💠از رنجی که میبریم!
🖋زهرا نجف زاده(فارغ التحصیل جامعهالزهرا)
🔴بخش اول
⬅️چندی پیش مراسم تودیع و معارفه مدیر حوزههای علمیه خواهران با حضور جمعی از مسئولین حوزههای علمیه خواهران که تماما از مردان هستند، در سالن همایشهای مرکز مدیریت حوزههای علمیه خواهران برگزار شد. آنچه در خبرها و تصاویر دیده میشد حضور کمرنگ بانوان در این جلسه بود. تمامی سخنرانان از آقایان بودند. باز در خبر دیگری آمده بود هم زمان با روز جهانی زن و روز زن در ایران نشست علمی با عنوان «بازخوانی فقه سنتی در مواجه با رخدادهای روز» برگزار شده، اما از ورود تعدادی از زنان طلبه به علت عدم تدارک فضا ممانعت شده است و باز از برگزیدگان کشوری جشنواره علامه حلی که هم از آقایان و هم از بانوان بودند، تنها آقایان به سفر زیارتی و علمی عراق دعوت شدند.
⬅️شاید در نگاه نخست اهمیت چندانی نداشته باشد که در جلسه تودیع و معارفه، زنی سخنرانی نکرده است و یا در ردیف جلوی همایش تماماً مردان نشستهاند و یا اینکه در روز زن همایشی برگزار میشود، اما زنان که مسائل فقهی و حقوقیشان نیازمند بازخوانی است اجازه ورود ندارند و یا به یک سفر زیارتی و علمی دعوت نمیشوند. اما این وقایع حکایت از امری ریشهدار و عمیق در تاریخ مردانه علوم دینی و در درجهای تنزل یافتهتر، چهار دهه فعالیت حوزههای علمیه خواهران دارد و آن اینکه فضای حوزههای علمیه کاملاً مردانه است و هنوز تصمیم گیرندگان اصلی برای روند حوزههای علمیه خواهران، مردان هستند. مردان در متن حوزههای خواهران و زنان در حاشیه و دارای نقشی فرعی و تزئینی هستند و هنوز در بین بزرگان حوزههای علمیه جمع کثیری از علما که اتفاقاً بر روند ساختاری حوزههای علمیه خواهران تاثیر و نفوذ گسترده دارند بر این باورند که اجتهاد زنان ضرورتی نداشته بلکه باید مبلغان خوبی باشند که بتوانند در شهرستانها تبلیغ کنند.
⬅️پس از ارائه و انتشار لایحه بودجه 1397 مدام این سوال از بانوان طلبه پرسیده میشد که محصول این بودجه عظیمی که به حوزه خواهران اختصاص یافته، تاکنون چه بوده است؟ فعالیتهای پژوهشی آنان کدام است؟ چند مجتهد بانو به جامعه معرفی شده است؟
⬅️اما در پاسخ باید گفت به طور مسلم تنها امکانات سخت افزاری مانند توسعه عمرانی و چند هکتاری حوزههای علمیه و ساختمانهای مجهز و مدرن، تعدد کثیر حوزههای علمیه و آمار بالای طلاب، مدرک و رزومه، آمار بالای پایان نامهها و مقالات و تاسیس مراکز پژوهشی و برگزاری دورههای پژوهشی بدون توجه به کیفیت نمیتواند سبب تولید علم شود، آنچه باعث رشد علمی و در نتیجه تولید علم میگردد برنامههای نرمافزاری از جمله واحدهای درسی پرمحتوا، استفاده از منابع اصیل و دست اول با ارائه اساتید خبره و متخصص و دارای سطح علمی بالا، آموزشِ پژوهش محور، توجه به کیفیت آموزش و اساتید، تعیین اهداف بلند آموزشی همانند اجتهاد و باورِ توانمندی زنان و استفاده از ظرفیت آنان در سمتهای مدیریتی و اجرایی و تربیت آنان برای مدیریت آینده حوزههای علمیه خواهران است.
⬅️اگر حوزههای علمیه خواهران توانسته تنها به تعداد انگشتهای دست مجتهد تربیت کند، به وضعیت مردسالارانه حوزههای علمیه خواهران باز میگردد و بعضی هم البته متوجه جامعه زنان طلبه است.
⬅️در سخنرانیهای متعدد از ضرورت وجود بانوان طلبه و تکریم و تحسین و ارزش مقام و جایگاه زن بسیار سخن گفته میشود اما در عمل زن همچنان موجودی تبعی محسوب میشود. بدون توجه به کیفیت، تنها به آمار دلخوشیم؛ 500 مدرسه علمیه خواهران در سراسر کشور70 هزار بانوی طلبه در حال تحصیل 7 هزار استادِ بانو 90 هزار فارغ التحصیل از حوزههای علمیه خواهران 37 هزار بانوی مبلغ و 920 کرسی آزاداندیشی، در حالی که اهداف اساسی تحصیل در حوزههای علمیه خواهران تربیت بانوان اندیشمند، اسلامشناس و وارسته به عنوان الگوی بانوی مسلمان و تربیت محققان علوم اسلامی ذکر شده است.
⬅️با برنامههای رایج درسی نمیتوان متخصصی دین شناس تربیت نمود بلکه باید مسیر آموزش را با پژوهش همراه کرد و در مسیر مجتهد شدن بانوان پیش برد و در این راه از اساتید خبره و متخصص و درجه یک استفاده کرد نه اساتید درجه دوم و سوم حوزه آقایان.
http://eitaa.com/joinchat/2263875587C5a248fd4a0
💠از رنجی که می بریم!
