بازخوانی اهداف نهضت جنگل در چشم‌انداز مرامنامه اتحاد اسلام
🔹امروزه اساسنامه‌ها و مرامنامه‌هایی که گروه‌های سیاسی تدوین می‌کنند بیانگر آرمان‌ها و اهدافشان است. در گذشته مرامنامه‌نویسی یکی از فعالیت‌های رایج #گروه‌های_سیاسی بود. مرامنامه مبین اهداف هر گروه و مرزبندی‌هایش با جریان‌های سیاسی ـ اجتماعی دیگر بوده است. بنابراین یکی از راه‌های شناخت #نهضت_جنگل بازخوانی آرمان‌ها و اهداف این نهضت از زبان مرامنامه است. در ابتدای این سند بعد از مقدمه به مهم‌ترین آرمان‌های جنبش جنگل به شرح زیر اشاره شده است:
۱. حفظ استقلال و تمامیت ارضی ایران و رفع تجاوزات اجانب
۲. تحکیم مبانی حکومت ملی
۳. محافظت از اصول و قوانین مقدس اسلام
🔸هیچ کدام از بندهای این مرامنامه با #اصول_اسلامی تعارض ندارد بلکه به اجرای قوانین مقدس اسلام تصریح شده است. این نکته مبین این مسئله است که نویسندگان مرامنامه، از مجتهدین و علما بوده‌اند و نیز کسانی که دغدغه اجرای احکام اسلامی را پیگیری می‌کردند؛ به همین خاطر یکی از ۳ شعار اصلی‌ای که مطرح کردند اسلام‌خواهی است.
🔹با توجه به شکل و ترکیب کمیته اتحاد اسلام که #مجتهدین_طراز_اول در آن حضور داشتند، به روشنی معلوم می‌شود که قلم و محتوای این مرامنامه کاملاً با افکار آن‌ها سازگار است و بدیهی است غرض این نهضت تشکیل #حکومت_مردمی بر پایه #شعائر_دینی و احکام و مقدسات دین مقدس اسلام است؛ چه اینکه در اعلام حکومت توسط نهضت جنگل، قوانین اسلام را در قالب جمهوری عرضه کردند و شعار تشکیل جمهوری اسلامی و انقلابی در رأس شعارهایشان قرار گرفت.
🔸این آرمان‌ها در رهبری نهضت جنگل آنقدر مشهود بود که حتی #ابراهیم_فخرایی که میانه خوبی با روحانیت و اهداف اسلامی نهضت جنگل ندارد می‌نویسد:
🔹مرکز ثقل و مغز متفکر جنگل را #هیئت_اتحاد_اسلام تشکیل می‌داد که افرادش به استثناء چند نفر، همه از علما و روحانیون بوده‌اند. این وضع که تعدادی از روحانیون زمام کار را به دست گرفته کارگردانی و رهبری امور انقلاب را عهده‌دار شده‌اند به مذاق عده‌ای گوارا نیامد و ترتیبی دادند که هیئت اتحاد اسلام به کمیته تبدیل شود و در نتیجه این تغییر نام، افراد غیر روحانی نیز توانستند به عضویت رسمی هیئت اتحاد اسلام در آیند و اکثریت اعضاء را به دست آورند.
🔸وی همچنین در سراسر کتاب به این مسئله اشاره می‌کند که «خود میرزا به طوری که قبلاً گفته‌ایم یک مرد دینی بیش نبود که همه مظاهر انقلاب را از دریچه دیانت می‌نگریست.»
