🛑ديدگاه علماى شيعه در مورد ولایت فقیه از قرن چهارم تا چهاردهم از عبارات مرحوم شيخ مفيد اين نكات بر مى‌آيد: 1️⃣ آنچه شيخ در اينجا بيان كرده، مربوط به فقهاى شيعه است؛ كسانى كه به احكام اسلام آگاه‌اند و قدرت تشخيص و حل اختلافات را دارند و از سويى اجراى احكام انتظامى اسلام نيز به آنان واگذار شده و در اين مورد از سوى صاحب الامر عجل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف، ولايت دارند. 2️⃣ در كلام شيخ عباراتى است كه بر فقيه- به‌عنوان حاكم جامعه اسلامى- قابل تطبيق است، تا قاضى و مفتى. ايشان فرموده: «من تأمر على الناس ... فانما هو امير، فى الحقيقه من صاحب الامر: كسى كه بر مردم امارت و پادشاهى پيدا كند، او از سوى صاحب الأمر حاكم است». ➖️ نيز اين سخن كه «من لم يصلح للولايه على الناس لجهل بالاحكام او عجز عن القيام بما يسند اليه من امور الناس ...: كسى كه به دليل جهل به احكام و يا ناتوانايى در اداره امور مردم كه به او واگذار شده، شايستگى ولايت را نداشته باشد، حق ندارد اين مسئوليت را بپذيرد». چنان كه پيداست، لفظ «امور الناس» جمع است و تمام مسائل عمومى مردم را شامل مى‌شود. #ولایت_فقیه كانال در محضر استاد بروجردي را در پيام رسانهاي زير دنبال كنيد بله👇 https://ble.ir/Boroojerdi ایتا👇 https://eitaa.com/darmahzareostadbroujerdi تلگرام👇 https://t.me/darmahzar سایت موسسه👇 emamraoof.com ارسال پیامها کمافی السابق در۱۰ گروه واتساب نیز ادامه دارد

🛑دیدگاه علمای شیعه در مورد ولایت فقیه از قرن چهارم تا چهاردهم از عبارات مرحوم شيخ مفيد اين نكات بر مى‌آيد(بقیه نکات): 3️⃣ شيخ مفيد براى فقها- از جانب صاحب الامر- در امور عمومى مهمى ولايت قائل است؛ امورى مانند اقامه حدود (حتى قطع دست، شلاق و قتل مجرمين)، دستور بر اجراى احكام، امر به معروف و نهى از منكر و جهاد با كفار و معاندين. وى در اين خصوص مى‌فرمايد: ➖️فاما اقامه الحدود فهو الى سلطان الاسلام المنصوب من قبل اللّه و هم ائمة الهدى من آل محمد صلّى اللّه عليه و اله و من نصبوه لذلك من لامراء و الحكام و قد فوضوا النظر فيه الى فقهاء شيعتهم مع الامكان- الى أن قال- فقد لزمه اقامه الحدود عليهم فليقطع سارقهم و يجلد زانيهم و يقتل قاتلهم و هذا فرض متعين على من نصبه المتغلب لذلك على ظاهر خلافته له او الاماره من قبله على قوم من رعيته فيلزمه اقامه الحدود و تنفيذ الاحكام و الامر بالمعروف و النهى عن المنكر و جهاد الكفار و من يتحقق ذلك من الفجار و يحب على اخوانه من المؤمنين معونته على ذلک. #ولایت_فقیه (۴۹) 📚شیخ مفید، المقنعه، ص۸۱۰ ✍️ترجمه ✍️ترجمه عبارت فوق (مربوط به نکته۳): 🔸️اما اقامه حدود بر عهده حاكم اسلامى است كه خداوند او را منصوب كرده و ايشان ائمه هدى از اهل بيت حضرت محمد صلّى اللّه عليه و اله مى‌باشند و يا اميران و حاكمانى كه امامان براى اين كار نصب كرده‌اند و آنان اعمال نظر در اين مسئله را به فقهاى شيعه واگذار كرده‌اند. درصورتى‌كه شرايط اين كار براى آنها ممكن باشد، ... تا اينكه فرمودند: پس بر آنان لازم است حدود را اقامه نمايند و دست سارقان را قطع كند و زناكار را شلاق بزنند و قاتل را بكشند. و اين كارها همچنين براى كسى [فقيهى‌] كه حاكم غاصب او را براى اين كار نصب نموده و يا او را براى حكومت از طرف خود بر عده‌اى از مردم معين كرده نيز واجب و متعين است. پس بر او لازم است كه اقامه حدود كند و احكام را جارى نمايد و امر به معروف و نهى از منكر نمايد و با كفار جهاد كند و با كسانى كه‌ فاجر و مستحق جهاد هستند، جهاد كند و بر مردان مؤمن واجب است او را بر انجام اين امور يارى كنند. كانال در محضر استاد بروجردي را در پيام رسانهاي زير دنبال كنيد واتساپ👇 https://chat.whatsapp.com/6YhKJ3BMblp2H1qNimMe3o بله👇 https://ble.ir/Boroojerdi ایتا👇 https://eitaa.com/darmahzareostadbroujerdi تلگرام👇 https://t.me/darmahzar سایت موسسه👇 emamraoof.com ارسال پیامها کمافی السابق در۱۰ گروه واتساب نیز ادامه دارد

🛑دیدگاه علمای شیعه در مورد ولایت فقیه از قرن چهارم تا چهاردهم از عبارات مرحوم شیخ مفید این نکات بر می آید(بقیه نکات): 4️⃣ شيخ مفيد در مورد احتكار مى‌گويد: «للسلطان ان يكره المحتكر على اخراج غلته.» 📚شیخ مفید، المقنعه، ص۶۱۶ 🔻«حاكم اسلامى مى‌تواند احتكاركننده را وادار كند كه غلاتش را خارج كند در معرض فروش قرار دهد». 📌مراد از سلطان در عبارات اخير شيخ مفيد، امام معصوم علیه‌السلام نيست؛ زيرا شيخ در مورد معصومين عليهم السّلام از الفاظ «سلطان اسلام» يا «عادل» استفاده مى‌كند. از سوى ديگر، از آنجا كه در ديدگاه شيخ مفيد فقها جانشينان امام زمان صلوات‌الله‌علیه هستند، ازاين‌رو مراد از سلطان، فقيه حاكم است. البته ممكن است سلطان كه به صورت مطلق آمده، امام معصوم و فقيه نايب او، هر دو را شامل شود. #ولایت_فقیه (۵۰) كانال در محضر استاد بروجردي را در پيام رسانهاي زير دنبال كنيد واتساپ👇 https://chat.whatsapp.com/6YhKJ3BMblp2H1qNimMe3o بله👇 https://ble.ir/Boroojerdi ایتا👇 https://eitaa.com/darmahzareostadbroujerdi تلگرام👇 https://t.me/darmahzar سایت موسسه👇 emamraoof.com ارسال پیامها کمافی السابق در۱۰ گروه واتساب نیز ادامه دارد