🖋زهرا نجف زاده(فارغ التحصيل جامعه الزهرا)
🔴بخش دوم
⬅️آنچه مسلم است برنامه های آموزشی حوزه خواهران نخبه پرور نبوده و نمیتواند مجتهد و یا نظریهپرداز تربیت کند و بیشتر پاسخگوی استعدادهای رو به پایین حوزههای علمیه خواهران است. همین امر باعث دلزدگی و حس ناامیدی در بانوان مستعد شده و برای ادامه تحصیل انگیزه خود را از دست داده و جذب دانشگاه میشوند. ولی نکاتی هم متوجه خود زنان طلبه است که باید بیشتر به آنها دقت کنند؛
♦️1. مهمترین مسئله عدم باورمندی آنان به توانمندیهای خود و پذیرفتنِ نقش فرعی در حاشیه حوزههای علمیه خواهران است. انگار که هنوز بسیاری از زنان طلبه باور ندارند که میتوانند مسئلهساز و پاسخگو به مسئله باشند، بدون آنکه تنها دنبال کننده اندیشههای دیگران باشند، خود میتوانند بیاندیشند و کشف کنند نه آنکه تنها مقلد باشند.
♦️2. بر اساس دیدگاه رایج و سنتی در حوزههای علمیه خواهران که هنوز هم مدافعان کثیر و سرسختی دارد، زنان در درجه اول وظیفه همسرداری و خانهداری دارند و طلبگی برای آنان امری جنبی محسوب میشود و بدون نیاز به مجتهد شدن و یا اسلام شناس متخصص و متفقه شدن، وظیفه آنان منحصر در امور تبلیغی تعریف شده است. گذشته از آنکه حوزههای علمیه خواهران حتی برای تبلیغ و منشا اثر بودن در جامعه رو به مدرن ایران و جامعه بینالملل نیازمند سطح علمی بالا و عمیق است، به عنوان یکی از ارکانِ تولید معرفتیِ مسائلِ زنانِ جامعه ایران محسوب میشود که با زندگی روزمره زنان سروکار دارد، بنابراین زنان طلبه در درجه اول باید بتوانند در مسیر فکری و عملی و فرهنگی جامعه در ارتباط با مسائل زنان نقش اول را داشته باشند.
♦️3. همچنین فضای حوزه خواهران عقلگرایانه و به دنبال استدلال است و علوم عقلی در آن تدریس میشود اما در باطن میتوان گفت فضای جدلی و خطابی و نقلی حاکم است و آنچه تولید میشود تنها توان مقابله با شبهات درون دینی دارد، اما در مواجه با جامعه سکولار، لیبرال، لاییک و دیگر مذاهب و ادیان آنچنان توان پاسخگویی ندارد.
♦️4. فضای حوزههای علمیه خواهران سخت نیازمند آزاداندیشی و تعامل و گفتگو با دیگر اندیشههاست تا منجر به خلاقیت در روش فکر کردن، افزایش دادهها و ایدهها و تولید علم شود، حال آنکه فضای تک ساحتی حوزههای علمیه پذیرای بانوان طلبه نواندیش و دگراندیش نیست و فضا آنچنان به نفع تفکر سنتی است که ناخودآگاه آنان را حذف مینماید و در عمل بسیاری از بانوان طلبه پذیرای عقیده مخالف خود نیستند بدون آنکه سعی کنند بر اساس مبانی فکری آنان سنجش و داوری داشته باشند و خود را به دنیای فکری آنان نزدیک نمایند.
♦️5. در حوزه های علمیه خواهران کمتر طلبهای را میتوان یافت که با علوم روز و دیگر افکار متنوع و متضاد جهانِ علم آشنایی داشته باشد. با به رسمیت شناختن دستاوردهای علوم بشری و دستاوردهای معرفتی جهان جدید، دنیایی که در آن زندگی میکنیم را باید شناخت تا بتوان همدلانه با جامعه بزرگ جهانی پیش رفت و با نگاهی فرادینی پاسخگوی مسائل دینداران و غیر دینداران در عصر حاضر بود وگرنه قطعا باخت با ماست.
http://eitaa.com/joinchat/2263875587C5a248fd4a0
💠اولین شرط بازتولید صدر و بهشتی
🖋محسن_کمالیان
⬅️دو روحانی عالیمقام دیدم که بسیار تحت تأثیرشان واقع شدم: امام صدر و آیةالله بهشتی. تفاوتهایی داشتند، اما بسیار شبیه بودند. همواره برایم دو نیمهی سیب بودند. هرگز نتوانستم یکی را بر دیگری ترجیح دهم. بر دیگران اما هر دو را ترجیح دادم؛ خصوصاً در فهم، عقلانیت، اخلاق، شخصیت، شناخت روزگار، پختگی، درایت، دوراندیشی، تدبیر و در یک کلام، توان اداره و رهبری.
⬅️معتقدم که نیاز انقلاب به صدر و بهشتی، مثل نیاز ما به اکسیژن بود. آن دو را حساب شده حذف کردند تا نمانند و انقلاب را راهبری نکنند. اگر بودند، انقلاب گرفتار معضلات امروز نمیشد.
⬅️حوزههای علمیه اگر اتاق فکری داشته باشد، باید قبل از صهیونیسم به این سؤالهای راهبردی پاسخ دهد که صدر و بهشتی چگونه چنین شدند؟ و برای بازتولید آنها چه باید کرد؟
⬅️بیشک تربیت نیز چون تعلیم، از مهمترین اسباب تکوین شخصیت انسان است. تصور رایج چنین است که تربیت از بدو تولد آغاز میشود و تا آخرین لحظهی حیات ادامه دارد. حقیر اما سالهاست بدین نتیجه رسیدهام که فرایند تربیت، سالها، دههها و بلکه قرنها قبل از تولد، آغاز میشود. نه تنها روایات، بلکه یافتههای علم مهندسی ژنتیک امروز تأکید دارند که اعمال انسان، به واسطهی انتقال ژنها، زندگی فرزندان و نوادگان او را، تا نسلهای دور، متأثر میسازد. به تعبیر صدر، گرایش به خیر، بنابر قانون علت و معلول، از طریق ژنهای نیاکان، چون سرمایهای اولیه، در بدو تولد به انسان منتقل میشود.