🔹شاید به همین اعتبار بود که فخرایی و سایر مورخین سکولار #نهضت_جنگل، تلاش کردند در نگارش تاریخ این نهضت به نوعی ریشه‌های اسلامی آن را پنهان ساخته و تاریخ این نهضت را بر اساس ایدئولوژی خود تدوین نمایند؛ چون از اساس معتقد نبودند که روحانیت با تکیه بر آموزه‌های اسلامی بتواند یک جنبش بزرگ اجتماعی و سیاسی را رهبری کند. چنان که مصطفی شعاعیان نیز در کتاب خود که مورد تقدیر فخرایی قرار گرفته است به این اعتقاد کینه‌توزانه نسبت به روحانیت و اسلام اعتراف می‌کند و می‌نویسد:
🔸«روحانیت عقب‌مانده‌تر، کودن‌تر و نا‌آگاه‌تر از آن بود که بتواند به پیشقراول نهضتی انقلابی در عصر مبارزه با استعمار ـ ارتجاع مبدل شود.» اما رهبری میرزا در نهضت جنگل و رهبری مرحوم #آیت‌الله_کاشانی در #نهضت_ملی شدن صنعت نفت و از همه مهم‌تر رهبری امام در نهضت پانزده خرداد سال ۴۲ بی‌اعتباری تمامی این تحلیل‌های استعماری را به اثبات رساند و ناتوانی و فقر تئوریک جریان‌های غیرمذهبی را در شناخت مسائل ایران و جهان نشان داد. (فصلنامه تخصصی ١۵ خرداد، ش ٣٧ و ٣٨، ص ٣٢٣ و ٣٢۴)
🔊به رسانه رسمی بنیاد تاریخ‌پژوهی و دانشنامه انقلاب اسلامی بپیوندید:👇
https://eitaa.com/joinchat/861732881Cb60e54e1db
📷عکس مرامنامه کمیته اتحاد اسلام (نهضت اسلامی جنگل)
بازخوانی اهداف نهضت جنگل در چشم‌انداز مرامنامه اتحاد اسلام
🔹امروزه اساسنامه‌ها و مرامنامه‌هایی که گروه‌های سیاسی تدوین می‌کنند بیانگر آرمان‌ها و اهدافشان است. در گذشته مرامنامه‌نویسی یکی از فعالیت‌های رایج #گروه‌های_سیاسی بود. مرامنامه مبین اهداف هر گروه و مرزبندی‌هایش با جریان‌های سیاسی ـ اجتماعی دیگر بوده است. بنابراین یکی از راه‌های شناخت #نهضت_جنگل بازخوانی آرمان‌ها و اهداف این نهضت از زبان مرامنامه است. در ابتدای این سند بعد از مقدمه به مهم‌ترین آرمان‌های جنبش جنگل به شرح زیر اشاره شده است:
۱. حفظ استقلال و تمامیت ارضی ایران و رفع تجاوزات اجانب
۲. تحکیم مبانی حکومت ملی
۳. محافظت از اصول و قوانین مقدس اسلام
🔸هیچ کدام از بندهای این مرامنامه با #اصول_اسلامی تعارض ندارد بلکه به اجرای قوانین مقدس اسلام تصریح شده است.
🔊به رسانه رسمی بنیاد تاریخ‌پژوهی و دانشنامه انقلاب اسلامی بپیوندید:👇
https://eitaa.com/joinchat/861732881Cb60e54e1db
گیلان در آغازین تکاپوهای مشروطه‌خواهی.pdf
حجم:
417.5K
گیلان در آغازین تکاپوهای مشروطه‌خواهی
سالروز صدور فرمان مشروطیت
▫️گيلان از مناطق پيشگام در جنبش‌های اسلامی معاصر است و حماسه‌های مختلفی در كارنامه مردم آن وجود دارد.يكی از آغازين حركت‌های سياسی مردم گيلان در دوران معاصر، فعاليت‌های اسلام‌خواهانه در نهضت مشروطيت است و زمانی كه مشروطه به انحراف رفت، #نهضت_جنگل پدید آمد.
▪️آشنایی با نقش گیلان در نهضت مشروطه، برگی مهم و البته کم‌تر خوانده شده در آشنایی با این نهضت بزرگ دینی و ملی است.
🖇ضمیمه: مقاله «گیلان در آغازین تکاپوهای مشروطه‌خواهی»، فصلنامه تخصصی پانزده خرداد، شماره 61-60، 1398ه.ش.
