❇️ انحصار توسعه در اقتصاد
👤 محسن میرمهدی
منظور از توسعه در جهان امروز صرفا توسعه اقتصادی با معیارها و موازینی خاص است و اگر گاهی سخن از توسعه فرهنگی هم به میان بیاید مقصود آن فرهنگی است که در خدمت توسعه اقتصادی قرار دارد. اگر مرتضی آوینی امروز در قید حیات بود، در مورد فرهنگ و عدالت در جامعۀ فعلی ایران چه نظری داشت؟ سید مرتضی آوینی نوعی نقد فرهنگ فردی و اجتماعی را مطرح کرد که تا آن زمان در ادبیات فرهنگی و سیاسی ایران بسیار کم‌نظیر بود. اگر در آن دوره منتقدانی همانند جلال آل‌احمد و علی شریعتی در آرزوی تغییرات پایه‌ای اقتصادی اجتماع فعالیت می‌کردند، آوینی در مسیر بثمر رسیدن آرمان‌های انقلاب زندگی و تلاش می‌کرد.
👤 سید احسان خاندوزی
توسعه، تداوم اندیشه‌ی ترقی است و منظور آن در جهان امروز صرفا توسعه اقتصادی با معیارهای خاص است؛ معیارهایی که در راس آن درآمد سرانه و مصرف بیشتر است. فروپاشی خانواده، اضمحلال اخلاق، تخریب محیط زیست و فقر و توزیع نابرابر نتیجه این جهت‌گیری است. حرکت به سوی تکامل و تعالی در اسلام لزوما با توسعه مادی و اقتصادی همراه نیست؛ هرچند مخالف آن هم نیست. به بیان دیگر هدف حکومت اسلامی در مبارزه با فقر، دستیابی به عدالت اجتماعی است نه توسعه یعنی مبارزه با فقر در خدمت اعتلای معنوی و فرهنگی. در نظام اعتقادی ما آن توسعه‌ای معتبر است که بر تعالی روح بشر تکیه دارد و این، به پرهیز از فزون‌طلبی و اسراف و تبذیر و یک الگوی مصرف متعادل منتهی می‌شود نه به رشد اقتصادی محض.
📖نشریه دیده‌بان شماره 49
🆔 @Didebane_Andisheh
✅ هَمزیستی مالِکان مُشاع
👤 ابوالقاسم فنایی
📌 به نظر من میان اخلاق دینی و اخلاق فرادینی دربارۀ هنجارهای مطلوب در اخلاق محیط زیست، «اجماع هم‌پوش» وجود دارد. اجماع هم‌پوش روشی است برای رسیدن به مبنایی مشترک در مقام عمل و همکاری جمعی.
📌 اینکه قرآن انسان را اشرف مخلوقات می‌نامد، به معنای داشتن حق بیشتر نیست؛ بلکه به معنای داشتن تکلیف بیشتر است.
📌 خلیفه‌بودن انسان به این معناست که بخشی از مسئولیت خداوند در قبال محیط زیست و برآوردن نیازهای سایر موجودات طبیعی بر دوش انسان نهاده شده است.
📌 طبیعت ملک مشاع همۀ موجودات زنده است و همۀ موجودات زنده حق دارند از طبیعت استفاده کنند؛ البته بهره‌برداری مالکان مشاع از طبیعت باید براساس هنجارهای منصفانه تنظیم شود.
📖دیده‌بان اندیشه شماره 39
🆔 @Didebane_Andisheh
💠 اراده‌ای برای انبساط قفل‌های فرهنگ
👤 احمد اولیایی
❇️ آقای افروغ معتقد بود به تعداد آحاد مردم ما کنش فرهنگی داریم. وقتی ما این مقدار تعدد کنش و انتخاب داریم، طبیعتاً نمی‌توانیم یک گزینه انتخابی بر روی میز بگذاریم. می‌گوید وقتی شما با یک ملت 80 میلیونی روبرو هستید که در آن چند مذهب و چند قوم وجود دارد، طبیعتاً نمی‌توانید یک انتخاب پیش‌روی همه بگذارید. وقتی یک انتخاب پیش‌روی همگان بگذارید، فرهنگ به حالت قفل در می‌آید.
✴️ باید فرهنگ و توصیه‌های فرهنگی و انتخاب‌های فرهنگی دارای تعداد تنوع‌پذیری باشند تا این ملت با این‌همه تفاوت‌ها بتوانند گزینه‌های مختلفی را پیدا کنند؛ وگرنه باید گفت همه این مدل بپوشند. در اصل نگاه فرهنگی آقای افروغ این است که ما باید اصول غیرقابل تغییرمان را از بین نبریم ولی زیادش نیز نکنیم و سعی در کم نگه‌داشتن آن کنیم.