⬅️بسیاری انسانها، بدون سرمایهی اولیه و بنابر زحمات خودشان، به موفقیت میرسند. اما همین انسانها، اگر سرمایهی اولیهای هم میداشتند و سپس همین میزان تلاش میکردند، آیا موفقیتشان چند برابر نبود؟
⬅️یافتن پاسخ این سؤال که صدر و بهشتی چگونه چنین شدند، مستلزم این است که سرمایهی معنوی بدو تولد آنها برآورد شود! سرمایهای که در فرایند تربیت و حتی تعلیم خود بکار گرفتند و از ابتدا تا انتهای زندگی پشتوانهی حرکت خویش ساختند. نمیشود اسباب موفقیت و راههای بازتولید آنها را واکاوی کرد، اما به نیاکان توجه نداشت! غفلت از تأثیر نیاکان، تحقیق را غیرعلمی و سطحی خواهد ساخت. باز به تعبیر صدر، فرد امانتدار اموال خویش است و در برابر نسلهای پیشین و حتی آینده، مسئول آن امانت است.
⬅️امروز سالگرد شهادت بهشتی است. شجرهی مادری و شرححال فشردهی نیاکان وی را در مجلد دوم کتاب «مشاهیر خاندان صدر» ارائه کردم. در بیان سلامت نفس پدر و پدربزرگ او همین بس که آیات معظم میر محمدصادق مدرس خاتونآبادی و میرزا مسیح روضاتی، آنها را به دامادی پذیرفتند. در جمع نیاکان وی، نام مردان و زنان وارستهی دیگری نیز چون آیات معظم میر محمدحسین، میر محمدتقی و میر محمدصادق (اول) مدرس خاتونآبادی، سید محمدجواد صدرعاملی، آقامجتهد، سید صدرالدین موسوی عاملی، صاحب روضات، شیخ جعفر کاشفالغطاء، همچنین بانوان معصومه بیگم و آغابیگم خاتونآبادی، بیگمآغا صدرعاملی، زهرا بیگم روضاتی، فاطمه بیگم (دوم) موسوی عاملی و جانجان خاتون کاشفالغطاء میدرخشد. براستی آن سرمایهی معنوی، که این همه انسان باهوش، باتقوی و اخلاقی، در بدو تولد به بهشتی هدیه کردند، چقدر بود و چگونه تلاشهایش را متاثر نمود؟
⬅️چندی پیش برنامهی پرگارِ تلویزیون بیبیسی فارسی اعلان کرد که چند دهه بعد، انقلابی ژنتیک عمر متوسط انسان را از هشتاد به سیصد سال افزایش خواهد داد! متعاقباً خبر یافتم که امروز شرکتهای دانش بنیانی در آمریکا فعالیت دارند که بر مبنای ترشحات دهان، نژاد، منطقهی سکونت و برخی خصوصیات نیاکان انسان را تا سه هزار سال پیش تعیین میکنند! این تحولات نویدبخش آن است که تأثیر نیاکان بر تربیت انسان، در سایهی پیشرفت علم، عنقریب تفسیری علمی و قانونمند خواهد یافت. حقانیت این آموزهی دینی ثابت خواهد شد که شرط لازمِ پدید آمدن صدرها و بهشتیها، پاکزیستی نسلهای متوالی نیاکان آنهاست. نه تنها صدرها و بهشتیها خود باید تلاش کنند، بلکه اسلاف آنها نیز باید پاک زیست کنند تا بهترین بستر تربیت و تعلیم این خوبان فراهم آید. امیدوارم سالها بعد که مستشرقین غربی نقش اجداد صدر و بهشتی را در تکوین شخصیت آنها طی رسالههای دکتری بررسی میکنند، ما هنوز اندرخم کوچههای تاریک انکار «ژن مثبت» سرگردان نباشیم ...
http://eitaa.com/joinchat/2263875587C5a248fd4a0
💠برخی از روحانیون را تنها باید از دور دید و تبرک جست و نبات گرفت!
🔊حجتالاسلام والمسلمین نقویان:
⬅️حوزه علمیه باید توجه داشته باشد که تربیت یک روحانی برای امامت نماز جماعت هنر نیست، پشت سر یک فرد عادی، عادل و معمولی هم میتوان ایستاد و نماز خواند، لازم نیست عمامه سرش باشد!
⬅️امروز تشکلهای سیاسی در حال بحث روی این کلمه هستند که باید واقعاً حوزه انقلابی داشته باشیم یا حوزه اسلامی؟
⬅️هنوز در حوزه نیاز به تشکلها و گروههایی داریم که بایستی تواضع پدرانه و نگاه بلند پدرانه را با هم داشته باشد.
⬅️امروز مردم فرزندان خود را برای تحصیل به خارج از کشور میفرستند و میبینند که دینشان در حال از بین رفتن است، امروز مردم به دنبال یک فکر حکیمانه میگردند.
⬅️حوزه باید برای کوچک ترین مساله ذهنی و شبهات اخلاقی، کلامی، تاریخی، فلسفی، تفسیری، مفسرین و دانشمندان فراوان و به روز و در دسترس داشته باشد.(به نقل از پایگاه اجتهاد)
http://eitaa.com/joinchat/2263875587C5a248fd4a0
💠پیش نیازهای فهم کتاب و سنت
🔊گفتاری کمتر شنیده شده از شهید آیت الله بهشتی
⬅️علوم اسلامی بههرحال از علوم انسانی است. موضوع اصلی در علوم اسلامی چیست؟ انسان! زمینه اصلی در ادیان و علوم انسانی، انسان است. شناخت انسان، بافتهای گوناگونی که در هستی اوست، تاروپود او، خواستها و نیازها از یک سو، توانها و کاراییها از سوی دیگر. انسان در ارتباط با محیط طبیعیاش یعنی جهان، انسان در ارتباط با محیط اجتماعیاش، با تارهایی که خود انسان در طول تاریخ مثل عنکبوت دوروبر خودش تنیده، جامعه. سازندگی انسان نسبت به خود و محیط خود، حدود این سازندگی، هدف این سازندگی، جهتها و راههای عملی این سازندگی، زمینههای اصلی علوم انسانی و اسلامی است.