🔻 رسانه رسمی بنیاد تاریخ‌پژوهی و دانشنامه انقلاب اسلامی👇
https://eitaa.com/joinchat/861732881Cb60e54e1db
بازخوانی اهداف نهضت جنگل در چشم‌انداز مرامنامه اتحاد اسلام
🔹امروزه اساسنامه‌ها و مرامنامه‌هایی که گروه‌های سیاسی تدوین می‌کنند بیانگر آرمان‌ها و اهدافشان است. در گذشته مرامنامه‌نویسی یکی از فعالیت‌های رایج #گروه‌های_سیاسی بود. مرامنامه مبین اهداف هر گروه و مرزبندی‌هایش با جریان‌های سیاسی ـ اجتماعی دیگر بوده است. بنابراین یکی از راه‌های شناخت #نهضت_جنگل بازخوانی آرمان‌ها و اهداف این نهضت از زبان مرامنامه است. در ابتدای این سند بعد از مقدمه به مهم‌ترین آرمان‌های جنبش جنگل به شرح زیر اشاره شده است:
۱. حفظ استقلال و تمامیت ارضی ایران و رفع تجاوزات اجانب
۲. تحکیم مبانی حکومت ملی
۳. محافظت از اصول و قوانین مقدس اسلام
🔸هیچ کدام از بندهای این مرامنامه با #اصول_اسلامی تعارض ندارد بلکه به اجرای قوانین مقدس اسلام تصریح شده است. این نکته مبین این مسئله است که نویسندگان مرامنامه، از مجتهدین و علما بوده‌اند و نیز کسانی که دغدغه اجرای احکام اسلامی را پیگیری می‌کردند؛ به همین خاطر یکی از ۳ شعار اصلی‌ای که مطرح کردند اسلام‌خواهی است.
🔹با توجه به شکل و ترکیب کمیته اتحاد اسلام که #مجتهدین_طراز_اول در آن حضور داشتند، به روشنی معلوم می‌شود که قلم و محتوای این مرامنامه کاملاً با افکار آن‌ها سازگار است و بدیهی است غرض این نهضت تشکیل #حکومت_مردمی بر پایه #شعائر_دینی و احکام و مقدسات دین مقدس اسلام است؛ چه اینکه در اعلام حکومت توسط نهضت جنگل، قوانین اسلام را در قالب جمهوری عرضه کردند و شعار تشکیل جمهوری اسلامی و انقلابی در رأس شعارهایشان قرار گرفت.
🔸این آرمان‌ها در رهبری نهضت جنگل آنقدر مشهود بود که حتی #ابراهیم_فخرایی که میانه خوبی با روحانیت و اهداف اسلامی نهضت جنگل ندارد می‌نویسد:
🔹مرکز ثقل و مغز متفکر جنگل را #هیئت_اتحاد_اسلام تشکیل می‌داد که افرادش به استثناء چند نفر، همه از علما و روحانیون بوده‌اند. این وضع که تعدادی از روحانیون زمام کار را به دست گرفته کارگردانی و رهبری امور انقلاب را عهده‌دار شده‌اند به مذاق عده‌ای گوارا نیامد و ترتیبی دادند که هیئت اتحاد اسلام به کمیته تبدیل شود و در نتیجه این تغییر نام، افراد غیر روحانی نیز توانستند به عضویت رسمی هیئت اتحاد اسلام در آیند و اکثریت اعضاء را به دست آورند.
🔸وی همچنین در سراسر کتاب به این مسئله اشاره می‌کند که «خود میرزا به طوری که قبلاً گفته‌ایم یک مرد دینی بیش نبود که همه مظاهر انقلاب را از دریچه دیانت می‌نگریست.»
