به روح زلال زنده یاداستادمشفق کاشانی
🌹🍃🍂🍃🌹
#غزل
پرندگان پریشان که پشت پنجره اند
در اضطراب ،مگرازکدام منظره اند؟!
مگر که در گذر کوهپایه می بینند
چه ببرها که برآن قله گرم شب چره اند
مگر شکار چیانند در تلاقی کوه
که سخت در هیجان شکار هوبره اند
مگر که یکسره سر شاخ با کلاغانند
به شاخه ها چه پراکنده غرق دلهره اند
خدا نکرده مگر فاتحان باغ شدند
کلاغ ها که سراسیمه در مفاخره اند!
چه سینه کوب بر این شیشه اند باز مگر
به کینه خواهی خون کدام خاطره اند؟!
شبیه روح منند این پرندگان گویی
که پر شکسته در این ازدحام شب پره اند
چو من که خیره به بازی فیل و فنجان ها
چو من به عرصه ی شطرنج ،"مات "یکسره اند
چه حاجت است به باغی که شاپسندانش
گلایلندوفرومرده وقف مقبره اند!
میان مزرعه ی خیل پنبه درگوشان
ببین رهای رها باتمام حنجره اند
ولی دریغ که شبکورها به معرکه اند
دریغ،ملعبه ی دلقکان مسخره اند
چقدربال شکستندمرغ آمین را
هنوزگوش به بحرطویل زنجره اند
صلیب،دستخوش بادومثل قوم مسیح
میان هلهله برتپه های ناصره اند
شگفت نیست عصاهادوباره مارشوند
ببین نشسته درانکار،قوم ساحره اند
ببین به وسعت خرزهره،چارپایان را
که سردرآخوارونشخوارتابه خرخره اند!
خوشابه بازی طفلان ورقص فشفشه ها
دقایقی که رهابین بادوفرفره اند
به ماروپله ی شان بنگروپدرهاشان
که مارهای سرپله اندونادره اند!
چه روی داده درین گرگ ومیش صبحدمان
رمه رهاوشبان ها که بادهن دره اند!
چه روی داده که سوی فرنگ برده نماز
قبیله ای که دچارخطای باصره اند!
چه شدکه پشت به دریانشسته اند این قوم
ودرشکستن آیینه،مشت ها گره اند!
کجاست یاعلی شامگاه درویشان؟
کجای قریه شبانگاه بین دایره اند؟
کجای قریه مگرجای پایشان پیداست
کجای سفره ی نان حلال باتره اند؟
کجاست همنفسی دوستان مشفق را؟
که چون پرنده پریشان به پشت پنجره اند!
خوشانوافل چشمت که نیستی وهنوز
به چشم زخم حسودان سپندمجمره اند
تونیستی ودر"اخوانیه"صفایی نیست
بردران تومجروح درمشاجره اند
تونیستی وبجامانده دسته دسته تورا
چکامه هاکه زلالندوروشن وسره اند
چکامه ها که سفرنامه ی فلسطین اند
طنین قهرفقیران به خاک قاهره اند
نجیب وناب غزل های عاشقانه ی تو
به لطف وروشنی برکه های باکره اند
تونیستی ودوچشم تمام شاعرکان
به برق وسوسه ی سکه های کنگره اند
#محمدحسین_انصاری_نژاد🍀
http://Telegram.me/sedapa
م انصاری:
" غزلی به طعم پیدایش"
بين صد گرگى كه از این چاه پیدا می شود
یوسفی-بینی و بین الله-پیدا می شود؟!
خواب گرگ و چاه دیدم، خواب برق دشنه نیز
ای شب تبدار! قرص ماه پیدا می شود؟
ابن سیرین! یک ستاره نیست درخواب "عزیز"
آفتابی کی بر این درگاه پیدا می شود؟
*
تا ترنج و کارد آمد درمیان، معلوم شد
چون زلیخا چند خاطرخواه پیدا می شود
دست من خالی ست ای یوسف فروشان! نگذرید
در بساطم عاقبت یک آه پیدا می شود
آی مردم! دارداین ابیات، بوی پیرهن
عشق، بعداز مصرعی کوتاه پیدا می شود
*
چشم هایم خیره برگلدان حسن یوسف است
سوره ای در برگ ها ناگاه پیدامی شود
#محمد_حسین_انصاری_نژاد
دفتر #دلنخواهی یکی از جدیدترین مجموعه های #شاعر_طلبه، محمدحسین انصاری نژاد است که به همت #نشر_رخشید منتشر شده و یکی از نامزدهای جایزه ی #قلم_زرین بوده است.
