❇️ سلسله یادداشتهایی پیرامون «اخلاق انتخابات» 🖊صالح رحمتی 3️⃣ یادداشت سوم: آیا در نقد افراد میتوان به اطلاعات و اسرار محرمانه استناد نمود؟ در یادداشت پیشین روشن شد که، حوزه های مجاز نقد شامل «نقد افکار و برنامه ها»، «نقد اعمال حکومتی» و «نقد شخصیتِ حکومتی» میباشد. حال، پرسش این است که، مستند نقد در این حوزه های مجاز چیست؟ آیا میتوان به هر چیزی - هرچند معتبر- استناد نمود؟ یا اینکه، مستندات باید از صفت «عمومیت» برخوردار باشند؟ و به عبارتی، آیا در نقد افراد میتوان به اطلاعات و اسرار محرمانه معتبر استناد نمود؟ 🔹پاسخ اولیه این است که، مستند نقد باید «عمومیت» داشته باشد و نمیتوان به اطلاعاتی که به صورت خصوصی در برخی مجالس داده شده است، استناد کرد. دلیل این عدم جواز عموم «المجالس بالامانة» و ادله ای نظیر آن میتواند باشد. مرحوم کلینی سه روایت را با همین موضوع ذیل همین عنوان در کافی شریف جمع کرده است.(الکافی، ج2 ص 660) 🔹حضرت آیت الله میرزاجواد تبریزی نیز در استفتائی که از ایشان صورت گرفته، با استناد به همین روایت چنین پاسخ میدهد: «- در حديث است كه «المجالس بالامانة»- اين حديث اگر معتبره است- چه مى‌گويد؟ آيا انسان مجاز نيست مطالبى را كه از كسى مى‌شنود نقل كند؟ بسمه تعالى‌- عبارت «المجالس بالامانة» در روايت صحيح وارد شده است. و چنانچه شخص مطلبى را به عنوان امانت به انسان گفته، نقل آن براى ديگران اشكال دارد، و اللّه العالم.» (استفتائات جدید، ج2 ص 488) ممکن است فردی در یک مجلسی، فکر و عقیده خود را بیان کرده باشد، براساس این روایات که حاکی از یک نوع «تعهد ارتکازی» نیز میباشد، نمیتوان آن گفت و شنود خصوصی را پایه نقد قرار داد و باید مستندی را جست که، در معرض عموم قرار گرفته باشد یا اینکه به صورت کبروی و بدون اشاره به افراد و فقط آن فکر و عقیده مورد انتقاد قرار بگیرد. نقد در حوزه عملکرد و شخصیت نیز همین گونه است و امکان شرعی استناد به جلسات خصوصی و اسرار وجود ندارد. بله، اگر چنانچه مسئله ای به حوزه امنیت و حفظ نظام اسلامی مرتبط گردد، آن اسرار و مجالس خصوصی میتواند مورد استناد قرار بگیرد. اما پرواضح است که، چنین حوزه ای نیز ارتباطی به «نقد» ندارد بلکه بخش مربوط به حافظان امنیت است که قواعد متناسب با خود را دارد. براساس این سخن، واضح میگردد که حوزه نقد، هیچ گاه نباید آلوده به «غیبت»، «بهتان»، «سوءظن» و سایر گناهان گردد. در میان این گناهان، معمولاً دو گناه شیوع بیشتری پیدا میکند؛ غیبت، بهتان. امام خمینی نسبت میان این دو را چنین بیان میکند: «بدگویی پشت سر کسی را غیبت گویند خواه آن عیب در او باشد خواه نباشد؛ اما بهتان، آن است که عیبی که در کسی نیست،‌ به او نسبت داده شود خواه پشت سر او باشد یا در حضور او».(المکاسب المحرمة، ج1 ص 389) پیرامون این دو عنوان حرام، مباحث استدلالی فراوانی مطرح است که نیازی به طرح آنها نیست. آنچه که مهم است، تذکر به این نکته است که نمیتوان، نقد را بهانه ارتکاب حرامی چون «غیبت» و «بهتان» قرار داد. با این وجود، فقها برای غیبت مستثنیاتی را نیز ذکر کرده اند. مانند؛ غیبت فاسق متجاهر، تظلم مظلوم از ظالم، دفع بدعت، نهی از منکر و.... و ممکن است صوری از نقدهای انتخاباتی داخل در مستثنیات از غیبت باشد. #اخلاق_انتخابات https://eitaa.com/Tanbiholomah