🔹شاید به همین اعتبار بود که فخرایی و سایر مورخین سکولار #نهضت_جنگل، تلاش کردند در نگارش تاریخ این نهضت به نوعی ریشه‌های اسلامی آن را پنهان ساخته و تاریخ این نهضت را بر اساس ایدئولوژی خود تدوین نمایند؛ چون از اساس معتقد نبودند که روحانیت با تکیه بر آموزه‌های اسلامی بتواند یک جنبش بزرگ اجتماعی و سیاسی را رهبری کند. چنان که مصطفی شعاعیان نیز در کتاب خود که مورد تقدیر فخرایی قرار گرفته است به این اعتقاد کینه‌توزانه نسبت به روحانیت و اسلام اعتراف می‌کند و می‌نویسد:
🔸«روحانیت عقب‌مانده‌تر، کودن‌تر و نا‌آگاه‌تر از آن بود که بتواند به پیشقراول نهضتی انقلابی در عصر مبارزه با استعمار ـ ارتجاع مبدل شود.» اما رهبری میرزا در نهضت جنگل و رهبری مرحوم #آیت‌الله_کاشانی در #نهضت_ملی شدن صنعت نفت و از همه مهم‌تر رهبری امام در نهضت پانزده خرداد سال ۴۲ بی‌اعتباری تمامی این تحلیل‌های استعماری را به اثبات رساند و ناتوانی و فقر تئوریک جریان‌های غیرمذهبی را در شناخت مسائل ایران و جهان نشان داد. (مرامنامه کمیته اتحاد اسلام و بازخوانی آرمان های اسلامی نهضت جنگل، فصلنامه تخصصی ١۵ خرداد، ش ٣٧ و ٣٨، ص ٣٢٣ و ٣٢۴)
🔊به رسانه رسمی بنیاد تاریخ‌پژوهی و دانشنامه انقلاب اسلامی بپیوندید:👇
https://eitaa.com/joinchat/861732881Cb60e54e1db
📷عکس مرامنامه کمیته اتحاد اسلام (نهضت اسلامی جنگل)
بازخوانی اهداف نهضت جنگل در چشم‌انداز مرامنامه اتحاد اسلام
🔹امروزه اساسنامه‌ها و مرامنامه‌هایی که گروه‌های سیاسی تدوین می‌کنند بیانگر آرمان‌ها و اهدافشان است. در گذشته مرامنامه‌نویسی یکی از فعالیت‌های رایج #گروه‌های_سیاسی بود. مرامنامه مبین اهداف هر گروه و مرزبندی‌هایش با جریان‌های سیاسی ـ اجتماعی دیگر بوده است. بنابراین یکی از راه‌های شناخت #نهضت_جنگل بازخوانی آرمان‌ها و اهداف این نهضت از زبان مرامنامه است. در ابتدای این سند بعد از مقدمه به مهم‌ترین آرمان‌های جنبش جنگل به شرح زیر اشاره شده است:
۱. حفظ استقلال و تمامیت ارضی ایران و رفع تجاوزات اجانب
۲. تحکیم مبانی حکومت ملی
۳. محافظت از اصول و قوانین مقدس اسلام
🔸هیچ کدام از بندهای این مرامنامه با #اصول_اسلامی تعارض ندارد بلکه به اجرای قوانین مقدس اسلام تصریح شده است.
🔊به رسانه رسمی بنیاد تاریخ‌پژوهی و دانشنامه انقلاب اسلامی بپیوندید:👇
https://eitaa.com/joinchat/861732881Cb60e54e1db
گیلان در آغازین تکاپوهای مشروطه‌خواهی.pdf
حجم:
417.5K
گیلان در آغازین تکاپوهای مشروطه‌خواهی
بازخوانی تاریخ مشروطه به‌مناسبت سالروز شهادت شیخ فضل‌الله نوری
▫️گيلان از مناطق پيشگام در جنبش‌های اسلامی معاصر است و حماسه‌های مختلفی در كارنامه مردم آن وجود دارد.يكی از آغازين حركت‌های سياسی مردم گيلان در دوران معاصر، فعاليت‌های اسلام‌خواهانه در نهضت مشروطيت است و زمانی كه مشروطه به انحراف رفت، #نهضت_جنگل پدید آمد.
▪️آشنایی با نقش گیلان در نهضت مشروطه، برگی مهم و البته کم‌تر خوانده شده در آشنایی با این نهضت بزرگ دینی و ملی است.
🖇ضمیمه: مقاله «گیلان در آغازین تکاپوهای مشروطه‌خواهی»، میثم عبداللهی، فصلنامه تخصصی پانزده خرداد، شماره 61-60، 1398ه.ش.