قالب اصلی این مجموعه #غزل است و پیش از این، به بهانه های مختلف بارها آن را از نظر گذرانده ام.
یکی از زیباترین غزل های این مجموعه، شعر #یوسف_و_چاه است که هرچند این روزها توجهی به حفظ شعر ندارم، به دلیل مرور و خوانش های مکرر، ابیاتی از آن را به حافظه سپرده ام.
شاید این زمان، اغراق نباشد اگر ادعا کنم، این غزل یکی از موفق ترین غزل هایی است که در دهه ی اخیر با درون مایه ی #انتظار و در این بافت زبانی، خوانده یا شنیده ام؛ اما علت این موفقیت شاعر در چیست؟ پاسخ به این پرسش را در چند سطر ادامه خلاصه خواهم کرد.
شعر، طولی #متعادل دارد و در وزن فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلن سروده شده است؛ وزنی مشترک بین دو سبک #عراقی و #هندی که نشان دهنده ی پیوند دو سویه ی شاعر با این دو شیوه ی ادبی است. این فضای بینابین در ردیف دو کلمه ای غزل هم دیده می شود؛ هرچند غلبه ی معنای #فعلی در #ردیف، نگاه معنامحور شاعر را در غزل ثابت می کند. به طوری که می توان گفت؛ شاعر در آثارش در کنار توجهی که به #کشف_مضمون دارد، به #اندیشه و #عاطفه ی شاعرانه نیز پایبند است.
اما دو ویژگی اصلی تمایز در این غزل چیست؟
نخست: معنای جاری در ابیات که پیوندی طولی را در شعر و در حول مفهوم "انتظار" شکل داده است. نکته ی تامل برانگیز، #حرکت و سیر تحولی است که با تمرکز شاعر بر #ردیف ها و #تصاویر در غزل دیده می شود و #ساختار شعر را تقویت کرده است.
نقش ردیف در شکل دادن به این پیوند، در این غزل کاملا محوری است.
در بیت اول، استفاده از عبارت "بینی و بین الله" در کنار ردیف سوالی، نوعی استفهام انکاری را در شعر شکل داده است. گویا شاعر با وجود احساس نیازی که به #منجی دارد، با سوالی بسیار تردیدآمیز به این مفهوم نگریسته است. این تردید که با تصویر "یک یوسف ممکن در برابر صد گرگ موجود"، شکل گرفته، کفه ی ترازوی #تقابل را به سمت انکار چربانده؛ نکته ای که در نوع خود و در شعر شاعری حوزوی، فضایی تازه را ترسیم کرده است.
در بیت های بعد، شاعر از آن تردید موکد، شعر را به سمت سوال هایی محتمل (از منظر تاکید) پیش برده؛ به طوری که گویا به مخاطب این پیام را منتقل می کند که هنوز امیدوار است تا ماه یا آفتابی ظهور کند؛ البته سوالی بودن ردیف ها، این مفهوم را در حد احتمال باقی می گذارد.
در بیت های چهارم و پنجم، ردیف ها از حالت سوالی، به فضایی انشایی اما نزدیک به خبری، رسیده اند. "خاطرخواهی" یا "آهی" که پیدا می شود؛ گویی روزنه ی امیدی برای "پیدایش" منجی در شعر فراهم کرده است.
سیر معنایی شعر در بیت پایانی به تکامل می رسد؛ آنجا که ردیف "پیدا می شود" خبری قطعی را درباره ی ظهور "سوره ای در برگ ها" به مخاطب ارائه کرده و بر این اساس، شاعر در کل غزل، مخاطب را از سوالی پوچ انگارانه به یقینی شبه عرفانی رسانده است؛ بی آنکه این حرکت به سختی و در قالب روایت یا صرف ادعای کلامی مطرح شده باشد.
زاویه ی دوم اهمیت این شعر حرکت #عمقی شعر است که در سایه ی ارتباط #بینامتنی موثر، در شعر ایجاد شده است. خلاف ظاهر گسسته در برخی ابیات (به ویژه چهارم و پنجم)، یک رشته از تناسبات و ارجاعات برون متنی، تمام ابیات را به هم متصل کرده و آن حضور تلمیح یا بازخوانی بخشی از داستان #حضرت_یوسف (ع) در شعر است. با این تمایز که شاعر صرفا به داستان اشاره نکرده؛ بلکه برخی از اجزای این #داستان_قرآنی را با استفاده از تخیل شاعرانه ی خود بازخوانی کرده و با دیگر اجزای معنایی و تصویری شعر پیوند داده است.