🛑دیدگاه علمای شیعه در مورد ولایت فقیه از قرن چهارم تا چهاردهم از عبارات مرحوم شیخ مفید این نکات بر می آید(بقیه نکات): 5️⃣ شيخ مفيد: «فان مات، كان الناظر فى امور المسلمين، يتولى انفاذ الوصيه ... و اذا عدم السلطان العادل، فيما ذكرناه من هذه الابواب كان لفقهاء اهل الحق عدول من ذوى الرأى و العقل و الفضل، ان يتولوا ما تولاه السلطان» 📚شیخ مفید، المقنعه، ص۶۷۵ ➖️ اگر وصى بميرد، مسئول امور مسلمين بايد وصى تعيين كند و اگر سلطان عادل وجود نداشت، در اين بابها [مثل وصيت و وقف و ...] فقهاى عادل شيعه- كه صاحب نظر و عقل و فضل هستند- تمام آنچه سلطان اسلام [- امام معصوم‌] سرپرستى مى‌كند، بر عهده دارند. 🔻بر پايه آنچه گفته شد، شيخ مفيد در امور مختلفى مانند اجراى حدود، قضاوت، اقامه نماز جمعه، مراتب بالاى امر به معروف و نهى از منكر، تعيين ناظر و وصى و امر انفال و ... براى فقيهان از جانب امام زمان صلوات‌الله‌علیه قائل به نيابت مى‌باشد و معتقد است اين امور از سوى آن حضرت به فقها تفويض شده است. باتوجه به محدود بودن حوزه امور عمومى در زمان شيخ مفيد و فقهاى سلف، به نظر مى‌رسد كسى كه قائل به نيابت در اين حوزه‌ها از سوى امام زمان صلوات‌الله‌علیه باشد، در واقع نيابت عامه فقيه را پذيرفته است. #ولایت_فقیه (۵۱) كانال در محضر استاد بروجردي را در پيام رسانهاي زير دنبال كنيد واتساپ👇 https://chat.whatsapp.com/6YhKJ3BMblp2H1qNimMe3o بله👇 https://ble.ir/Boroojerdi ایتا👇 https://eitaa.com/darmahzareostadbroujerdi تلگرام👇 https://t.me/darmahzar سایت موسسه👇 emamraoof.com ارسال پیامها کمافی السابق در۱۰ گروه واتساب نیز ادامه دارد

♻️ولایت فقیه همان ولایت رسول الله صلی‌الله‌علیه‌وآله است ✍️ از نکاتی که پیرامون دیدگاه شیخ مفید درباره ولایت فقیه بیان شد، ناگفته واضح است که ارتکاز فقهاء از قرن چهارم تا به امروز، این بود که ولایت فقیه ادامه ولایت رسول الله صلوات‌الله‌علیه‌و‌آله است و اختیارات ولی فقیه از جانب امام زمان عجل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف، تفویض شده است و منشا این ارتکاز، روایات بسیاری است که صراحتاً دال بر این مطلب است (سابقاً به برخی از روایات اشاره نموده‌ایم) 📌پ.ن: عده‌ای می‌گویند که این جمله پیش از امام خمینی رضوان‌الله‌تعالی‌علیه سابقه نداشت و با این استدلال، به مرحوم امام خرده می‌گیرند. این شبهه آن ها یا ناشی از عدم آگاهی و کمبود مطالعه است یا ناشی از غرض و مرض. #ولایت_فقیه (۵۳)

🛑دیدگاه علمای شیعه در مورد ولایت فقیه از قرن چهارم تا چهاردهم ●شيخ‌طوسی1 🔹ابو جعفر محمد بن حسن طوسى، بزرگ مذهب شيعه و متبحر در همه علوم اسلامى است كه علاوه بر دهها كتاب در زمينه‌ فقه و تفسير و كلام، دو كتاب تهذيب و استبصار از كتب اربعه شيعه نيز از تأليفات اوست. شيخ طوسى در النهايه مى‌فرمايد: ❃ فاما اقامه الحدود فليس يجوز لأحد اقامتها الا السلطان الزمان المنصوب من قبل اللّه «تعالى» او من نصبه الامام لإقامتها ... و من استخلفه سلطان ظالم على قوم و جعل اليه اقامه حدود، جاز له أن يقيمها عليهم على الكمال و يعتقد أنه انما يفعل ذلك باذن سلطان الحق ... و اما الحكم بين الناس والقضاء بين المتخلفين لا يجوز ايضا الا لمن اذن له سلطان الحق فى ذلك و قد فضوا الى فقهاء شيعتهم. ❃ اقامه حدود الهى جز براى حاكم زمان كه از ناحيه خداوند تعيين شده يا شخصى كه امام معصوم عليه السّلام او را براى اين امر نصب فرموده، جايز نيست. اگر كسى اجراى حدود را از جانب ظالم عهده دار شد، بايد براساس مذهب حق و كامل اجراى حدود كند و معتقد باشد كه آن را از جانب امام زمان صلوات‌الله‌علیه انجام مى‌دهد و نيز حكومت در ميان مردم و قضاوت بين دو طرف دعوا جز براى كسى كه حاكم حق به او اذن داده، جايز نيست 👈و ائمه عليهم‌السلام اين امر را به فقهاى شيعه واگذار كرده‌اند. 📚شيخ طوسى، النهايه، ص 300 و 301. #ولایت_فقیه (۵۴) كانال در محضر استاد بروجردي را در پيام رسانهاي زير دنبال كنيد واتساپ👇 https://chat.whatsapp.com/6YhKJ3BMblp2H1qNimMe3o بله👇 https://ble.ir/Boroojerdi ایتا👇 https://eitaa.com/darmahzareostadbroujerdi تلگرام👇 https://t.me/darmahzar سایت موسسه👇 emamraoof.com ارسال پیامها کمافی السابق در۱۰ گروه واتساب نیز ادامه دارد