🔻 رسانه رسمی بنیاد تاریخ‌پژوهی و دانشنامه انقلاب اسلامی👇
https://eitaa.com/joinchat/861732881Cb60e54e1db
بازخوانی اهداف نهضت جنگل در چشم‌انداز مرامنامه اتحاد اسلام
🔴به مناسبت سالروز شهادت میرزا کوچک‌خان
🔹امروزه اساسنامه‌ها و مرامنامه‌هایی که گروه‌های سیاسی تدوین می‌کنند بیانگر آرمان‌ها و اهدافشان است. در گذشته مرامنامه‌نویسی یکی از فعالیت‌های رایج #گروه‌های_سیاسی بود. مرامنامه مبین اهداف هر گروه و مرزبندی‌هایش با جریان‌های سیاسی ـ اجتماعی دیگر بوده است. بنابراین یکی از راه‌های شناخت #نهضت_جنگل بازخوانی آرمان‌ها و اهداف این نهضت از زبان مرامنامه است. در ابتدای این سند بعد از مقدمه به مهم‌ترین آرمان‌های جنبش جنگل به شرح زیر اشاره شده است:
۱. حفظ استقلال و تمامیت ارضی ایران و رفع تجاوزات اجانب
۲. تحکیم مبانی حکومت ملی
۳. محافظت از اصول و قوانین مقدس اسلام
🔸هیچ کدام از بندهای این مرامنامه با #اصول_اسلامی تعارض ندارد بلکه به اجرای قوانین مقدس اسلام تصریح شده است. این نکته مبین این مسئله است که نویسندگان مرامنامه، از مجتهدین و علما بوده‌اند و نیز کسانی که دغدغه اجرای احکام اسلامی را پیگیری می‌کردند؛ به همین خاطر یکی از ۳ شعار اصلی‌ای که مطرح کردند اسلام‌خواهی است.
🔹با توجه به شکل و ترکیب کمیته اتحاد اسلام که #مجتهدین_طراز_اول در آن حضور داشتند، به روشنی معلوم می‌شود که قلم و محتوای این مرامنامه کاملاً با افکار آن‌ها سازگار است و بدیهی است غرض این نهضت تشکیل #حکومت_مردمی بر پایه #شعائر_دینی و احکام و مقدسات دین مقدس اسلام است؛ چه اینکه در اعلام حکومت توسط نهضت جنگل، قوانین اسلام را در قالب جمهوری عرضه کردند و شعار تشکیل جمهوری اسلامی و انقلابی در رأس شعارهایشان قرار گرفت.
🔸این آرمان‌ها در رهبری نهضت جنگل آنقدر مشهود بود که حتی #ابراهیم_فخرایی که میانه خوبی با روحانیت و اهداف اسلامی نهضت جنگل ندارد می‌نویسد:
🔹مرکز ثقل و مغز متفکر جنگل را #هیئت_اتحاد_اسلام تشکیل می‌داد که افرادش به استثناء چند نفر، همه از علما و روحانیون بوده‌اند. این وضع که تعدادی از روحانیون زمام کار را به دست گرفته کارگردانی و رهبری امور انقلاب را عهده‌دار شده‌اند به مذاق عده‌ای گوارا نیامد و ترتیبی دادند که هیئت اتحاد اسلام به کمیته تبدیل شود و در نتیجه این تغییر نام، افراد غیر روحانی نیز توانستند به عضویت رسمی هیئت اتحاد اسلام در آیند و اکثریت اعضاء را به دست آورند.
🔸وی همچنین در سراسر کتاب به این مسئله اشاره می‌کند که «خود میرزا به طوری که قبلاً گفته‌ایم یک مرد دینی بیش نبود که همه مظاهر انقلاب را از دریچه دیانت می‌نگریست.»