"برآمدن گرگ از چاه به جای یوسف، داستان ستاره و آفتاب و آمیختن شخصیت یوسف نبی و #ابن_سیرین و در کنار آن اشاره به عزیز، داستان کارد و ترنج و زنان مصر، ماجرای بازار برده فروشان و در پایان، جمع آن ها در ظهور #حسن_یوسف"، منطق تصویری ابیات را کاملا پیوسته و منسجم ساخته است. علاوه بر این، تناسب واژه ها و #ایهام ها، بر تقویت انسجام غزل افزوده است.
امید که از این دست غزل ها بیش از این در قلمرو #شعر_آیینی آفریده شود.
#محمد_مرادی
@drmmoradi
اگرچه خسته از آماجِ تیرِ زخم زبانی
نبینمت که از این غم، گرفتهای! نگرانی!
همان که از دل تاریخِ رنج، یکتنه رد شد
تنِ تکیدهی تنهای من، هنوز همانی!
خدا نیاورد آن روز را، زمین بهاری!
ببینمت که گرفتارِ دستِ باد خزانی
به آبهای گل آلودِ کینه کار ندارم
تو مثل رود زلالی، تویی که در جریانی
چقدر چین و چروک زمان نشسته به جانت
ولی هرآنچه که میبینمت هنوز جوانی
عجب قصیدهی نابی شده است نام بلندت
همیشه و همه جا مثل شعر ورد زبانی
#رضا_ابوذری
#ایران_من
#غزل
@rezaaboozari
#وداع_با_رمضان
#غزل
🔹شام آخر🔹
آمدیم از سفر دور و دراز رمضان
پی نبردیم به زیبایی راز رمضان...
سر به آیینهٔ الغوث زدم در شب قدر
آب شد زمزمهٔ راز و نیاز رمضان
دیدم این قدر همان آینهٔ خلّصناست
دیدم آیینهام از سوز و گداز رمضان
بیش از این، ناز نخواهیم کشید از دنیا
بعد از این، دست من و دامن ناز رمضان
نکند چشم ببندم به سحرهای سلوک
نکند بسته شود دیدهٔ باز رمضان
صبح با بادهٔ شعبان و رجب آمده بود
آن که دیروز مرا داد جواز رمضان
شام آخر شد و با گریه نشستم به وداع
خواب دیدم نرسیدم به نماز رمضان
📝 #علیرضا_قزوه
🌐 shereheyat.ir/node/491
✅ @ShereHeyat
" غزلی به طعم پیدایش"
بين صد گرگى كه از این چاه پیدا میشود
یوسفی-بینی وَ بین الله- پیدا میشود؟!
خواب گرگ و چاه دیدم، خواب برق دشنه نیز
ای شب تبدار! قرص ماه پیدا میشود؟
ابن سیرین! یک ستاره نیست درخواب "عزیز"
آفتابی کی بر این درگاه پیدا می شود؟
*
تا ترنج و کارد آمد در میان، معلوم شد
چون زلیخا چند خاطرخواه پیدا میشود
دست من خالی ست ای یوسففروشان! نگذرید
در بساطم عاقبت یک آه پیدا می شود
آی مردم! دارد این ابیات، بوی پیرهن
عشق، بعداز مصرعی کوتاه پیدا میشود
*
چشمهایم خیره بر گلدان حسن یوسف است
سورهای در برگها ناگاه پیدا میشود
دفتر #دلنخواهی یکی مجموعههای شاعر روحانی، محمدحسین انصارینژاد است که به همت #نشر_رخشید منتشر شده و یکی از نامزدهای جایزهی #قلم_زرین بوده است.
قالب اصلی این مجموعه #غزل است و پیش از این، به بهانههای مختلف بارها آن را از نظر گذراندهام.
یکی از زیباترین غزلهای این مجموعه، شعر #یوسف_و_چاه است که هرچند این روزها توجهی به حفظ شعر ندارم، به دلیل مرور و خوانشهای مکرر، ابیاتی از آن را به حافظه سپردهام.
این غزل یکی از متمایزترین غزلهایی است که در دهه ی اخیر با درون مایه ی #انتظار و در این بافت زبانی، خوانده یا شنیدهام؛ اما علت این موفقیت شاعر در چیست؟ پاسخ به این پرسش را در چند سطر ادامه خلاصه خواهم کرد.
شعر، طولی متعادل دارد و در وزن فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلن سروده شده است؛ وزنی مشترک بین دو سبک #عراقی و #هندی که نشاندهنده ی پیوند دو سویهی شاعر با این دو شیوهی ادبی است. این فضای بینابین در ردیف دو کلمهای غزل هم دیده میشود؛ هرچند غلبهی معنای #فعلی در #ردیف، نگاه معنامحور شاعر را در غزل ثابت میکند. بهطوری که می توان گفت؛ شاعر در آثارش در کنار توجهی که به #کشف_مضمون دارد، به #اندیشه و #عاطفهی شاعرانه نیز پایبند است.
