#حسود
✍یکی از اوصاف رذیله نفسانی #حسادت است.
[ولا تمدن عينيك إلى ذلك]
وقتی #تیر_حسادت از چله کمان نفس حسود رها میشود این تیر از ناحیه چشم یا زبان حسود تا به جان و روح محسود(مورد حسادت واقع شده) اصابت نکند آرام نمیگیرد.
[و لا تتبعه نفسك]
#نفس_حسود تمام کائنات را به استخدام خویش میگیرد تا وصف حسنه و ممتاز را از محسود بگیرد و نابود کند
[ لا تحسدن الناس على ما آتيتهم من فضلي]
وقتی شخصی مورد حسادت واقع شد ۳ راه بیشتر ندارد:
1⃣حسود بمیرد 2⃣ محسود بمیرد 3⃣ محسود که صاحب مال. ثروت، زیبایی، مقام، موقعیت اجتماعی ویژه، فرزندان صاحب کمال، حافظه قوی، رشد سریع علمی ... هست بواسطه تیرحسادت حسود این اوصاف ممتاز از او گرفته شود.
بیشک وجود خصلت چشمزخم در شخص حسود از پلیدی، خبث و تیرگی نفس عاین(چشم زننده) خبر میدهد.
نبی(ص) فرمودند:
《چشم زخم واقعیت دارد و پهلوان یلی را در قبر و شتری را در دیگ قرار مىدهد》(۲)
حضرت(ص) با اصحاب روزى از قبرستان بقیع میگذشت؛ از علل مرگ هر صاحب قبری سوال نمود و اصحاب عللی مادی همچون بیماری، پرت شدن از بلندی، آتش گرفتن، تیر و شمشیر، ... را ذکر نمودند. حضرت(ص) در آنجا فرمود:
《به خدا قسم بیشتر اهل این قبرستان به سبب چشم زخم در این جا آرمیدهاند》(۳)
یعنی اسباب و مجاری مرگ این افراد بیشک مجاری مادی و طبیعی داشتند ولی علت اصلی اتفاقاتی که منجر به وقایع مرگ مردگان شده چشمزخم حسودان بوده است. که تیرحسادت نفس حسود این اسباب و مجاری مادی را به استخدام خویش گرفته است.
حکما گویند #مبدأ_چشمزخم، 《بلحاظ علت》، مجرد (غیرمادی) است و تأثیرِی است كه قواى مجرد نفس ناطقه حسود میگذارند، اما《بلحاظ معلولی》میتوانند از اسباب مادی و از مجاری حوادث طبیعی در انفاس یا ابدانِ محسود موثر باشند.(۴)
صدرالدین شیرازى در 《المبدأ والمعاد》 تصریح كرده است كه برخى نفوس در قوه وهمیه به حدى میرسند كه میتوانند در مواد خارجى تأثیر بگذارند و چشمزخم نیز به همین مقوله تعلق دارد.(۵)
طبعاً هر امر مطلوبى كه در قطب مقابلِ این گونه افراد قرار داشت، ممكن بود موضوع حسادت و رشكبردن ایشان تلقى شود. از جمله كودكان، جوانان، ورزشكاران، زیبارویان، نوعروسان و تازهدامادان، زنان باردار، موقعیتهاى مسرتبار همچون اعیاد و جشنهای عروسی، سفرههاى رنگین غذا، مال و ثروت، درختان و مزارع سرسبز، حیوانات، خانهها، رونق در کسب و کار مغازهها، اتومبیلهای خاص گرانقیمت و غیره.
امام علی(ع) فرمودند:
《ای کسی که عزیزی را دوست داری هیچگاه در بین جماعت از او تمجید و تعریف نکن چرا که انگار اراده نمودهای که سر او را قطع کنی》
علمای علم اخلاق در تبیین حدیث علت هشدار حضرت را احتمال ظهور رذیله اخلاقی عجب و غرور در شخص میدانند اما حکمای متعالیه این هشدار را بجهت در معرض خطر حسادت قرار گرفتن شخص میدانند.
آیه ۶۷ سوره یوسف《وَقَالَ يَا بَنِيَّ لَا تَدْخُلُوا مِنْ بَابٍ وَاحِدٍ وَادْخُلُوا مِنْ أَبْوَابٍ مُتَفَرِّقَةٍ》
یعقوب(ع) از ترس چشم خوردن پسرانش به ایشان توصیه كرد كه همگى نه از یك دروازه بلكه از دروازههاى مختلف وارد شوند زیرا پسران یعقوب زیباروى و برومند و پرشمار بودند.(۶)
درباره آیه۵۱ سوره قلم : 《وَإِن یَکَادُ الَّذِینَ کَفَرُوا لَیُزْلِقُونَکَ بِأَبْصَارِهِمْ لَمَّا سَمِعُوا الذِّکْرَ وَیَقُولُونَ إِنَّهُ لَمَجْنُونٌ》
علامه طباطبایی در تفسیر آیه مذکور بیان میکند: «بسیاری از مفسران (لیزلقونک بابصارهم) را به چشم زخم تفسیر کردهاند و هیچ دلیل عقلی برای نفی چشم زخم وجود ندارد و چهبسا مواردی وجود دارد که بر چشم زخم قابل انطباق است».
📚منبع:
۱) أصول کافی، جلد2 ، ص307 .
۲) بحارالانوار، ج ۶۳
۳) تفسیر منهجالصادقین، ج ۹
۴) شفا، ابنسینا، ج2، فن6، ص177؛ اشارات، ج3، ص417؛ رسائل اخوانالصفا، ج4، ص259؛ كیمیاى سعادت، غزالى، ج1، ص34؛ تفسیرکبیر، فخررازى، ج2، ص424؛ اسفار، صدرالدین شیرازى، سفر3، ج1، ص347
۵) المبدا و المعاد، ص۱۷۸
۶)مجمع البیان، طبرسی،ج۳ص۲۴۸
┄┅═══••☘️🌹☘️••═══┅┄
✔️ کانال دین یاران 👇👇👇
🌐 http://www.dinyaran.ir