🛑دیدگاه علمای شیعه در مورد ولایت فقیه از قرن چهارم تا چهاردهم ●شیخ‌طوسی 2 🔻وى در بحث امر به معروف و نهى از منكر مى‌گويد: «قد يكون الامر بالمعروف و النهى عن المنكر، باليد، بان يحمل الناس على ذلك، بالتاديب و قتل النفوس و ضرب من الجراحات، ألا أن هذا الضرب، لا يجب فعله الا بأذن سلطان الوقت المنصوب للرياسه» 📚النهایة، ص۳۰۰ ➖️گاه امر به معروف و نهى از منكر به اقدام عملى نياز دارد و چاره‌اى جز تأديب خطاكاران به صورتهاى گوناگون- اعم از ضرب، حبس، جرح و جريمه- نيست، بلكه گاه به اعدام نيز ملزم مى‌شود. هرگز شارع چنين حقى را به احدى جز حاكم وقت منصوب به رياست [- حاكم فقيه عادل‌] نداده است. 🔻گفتنى است صاحب جواهر، شيخ طوسى را مانند شيخ مفيد، سلار، علامه و شهيدين از جمله قائلان به جواز اقامه حدود از سوى فقهاى عارف به احكام شمرده است. 📚جواهر الکلام، ج۲۱، ص۳۹۴ 🔻شيخ طوسى در پايان كتاب الحدود مى‌نويسد: «يقيم الحدود من اليه الاحكام» 📚النهایة، ص۷۳۲ ❃ باتوجه به اين عبارت، ديدگاه شيخ طوسى در مورد اقامه حدود بدين شرح است: 1. غير سلطان زمان و منصوبان او كسى نبايد حدود را اجرا كند؛ 2. اقامه حدود بر عهده «من اليه الاحكام» است؛ 3. «من اليه الاحكام» در عصر غيبت فقهاى شيعه هستند؛ 4. فقهاى شيعه براى اجراى حدود در عصر غيبت از سوى امام عليه السّلام منصوب‌اند. #ولایت_فقیه (۵۵) كانال در محضر استاد بروجردي را در پيام رسانهاي زير دنبال كنيد واتساپ👇 https://chat.whatsapp.com/6YhKJ3BMblp2H1qNimMe3o بله👇 https://ble.ir/Boroojerdi ایتا👇 https://eitaa.com/darmahzareostadbroujerdi تلگرام👇 https://t.me/darmahzar سایت موسسه👇 emamraoof.com ارسال پیامها کمافی السابق در۱۰ گروه واتساب نیز ادامه دارد

🛑دیدگاه علمای شیعه در مورد ولایت فقیه از قرن چهارم تا چهاردهم ●محمدبن‌ادريس‌حلى‌ 1 🔹محمد بن ادريس حلى از فحول علماى شيعه است و شيخ طوسى، شيخ الطائفه، جد مادرى او به شمار مى‌رود. 🔻ايشان در آخرين بخش از مباحث فقهى كتاب سرائر، به‌طور مستقل به بحث درباره ولايت فقيه پرداخته و ادله، شرايط و حدود آن را نيز تبيين نموده است. شايد او بعد از ابو الصلاح دومين فقيهى باشد كه شرايط اهليت حكم و اجرا و تنفيذ آن را براى فقيه بيان مى‌كند و حتى فصلى را نيز به بيان احكام آن اختصاص مى‌دهد. وى در اين باب قائل است:⇣⇣⇣ ➖️المقصود فى الأحكام المتعبد بها، تنفيذها و صحه التنفيذ يفتقر الى معرفه من يصح حكمه و يمضى تنفيذه فاذا ثبت ذلك فتنفيذ الاحكام الشرعيه و الحكم بمقتضى التعبد فيها من فروض الائمه علیهم السلام: المختصه بهم ... فان تعذر تنفيذها بهم: و بالمأهول لها من قبلهم لاحد الاسباب، لم يجز لغير شيعتهم المنصوبين لذلك من قبلهم: تولى ذلك ... و لا لمن لم يتكامل له شروط النائب عن الامام عليه السّلام فى الحكم من شيعته و هى العلم بالحق فى الحكم المردود اليه، و التمكن من امضائه على وجهه و اجتماع العقل و الرأى و الحزم و التحصيل، وسعة الحلم و البصيره بالوضع و التواتر بالفتيا و القيام بها و ظهور العداله و التدين بالحكم و القوه على القيام به و وضعه مواضعه. 📚السرائر الحاوی، ج۳، ص۵۳۷ ↫ترجمه #ولایت_فقیه (۵۷)

🛑دیدگاه علمای شیعه در مورد ولایت فقیه از قرن چهارم تا چهاردهم ●محمدبن‌ادریس‌حلی 2 🔻ادله ابن ادريس براى اثبات ولايت فقيه عمدتاً، ادله نقلى است. او خبر واحد را حجت نمى‌داند، ولى روايات مثبت ولايت فقيه را فراتر از خبر واحد مى‌شمرد. ناگفته نماند كه مقبوله عمر بن حنظله و مشهوره ابى خديجه از جمله ادله اوست. او دراين‌باره مى‌گويد: «و قد تناصرت الروايات عن الصادقين عليهما السّلام بمعانى ما ذكرنا» 📚السرائر، ج۳، ص۵۳۹ ➖روايت امام باقر و امام صادق عليهما السّلام نيز آن مطالبى را كه ما در مورد ولايت فقيه ذكر كرديم، تأييد مى‌كند. ايشان در ادامه، روايت عمر بن حنظله را نقل مى‌كند. #ولایت_فقیه (۵۸) كانال در محضر استاد بروجردي را در پيام رسانهاي زير دنبال كنيد واتساپ👇 https://chat.whatsapp.com/6YhKJ3BMblp2H1qNimMe3o بله👇 https://ble.ir/Boroojerdi ایتا👇 https://eitaa.com/darmahzareostadbroujerdi تلگرام👇 https://t.me/darmahzar سایت موسسه👇 emamraoof.com ارسال پیامها کمافی السابق در۱۰ گروه واتساب نیز ادامه دارد