اما دو ویژگی اصلی تمایز در این غزل چیست؟
نخست: معنای جاری در ابیات که پیوندی طولی را در شعر و در حول مفهوم "انتظار" شکل داده است. نکتهی تامل برانگیز، #حرکت و سیر تحولی است که با تمرکز شاعر بر #ردیفها و #تصاویر در غزل دیده میشود و #ساختار شعر را تقویت کرده است.
نقش ردیف در شکلدادن به این پیوند، در این غزل کاملا محوری است.
در بیت اول، استفاده از عبارت "بَینی وَ بین الله" در کنار ردیف سوالی، نوعی استفهام انکاری را در شعر شکل داده است. گویا شاعر با وجود احساس نیازی که به #منجی دارد، با سوالی بسیار تردیدآمیز به این مفهوم نگریسته است. این تردید که با تصویر "یک یوسف ممکن در برابر صد گرگ موجود" شکل گرفته، کفهی ترازوی #تقابل را در نگاه اول به سمت انکار چربانده؛ نکتهای که در نوع خود و در شعر شاعری حوزوی، فضایی تازه را ترسیم کرده؛ هرچند این انکار در پایان شعر به وضعیتی دیگر تبدیل شده است.
در بیتهای بعد، شاعر از آن تردید موکد، شعر را به سمت سوالهایی محتمل (از منظر تاکید) پیش برده؛ بهطوری که گویا به مخاطب این پیام را منتقل می کند که هنوز امیدوار است تا ماه یا آفتابی ظهور کند؛ البته سوالی بودن ردیفها، این مفهوم را در حد احتمال باقی می گذارد.
در بیتهای چهارم و پنجم، ردیفها از حالت سوالی، به فضایی انشایی اما نزدیک به خبری، رسیدهاست. "خاطرخواهی" یا "آهی" که پیدا میشود؛ گویی روزنهی امیدی برای "پیدایش" منجی در شعر فراهم کرده است.
سیر معنایی شعر در بیت پایانی به تکامل میرسد؛ آنجا که ردیف "پیدا میشود" خبری قطعی را دربارهی ظهور زیر عنوان"سورهای در برگها" به مخاطب ارائه کرده و بر این اساس، شاعر در کلّ غزل، مخاطب را از سوالی بهظاهر نیستانگارانه به یقینی شبهعرفانی رسانده است؛ بیآنکه این حرکت به سختی و در قالب روایت یا صرف ادعای کلامی مطرح شده باشد.
زاویهی دومِ اهمیت این شعر، حرکت #عمقی غزل است که در سایهی ارتباط #بینامتنی موثر، در شعر ایجاد شده است. خلاف ظاهر گسسته در برخی ابیات (به ویژه چهارم و پنجم)، یک رشته از تناسبات و ارجاعات برون متنی، تمام ابیات را به هم متصل کرده و آن حضور تلمیح یا بازخوانی بخشی از داستان #حضرت_یوسف (ع) در شعر است. با این تمایز که شاعر صرفا به داستان اشاره نکرده؛ بلکه برخی از اجزای این #داستان_قرآنی را با استفاده از تخیل شاعرانهی خود بازخوانی کرده و با دیگر اجزای معنایی و تصویری شعر پیوند داده است.
"برآمدن گرگ از چاه به جای یوسف، داستان ستاره و آفتاب و آمیختن شخصیت یوسف نبی و #ابن_سیرین و در کنار آن اشاره به عزیز، داستان کارد و ترنج و زنان مصر، ماجرای بازار بردهفروشان و در پایان، جمع آنها در ظهور #حسن_یوسف"، منطق تصویری ابیات را کاملا پیوسته و منسجم ساخته است. علاوه بر این، تناسب واژهها و #ایهامها، بر تقویت انسجام غزل افزوده است.
#غزل_معاصر
#شعر_انتظار
@mmparvizan
#امام_حسین علیهالسلام
#غزل
🔹زندهٔ جاوید🔹
زندۀ جاوید کیست؟ کشتۀ شمشیر دوست
کآب حیات قلوب در دم شمشیر اوست
گر بشکافی هنوز خاک شهیدان عشق
آید از آن کشتگان زمزمۀ دوست دوست...
بندۀ یزدانشناس، موت و حیاتش یکیست
زآنکه به نور خداش پرورشِ طبع و خوست...
گوش دل مؤمن است سامع صوت خدا
گر چه ز آواز خلق، ملک پر از های و هوست...
