ضمیر ناخودآگاه در انسان چیست؟ آیا در آموزههای دینی مطلبی درباره ضمیر ناخودآگاه آمده است؟
نسان داراى دو ضمیر است: ضمیر ظاهر و ضمیر باطن، یا ضمیر خودآگاه و ضمیر ناخودآگاه.[1]
ضمیر ناخودآگاه قسمتى از شخصیت و باطن انسان است که او به دلایل مختلفى آنرا پنهان میسازد؛ مثل خاطرات ناخوشایند، حوادث سخت زندگى و... . مجموعه این موارد پنهان، موجب رفتارهایى میگردد که محرّک آن «ضمیر ناخودآگاه» است.
ویلیام جیمز میگوید: «آنچه انسان آنرا "من" میخواند و خودآگاهى دارد، در احوال عادى دایرهاش محدود و مسدود است و از خود او تجاوز نمیکند، و لیکن این دایره محدود، حریمى دارد که بیرون از دایره خودآگاهى است و شخص در احوال عادى از آن آگاهى ندارد؛ و چون باب آن حریم به روى "من" باز شود با عالم دیگرى آشنا میگردد و بسى چیزها بر او مکشوف میشود که در حال عادى درش به روى او بسته است».[2]
«این فقره را که انسان، گذشته از ضمیر خودآگاه ضمیر دیگرى دارد که معمولاً از آن آگاه نیست و لکن بعضى اوقات آثارى از آن بروز میکند و معلوماتى به انسان میدهد که از عهده حس و عقل بیرون است، پیش از ویلیام جیمز نیز دانشمندان دیگر که در روانشناسى کار کرده بودند به آن برخورده و آنرا "من ناخودآگاه" نامیده بودند».[3]
ضمیر ناخودآگاه از نگاه متون دینی
در آموزههای دینی به جنبه منفی و مثبت «ضمیر ناخودآگاه» اشاره شده است؛ در اینباره نکاتی بیان میشود:
1. قرآن خطاب به بنی اسرائیل میگوید: اگر مؤمن بودید چگونه پیش از این پیغمبران خدا را کشتید؟ حتى به موسى که ادعاى پیروى از او میکنید، با آن همه آیات بیّنات که براى شما آورد، کافر شدید.[4]
استناد یهود به اینکه چون رسالت محمّد(ص) بر غیر آنها نازل شده، به آن ایمان نمیآورند، استنادى نادرست است، و سبب آن، مصالح شخصى است که در ضمیر ناخودآگاه و حتى در ضمیر خودآگاه آنان وجود دارد. چنانکه در داستان گوسالهپرستی، پیوسته ریشههاى مالپرستى در ضمیر ناخودآگاه آنان وجود داشت، ولی نخستینبار به صورت ظاهرى به موسی ایمان آوردند.[5]
2. قلب عبارت از مرکز شناختها و آگاهیهایى است که نه حسى است و نه عقلى، بلکه از عمق وجود انسان به طور ناخود آگاه میجوشد.[6]
قلب و دل انسان مانند کتاب و دفترى است که در آن نوشته میشود و یکى از قلمهایى که در این دفتر مینویسد و سلامت و فساد آنرا رقم میزند، قلم چشم است. چشم یکى از کانالهاى ورودى دل و قلب انسان است. برخى فکر میکنند وقتى دیدن صحنهاى پایان پذیرفت، همه چیز تمام میشود؛ در حالیکه هر چه انسان میبیند، در صفحه دل تأثیر گذاشته، نقش آن در دل و قوّه خیال انسان یا در «ضمیر ناخودآگاه» انسان باقى میماند؛ به همین دلیل انسانها بعد از چند سال، برخى صحنهها را که قبلاً دیدهاند به یاد میآورند و از قوّه خیال به حافظه بر میگردانند و به آن نگاه میکنند. حتى برخى صحنهها که گمان میکنند فراموش شدهاند، دوباره در خواب میبینند.
3. ایمان انسان به خدا، با ورود به ضمیر ناخودآگاه بر بسیارى از نگرشهاى دیگر او، مثل نگرش به معناى زندگى و هدف زندگى، تأثیر مستقیم و جدّى دارد و اینها به نوبه خود نگرشهاى فرد در باب خوب و بد، درست و نادرست و... را شکل میدهند؛ تا بالأخره رفتارهاى فردى، اجتماعى، اخلاقى و مناسبتهاى بین فردى نیز از همان نگرشهاى اولیه و اساسى تأثیر میپذیرند.[7]
گوستاویونگ، محتواى ضمیر ناخودآگاه را شامل خدا، روح و نیروهاى غیبى میداند.[8]
برخی نیز در این راستا گفتهاند: برهان فطرت، عبارت است از گواهى ضمیر ناخودآگاه انسان به حقیقتى برتر از همه چیز و عالم به همه چیز و قادر بر هر چیز. این درک، ناخودآگاه در هنگامههاى ویژهاى خود را نشان میدهد و آگاهانه میشود و در هر حال قابل رشد و شکوفایى است.[9]
4. در برخی روایات نیز به این واقعیت اشاره شده است که در مواردی انسان، رفتاری را انجام میدهد بدون آنکه تصمیمگیری آگاهانهای در مورد آن داشته باشد. و از ضمیر ناخودآگاه او به دلیل عواملی مانند عادت سرچشمه میگیرد:
امام علی(ع) میفرماید: «اگر در نماز چشمانت [از خواب] باز نمیشود نماز را قطع کن و بخواب، چه خبر دارى؟ شاید [بجاى دعا] در حق خود نفرین کنى».[10]
امام صادق(ع) فرمود: «هرگاه خواب بر شخص نمازگزار غلبه کند باید سر بر بستر گذارد و بخوابد؛ زیرا میترسم اگر بخواهد بگوید: بار خدایا مرا داخل بهشت فرما!، در بیاختیار بگوید: بار خدایا مرا به آتش جهنّم داخل ساز».[11]
نقد دیدگاه فروید درباره ضمیر ناخودآگاه
هر تفسیر و معنایی از ضمیر ناخودآگاه انسان مورد پذیرش نیست؛ مثلاً فروید -روانپزشک اتریشی- معتقد است که افزون بر ذهن آگاه انسان، ضمیری ناخودآگاه نیز وجود دارد که از پایگاه مغز، شخصیت انسان را ترسیم و تعیین میکند.