⬅️تفاوت اصلی علوم انسانی متعارف با علوم اسلامی در چیست؟ تفاوت اصلی علوم انسانی متعارف مثل جامعهشناسی، اقتصاد، حقوق، روانشناسی، تاریخ، ادبیات، هنر و امثال آن با علوم اسلامی، کجاست؟ زمینه علوم انسانی متعارفِ غیراسلامی که امروز در مدارس گوناگون دنیا میخوانند با زمینه علوم اسلامی یکی است. انسان، بافتهای هستی او، نیازهای او، توانهای او، میزان و حدود کارایی او، هدف این کارایی، جهت این کارایی، میزان خودسازی و محیطسازیاش، راههای علمی این خودسازی و محیطسازی، موضوع و زمینه همه علوم انسانی است. زمینه علوم اسلامی هم همین است.
⬅️تفاوت اصلیشان در این است که علوم انسانی متعارف در این راه تنها از مشاهده و تجربه و تحلیل استفاده میکند. یکی از دوستان فرمودند «آنچه هست را مینگرد». خیر، علوم انسانی امروز میخواهد علاوه بر آنچه هست، آنچه باید باشد را هم بر مبنای آنچه هست پیشبینی کند. همینطور که ما در علوم طبیعی پیشبینی علمی میکنیم، در علوم انسانی پیشبینی خودبهخود با «چه باید کرد؟» همراه است. ولی ابزار کارش، متد کارش، مبنای شناختنش، سرچشمه شناختش صرفا مشاهده، تجربه و تحلیل آن. در روانشناسی، انسان را مشاهده میکند، روی او تجربه هم میکند، تحلیل هم میکند و در انتها، جمعبندی میکند.
⬅️در علوم اسلامی، قبل از هر چیز، یک کاوشگر سخنش این است که ببینم نخست سرچشمه وحی در این زمینه چه میگوید. انسان چیست؟ بافتها، نیازها و توانهایش چیست؟
⬅️برای این مسئله (فهم کتاب و سنت)بعد از زبان عربی، چه چیزهایی میخواهیم؟ زیستشناسی عمومی و مقدمات آن از علوم طبیعی، فیزیک و شیمی و زمینشناسی و ریاضی در حدود متعارف، لااقل در حد یک دیپلم ادبی. روانشناسی عمومی، زیباییشناسی عمومی، دینشناسی عمومی (که غیر از اسلام است)، مردمشناسی، تاریخ تمدن بشری، انسان از دیدگاه مکتبهای مختلف بشری و از دیدگاه اسلام که خودبهخود مستلزم آشنایی کافی با جهانبینیهای گوناگون و مکتبهای فلسفی است که این جهانبینیها از آن برخاسته است. جرمشناسی، حقوق جزا، حقوق اساسی، حقوق مدنی، به این منظور که خیلی از مسائل فقه را اینقدر بیپایه تلقی نکنیم. اقتصاد عمومی و مکتبهای اقتصادی، لااقل در حد تاریخ عقاید اقتصادی. جامعهشناسی و شاخههای مرتبط با آن بهویژه علوم سیاسی. آشنایی کافی با یک یا دو زبان اروپایی که امروز خودبهخود در بعضی از این رشتهها جز استفاده از کتابهای آنها فعلا راهی نداریم. همه اینها مقدمه است برای رفتن سراغ کتاب و سنت. ملل و نحل اسلامی و حتی تا آنجا که به آنها مربوط است، ملل و نحل غیراسلامی، مذاهب فقهی، روند اسلامشناسی در این مذاهب، نقادی این روندها برای دستیابی به یک شیوه فقهی اصیل و زنده.
⬅️دهها رشته نو در انتظار شماهاست، اما شمای ساختهشده، نه شمای خودسر. شمای عاشق، نه شمای نازکنارنجی. شمای تلاشگر تنبهزحمتده.
http://eitaa.com/joinchat/2263875587C5a248fd4a0
💠ایران بزرگترین کانون تولید فیلم و هنر قدسی
🔴آیت الله اعرافی دیدار عوامل سریال سر دلبران:
◀️این اثر در جریان هنر متعهد تولید شد و حضور روحانیت در این سریال نیز از نقاط برجسته آن بود. روحانیت مقوله ای است که با تاریخ اسلام و تاریخ ملت ما عجین بوده است؛ هنوز هم می توان کارهای بسیار زیادی در خصوص بازشناسی این عنصر متعالی انجام داد و کاروِیژه های آن را در طول تاریخ احصا کرد.
◀️در طرح های مدیریت جدید در حوزه فعالیت های گسترده ای دنبال می شود که یکی از آنها در حوزه بازشناسی این کارکردهای مهم و تاثیرگذار است؛ در همین زمینه مرکز راهبردی مطالعات حوزه و روحانیت تاسیس شد که در این مرکز پیشینه و حضور فعال حوزه و روحانیت در عرصه های مهم و تاثیرگذاری تاریخی و اجتماعی و فرهنگی مورد بررسی قرار می گیرد؛
◀️کشورهای مختلف در این خصوص و با موضوع روحانیت و نقش آن در ایران تحقیقات وسیعی انجام می دهند تا کارکردهای مهم و مختلف آن را مورد تحلیل قراردهند. یکی از فعالیت های این مرکز رصد فعالیت های علمی است که در این عرصه انجام می شود؛ بر اساس برآوردها، 400 اثر علمی و پایان نامه در سالهای اخیر با موضوع حوزه و روحانیت در کشور تالیف شده است.