عاشق وارسته را با سر و سامان چه کار؟
قصۀ ناموس و عشق صحبت سنگ و سبوست
عاشق دیدار دوست اوست که همچون حسین
زردی رخسار او سرخ ز خون گلوست...
گر به اسیری برند عترت او دشمنان
هرچه ز دشمن بر او دوست پسندد، نکوست
تا بتوانی «فؤاد» در غم او گریه کن
بر تو از این آبِ رو نزد خدا آبروست
📝 #فؤاد_کرمانی
🌐 shereheyat.ir/node/874
✅ @ShereHeyat
#حضرت_عباس علیهالسلام
#غزل
🔹یا اباالفضل🔹
کنار دل و دست و دریا، اباالفضل!
تو را دیدهام بارها، یا اباالفضل!
تو از آب میآمدی، مشک بر دوش
و من در تو غرق تماشا، اباالفضل!
اگر دست میداد، دل میبریدم
به دست تو از هر دو دنیا، اباالفضل!
دل از کودکی از فرات، آب میخورد
و تکلیف شب، آب، بابا، اباالفضل!...
فدک مادری میکند کربلا را
غریبی تو هم، مثل زهرا اباالفضل!
تو را هر که دارد ز غم بینیاز است
وفا بعد از این نیست تنها اباالفضل!
تو با غیرت و آب و دست بریده
قیامت به پا میکنی، یا اباالفضل!
📝 #ابوالقاسم_حسینجانی
🌐 shereheyat.ir/node/2293
✅ @ShereHeyat
"شاعر غزل و ترانه"
محمدعلی بهمنی، از دو جهت بر ادبیات روزگار ما تاثیر نهاده است. اوج این تاثیرگذاری را در دهههای پنجاه تا هفتاد میتوان دید؛ حضور او در محافل ادبی دهههای هشتاد و اوایل نود نیز از منظر تاریخ ادبیات معاصر هدایتگر برخی شاعران جوان بوده است.
در ترانههای او، زبان ساده، توجه به خاطرات و حسّ غربت و قافیهگزینی موثر، از عوامل زبانزد شدن برخی سرودههایش بوده است. در غزلهای او نیز، نشانههای همین سادگی و استفادهی موثر از خطاب و گفتگو، روایت و نزدیکشدن به شیوهی زبانی برخی جریانهای پسانیمایی در غزل را میتوان دید. نقش او و غزلسرایان همسلکش را بر شکلگیری جریان غزل نو/متفاوت در اواخر دههی هفتاد و دههی هشتاد نباید ندید گرفت.
خدایش بیامرزاد.
#محمد_علی_بهمنی
#شعر_معاصر
#غزل
#ترانه
https://eitaa.com/mmparvizan
زیرِ گوش دلم هزاران بار،
خواندم از عشق بر حذر باشد
خیرهسر یکنفس مرا نشنید،
حال بگذار خونجگر باشد
این لجوج، این صمیمی، این ساده،
خون نمیشد اگر، نمیفهمید
زود جا باز میکند در دل،
عشق هر قدر مختصر باشد
من و دل هر چه نابلد بودیم،
عشق در کارِ خویش وارد بود
من و دل را نخوانده از بر داشت،
تا نگاهش به دور و بر باشد
آمد و با خودش دلم را برد،
در دل کوچههای حیرانی
ماندهام با خودم: چرا آمد
او که میخواست رهگذر باشد؟
با بهار آمدی به دیدارم،
با بهار از کنارِ من رفتی
گل من! فرصت تماشایت
کاش میشد که بیشتر باشد
قول دادی که سال آینده
با بهاری دوباره، برگردی
سال آینده ما اگر باشیم،
سال آیندهای اگر باشد
سفرت خوش گل همیشه بهار!
با تو بودن معاصرِ من نیست
این خزانی، سرشتش اینگونه است:
بیتو بایست در سفر باشد
شُکر او که همیشه در همهحال
جای شکر عنایتش باقی است
عین شُکر است این که ابر بهار
چشمهایش همیشه تر باشد
ما که در کنج غربتی ابری
هی خبرهای داغ میشنویم
روزیِ صبحِ آسمانِ شما
قاصدکهای خوشخبر باشد
کلمات مرا نمیشنوی؟
دوست داری که بیصدا باشم؟
با تو بیواژه حرف خواهم زد،
باز گوشَت به من اگر باشد
تو زبان سکوت را بلدی،
بلدی بشنوی سکوت مرا
من سکوتم، تو بشنو و بگذار
گوش اهل زمانه کر باشد
#غزل 💔
#مبین_اردستانی