🛑دیدگاه علمای شیعه در مورد ولایت فقیه از قرن چهارم تا چهاردهم ●محمدبن‌ادریس‌حلی 3 🔻سرانجام ابن ادريس نظريه خود را در مورد ولايت فقيه اين‌گونه گزارش مى‌كند: قال محمد بن ادريس رحمه اللّه مصنف هذا الكتاب و ما اخترناه اولا هو الذى يقتضيه الادله و هو اختيار السيد المرتضى فى انتصاره و اختيار شيخنا ابو جعفر فى مسائل خلافه و غيرهما من الجله- المشيخه و ما تمسك به المخالف لما اخترناه فليس فيما يعتمد عليه ... لان جميع ما قاله و أورده يلزم فى الامام مثله حرفا فحرفا، فاما قوله اقامه الحدود ليست من فروضه، فعين الخطاء المحض عند جميع الامه لان الحكّام جميعهم هم المعينون بقوله تعالى‌ «السارق و السارقه ... و ذلك قوله تعالى الزانيه و الزانى ...».الى غير ذلك من الآيات. 📚السرائر، ج۳، ص546 ➖آن چيزى كه ما اختيار كرديم، اولاً، ادله اقتضاى آن را دارد و ثانياً مورد اختيار سيد مرتضى در كتاب‌ انتصار، و شيخ طوسى در كتاب خلاف و بزرگان از مشايخ است. ادله‌اى را كه مخالفان اين نظريه آورده‌اند، قابل اعتماد نيست؛ زيرا هر اشكالى كه در مورد تنفيذ احكام به وسيله ولىّ فقيه جامع الشرايط انجام شود، همان اشكال در مورد امام عليه السّلام هم لازم مى‌آيد؛ چرا که تمامى حاكمان [شرعى‌] در مورد احكام تعبديه مانند آيه مربوط به قطع دست دزد و اجراى حد بر زانى و غير اين دو از آيات ديگر [كه احتياج به تنفيذ و اجرا دارد]، مخاطب خداوند هستند. #ولایت_فقیه (۵۹) كانال در محضر استاد بروجردي را در پيام رسانهاي زير دنبال كنيد واتساپ👇 https://chat.whatsapp.com/6YhKJ3BMblp2H1qNimMe3o بله👇 https://ble.ir/Boroojerdi ایتا👇 https://eitaa.com/darmahzareostadbroujerdi تلگرام👇 https://t.me/darmahzar سایت موسسه👇 emamraoof.com ارسال پیامها کمافی السابق در۱۰ گروه واتساب نیز ادامه دارد

🛑دیدگاه علمای شیعه در مورد ولایت فقیه از قرن چهارم تا چهاردهم 🔻درباره پست سابق، ذكر نكته‌ای ضرورى است: ➖ابن ادريس مانند امام خمينى قدّس سرّه بين ولى فقيه حاكم و امام در اجراى قوانين اسلامى تفاوتى قائل نيست و او را مجرى حدود، قضا، اجراى احكام و حتى دخالت در امر احتكار و ضبط آن به نفع مصالح عمومى مى‌داند. بنابراين آيا پذيرش چنين اختياراتى براى ولى فقيه حاكم جز قبول نيابت عامه براى اوست؟! #ولایت_فقیه (۶۰) ـــ ـ ـ ـــ ـ ❃ دیدگاه مرحوم ابن‌ادریس‌حلی: ↫ابن‌ادریس‌حلی 1 ↫ابن‌ادریس‌حلی 2 ↫ابن‌ادریس‌حلی 3 ↫نکته دیدگاه ابن‌ادریس‌حلی كانال در محضر استاد بروجردي را در پيام رسانهاي زير دنبال كنيد واتساپ👇 https://chat.whatsapp.com/6YhKJ3BMblp2H1qNimMe3o بله👇 https://ble.ir/Boroojerdi ایتا👇 https://eitaa.com/darmahzareostadbroujerdi تلگرام👇 https://t.me/darmahzar سایت موسسه👇 emamraoof.com ارسال پیامها کمافی السابق در۱۰ گروه واتساب نیز ادامه دارد

🛑دیدگاه علمای شیعه در مورد ولایت فقیه از قرن چهارم تا چهاردهم 🔻درباره پست سابق، ذكر نكته‌ای ضرورى است: ➖ابن ادريس مانند امام خمينى قدّس سرّه بين ولى فقيه حاكم و امام در اجراى قوانين اسلامى تفاوتى قائل نيست و او را مجرى حدود، قضا، اجراى احكام و حتى دخالت در امر احتكار و ضبط آن به نفع مصالح عمومى مى‌داند. بنابراين آيا پذيرش چنين اختياراتى براى ولى فقيه حاكم جز قبول نيابت عامه براى اوست؟! #ولایت_فقیه (۶۰) ـــ ـ ـ ـــ ـ ❃ دیدگاه مرحوم ابن‌ادریس‌حلی: ↫ابن‌ادریس‌حلی 1 ↫ابن‌ادریس‌حلی 2 ↫ابن‌ادریس‌حلی 3 ↫نکته دیدگاه ابن‌ادریس‌حلی كانال در محضر استاد بروجردي را در پيام رسانهاي زير دنبال كنيد واتساپ👇 https://chat.whatsapp.com/6YhKJ3BMblp2H1qNimMe3o بله👇 https://ble.ir/Boroojerdi ایتا👇 https://eitaa.com/darmahzareostadbroujerdi تلگرام👇 https://t.me/darmahzar سایت موسسه👇 emamraoof.com ارسال پیامها کمافی السابق در۱۰ گروه واتساب نیز ادامه دارد