◀️علما و روحانیت شیعه در اعصار و قرون گذشته تحولات بسیاری را ایجاد کردند از جمله نقش ماندگار بزرگانی چون خواجه نصیرالدین طوسی علامه حلی و شیخ مفید و شیخ بهایی و.... است که منشا تحولات بسیاری در کشور و جهان اسلام و شکوفایی تمدن اسلامی بودند.
◀️در عصر جدید نیز حوزه کارکردهای عظیمی را به خصوص در عرصه تولید فکر و حرکت انقلابی در ایران و کاربست های مختلف آن به منصه ظهور رسانده است و در همین راستا حوزه با نیازها و چالش های جدیدی روبرو شده است که تحلیل این موقعیت و حل و پاسخگویی به این نیازها نیز نیازمند کار جدی و پیگیر است.
◀️از جمله عرصه هایی که حوزه می تواند در آن به فعالیت مستمر و اثرگذار بپردازد، مقوله هنر است؛ ارتباط موثر با هنر نیز باید به شکل علمی و دقیق انجام شود؛ هنر دارای ابعاد مختلف علمی و اجتماعی و فرهنگی و.. است که از هر نظر کارکردهای مختلف را نیز بروز می دهد.
◀️با هم افزایی بیشتر می توان آثاری تولید کرد که در عین اینکه هنر قدسی هستند می توانند کارکردهای گسترده ای برای ارایه آموزه های ناب الهی و اسلامی و معرفتی به جامعه داشته باشند.
◀️یکی از نکات مثبت سریال تولید شده، توجه به مقوله مسجد است که در کل سریال نیز این نگاه حاکم است؛ مسجد طراز اسلامی و انقلاب اسلامی دارای چند شان و جایگاه است؛ مسجد جایگاهی فراتر از عبادت محدود است؛ در واقع مسجد، عبادت را توسعه می دهد؛ همچنین مسجد، مردم نهاد است و همه مردم در آن احساس مشارکت می کنند. از دیگر ویژگی های مسجد این است که امام جماعت به عنوان رکن و عامل انسجام بخش همه بخش های مسجد نمود دارد؛ ارتقای جامعه و رفع مشکلات و چالش ها از دیگر ویژگی های مسجد به شمار می رود؛ مسجد روی عنصر مردم تاکید بسیار دارد و یک مکان مقدس بسیار مردمی است که از دیرباز محل جلوس و انس و ارتباط و حل مشکلات مردم بوده است و بسیاری از تحولات بیدارگری ها و مبارزات در مسجد رقم خورده است.
◀️عنصر دیگری که در این سریال به آن توجه شده بود، مفهوم ماه مبارک رمضان است که در این سریال به جنبه اجتماعی رمضان و حضور و همبستگی مردم برای رسیدن به کمالات الهی مورد توجه واقع شده بود؛ در واقع این سریال به مقولات با ارزشی چون حوزه و روحانیت و مسجد رمضان توجه کرده است.
◀️ناقدان نیز در نقد چنین آثاری باید به این مساله نیز توجه کنند که این اثر در چه قالبی تولید و به دنبال چه عناصر متعالی است و این توجهات مهم را نیز باید در نقد خود مورد توجه قراردهند و نقد منصفانه ای با رعایت این مباحث ارایه دهند؛ همین امروز نیز به زعم برخی فعالان سینمایی آمریکایی، ایران بزرگترین کانون تولید فیلم ها و هنر قدسی است.
http://eitaa.com/joinchat/2263875587C5a248fd4a0
💠دغدغه اشتغال و معیشت طلاب
🔴حجت الاسلام و المسلمین نواب (مدیر سابق مرکز خدمات حوزه و رئیس دانشگاه ادیان و مذاهب)
◀️وضعیت معیشت طلاب به شدت نامناسب است، در این مورد یک سؤال اصلی مطرح است که یک مرکز آموزشی چقدر در زمینه معیشت افراد آموزش بیننده مسؤولیت بر عهده دارد؟ حوزه علمیه یک مرکز آموزشی است و باید مشخص شود که این مرکز آموزشی چقدر درباره معیشت طلاب خود مسؤولیت دارد؟
◀️اگر مشابهت دانشگاه تهران با حوزه علمیه درست در نظر گرفته شود پاسخ به این سوال مشخص می شود. دانشگاه تهران در سال 1314 یعنی 82 سال پیش تاسیس شده است، در این سال ها شاید یک میلیون نفر تربیت کرده باشد اما افراد تربیت شده همه رفته اند. شاید یک در هزار یا میلیون از دانشجویان دانشگاه، کارمند و استاد همان دانشگاه شده باشند اما بقیه درس خوانده و رفته اند، اینجا مسأله روشن می شود، حوزه علمیه نباید هیچ نقشی در معیشت طلاب داشته باشد.
◀️طلبه اگر در 18 سالگی وارد حوزه شده باشد 17 سال بعد یعنی در 35 سالگی باید تکلیف خود را بداند، بنابراین مقایسه حوزه با دانشگاه مع الفارق نیست چون دوره آموزشی حوزه نهایتا 5 سال بیشتر از دانشگاه است، در دانشگاه تهران برخی استاد و برخی پژوهشگر می شوند اما بقیه باید بروند. در حوزه نیز آنها که قرار است استاد و محقق شوند بعد از 35 سالگی و هفده سال طلبگی شناخته میشوند. دیگران اما نباید معطل بمانند.
◀️اگر فرایند اشتغال را در کنار تحصیل و تدریس، پایه اصلی نبینیم به هیچ وجه معادله معیشت را نمی توان حل کرد. برای حل مشکل معیشت طلاب، حوزه علمیه باید خود را در چرخه نیروی انسانی کشور تعریف کند یعنی کاری که همه نهادها کرده اند.
◀️اگر بنا است که حوزه علمیه به عنوان یک مرکز بی حساب و کتاب و بدون پالایش و بدون سؤال و جواب باشد باید گفت که مساله معیشت طلاب مطلقا قابل حل نخواهد بود. چون در این صورت حوزه باید برای 100 تا 150 هزار نفر بدون حساب پول تزریق کند، این سیستم در این صورت هیچگاه تمام نمی شود چون ورودی دارد اما خروجی ندارد.