🌀 ادامه دارد...
⚠️ علاقه‌مندان برای تهیه نسخه چاپی یا الکترونیکی ویژه‌نامه بررسی اندیشه مرحوم عماد افروغ، می‌توانند از طریق آیدی @m110614 اقدام نمایند.
🆔 @Didebane_Andisheh
💠 مدل اقتصادی مطلوب
👤 مهران صولتی
در مقایسه وضعیت توسعه‌یافتگی ایران و کره جنوبی می‌توان مطلوب‌ترین مدل اقتصادی برای رسیدن به توسعه را بهادادن به سرمایه‌داری و فربه‌سازی بخش خصوصی برای استفاده از ثروت آن معرفی کرد. ثروت‌سازی و تکثیر سرمایه توسط سرمایه‌داران به مرور زمان سطح کلی سرمایه جامعه را تقویت کرده و ارزش‌های دیگری همچون عدالت را نیز محقق خواهد ساخت.
👤مهدی متولیان
شهید آوینی در کتاب «توسعه و مبانی تمدن غرب» مدل اقتصادی دیگری را پیشنهاد می‌کند که با مدل سرمایه‌داری غربی فرسنگ‌ها فاصله دارد. اقتصاد صلواتی نظریه‌ای است که در آن تکثیر روحیه ایثار و اخلاق بیشتر از تکثیر ثروت در جامعه اهمیت داشته و بازیگران آن نه عده‌ای ثروتمند بلکه تمام اقشار جامعه‌اند. بهترین شاهد این نظریه پیاده‌روی اربعین است که در جامعه انسانی معاصر اجرا می‌گردد.
📖نشریه دیده‌بان شماره 49
🆔 @Didebane_Andisheh
✅ همزیستی آیات اِلهی
👤 محمدجواد فلاح
📌 اگر ما بخواهیم توحیدمحوری، خدامحوربودن و متأله‌بودن را از انسان بگیریم، آن‌وقت دیگر نمی‌توانیم اشرف مخلوقات‌بودن را قبول کنیم.
📌 وقتی که می‌گوییم انسان اشرف مخلوقات است باید نسبت او را هم با سایر موجودات روشن کنیم و یا اگر می‌گوییم عالم در استخدام این موجود است، باید درنظر بگیریم که نوع بهره‌مندی انسان با مسئولیت اخلاقی‌ای که اتفاقاً در ذات اشرف‌بودن آن نهفته است، همراه است.
📌 انسان اشرف مخلوقات است چون توانایی بالایی دارد؛ چون آگاهی بالایی دارد. این آگاهی در کنار این قدرت انتخاب چیزی به نام مسئولیت را پدید می‌آورد که باید در قبال همه موجودات اعم از انسان‌های دیگر، نباتات، حیوانات و جمادات این مسئولیت را رعایت کند و جدّیت به خرج دهد.
📌وقتی انسان هنگامی که به طبیعت نگاه کند گویی دارد حقیقت الهی را می‌بیند، دیگر هر رفتاری را از خود صادر نمی‌کند و به‌خاطر منافع خود به محیط زیست آسیب نمی‌زند.
📖دیده‌بان اندیشه شماره 39
🆔 @Didebane_Andisheh
💠 فرار از ماکیاولیسم مذهبی
♻️ هر چند که حکومت دینی در بهترین حالت، یک ابزار برای تحقق احکام شرعی و بسط اخلاق است؛ اما آسیب اصلی متوجه این نظام سیاسی، این است که می‌تواند گرفتار ابزارگرایی و یا به تعبیری «ماکیاولیسم مذهبی» بشود.
♻️ در این نظام سیاسی، هر چند که میان اخلاق و سیاست، فاصلهای وجود ندارد و بنابراین میان محتوا و شکل حکومت فاصلهای وجود ندارد؛ با این حال، داشتن نگاه ابزاری به دین و اخلاق، خطری جدی است، زیرا که محدودۀ بسیار وسیعی از امور اجتماعی را شامل می‌شود.
♻️ هدف اصلی نظام تئوکراتیک، پاسداری از اخلاق و فضایل انسانی است؛ اما اگر نظارت‌های کامل اعمال نشود، اهداف این حکومت نقض شده و خود، مقدمۀ رواج و گسترش رذیلتهای سیاسی و البته با توجیهات اخلاقی و دینی خواهد شد.
🌀 ادامه دارد...
⚠️ علاقه‌مندان برای تهیه نسخه چاپی یا الکترونیکی ویژه‌نامه بررسی اندیشه مرحوم عماد افروغ، می‌توانند از طریق آیدی @m110614 اقدام نمایند.