🛑دیدگاه علمای شیعه در مورد ولایت فقیه از قرن چهارم تا چهاردهم ●محقق‌حلی 1 🔹شيخ ابوالقاسم جعفر بن حسن بن يحيى بن حسن بن سعيد حلى معروف به «محقق»، صاحب كتابهاى بسيارى در فقه از جمله شرايع الاسلام فى مسائل الحلال و الحرام است. از بين تأليفات او شرايع به عنوان يك كتاب فقهى محكم و منظم، از جمله متون درسى حوزه‌هاى علميه است. محقق حلى با يك واسطه شاگرد ابن زهره و ابن ادريس حلى است. او استاد علامه حلى و خواجه نصير الدين طوسى و علماى بزرگ ديگر است. 🔻او اولين فقيهى است كه خمس را به سهم امام و سهم سادات تقسيم مى‌كند. وى در مورد دخالت فقيه در اخذ و تقسيم سهم امام عليه السّلام مى‌نويسد: «الخامسه يجب ان يتولى صرف حصة الامام علیه‌السلام فى الاصناف الموجودين من اليه‌ الحكم بحق النيابه [عن الامام المعصوم‌ علیه‌السلام] كما يتولى اداء ما يجب على الغائب» 📚شرائع الإسلام فی مسائل الحلال و الحرام، ج۱، ص۱۳۸ ➖واجب است [واجد صلاحيت حكومت،] يعنى كسى كه در اثر «حق نيابت» حكم به او واگذار شده است، متولى صرف سهم امام عليه السّلام در ميان گروههاى موجود باشد؛ همان‌گونه كه متولى اداى واجبات بر غايب است. #ولایت_فقیه (۶۱) كانال در محضر استاد بروجردي را در پيام رسانهاي زير دنبال كنيد واتساپ👇 https://chat.whatsapp.com/6YhKJ3BMblp2H1qNimMe3o بله👇 https://ble.ir/Boroojerdi ایتا👇 https://eitaa.com/darmahzareostadbroujerdi تلگرام👇 https://t.me/darmahzar سایت موسسه👇 emamraoof.com ارسال پیامها کمافی السابق در۱۰ گروه واتساب نیز ادامه دارد

🛑دیدگاه علمای شیعه در مورد ولایت فقیه از قرن چهارم تا چهاردهم ●محقق‌حلی 2 📌شارحين شرايع همانند سيد محمد بن على در مدارك الاحكام، شيخ محمد حسن نجفى در جواهر الكلام‌ و شهيد ثانى در مسالك الافهام‌، در مورد عبارت‌ «من اليه الحكم بحق النيابه» که در پست سابق بیان شد، گفته‌اند كه منظور همان فقيه جامع الشرايط افتاست كه 👈🏼نايب و منصوب از سوى «امام» عليه السّلام بر امور عامه مى‌باشد👉🏼 🔻صاحب مدارك در اين مورد مى‌گويد: «المراد لمن اليه الحكم: الفقيه العدل الامامى الجامع‌لشرائط الفتوى و انما وجب تولّيه لذلك لما أشار اليها المصنف من انه منصوب من قبله عليه‌السّلام، على وجه العموم» 📚مدارک الأحكام، ج۵، ص۴۲۷ ➖مراد از كسى كه در اثر حق نيابت، حكم به او واگذار شده است، فقيه عادل، امامى و جامع الشرايط است و همانا واجب است كه او سرپرستى آن كار را بر عهده گيرد؛ زيرا 👈🏼او از جانب امام زمان عجل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف امور عامه منصوب شده است؛ همان‌گونه كه مصنف [- محقق حلى‌] به آن اشاره كرده است.👉🏼 #ولایت_فقیه (۶۲) كانال در محضر استاد بروجردي را در پيام رسانهاي زير دنبال كنيد واتساپ👇 https://chat.whatsapp.com/6YhKJ3BMblp2H1qNimMe3o بله👇 https://ble.ir/Boroojerdi ایتا👇 https://eitaa.com/darmahzareostadbroujerdi تلگرام👇 https://t.me/darmahzar سایت موسسه👇 emamraoof.com ارسال پیامها کمافی السابق در۱۰ گروه واتساب نیز ادامه دارد

🛑دیدگاه علمای شیعه در مورد ولایت فقیه از قرن چهارم تا چهاردهم ●محقق‌حلی 2 📌شارحين شرايع همانند سيد محمد بن على در مدارك الاحكام، شيخ محمد حسن نجفى در جواهر الكلام‌ و شهيد ثانى در مسالك الافهام‌، در مورد عبارت‌ «من اليه الحكم بحق النيابه» که در پست سابق بیان شد، گفته‌اند كه منظور همان فقيه جامع الشرايط افتاست كه 👈🏼نايب و منصوب از سوى «امام» عليه السّلام بر امور عامه مى‌باشد👉🏼 🔻صاحب مدارك در اين مورد مى‌گويد: «المراد لمن اليه الحكم: الفقيه العدل الامامى الجامع‌لشرائط الفتوى و انما وجب تولّيه لذلك لما أشار اليها المصنف من انه منصوب من قبله عليه‌السّلام، على وجه العموم» 📚مدارک الأحكام، ج۵، ص۴۲۷ ➖مراد از كسى كه در اثر حق نيابت، حكم به او واگذار شده است، فقيه عادل، امامى و جامع الشرايط است و همانا واجب است كه او سرپرستى آن كار را بر عهده گيرد؛ زيرا 👈🏼او از جانب امام زمان عجل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف امور عامه منصوب شده است؛ همان‌گونه كه مصنف [- محقق حلى‌] به آن اشاره كرده است.👉🏼 #ولایت_فقیه (۶۲) كانال در محضر استاد بروجردي را در پيام رسانهاي زير دنبال كنيد واتساپ👇 https://chat.whatsapp.com/6YhKJ3BMblp2H1qNimMe3o بله👇 https://ble.ir/Boroojerdi ایتا👇 https://eitaa.com/darmahzareostadbroujerdi تلگرام👇 https://t.me/darmahzar سایت موسسه👇 emamraoof.com ارسال پیامها کمافی السابق در۱۰ گروه واتساب نیز ادامه دارد

🛑دیدگاه علمای شیعه در مورد ولايت فقيه از قرن چهارم تا چهاردهم ●محقق‌حلی 3 🔻محقق حلى همچنين مى‌گويد: يشترط فى ثبوت الولايه اذن الامام عليه السّلام او من فوض اليه الامام علیه السلام و لو استقضى اهل البلد قاضيا لم يثبت ولايته ... و مع عدم الامام ينفذ قضاء الفقيه من فقهاء اهل البيت عليهم السّلام الجامع للصفات المشروطه فى الفتوى 📚شرايع الاسلام فی مسائل الحلال و الحرام، ج۴، ص۸۶۱ ➖در ثبوت ولايت براى كسى، اجازه امام عليه السّلام يا كسى كه امام علیه السلام مسئوليت را به او واگذار نموده، شرط است 👈و اگر مردم شخصى را قاضى قرار دهند، ولايت او بر امر قضا ثابت نمى‌شود👉 و در صورت نبودن امام، حكم فقيه شيعه‌ دوازده امامى كه جامع صفات مورد نظر در فتوا باشد، نافذ است». #ولایت_فقیه (۶۳) كانال در محضر استاد بروجردي را در پيام رسانهاي زير دنبال كنيد واتساپ👇 https://chat.whatsapp.com/6YhKJ3BMblp2H1qNimMe3o بله👇 https://ble.ir/Boroojerdi ایتا👇 https://eitaa.com/darmahzareostadbroujerdi تلگرام👇 https://t.me/darmahzar سایت موسسه👇 emamraoof.com ارسال پیامها کمافی السابق در۱۰ گروه واتساب نیز ادامه دارد