◀️مرکز خدمات برای زمان تحصیل است یعنی بار حمایتی طلاب را باید در دوره 17 ساله تحصیل ارائه دهد و درمان و مسائل طلاب را تأمین و سرمایه خود را بر افرادی که در این سن قرار دارند متمرکز کند، در این صورت با منابع درآمدی موجود می توان زندگی طلاب را تأمین کرد. اکنون70 تا 80 درصد مراجعات به مرکز خدمات مربوط به نسل دوم طلبه ها یعنی مربوط به فرزندان طلاب است. درخواست وام می کنند برای این که برای فرزند خود جهیزیه یا خانه تهیه کنند، بار اینگونه سنگین شده و سنگین تر هم می شود. متأسفانه بار یک جا متمرکز شده است و نمی توانیم آن را بلند کنیم، اگر این بار را به شبکه جامعه ببریم مشکل حل می شود و شاهد تعامل زیبای جامعه با حوزه و روحانیت خواهیم بود، ولی متاسفانه ما تمرکز غلط ایجاد کردهایم.
◀️معیشت طلاب قبل از نظام مندی حوزه های علمیه سامان نمی گیرد، تا حوزه نظاممند نشود فایده ندارد،
◀️بسیاری از مدارس باید بر اساس یک حساب و کتاب جغرافیایی تعطیل شود در عوض بسیاری از مناطق نیازمند مدارس علمیه هستند. از این رو باید آمایش سرزمینی صورت گیرد تا مشخص شود هر منطقه ای به چه تعداد روحانی و مدرسه علمیه نیاز دارد.
◀️39 سال است است که فقط قرص مسکّن می دهیم، بن معیشت، وام، شهریه نمونه ای از آن است. منتها مسکّن وقتی به خوبی عمل می کند که در فرایند درمانی تعریف شود، مسکن بدون فرایند درمان به معنای عقب افتادن اصل درمان است، برای همین مسؤولان باید روی اشتغال از سوی نهادهای به کار گیرنده فکر کنند و نسبت به سازمان، پذیرش و گروه سنی حوزوی تعریف های مشخصی داشته باشند، مثلا حوزه باید در 10 مقطع سنی تعریف شود و از 35 سالگی به بعد این مقاطع تعریف شود تا سطح افراد در زمینه های گوناگون مشخص شود.
◀️باید دانست که رسالت و مسؤولیت طلبه چیست. بر فرض که معیشت طلابی که در قم ماندهاند تا آخر عمر تأمین شود باز هم مشکل حل نمی شود، چون وقتی به یک سنی رسیدند باید برای پسران خود شغل و خانه تهیه کند و دخترانشان هم جهیزیه می خواهند و چنین مسائلی است که نمی گذارد کار پیش رود.
◀️معیشت یک مؤلفه ای است که به تنهایی قابل حل نیست بلکه این موضوع در ضمن یک منظومه حل می شود، در منظومهای مرکب از چرخه تحصیل، اشتغال، بکارگیری و پاسخ به نیازها باید بچرخد تا مشکل حل شود. معیشت هیچ انسانی با تحصیل تنها حل نمی شود.(به نقل از http://smhi.ir)
http://eitaa.com/joinchat/2263875587C5a248fd4a0
💠کشورهای سنّی مذهب از راه حلهای اقتصادی شهید صدر بیشتر از شیعیان بهره بردهاند
⏺حجتالاسلام ملکزاده (استاد حوزه علمیه قم)
◀️نابغه مجاهد و مغز متفکّر اسلامی، آیتالله شهید سیّد محمّد باقر صدر (ره) بدون تردید یکی از نوابغ علمی و اندیشمندان کمنظیر در تاریخ شیعه و حتی تاریخ اسلام است که در زمانی نزدیک به ما میزیست و با نگارش کتابها و طرح اندیشههایی در زمینههای گوناگون علوم اسلامی، مدرسه و مکتب علمیِ عظیمی را بنیاد نهاد و افقهای تازۀ علمی و معرفتی را به روی عالمان شیعه و همچنین اندیشمندان، دانشمندان و روشنفکران بزرگ جهان اسلام گشود و طرح بحثهایی همچون نظام اقتصادی اسلام و … را برای اولین بار در تاریخ اسلام به نام خود به ثبت رساند.
◀️یکی از مهمترین، مشهورترین و اثرگذارترین آثار شهید صدر که شهرت وی را جهانی ساخت کتاب «اقتصادُنا» بود. شهید صدر در کتاب «اقتصادنا» موفق شد برای نخستین بار به معرفی مکتب، نظام و سیستم اقتصاد اسلامی بپردازد و اقتصاد اسلامی را به عنوان یک اقتصاد قوی، پاسخگو و کامل در مقابل مارکسیسم و کاپیتالیسم به جهانیان عرضه نماید. وقتی انسان این کتاب را میخواند، گمان میکند جمعی از مجتهدینی که در رده سنّی ۵۰ سال بودهاند با همفکری و همیاریِ یکدیگر این کتاب را تألیف کردهاند.
◀️در همان زمان بعضی از حاکمان مسلمان و حکومتهای کشورهای مسلماننشین که میخواستند از بند نظامهای اقتصادی شرقی و غربی رهایی یابند و اقتصاد اسلامی را به عنوان جایگزینی مناسب انتخاب نمایند، این کتاب را مبنای نظام اقتصادی کشور و حکومتشان قرار دادند.
◀️باید اعتراف نمود آنقدر که بعضی کشورهای سنّی مذهب از دیدگاهها و راه حلهای اقتصادی آیتالله صدر بهره برده اند، متأسفانه شیعیان استفاده نکرده اند.
