خلق تغییرناپذیر و حرکت جوهری سوآل: در قرآن کریم در آیه معروف به فطرت آمده است: فَأَقِمْ وَجْهَكَ لِلدِّينِ حَنِيفًا ۚ فِطْرَتَ اللَّهِ الَّتِي فَطَرَ النَّاسَ عَلَيْهَا ۚ لَا تَبْدِيلَ لِخَلْقِ اللَّهِ ۚ ذَٰلِكَ الدِّينُ الْقَيِّمُ وَلَٰكِنَّ أَكْثَرَ النَّاسِ لَا يَعْلَمُونَ به یکتا پرستی روی به دین آور فطرتی است که خدا همه را بدان فطرت، بیافریده است و در آفرینش خدا تغییری نیست دین پاک و پایدار این است ولی بیشتر مردم نمی دانند (الروم/30) آیه می فرماید خلقت خدا قابل تبدیل و تغییر نیست. از سوی دیگر طبق نظریه حرکت جوهری جوهر و ذات اشیاء تغییر می کند. آیا لازمه حرکت جوهری تبدیل خلق الله نیست که قرآن نفی می کند؟ اگر چنین باشد این نظریه با قرآن ناسازگار است. پاسخ چیست؟ پاسخ خیر. ، فارغ از اینکه نظریه حرکت جوهری درست باشد یا نادرست، بین آیه کریمه و نظریه حرکت جوهری تنافی نیست و آنها سازگار هستند. لازمه تبدیل ناپذیری خلق الهی این نیست که مخلوقات تحول پیدا نکنند. خود حرکت جوهری بنا بر اینکه درست باشد خلق الهی است. اگر خداوند عالم طبیعت را با خاصیت حرکت جوهری آفریده باشد، این خاصیت همراه با این عالم و مقتضای خلق الهی خواهد بود. خلقت ملازم با ثبات و تغییرناپذیری مخلوق نیست. خداوند می تواند مخلوق تغییر ناپذیر بیافریند و می تواند مخلوق تغییر پذیر بیافریند. بنا بر نظریه حرکت جوهری عالم ماده تغییر پذیر است. خدا عالم را به نحوی آفریده که تغییرپذیر است. پس تغییرپذیری در خود خلقت است، نه ناسازگار با آن. پس برای اینکه خلقت تغییر نکند باید عالم حرکت جوهری داشته باشد. پس باید گفت قضیه عکس آنچیزی است که در سوال آمده است. اگر عالمی که تغییرپذیری در ذاتش قرار دارد تغییر نپذیرد در خلق خدا تبدیل حاصل شده است. حتی اگر قایل به حرکت جوهری نباشیم، تغییر را نمی توان انکار کرد. تغییر امر محسوسی است، نه فقط در اعراض بلکه در ذوات و جواهر. منتهی کسانی که به حرکت جوهری قائل نیستند به کون و فساد قائل هستند. مثلا چوب با سوختن تبدیل به خاکستر می شود. حیوان به خاک تبدیل می شود و الی ماشاء الله از این تغییرات در عالم داریم. آیا این تغییرات مصداق تبدیل خلق الله است؟ خیر. خود این تغییر پذیری لازمۀ خلقت و در بطن آن نهفته است. خداوند موجودی آفریده است با خاصیت فساپذیری. البته برای این قسمت از آیه تفسیرهای دیگری هم شده است که ربطی به تغییر عالم ندارد. مثلا برخی گفته اند مراد این است که دین الهی تغییر نمی پذیرد. مناسب تر آنست که گفته شود آیه شریفه درباره فطرة الله است که فطر الناس علیها و این فطرت تبدیل پذیر نیست. و البته این تغییرناپذیری مصداقی از قاعده کلی لاتبدیل لخلق الله است. #حرکت_جوهری فنائی اشکوری http://eitaa.com/dreshkevari