🔹شاید به همین اعتبار بود که فخرایی و سایر مورخین سکولار #نهضت_جنگل، تلاش کردند در نگارش تاریخ این نهضت به نوعی ریشه‌های اسلامی آن را پنهان ساخته و تاریخ این نهضت را بر اساس ایدئولوژی خود تدوین نمایند؛ چون از اساس معتقد نبودند که روحانیت با تکیه بر آموزه‌های اسلامی بتواند یک جنبش بزرگ اجتماعی و سیاسی را رهبری کند. چنان که مصطفی شعاعیان نیز در کتاب خود که مورد تقدیر فخرایی قرار گرفته است به این اعتقاد کینه‌توزانه نسبت به روحانیت و اسلام اعتراف می‌کند و می‌نویسد:
🔸«روحانیت عقب‌مانده‌تر، کودن‌تر و نا‌آگاه‌تر از آن بود که بتواند به پیشقراول نهضتی انقلابی در عصر مبارزه با استعمار ـ ارتجاع مبدل شود.» اما رهبری میرزا در نهضت جنگل و رهبری مرحوم #آیت‌الله_کاشانی در #نهضت_ملی شدن صنعت نفت و از همه مهم‌تر رهبری امام در نهضت پانزده خرداد سال ۴۲ بی‌اعتباری تمامی این تحلیل‌های استعماری را به اثبات رساند و ناتوانی و فقر تئوریک جریان‌های غیرمذهبی را در شناخت مسائل ایران و جهان نشان داد. (مرامنامه کمیته اتحاد اسلام و بازخوانی آرمان های اسلامی نهضت جنگل، فصلنامه تخصصی ١۵ خرداد، ش ٣٧ و ٣٨، ص ٣٢٣ و ٣٢۴)
🔊به رسانه رسمی بنیاد تاریخ‌پژوهی و دانشنامه انقلاب اسلامی بپیوندید:👇
https://eitaa.com/joinchat/861732881Cb60e54e1db
📷عکس مرامنامه کمیته اتحاد اسلام (نهضت اسلامی جنگل)
بازخوانی اهداف نهضت جنگل در چشم‌انداز مرامنامه اتحاد اسلام
🔹امروزه اساسنامه‌ها و مرامنامه‌هایی که گروه‌های سیاسی تدوین می‌کنند بیانگر آرمان‌ها و اهدافشان است. در گذشته مرامنامه‌نویسی یکی از فعالیت‌های رایج #گروه‌های_سیاسی بود. مرامنامه مبین اهداف هر گروه و مرزبندی‌هایش با جریان‌های سیاسی ـ اجتماعی دیگر بوده است. بنابراین یکی از راه‌های شناخت #نهضت_جنگل بازخوانی آرمان‌ها و اهداف این نهضت از زبان مرامنامه است. در ابتدای این سند بعد از مقدمه به مهم‌ترین آرمان‌های جنبش جنگل به شرح زیر اشاره شده است:
۱. حفظ استقلال و تمامیت ارضی ایران و رفع تجاوزات اجانب
۲. تحکیم مبانی حکومت ملی
۳. محافظت از اصول و قوانین مقدس اسلام
🔸هیچ کدام از بندهای این مرامنامه با #اصول_اسلامی تعارض ندارد بلکه به اجرای قوانین مقدس اسلام تصریح شده است.
🔊به رسانه رسمی بنیاد تاریخ‌پژوهی و دانشنامه انقلاب اسلامی بپیوندید:👇
https://eitaa.com/joinchat/861732881Cb60e54e1db
📌 گیلان در آغازین تکاپوهای مشروطه‌خواهی
🔷 #گیلان از مناطق پیشگام در جنبش‌های اسلامی معاصر است و حماسه‌های مختلفی در کارنامه مردم آن وجود دارد. یکی از نخستین حرکت‌های سیاسی مردم گیلان در دوران معاصر، فعالیت‌های اسلام‌خواهانه در #نهضت_مشروطه‌خواهی است و زمانی که این نهضت به انحراف رفت، حرکت بزرگی همچون# نهضت_جنگل برای اصلاح آن پدید آمد. جریان‌های فکری و سیاسی گوناگون در مشروطه گیلان، هرکدام تأثیراتی بر کشور گذاشتند؛ از گسترش آزادی‌خواهی و مبارزه با استبداد تا نقش‌آفرینی در فتح تهران و برکناری محمدعلی شاه. در کنار این دستاوردها، نفوذ جریان‌های غرب‌گرا و بیگانه‌دوست موجب انحراف بخشی از نهضت و حذف برخی رهبران مذهبی شد.
🔶 در آغاز سده چهاردهم قمری، مردم ایران با عقب‌ماندگی‌های آشکار و نفوذ استعمارگران مواجه بودند. بی‌عدالتی، فساد اداری و فشار مالیاتی، نارضایتی گسترده‌ای ایجاد کرده بود. در تهران، نخستین مطالبه جنبش عدالتخانه، برکناری علاءالدوله حاکم مستبد بود و در #گیلان، هدف اصلی اعتراض‌ها عزل ابوالفضل میرزا عضدالسلطان بود که با حکم مظفرالدین شاه از سال ۱۳۲۱ق بر این خطه حکمرانی می‌کرد. جوانی بی‌تجربه که اداره امور را به اطرافیان نالایق و فرصت‌طلب سپرد. عملکرد او و کارگزارانش، به‌ویژه آصف‌الملک و ملی‌الممالک، با تعدی و مالیات‌ستانی‌های سنگین، خشم مردم را برانگیخت.