◀️این کتاب صرفاً یک کتاب عمیق علمی نیست، بلکه کار بزرگی که شهید صدر در این کتاب کرده است، این است که برای نخستین بار در تاریخ اسلام و برای اولین بار در میان تمام فِرَق و مذاهب اسلامی توانسته است نظام اقتصادی اسلام را کشف کند؛ اما کار بزرگتری که ایشان با تألیف این کتاب انجام داده و در حال حاضر از اهمیت فوق العادهای برخوردار است، این است که ایشان برای نخستین بار در تاریخ اسلام، نه فقط نظامسازیِ اقتصادی، بلکه اساساً «نظامسازی» کرده است.
◀️از زمان انتشار این کتاب است تا کنون ۶۰ سال گذشته که بخشی از این زمان مربوط به سالهای پس از پیروزی انقلاب اسلامی است هنوز کسی نتوانسته است روشی غیر از روش ایشان ابداع کند. کما اینکه هنوز کسی نتوانسته یک نظامسازی، در سطح کاری که ایشان انجام داده است را به انجام برساند. در همین عرصه اقتصاد اسلامی نیز که چندین سال است در ایران پیرامون آن کتابهای دارای استانداردهای علمی! مینویسیم و مقالههای علمی و پژوهشی! منتشر میکنیم، هنوز اثری برتر از کتاب ایشان نوشته نشده است. لذا فعلاً این تجربه، یک تجربه منحصر به فرد است.
◀️یکی از اقدامات علمی و نظریهپردازانهای که علامه شهید صدر(ره) در ادامه تألیف کتاب اقتصادنا و در پی کوشش برای نظامسازی در عرصه اقتصاد اسلامی به انجام رساند، تلاش برای نظامسازی در زمینه بانکداری بود. این تلاش در چند مرحله پیگیری شد:
▪️نخست، بانک بدون ربا؛ ایشان در گام نخست و به درخواست یک مرکز مالی در کشور کویت (لجنه التحضیر لبیت التمویل الکویتی)، در قالب کتاب «البنک اللاربوی فی الإسلام»، به طراحی نظام بانکی و بانکداریِ بدون ربا پرداخت؛ که با الهامگیری از طرح پیشنهادی شهید صدر، تعداد زیادی بانک بدون ربا در کشورهای مسلماننشین و یا به وسیله مسلمانان، ولی در کشورهای غیر اسلامی تأسیس شد.
▪️دوم، درس خارج بانکداری اسلامی؛ شهید صدر پس از تألیف کتاب «البنک اللاربوی فی الإسلام» (بانک بدون ربا در اسلام)، به تدریس بحثهای فقهی مرتبط با بانک و بانکداری، از جمله مسائل مربوط به امور مالی، سپردهگذاری در بانکها، انواع بانکها و احکام تعامل با آنها، راهکارهای رفع معاملات ربوی، شخصیت حقیقی و حقوقی پرداخت.
▪️سوم، نظام بانکداری اسلامی؛ در گام سوم و مشخّصاً متأثر از ظرفیتی که با پیروزی انقلاب اسلامی ایران و تشکیل حکومتی به نام اسلام و با رهبری علمای دین و ولیّ فقیه، به وجود آمده بود، ایشان به سراغ طراحی بانک اسلامی و یا نظام بانکداری در جامعه اسلامی و متناسب با مختصات اقتصاد اسلامی رفت.
◀️شهادت به ایشان این فرصت را نداد تا تفصیلات و جزئیّات دیدگاه و طرح خویش را در باب نظام بانکداری متناسب با اقتصاد اسلامی و در جامعه اسلامی عرضه کند.(به نقل از سایت اجتهاد).
http://eitaa.com/joinchat/2263875587C5a248fd4a0
💠بحران "خلط" ؛ (نگاهی به فیلم منتشر شده از دکتر بیژن عبدالکریمی)
⬅️یک) اخیراً فیلمی از یکی از اندیشمندان ایرانی، دکتر بیژن عبدالکریمی منتشر شده است که ایشان نسبت به فاصله گرفتن از معیارهای عرفی جوامع بهنجار توسط مسئولین سیاستگذار ایرانی، هشدار می دهند و دلیل آن را نوعی دین زدگی و انحصار گرایی در نگاه دینی به اموری مانند اقتصاد، سیاست و مانند آن می دانند.
⬅️دو) عبدالکریم سروش نیز بارها از "گران کردن دوش دین" سخن رانده است و نسبت به "انتظار حداکثری از مقوله دین" برای اداره جامعه انتقاد کرده است.
⬅️سه) به نظر می رسد، کلیت دغدغه ایشان (و به تبع خیلی دیگر از اساتید حوزه و دانشگاه)، دغدغه صحیحی است که متاسفانه جدی گرفته نشده است و به دلیل برخی افراط ها در برخی نظریات روشنفکری، یا برخی سوء برداشت ها از سوی دینداران، این دغدغه ها در ذهن سیّاسان ایرانی مهجور واقع شده است.
⬅️چهار) اصرار برخی بر "دینی ماندن" جامعه، از علاقه آنها به "ناموس معنوی خداوندی" سرچشمه می گیرد و قطعا مستحسن و نیکوست اما به نظر خیلی از اندیشمندان، روش و منش ایشان برای تحقق چنین امری، نه تنها کمکی به این امر نکرده، بلکه موجب فراری حداقل بخش مهمی از جامعه (مانند برخی جوانان) از دامن مبارک دین شده است.
⬅️پنج) به نظر می رسد، آنچه که مایه ناکامی در به نتیجه گیری این امر گشته است، خلط مفهوم "جدایی دین از سیاست" با "جدایی نهاد دین از نهاد سیاست" است.