🛑دیدگاه علمای شیعه در مورد ولایت فقیه از قرن چهارم تا چهاردهم 🔻با توجه به آنچه پيش‌تر درباره دیدگاه محقق‌حلی گفتيم، اين نكات درخور دقت است: 1⃣ از نكات درخور توجه در انديشه فقهى مرحوم محقق حلى درباره ولايت فقيه، بحث قضاست. همان‌گونه كه بيان شد، او معتقد است كه با نصب و خواست مردم، كسى ولايتِ قضا نمى‌يابد و در ثبوت ولايتِ قضا نيز امر امام عليه السّلام لازم است. ازاين‌رو، امام عليه السّلام در عصر غيبت ولايت در اين مورد را به فقهاى اهل بيت عليهم السّلام واگذار كرده است. 2⃣ با توجه به اينكه «ولىّ» در نزد محقق «من اليه الحكم بحق النيابه» است، عده‌اى از بزرگان از اين عبارت محقق عموم نيابت را استفاده نموده و آن را به او نسبت داده‌اند. #ولایت_فقیه (۶۴) ـــ ـ ـ ـــ ـ ❃ دیدگاه مرحوم محقق‌حلی: ↫محقق‌حلی 1 ↫محقق‌حلی 2 ↫محقق‌حلی 3 ↫نکته دیدگاه محقق حلی كانال در محضر استاد بروجردي را در پيام رسانهاي زير دنبال كنيد واتساپ👇 https://chat.whatsapp.com/6YhKJ3BMblp2H1qNimMe3o بله👇 https://ble.ir/Boroojerdi ایتا👇 https://eitaa.com/darmahzareostadbroujerdi تلگرام👇 https://t.me/darmahzar سایت موسسه👇 emamraoof.com ارسال پیامها کمافی السابق در۱۰ گروه واتساب نیز ادامه دارد

🛑دیدگاه علمای شیعه در مورد ولایت فقیه از قرن چهارم تا چهاردهم ●علامه‌حلى 1 🔹علامه حلى پس از شيخ مفيد، ابو الصلاح حلبى، شيخ طوسى، ابن ادريس، محقق حلى و ديگر فرهيختگان فقاهت، به مناسبتهاى مختلف به بحث در حوزه اختيارات فقيه پرداخته كه ما به پاره‌اى از آنها اشاره مى‌كنيم: 🔻علامه نخستين فقيهى است كه در عصر غيبت به نصب فقيه جامع الشرايط تصريح كرده است: «لان الفقيه المأمون منصوب من قبل الامام عليه السّلام» 📚مختلف الشيعه، ج۲، ص۲۳۹ ▪️تا پيش از علامه، بزرگانى چون شيخ مفيد و طوسى و ... براى معرفى فقها به عنوان نايبان امام زمان عليه السّلام در عصر غيبت از واژه «تفويض» استفاده مى‌كردند و از سويى كلمه «نصب» را معمولا براى منصوبان خاص مانند مالك اشتر و ابن عباس و نواب خاص به كار مى‌بردند، اما علامه حلى قدّس سرّه به صراحت فقيه امين را منصوب به نصب عام از سوى ولى امر عليه السّلام مى‌داند. #ولایت_فقیه (۶۵) كانال در محضر استاد بروجردي را در پيام رسانهاي زير دنبال كنيد واتساپ👇 https://chat.whatsapp.com/6YhKJ3BMblp2H1qNimMe3o بله👇 https://ble.ir/Boroojerdi ایتا👇 https://eitaa.com/darmahzareostadbroujerdi تلگرام👇 https://t.me/darmahzar سایت موسسه👇 emamraoof.com ارسال پیامها کمافی السابق در۱۰ گروه واتساب نیز ادامه دارد

🛑ديدگاه علماى شيعه در مورد ولایت فقیه از قرن چهارم تا چهاردهم ●علامه حلى 2 🔻وى در كتاب قواعد الاحكام مى‌نويسد: «... و اما اقامه الحدود، فانها الى الامام خاصه او من ياذن له و للفقهاء الشيعه فى حال الغيبه ذلك ... و للفقهاء الحكم بين الناس من الامن من الظالمين، و قسمه الزكوات و الاخماس و الافتاء ...» 📚قواعد الاحکام فی معرفه الحلال و الحرام، ج۱، ص ۵۲۵ و ۵۲۶ ➖حق اقامه حدود از آن امام معصوم عليه السّلام 👈و يا كسى است كه از سوى آن حضرت مأذون باشد. در زمان غيبت اين حق از آنِ فقهاى شيعه است و حكومت ميان مردم در صورت ايمنى از ظالمان و نيز تقسيم زكات و خمس و افتا، از آن فقهاست.👉 #ولایت_فقیه (۶۶) كانال در محضر استاد بروجردي را در پيام رسانهاي زير دنبال كنيد واتساپ👇 https://chat.whatsapp.com/6YhKJ3BMblp2H1qNimMe3o بله👇 https://ble.ir/Boroojerdi ایتا👇 https://eitaa.com/darmahzareostadbroujerdi تلگرام👇 https://t.me/darmahzar سایت موسسه👇 emamraoof.com ارسال پیامها کمافی السابق در۱۰ گروه واتساب نیز ادامه دارد