🔷 همزمان با جنگ روسیه و ژاپن، قیمت قند و دیگر واردات از روسیه چند برابر شد و بدون اقدام مؤثر دولت، فشار معیشتی بر مردم افزایش یافت. در چنین وضعی، از اواسط ذی‌الحجه ۱۳۲۳ق، هجده تن از علمای برجسته رشت همراه با سیصد طلبه و هزاران شهروند، در بقعه خواهر امام(س) متحصن شدند. آنان روزانه برنامه‌های منظم سخنرانی و وعظ برگزار و دعوت به اتحاد و مقابله با فساد، محور اصلی این تجمع بود و شیخ حسن حسام‌السلام نقش برجسته‌ای در هدایت آن داشت.
🔶 تحصن رشت، همزمان با «#مهاجرت_صغری» در تهران بود که با حضور علمایی چون #سید_عبدالله_بهبهانی و #سید_محمد_طباطبایی در حرم حضرت عبدالعظیم(ع) آغاز شد. در این مهاجرت، فهرستی از مجتهدان سرشناس کشور حضور داشتند یا از پایتخت پشتیبانی می‌کردند. آیت‌الله خمامی نیز برای پیگیری عزل عضدالسلطان به تهران رفته بود. آنان در اواسط ذی‌القعده و پس از پذیرش تأسیس عدالتخانه توسط مظفرالدین شاه، با استقبال مردمی به شهرهای خود بازگشتند.
🔷 در گیلان، این پیروزی نسبی به موج تازه‌ای از مطالبه عزل عضدالسلطان انجامید. تلگراف‌هایی به دربار ارسال شد، اما با بی‌پاسخی شاه، تحصن بقعه خواهر امام ادامه یافت. سرانجام، علما و مردم رشت «#اعلامیه_هجده_فصلی» را تدوین کردند که در آن، مواردی چون جلوگیری از فساد و بی‌عفتی، تعدیل مالیات‌ها، رعایت عدالت در قضاوت، برابری حقوق ایرانیان و بیگانگان و انتخاب کارگزاران صالح و امین تصریح شده بود. این اعلامیه به تهران فرستاده شد و در اختیار حاکم گیلان هم قرار گرفت.
🔶 در کنار این حرکت‌های عدالت‌خواهانه، جریان‌هایی از روشنفکران غرب‌گرا با بست‌نشینی در کنسولگری انگلیس، مسیر نهضت را تغییر دادند و خواسته‌های عدالتخانه را به مطالبه تشکیل مجلس شورای ملی بدل کردند. این اقدام، که نقطه‌ای مهم از انحراف مشروطه بود، بی‌اعتمادی و شکاف میان علما و برخی از نیروهای سیاسی را عمیق‌تر کرد. با این حال، هنگامی که محمدعلی شاه مشروطه را به توپ بست، نیروهای گیلانی بار دیگر در کنار مبارزان تهران ایستادند و با فتح پایتخت، حکومت استبدادی او را برانداختند.
🔷 هرچند مشروطه دوباره برقرار شد، اختلاف نظر میان مشروطه‌خواهان دینی و غرب‌گرایان باقی ماند و تجربه اعتراضات، تحصن‌ها و اعلامیه هجده فصلی، بعدها الهام‌بخش جنبش‌های دیگر در گیلان و سراسر ایران، از جمله نهضت جنگل شد.
🖇 متن کامل فصلنامه را در وبسایت رسمی بنیاد تاریخ‌پژوهی و دانشنامه انقلاب اسلامی مطالعه فرمائید
#فصلنامه_۱۵_خرداد #میثم_عبداللهی #نهضت_مشروطه #گیلان #عضدالسلطان #تحصن_رشت #مهاجرت_صغری #سید_عبدالله_بهبهانی #سید_محمد_طباطبایی #اعلامیه_هجده_فصلی #عدالتخانه #فتح_تهران #نهضت_جنگل #اعتراضات_مردمی #فساد_اداری #گرانی_قند #کنسولگری_انگلیس
🆔 @Bonyadtarikh