. ژاپن در سیل چه می‌کند؟ #محمدرضا_اسلامى مححق و پژوهشگر دانشگاه‌های آمریکا ونوشت: اين روزها كه بحث سيل دامنگير استانهاى مختلف كشور شده، مرورى بر گزارش بازديد ميدانى كه بعد از بارندگى شديد در #هيروشيما داشتم، بى مناسبت نيست: ١- ژاپن كشورى است كه تقريبا از همه منابع طبيعى بى بهره است، بجز "باران". از نفت و گاز و سنگ آهن و ... در ژاپن خبرى نيست. حتى زمين مسطح و فراخ هم در اين كشورِ كوهستانى، به آسانى يافت نمى شود. بيشترين بهره ژاپن از طبيعت، زلزله و باران است. ٢- آسيب پذيرى ژاپن در برابر بارانهاى شديد باعث شده تا ژاپنى ها سرمايه گذاريهاي هنگفتى در زمينه شبكه هاى آب و فاضلاب، زهكشي، مهندسى رودخانه، سواحل و... طى چندين دهه انجام دهند. روش و نحوه كار ژاپنى را هم مى شناسيم: وسواس و دقت بسيار (تا سرحد ممكن). ٣- هر سال اواسط تابستان حدود دو ماه فصل بارندگيهاى شديد در ژاپن آغاز مى شود. روزهاى بسيارى در ماههاي جولاى و آگوست بارانى است. بارانهاى شديد. لذا مديريت شهرى ژاپن، به همان اندازه كه براى زلزله و آتش مهياست، براى سيل هم آماده و پرداخته است. ٤- تابستان سال ٢٠١٤ نيمه شب بيستم آگوست، ابرهاى آسمان هيروشيما باريدن آغاز كردند. در فاصله ساعت يك ونيم نيمه شب تا ساعت چهار ونيم سحرگاه (سه ساعت) 217.5 ميليمتر باران باريد. (اين عدد را به خاطر بسپاريم. مقياس خوبى براى مقايسه با گلستان است) شهردار كازومى ماتسويى در ساعت ٤:١٥ سحرگاه اعلام وضعيت اضطرارى كرد. ولي حالا ديگر كمى دير بود چون باران زياد، باعث رانش زمين در قسمت شمالى شهر شد و "هفتاد وچهار" شهروند هيروشيما در آن ساعات سحرگاه، زير خروش سنگ و خاك و آب كشته شدند. بين ساعات ٤ تا ٦ صبح، در اثر سست شدن زمين، آوارى از خاك و سنگ (همچون سونامى) از سمت كوه به سمت خيابانهاى هيروشيما براه افتاد و متاسفانه بهاى اين بارندگى شديد با جان هفتاد وچهار ژاپنى كه در آن ساعت در خواب بودند برابر شد. علاوه بر اين، ٩٨٠ خانه هم دچار آسيب شديد شد. حدود سه هزار نيروى امداد براي پيدا كردن اجساد از ميان خاك و آوار به منطقه گسيل شدند. نخست وزير، #شينزو_آبه در روز ٢٤ آگوست (چهار روز بعد) شخصا عازم منطقه شد ولي عنوان شد كه بدى هوا مانع رسيدن نخست وزير به هيروشيما شده است(؟!) امپراطور و همسرش چند هفته بعد براي تشكر از زحمات نيروهاى امداد به هيروشيما رفتند. در تاريخ ٥ سپتامبر كابينه ژاپن مبلغ ٩٠٠ميليون يِن براي بازسازي هيروشيما اختصاص داد. ٥- چند هفته بعد از اين ماجراها به اتفاق پروفسور تاكادا براي تهيه گزارش بازديد ميدانى رفتيم و جلساتى با مديران اداره آب، شهردارى و فاضلاب شهرى هيروشيما برگزار شد. (لينك يادداشت درباره آن جلسات در پى نوشت🔻) در ميان شهرهاي زيباى ژاپن، #هيروشيما حكايتش فرق مى كند. همه شهرها برايشان مهم هستند ولى هيروشيما همچون پاره تن ژاپن است. شهرى كه يكبار كلا نابود شده و بعد آجر به آجر و خيابان به خيابان، از نو ، ساخته شده است. در جلسات، وقتي #مكانيزم رانش زمين و شروع سونامى خاك و سنگ را توضيح دادند، جويا شدم كه چرا با وجود چنين نقشه ها و اطلاعات دقيقى از بروز فاجعه پيشگيرى نكرديد؟ پاسخ اين بود كه نقاط متعددى در پيرامون شهر هيروشيما مستعد بروز مشكل هستند. شهر گسترش پيدا كرده و ما هنوز موفق به ايمن سازى همه نقاط نشده ايم. بودجه نيست. (ژاپن-سال ٢٠١٤) ٦- سيل به شهرهايمان آمده و آسيب رسانده. اما يادمان نرود اين ميزان آب حتي در #ژاپن و #آمريكا هم مشكلزا هست. دو #بحران بزرگ را در ژاپن و آمريكا از نزديك شاهد بودم. سونامى و زلزله #توهوكو و #آتش كاليفرنيا. در هر دو بحران، دو كشوري كه مدعى سابقه و استادى در زلزله و #مديريت_آتش هستند در كارِ طبيعت فرو ماندند. قدرت شگفت طبيعت است و عجز بشر. ٧- درملامت كردن همديگر قدرى تامل كنيم. بعد از فاجعه سونامى و انفجار نيروگاه فوكوشيما، هرگز نشنيدم يك #ژاپنى بگويد:مديران احمق #شركت_برق توكيو ديوار مقابل نيروگاه را كوتاه ساختند و فاجعه آلودگى هسته اى رخ داد. در كاليفرنيا در زمينه آتش كار مى كنم و هرگز نشنيدم يك آمريكايي بگويد مديران نالايق #آتش_نشانى عُرضه مهار آتش را نداشتند و در دوهفته هزاران خانه در آتش سوخت. سفينه به فضا مى فرستيد و ناو هواپيمابر به خليج فارس، ولى در نياز لجستيك آتشِ يك شهر درمى مانيد.. ... قدرت طبيعت است و مهندسى بشر دربرابرش عاجز. درست است كه آسيب ها Casualties درژاپن و آمريكا كمتر از ايران است ولى خاطرمان نرود، اين ميزان باران وآب، بشر را به زانو درمى آورد. با هم مهربان باشيم. پى نوشت: ويكيپدياى سانحه بارندگى هيروشيما: https://en.m.wikipedia.org/wiki/2014_Hiroshima_landslides گزارش بازديد مذكور https://t.me/solseghalam/486 *ميزان بارش درگلستان: ۳۱۵ میلیمتر ____ #دانایی_مقدمه_توانایی! @daneshvadanestan

. عالی قاپوی فرانسه سوخت (درباره آتش کلیسای جامع نوتردام) #محمدرضا_اسلامی پژوهشگر مهندسی آتش دیروز کلیسای جامع نوتردام دربرابر دیدگان میلیونها تن از شهروندان فرانسوی و با پخش زنده شبکه های تلویزیونی سوخت. در این حادثه برج و سقف کلیسا فرو ریخت و آسیب جدی به قسمت‌های داخلی کلیسا و تزئینات آن وارد شد. سوالات متعددی درباره جزئیات فنی این ماجرا برقرار است که تا منتشر شدن گزارش رسمی متخصصین باید منتظر ماند. اما در این مقطع زمانی ذکر چند نکته که طی گفتگو با دوست و همکارم دکتر توماس گرنای (دانشگاه جان هاپکینز) تنظیم شده بی مناسبت نیست: 1- چرا برج و سقف کلیسا فرو ریخت؟ پاسخ به این سوال در این دو تصویر🔺🔻 قابل رویت است. بخشهای زرد رنگ، معادل قسمت «چوبی» این بنا (سقف و برج کلیسا) و قسمتهای سفیدرنگ، معادل قسمتِ «سنگی» بنا می باشد. مقاومت مصالح مختلف در برابر حرارت، «متفاوت» است و در میان مصالح مختلف، #چوب و #فولاد بدترین مقاومت/عملکرد را دارا هستند. گفته شده که سازندگان، برای ساخت سقف این کلیسا، از تنه حدود پنج هزار درخت بلوط استفاده کرده اند. در واقع، تمام مصالح سقف، در نقشِ سوخت تغذیه، برای این آتش عمل کرد. سقفی با حدود دويست تُن #چوب، در اثر این آتش به سرعت سوخت و قسمتهای سنگی بنا، باقی ماند. در ضمن، نگهداری از سقف خوب نبوده و «واکسهای ضدآتش» در اثر بارانهای اسیدی از بین رفته بودند. 2- چرا آتش نشانها "بد" عمل کردند؟ در شبكه هاى اجتماعى اعتراضهای بسیاری به عملکرد #آتش_نشانی پاریس در این ماجرا شده است ولی باید تا تهیه گزارش فنی عملکرد، صبر کرد. آنچه واضح است اینکه «دسترسی» به سقفِ در حال سوختن، در یک منطقه متراکم، به آسانی ممکن نبوده است. حتی در صورت استفاده از نردبانهای بالارونده، تنظیم زاویه شلنگ آب پاش، کاری بسیار دشوار و توام با محدودیت است. این دسترسی بد، توام شده بوده با ملاحظاتی که برای استفاده از «آب» در خاموش کردن یک سازه ناپایدار وجود داشته است. «ملاحظات» به این مفهوم که در استفاده از «آب» برای خاموش کردن آتش، نمی توان بی پروا عمل کرد. گاه «بارگذاری» زیاده از حد آب ، باعث تخریب یک بنای درحال سوختن می شود. تجربه ای که در کشورمان هم پارسال در جریان سوختن ساختمان برق حرارتی وزارت نیرو در تهران شاهد بودیم. رها کردن آب، باید با ملاحظات فنی نسبت به پایداری سازه باشد و تیم آتش نشانی، علاوه بر محدودیت دسترسی، در این زمینه هم استدلالهایی دارند که باید در گزارش فنی، شنید. 3- چرا از بالا (مثلا با هلی کوپتر) برای ریختن آب اقدام نشد؟ در اين خصوص، فرماندهی تیم آتش نشانی شهر سنت لوئیس، جرگ فاوره، در بحثی توئیتری مثال خوبی زده بود. وی خاطرنشان کرده بود که: حواسمان باشد که آب سنگین است! ریختن آب از بالا روی سازه، مانند این است که سه تُن بتن را از بالا با سرعت صدوپنجاه مایل بر ساعت روی سازه خالی کنیم! خلاصه اینکه پروسه «فرماندهی عملیات» در چنین رویدادی، پروسه ای بسیار فنی و دشوار محسوب می شود. «تصمیمگیری» تخصصی، در زمان محدودی صورت گرفته، و چنین نیست که ناظر بیرونی بتواند براحتی بگوید: خوب عمل شده/بد عمل شده. ذكر اين نكته نيز بي مناسبت نيست كه اين "خاموش نشد" را به لحاظ فني (با توجه به مباحث مذكور) براحتي مى پذيريم. ولى اگر همين حادثه در تهران رخ داده بود و همين استدلالها مبنى بر "نشد" را كسى طرح كند، «متهم مى شود» به اينكه مى خواهد كل خطاهاي #شهردار و سيستم را "توجيه" كند و... حادثه پلاسكو به درگذشت هاشمى رفسنجانى ربط داده مى شود و ...حرفهاى عجيب و غريب ديگر. 4- درس اصلی حادثه؟ همیشه بعد از زلزله های بزرگ، گزارشهای فنی تحت عنوان «تجارب و درسهای زلزله» منتشر می شود. مهمترین درس این رویداد تلخ این است که در نقاط #تاريخى (خصوصا سازه هاى #چوبى)، باید کاملا مهیای بدترین سناریوی بروز آتش بود. گفته می شود که احتمالا این آتش در جریان عملیات بازسازی بنا (شاید بخاطر جوشکاری و جرقه هایش) شکل گرفته است ولی آنچه واضح است اینکه مدیران و بهره برداران این بنای مهم، آماده بروز چنین آتش سریع و بزرگی نبوده اند. شاید بهره برداران این بنا امشب غمگین ترین شهروندان فرانسه اند. اما غم و اندوه اكنون چه سود؟ 📌پی نوشت: در چندسال اخیر، فروریختن چند سازه مهم در کشورهای مختلف دنیا را شاهد بوده ایم. این رویدادها نشان داده که در بحث «مهندسی آتش» نسبت به «مهندسی زلزله» تا حدودی غفلت شده و این بحث هم اکنون بیش از گذشته مورد توجه مراکز تحقیقاتی دنیا قرار گرفته. برای مثال استاندارد بارگذاری آمریکا ASCE-7 از سال 2016 ضمیمه «طراحی در برابر آتش» را به این استاندارد مهم افزوده است. https://sites.google.com/site/mrezaeslamisite/_/rsrc/1555470710545/Home/photo_2019-04-16_20-09-28.jpg #من_هم_سپاهی_ام _ #دانایی_مقدمه_توانایی! @daneshvadanestan