🛑ديدگاه علماى شيعه در مورد ولایت فقیه از قرن چهارم تا چهاردهم ●علامه حلى 3 🔻علامه، ضرورت اقامه حدود را علاوه بر دليل نقلى، با دليل عقلى نيز ذكر مى‌كند: «لنا: ان تعطيل الحدود يفضى الى ارتكاب المحارم و انتشار المفاسد و ذلك امر مطلوب الترك فى نظر الشرع و لنا ما رواه عمر بن حنظله و غير ذلك من الاحاديث الداله على تسويغ الحكم للفقهاء 👈و هو عام فى اقامه الحدود و غيرها» 📚مختلف الشیعه فی احکام الشریعه، ج۴، ص۴۶۳و۴۶۴ ➖تعطيل حدود به ارتكاب محارم و انتشار مفاسد منجر مى‌شود كه بى‌ترديد شارع به آن راضى نيست. [دليل نقلى اينكه‌] حديث عمر بن حنظله و مانند آن دلالت مى‌كند بر جواز اجراى حكم براى فقها، 👈و آن عام است در اقامه حدود و غير آن. 🔻علّامه حلّى در كتاب تبصره المتعلمين نيز اقامه حدود را براى فقها جايز و در حوزه اختيارات آنها مى‌داند. «للفقهاء اقامتها حال الغيبه من الامن و يجب على الناس مساعدتهم و لهم الفتوى و الحكم بين الناس مع‌الشرايط المبيحه للفقهاء ...» 📚تبصره المتعلمین، ص۹۰ ➖براى فقها اقامه حدود در صورت ايمن بودن از ضرر جايز مى‌باشد و بر مردم واجب است كه آنها را يارى دهند و وظيفه فقهاى جامع الشرايط فتوا دادن و بيان احكام الهى و قضاوت كردن بين مردم است. #ولایت_فقیه (۶۷) كانال در محضر استاد بروجردي را در پيام رسانهاي زير دنبال كنيد واتساپ👇 https://chat.whatsapp.com/6YhKJ3BMblp2H1qNimMe3o بله👇 https://ble.ir/Boroojerdi ایتا👇 https://eitaa.com/darmahzareostadbroujerdi تلگرام👇 https://t.me/darmahzar سایت موسسه👇 emamraoof.com ارسال پیامها کمافی السابق در۱۰ گروه واتساب نیز ادامه دارد

🛑دیدگاه علمای شیعه در مورد ولايت فقيه از قرن چهارم تا چهاردهم ●علامه حلى 4 🔻علامه قدّس سرّه در جايى آورده است: «كل من خرج على امام عادل وجب قتاله على من يستنهضه الامام او نائبه على الكفايه ...» 📚ارشاد الاذهان الی احکام الایمان، ج۱، ص۳۵۱ و ۳۵۲ ➖ اگر كسى بر امام عادل خروج و شورش كند، قتال با او بر هر كسى كه امام يا نايب امام او را امر به جنگ كند، واجب است. 🔻وى در كتاب قواعد الاحكام، نايب امام علیه السلام را به نايب عام (فقها) و نايب خاص تفسير مى‌كند: «كل من خرج على امام عادل فهو باغ و يجب قتاله على كل من يستنصره الامام او من نصبه عموما او خصوصا على الكفايه‌» 📚قواعد الاحکام، ج۱، ص۵۲۲ ➖هر كسى كه بر امام عادل شورش و خروج كند و امام علیه السلام، امر به جنگ فرمايند لازم است جنگ با او به صورت واجب كفايى بر هر كسى كه امام يا نايب خاص و يا عام امام عليه السّلام او را براى جنگ و رد ياغى و شورشى، به يارى مى‌طلبد. ✍ به نظر مى‌رسد كه اين عبارت علامه دلالت كند بر وجوب دفع ياغى كه بر نايب عام امام عليه السّلام نيز شورش كرده است. #ولایت_فقیه (۶۸) كانال در محضر استاد بروجردي را در پيام رسانهاي زير دنبال كنيد واتساپ👇 https://chat.whatsapp.com/6YhKJ3BMblp2H1qNimMe3o بله👇 https://ble.ir/Boroojerdi ایتا👇 https://eitaa.com/darmahzareostadbroujerdi تلگرام👇 https://t.me/darmahzar سایت موسسه👇 emamraoof.com ارسال پیامها کمافی السابق در۱۰ گروه واتساب نیز ادامه دارد

🛑دیدگاه علمای شیعه در مورد ولايت فقيه از قرن چهارم تا چهاردهم ●علامه حلى 5 🔻مسئله امامت و فروعات آن (ولايت فقيه) در نزد علامه از اهميت خاصى برخوردار است؛ آن‌سان كه وى مسئله امامت را مسئله‌اى كلامى مى‌داند، نه يك موضوع فرعى كه تنها در فقه مطرح شود. وى حتى از اينكه علماء اين مسئله را از كلام به فقه آورده‌اند، اظهار ناراحتى مى‌كند. 📚تذکره الفقهاء، ج۹، ص۳۹۳ ✍خلاصه سخن اينكه، ذكر موارد متعددى از ولايت حاكم اسلامى در كتب مختلف علامه حلى قدّس سرّه حاكى از اهميت مسئله رهبرى در عصر غيبت و پذيرش ولايت عامه فقيه (حاكم) از سوى اوست. گفتنى است علامه قدّس سرّه اين اختيارات براى فقيه جامع الشرايط را در موقعيتى بيان نموده كه پيوسته در معرض نگاه و خطر حاكمان مغول و مخالفان بود. #ولایت_فقیه (۶۹) ـــ ـ ـ ـــ ـ ❃ دیدگاه مرحوم علامه‌حلی: ↫علامه‌حلی 1 ↫علامه‌حلی 2 ↫علامه‌حلی 3 ↫علامه‌حلی 4 ↫علامه‌حلی 5 كانال در محضر استاد بروجردي را در پيام رسانهاي زير دنبال كنيد واتساپ👇 https://chat.whatsapp.com/6YhKJ3BMblp2H1qNimMe3o بله👇 https://ble.ir/Boroojerdi ایتا👇 https://eitaa.com/darmahzareostadbroujerdi تلگرام👇 https://t.me/darmahzar سایت موسسه👇 emamraoof.com ارسال پیامها کمافی السابق در۱۰ گروه واتساب نیز ادامه دارد

