با سیاست‌های دوگانه، گاه رهبران محلی را علیه یکدیگر تحریک می‌کردند و گاه از بستر ناامنی‌ها برای حفظ نفوذ خود بهره می‌بردند. نتیجه، انحراف بخشی از جریان مشروطه و طولانی شدن روند دستیابی به اهداف آن بود. استرآباد در این سال‌ها، صحنه هم‌زمان فتوای علما، قیام روستاییان و خونخواهی حکام محلی بود؛ روایتی زنده از بهای سنگینی که مردم دور از پایتخت برای آرمان‌های مشروطیت پرداختند.
🖇 متن کامل فصلنامه را در وبسایت رسمی بنیاد تاریخ‌پژوهی و دانشنامه انقلاب اسلامی مطالعه فرمائید
#فصلنامه_۱۵_خرداد #غلامرضا_خارکوهی #مشروطیت #انقلاب_مشروطه #ایالت_استرآباد #استرآباد #قاجار #علی‌آباد_کتول #ناصرالدین‌شاه #ملاقاسم_تجری #آیت‌الله_طباطبایی #آیت‌الله_بهبهانی #شیخ_فضل‌الله_نوری #روسیه #انگلیس #علی_محمد_خان #سیدحسین_میرکتولی #میرزا_کوچک_خان #محمدعلی_شاه #روستاییان_کتول #تاریخ_ایران #قیام_محلی #ظلم_قاجار
🆔 @Bonyadtarikh
📌۲۱ شهریور ۱۲۹۹ شهادت شیخ محمد خیابانی؛ روحانی مبارز و مجاهد مشروطه خواه ، روح بیدار و حماسه خروشان آذربایجان
🔷 دوره جنبش #شیخ_محمد_خیابانی یکی از دوره‌های سخت تاریخ ایران است؛ دوره‌ای که #انقلاب_مشروطه ایران، به‌رغم حمایت‌های بی‌دریغ مراجع عظام #نجف و #ایران و جان‌فشانی‌های توده مردم، به رهبری رادمردانی چون ستارخان، باقرخان و سایر دلسوزان این مرز و بوم، توانسته بود نظام کهن استبدادی و خودکامگی را فرو ریزد. اما متأسفانه، این انقلاب نتوانسته بود جامعه‌ای را ایجاد کند که آرزوی دردمندان و آسیب‌دیدگان از جور و ظلم سلاطین مستبد و خودکامه بود.
🔶 در حالی که هنوز خون شهدای انقلاب مشروطیت خشک نشده بود، کشور شاهد بازگشت مجدد جاه‌طلبان و سیاستمداران سرسپرده به دولت‌های استعماری بود که دوباره در جستجوی اقتدار از دست‌رفته خود، بر روی ویرانه‌های انقلاب بودند، گویی هرگز انقلابی رخ نداده است. هرج‌ومرج و ناامنی سراسر کشور را فرا گرفته بود. در حالی که هنوز خون شهدای انقلاب مشروطیت خشک نشده بود، کشور شاهد بازگشت مجدد جاه‌طلبان و سیاستمداران سرسپرده به دولت‌های استعماری بود که دوباره در جستجوی اقتدار از دست‌رفته خود، بر روی ویرانه‌های انقلاب بودند، گویی هرگز انقلابی رخ نداده است.
🔷 در دوره استبداد صغیر و محاصره #تبریز، حزب اجتماعیون عامیون به مقام ارجمند مذهبی، علمی و سیاسی شیخ محمد خیابانی پی برد و او را به عضویت انجمن ایالتی آذربایجان برگزید. انجمن ایالتی در طول جنگ‌های یازده‌ماهه نقش مهمی در حکومت داشت و امور #آذربایجان، اعم از اداری، سیاسی، اجتماعی، اقتصادی، نظامی و فرهنگی را اداره می‌کرد. شیخ محمد خیابانی یکی از اعضای برجسته این انجمن بود.
🔶 از جمله اقدامات شیخ محمد خیابانی، در کنار سایر رهبران انجمن ایالتی که جانشین مجلس منحل‌شده شورای ملی در آذربایجان شده بود، تلاش در جهت بهبود وضعیت مردم بود. از سوی دیگر، او با هوشیاری و دقت کامل، اعمال محمدعلی میرزا و دیگر دشمنان داخلی را زیر نظر داشت و دسیسه‌های بیگانگان را رصد می‌کرد و به‌موقع واکنش‌های لازم و مناسب نشان می‌داد.
🔷 انتشار خبر اولتیماتوم روسیه، تهران را سخت تکان می‌دهد.حزب دموکرات با شعار «چو ایران نباشد، تن من مباد» مردم را که همچون اقیانوسی خروشان بودند، به جانبازی در راه وطن دعوت می‌کند. شیخ محمد خیابانی در این اجتماع عظیم با صدایی رسا چنین عنوان کرد:
" ملتی که شش هزار سال سابقه استقلال دارد، به این آسانی از استقلال خود صرف‌نظر نخواهد کرد. زیرا استقلال هر ملتی شرافت اوست. اگر نتوانیم کشور خود را نجات دهیم و شرافتمندانه زندگی کنیم، لااقل در راه وطن جان خواهیم داد. زیرا در چنین مواقع خطرناک و حساس، زنده ماندن، محو شدن است..."
🔶 در شعبان ۱۳۳۷ق، سربازان عثمانی به بهانه تنبیه آشوری‌ها به آذربایجان سرازیر شدند و پس از اشغال آن، به غارت انبارهای غله و آذوقه اهالی دست زدند. مخالفت شجاعانه خیابانی و سایر فرزندان غیور آذربایجان با افکار پلید عثمانی‌ها آغاز شد. پان‌ترکیست‌ها برای برداشتن سد راه مقاصد خود، خیابانی، بادامچی و چند تن دیگر از آزادی‌خواهان را دستگیر کرده و به قارص تبعید کردند. اما این تبعید نه‌تنها خیابانی را از مبارزه بازنداشت، بلکه او پس از آزادی، با عزمی راسخ‌تر به فعالیت‌های سیاسی خود ادامه داد. او همچنان در برابر نقشه‌های تجزیه‌طلبانه پان‌ترکیست‌ها و خیانت‌های مزدوران داخلی ایستادگی کرده و برای حفظ یکپارچگی ایران تلاش نمود.
🖇 متن کامل فصلنامه را در وبسایت رسمی بنیاد تاریخ‌پژوهی و دانشنامه انقلاب اسلامی مطالعه فرمائید.
#فصلنامه_۱۵_خرداد #منصور_پورمؤذن #شیخ_محمد_خیابانی #نجف #ایران #تبریز #آذربایجان
🆔 @Bonyadtarikh