🆔 @Didebane_Andisheh
❇️ رابطه توسعه و تمدن
👤حسین کچوئیان
گفتمان مدرن با دسترسی بیشتر به اطلاعات از طریق تکنولوژی‌های جدید، مراتب توسعه‌یافتگی و قدرتمندی خود را معرفی می‌نماید. در نقطه مقابل طبق نظر شهید آوینی، منشا قدرت و توسعه نه یک امر مادی بلکه یک باور و مساله معنوی است که می‌توان از آن تعبیر به تمدن به معنای خاص آن نیز کرد. به بیان دیگر ازمنظر ایشان ممکن است جامعه‌ای از نظر مسائل مادی ضعیف و از لحاظ دارابودن باور و تمدن غنی، قله‌های توسعه و پیشرفت را با قدرت معنوی خود درنوردیده باشد.
👤محسن رنانی
برای قدم‌برداشتن به سمت توسعه پنج سرمایه اصلی نیاز هست که دو مورد آنها مربوط به بُعد مادی و سه مورد از آنها مربوط به تمدن معنوی جامعه است. منابع فرهنگی هم می‌توانند مانند منابع اقتصادی به سرمایه تبدیل شده و برای جامعه سودده باشند و آن را در مسیر توسعه‌یافتگی قرار دهند. به عبارت دیگر از نظر ایشان سودده‌بودن ابعاد معنوی یک تمدن است که می‌تواند جامعه را در مسیر توسعه‌یافتگی قرار دهد نه حقانیت و تطابق آنها با فطرت انسانی.
📖نشریه دیده‌بان شماره 49
🆔 @Didebane_Andisheh
💠 آشتی پست‌مدرنیسم با الهیات
♻️ طرفداران رئالیسم انتقادی ما را به درک و فهم قاعده‌مند از جهان فرا می‌خواند. مرحوم افروغ نیز معناداری و قاعده‌مندی را در باور به خداوند جستجو می‌کند. او می‌گوید اگر کسی در جستجو‌ها و کنکاش‌های فکری خویش به معناداری از مجرای خداوند نرسد، سرانجامش پوچی و بی‌معنایی و از هم‌پاشیدگی است.
♻️ یکی از دستاوردهای ارزشمند «رئالیسم انتقادی» حل شکاف و تعارض بین «علم و دین» با استفاده از دیدگاه «تدوین مجدد آموزه‌های اعتقادی» است. از این منظر، الهیات در عین اینکه باید از وحی اصیل و تجربه قلبی شخصی آغاز شود، باید مشتمل بر الهیات طبیعت هم باشد که نظام طبیعت را نه دست‌کم گرفته و نه فراموش می‌کند.
♻️ مساله مهم دیگر، ارائه راه‌حل برای رفع معضل شرور در عالم است. در تفکر پویشی، واقعیت به صورت یک جامعه تصویر می‌شود که هریک از اعضای آن، اگرچه از برجستگی برخوردارند، اما از کنترل کامل بهرمند نیستند. بر اساس این دیدگاه، خداوند، شر را بر نمی‌اندازد، بلکه در سدد است تا آن را با دگرگون‌سازی و نیز تصویرنمودنِ یک الگوی فراگیرتر که می‌تواند با آن یکپارچه شود، به خیر مبدل سازد.
🌀 ادامه دارد...
⚠️ علاقه‌مندان برای تهیه نسخه چاپی یا الکترونیکی ویژه‌نامه بررسی اندیشه مرحوم عماد افروغ، می‌توانند از طریق آیدی @m110614 اقدام نمایند.
🆔 @Didebane_Andisheh
♦️ رویکرد نوسهروردی به وحدت اسلامی
👤 سید جواد میری
♻️ جامعه و کشور ایران از نظر قومی و زبانی تنوع و تکثر بسیاری دارد؛ ما نیاز نداریم این تنوع و تکثر را سرکوب کنیم؛ بلکه باید برای آن یک ساختار تعریف کنیم. این ساختار و سیاست‌گذاری در حوزه مبانی شکل می‌پذیرد که من از آن به‌عنوان رویکرد نوسهروردی یاد کرده‌ام.
♻️ایران ملک مشاع است یعنی تمام کسانی که در ایران هستند، به‌نوعی در این ایرانیت شراکت دارند؛ چه آنها که ایران باستان را سرچشمه هویت ما می‌دانند؛ چه آنها که مدرنیته را مقوم هویت ما معرفی می‌کنند و چه آنها که دل در گروی هویت دینی و اسلامی مردم این مرز و بوم دارند.
📖دیده‌بان اندیشه شماره 37
🆔 @Didebane_Andisheh