🛑ديدگاه علماى شيعه در مورد ولایت فقیه از قرن چهارم تا چهاردهم ●شهیداول 💠محمد بن مكى معروف به شهيداول، شاگرد فخرالمحققين و از بزرگان فقهاى شيعه و در رديف محقق حلى و علامه حلى است. وى اهل جبل عامل، منطقه‌اى در جنوب لبنان است. اين فقيه بزرگوار شيعه با فتواى يك عالم مالكى، از سوى مخالفانشان به شهادت رسيد. كتابهاى معروف او عبارت است از اللمعة الدمشقية، الدروس الشرعية، ذكرى الشيعة و البيان و...» 🔻ايشان در مورد اجراى حدود در عصر غيبت مى‌گويد: «و الحدود و التعزيرات الى الامام و نائبه‌ و لو عموماً فيجوز حال الغيبة للفقيه الموصوف بما يأتى فى القضاء اقامتها مع المكنه و يجب على العامة تقويته» 📚الدروس الشرعیة، ج۲، ص۴۷ و ۴۸ ➖در زمان غيبت اجراى حدود و تعزيرات براى فقيه جامع الشرايط افتاء، نافذ و جايز مى‌باشد و بر مردم لازم و واجب است كه در اين كار او را يارى و تقويت كنند. 🔻ايشان در ادامه مى‌گويند: «و فى الغيبة الامام ينفذ قضاء الفقية الجامع للشرايط و يجب الترافع اليه و حكمه، حكم منصوب من قبل الامام خصوصا» 📚الدروس الشرعیة، ج۲، ص۶۷ ➖درعصر غيبت فقيه جامع الشرايط محور قضاست و حكم او مانند حكم نايب خاص امام لازم‌الاطاعه مى‌باشد و بر مردم واجب است اختلافات خود را نزد او ببرند. ⭕️پ.ن: سابقا گفتیم که احكام جزايى اسلام از قبيل ديات، قصاص، حدود و امثال آنها كه بايد طبق دستور و نظارت حاكم اجراء شود، براى جلوگيرى مفاسد در ميان ملت وضع شده است و اجراى اين قوانين به يک سازمان دولتى نيازمند است و بدون قدرت حكومت، كسى از عهده انجام آنها برنمى آيد. #ولایت_فقیه (۷۰) كانال در محضر استاد بروجردي را در پيام رسانهاي زير دنبال كنيد واتساپ👇 https://chat.whatsapp.com/6YhKJ3BMblp2H1qNimMe3o بله👇 https://ble.ir/Boroojerdi ایتا👇 https://eitaa.com/darmahzareostadbroujerdi تلگرام👇 https://t.me/darmahzar سایت موسسه👇 emamraoof.com ارسال پیامها کمافی السابق در۱۰ گروه واتساب نیز ادامه دارد

🛑دیدگاه علمای شیعه در مورد ولايت فقيه از قرن چهارم تا چهاردهم ●فاضل‌مقداد 💠شيخ جمال الدين مقداد بن عبد اللّه سيورى حلى اسدى، معروف به فاضل مقداد از شاگردان مبرز شهيد اول است. كتاب معروف وى در آيات الاحكام «كنز العرفان» و در فقه، «التنقيح الرائع» است. 🔻شاگرد مبرز شهيد اول، فاضل مقداد نيز قضاوت و اجراى حدود و انجام امور عمومى را در عصر غيبت وظيفه فقهاى جامع الشرايط مى‌داند كه انجام آنها را، با ولايتِ از ناحيه امام معصوم علیه‌السلام بر عهده دارند. 👈وى در اين مورد با دليلى عقلى و نقلى استدلال مى‌كند. ➖دلايل نقلى فاضل مقداد استدلال به رواياتى مانند: 1. «اَلْعُلَمَاءُ وَرَثَةُ اَلْأَنْبِيَاءِ» ● (برای مطالعه بیشتر اینجا، اینجا و اینجا کلیک کنید) 2. «عُلَمَاءُ أُمَّتِي كَأَنْبِيَاءِ بَنِي إِسْرَائِيلَ». ➖دليل عقلى فاضل مقداد نيز بدين شرح است كه به حكم عقل، فلسفه اقامه حدود در زمان غيبت نيز موجود است و از اين نظر، تفاوتى بين زمان حضور و غيبت وجود ندارد. 📚التنقيحُ الرائعُ لمُختَصَرِ الشَرائعِ، ج۱، ص۵۹۶ و ۵۹۷ #ولایت_فقیه (۷۱) كانال در محضر استاد بروجردي را در پيام رسانهاي زير دنبال كنيد واتساپ👇 https://chat.whatsapp.com/6YhKJ3BMblp2H1qNimMe3o بله👇 https://ble.ir/Boroojerdi ایتا👇 https://eitaa.com/darmahzareostadbroujerdi تلگرام👇 https://t.me/darmahzar سایت موسسه👇 emamraoof.com ارسال پیامها کمافی السابق در۱۰ گروه واتساب نیز ادامه دارد

🛑دیدگاه علمای شیعه در مورد ولایت فقیه از قرن چهارم تا چهاردهم ●احمد بن فهد حلى اسدى‌ 1 💠جمال الساكين، ابو العباس احمد بن فهد حلى اسدى، از شاگردان شهيد اول و فخر المحققين و ديگر بزرگان است. وى كه داراى تأليفات فقهى معتبرى چون المهذب البارع فى شرح المختصر النافع تأليف محقق حلى است، شهرت بيشتر او در اخلاق دعا و سير و سلوك مى‌باشد. كتاب مشهور او در اين زمينه عده الداعى است. 🔻ابن فهد در كتاب المهذب البارع پس از نقل ادله طرفين، و تمسك به روايت زراره و عبد الملك فرزند اعين، درباره اجماع منقول مبنى بر شرط كردن امام و نايب امام در اقامه نماز جمعه چنين فرموده است: «اين شرط در زمان غيبت حاصل است؛ زيرا فقيه در عصر غیبت از سوى امام عليه السّلام منصوب است. لذا طرح دعوى نزد او واجب بوده و احكامش نافذ مى‌باشد و بر مردم نيز واجب است كه او را در قضاوت و اقامه حدود، مساعدت و يارى نمايند». وى مى‌گويد: «لان الفقيه المأمون منصوب عن الامام حال الغيبه». 📚المهذب البارع، ج۱، ص۴۱۴ #ولایت_فقیه (۷۲) ـــ ـ ـ ـــ ـ كانال در محضر استاد بروجردي را در پيام رسانهاي زير دنبال كنيد واتساپ👇 https://chat.whatsapp.com/6YhKJ3BMblp2H1qNimMe3o بله👇 https://ble.ir/Boroojerdi ایتا👇 https://eitaa.com/darmahzareostadbroujerdi تلگرام👇 https://t.me/darmahzar سایت موسسه👇 emamraoof.com ارسال پیامها کمافی السابق در۱۰ گروه واتساب نیز ادامه دارد