دین حتا به باور جامعه شناسان ناباور، نقش مهمی در جوامع بشری داشته و قابل حذف و حصر نیست. قدرت دین، از فطرت پاک و حقیقت جوی انسان ها سرچشمه می گیرد. اما آیا برای حفظ هویت دینی دینداران و دعوت از ناباوران به گرویدن به دین، باید تمام دستگاه های اجرایی و علوم و فنون را با پسوند دینی و آن هم به زور و بدون پشتوانه معرفتی، در اذهان و انظار نمایاند؟ آیا تاکنون چنین راه حلی جواب داده است؟ آیا اینکه در هر دستگاه، چند نفر از روحانیون و مذهبیون، ریاست و زعامتی داشته باشند، موجب حفظ دین در جامعه می شود؟
⬅️چالش جدی که وجود دارد آن است که سیاستگذاران دین در جامعه ما، هنوز متوجه نشده اند که توسعه دینداری، با ماده و تبصره محقق نمی شود، بلکه نیاز به تغییر نگاه در توسعه دینداری دارد. مادامی که دین (آنهم با قرائت عده ای خاص) حرف اول و آخر را در جامعه بزند و هر نوع نگاه متفاوت طرد و نهی شود، هیچ اتفاق مثبتی نخواهد افتاد.
دین باید منشاء گفتگو و مهر و ادب و اخلاق باشد نه مظهر ترشرویی، انحصار گرایی و قدرت طلبی.
دین باید آنقدر در خود ظرفیت ببیند که برای توسعه در قلوب مردم، نیازی به کسب صندلی قدرت سیاسی (آنهم با هزار وعده و وعید) نداشته باشد.
⬅️شش) مدل توسعه دین در جامعه ما، کاملاً معیوب و فشل است چراکه متولّیان، هیچ علاقه ای به رها کردن علایق سیاسی و دنیوی خود نداشته و آنچنان قدرت و سیاست را با دینداری در هم آمیخته اند که جدا کردن آن دو، امری محال می نماید. هرگز حاضر نیستند تا کمی از "قدرت سیاسی" فاصله بگیرند و اندکی "خود دین" را بی آلایش تبلیغ و ترویج کنند. ایشان گمان می کنند که قدرت سیاسی به توسعه دینداری کمک می کند درحالیکه نمی دانند این دین است که به قدرت در سیاست کمک می کند.
⬅️هفت) امام موسی صدر، چگونه جامعه بحران زده جنوب لبنان را به جامعه ای پویا، قویم و دیندار تبدیل کرد؟ چطور توانست نه تنها مسلمانان، بلکه مسیحیان و یهودیان را گرداگرد هم با صلح و سازش، به مقصد و مقصود خویش نزدیک کند؟ چطور توانست، جوانانی که روزی در انظار عمومی، به راحتی در ماه رمضان، روزه خواری می کردند، به دامان دین فرابخواند؟
درد اصلی کجاست؟ آیا فطرت انسان ها دچار گریز از دین شده است یا عملکرد ما اشتباه بوده است؟ (به نقل از کانال دین و جامعه)
🔴توجه: کانال #دغدغه_های_حوزوی ضمن استقبال از تحلیلها،نظرات و نقدهای وارده پیرامون مطالب کانال، آماده انعکاس آنها می باشد.
http://eitaa.com/joinchat/2263875587C5a248fd4a0
💠سروده ای زیبا از مقام معظم رهبری در شِکوِه از خویشتن
اهدایی بهدومین کنگره شعر کتاب دفاع مقدس:
می کند آشفتهام، همهمه خویشتن
کاش برون می شدم از همه خویشتن
می کشد از هر طرف، چون پر کاهی مرا
وسوسه این و آن، دمدمه خویشتن
پنجه در افکندهام، در دل خونین خویش
گُرگ وش افتادهام، در رمه خویشتن
باده نابم گهی، زهر هلاهل گهی
خود به فغانم از این، ملقمه خویشتن
طفلم و بنهاده سر، بر سر دامان عشق
تا کندم بیخود از زمزمه خویشتن
مست و خرابم «امین»، بی خبر از بود و است
از که ستانم بگو، مظلمه خویشتن؟
http://eitaa.com/joinchat/2263875587C5a248fd4a0
💠انحراف علمای دین، انحراف اخلاقی نیست!
⏺#امام_موسی_صدر:
⬅️...باید دست مردم را در سختیها بگیریم و هدایت کنیم. باید نظر خود را در هر زمینهای اظهار کنیم و به هر سوالی پاسخ دهیم. حال که دین از زندگی عادی بشر به دور است، علمای دین باید خود الگو باشند. انحراف علمای دین انحراف اخلاقی نیست. آنان یا خود را به این متهم نمیکنیم، بلکه انحراف عالم دینی این است که اصیل و ریشهدار و مستقل زندگی نکند، بلکه در زندگی دنباله رو دیگران باشد، خواه اشخاص، خواه احزاب و سیاستها و آرمانهایی که از او نیست. معنی انحراف عالم دین و از دست دادن اصالتش این است...
#اندیشه_ها
#امام_موسی_صدر
به نقل از کتاب #دین_در_جهان_امروز
http://eitaa.com/joinchat/2263875587C5a248fd4a0
💠"مرجع تقلید دلها"
🖋 افشین علا
▪️مرثیه ای برای امام صادق(ع)
برخیز یاصادق! جهان را یاوری کن
در شام تاریک ستم روشنگری کن
هم دین و هم دل برده از ما عشوه ی غرب
باز از جهان ای شمس مشرق دلبری کن
شد مهد دانش زخمی شمشیر داعش
در دامنت بیمار خود را بستری کن
بر سرزمین ها جاهلیت چیره شد باز
ای وارث پیغمبران! پیغمبری کن
عمری به نام دین به کام کفر رفتیم
مقصود مذهب را به ما یادآوری کن
جان جهانی را ز گمراهی رها ساز
تنها نگویم شیعیان را سروری کن
از دین گریزان را به معنا رهنمون شو
روحانیت را سوی رحمت رهبری کن
فتوا بده ای مرجع تقلید دلها
در اختلافات مراجع داوری کن
آیات را درحوض کوثر شست و شو ده
یک بار دیگر حوزه ها را جعفری کن!...
http://eitaa.com/joinchat/2263875587C5a248fd4a0