در وجود آدمی غریزههایی هست که خواستهها و نیازهای گوناگون او از آن غرایز سرچشمه میگیرد و پایگاه آنها نیز همان ضمیر ناخودآگاه است و چون بهرهمندی و تمتع آزادانه انسان با موانعی روبرو است که لذّتجویی او را محدود یا منکوب میسازد، ضمیر ناخودآگاه آدمی را میتوان انباری از امیالِ پیشگیری شده و خواستههای سرکوفته نامید یا زبالهدان خواستههای لگدمال شده انسان خواند.[12]
در نقد این دیدگاه فروید، اشاره به همه حقیقت انسان نقش اساسی دارد. وجود غریزهها و خواستههای گوناگون آدمی و کششها و گرایشهای متنوع و نیز موانع گوناگونی که گاه محدودکننده است و گاهی سرکوبگر، جای تردید و انکار نیست؛ امّا این امور، تنها بخشی از حقیقت آدمی آن هم در قلمرو طبیعت او است. بخش دیگری از حقیقت بلند انسان، عقل و فطرت الهی است که اگر نقش خویش را به دست آورد و آنرا ایفا کند، همه غریزهها و نیازهای مادی را به خوبی تعدیل میکند؛ بی آنکه تعطیل یا به تعبیر فروید، سرکوب آنها را در دستور کار خود قرار دهد.
مثلاً غریزه جنسی، حقیقت انکارناپذیری است که یقیناً باید با پاسخ مثبت روبرو شود و هرگونه سرکوب یا تعطیل آن، خلاف هویت کلی و حقیقت وجودی انسان است. همچنین نیاز انسان به غذا، مسکن، پوشاک و... از شمار همین خواستههایی است که نه تعطیل آنها درست است و نه سرکوب آنها؛ امّا دوگونه میتوان به این نیازها پاسخ گفت و آنها را تأمین کرد: یکی به شیوه صحیح اخلاقی و شرعی و دیگری به گونه حرام و ضد اخلاقی.
آنچه شهوت جنسی به دنبال او است، ارضا شدن است و هیچ قیدی را نمیتوان بر این خواسته ضمیمه کرد؛ یعنی اگرچه به حلال یا حرام، پاسخ غرایز انسانی تحقق مییابد، امّا خواسته این غرایز، پاسخ حرام نیست؛ مثلاً آنچه دستگاه گوارش انسان میطلبد، غذای مناسب و آنچه پیکر آدمی میخواهد، پوشاک مناسب است و اگرچه غذا و پوشاک حرام را میپذیرد، امّا حرام را تقاضا نمیکند. اینجا است که عقل و فطرت به رهبری برمیخیزد و با تعدیل غرایز انسانی و تحریم شیوههای ضدِاخلاقی، آدمی را به روشی صحیح، حلال و در عین حال لذّتبخش، ترغیب میکند.
بنابراین، لازم نیست که در وجود انسان، ضمیری را به عنوان بایگانی یا زبالهدانی خواستههای سرکوفته درنظر بگیریم و شخصیت ماهوی انسان را سرچشمه یافته از آن بدانیم. البته منعی برای پذیرش ضمیر آگاه و ناخودآگاه بشر نیست؛ امّا نمیتوان هویت انسان را در این مدار بسته خلاصه کرد و برای ذهن و دو بخش مذکورِ آن، علیت تامه قائل شد؛ بلکه در صورت اثبات این معنا، آنرا نسبت به حقیقت انسان در حدّ استعداد و علّت قابلی میتوان پذیرفت.[13]
[1]. مطهری، مرتضی، مجموعه آثار، ج 4، ص 133، تهران، صدرا، 1380ش.
[2]. دژاکام، على، تفکر فلسفى غرب (از منظر استاد شهید مرتضى مطهرى)، ص 360 – 361، قم، دفتر نشر معارف، چاپ اول، 1384ش.
[3]. همان، ص 361.
[4]. بقره، 91 – 92.
[5]. مدرسی، سید محمدتقی، تفسیر هدایت، ج 1، ص 204، مشهد، بنیاد پژوهشهای اسلامی آستان قدس رضوی، چاپ اول، 1377ش.
655_38964975207670.mp3
3.91M
#رابطه.جن.انسان.دورگه.ایا.واقعیت.دارد.
دین جن :
اجنه مانند انسانها مکلف هستند. این مسئله در قرآن به صراحت آمده است. آنها کافر، یهود، مسیحی، مسلمان و آتش پرست هستند. جنیان غالبا به دوسته بزرگ از نظر دینی تقسیم میشوند: کافر و دیندار به یکی از ادیان الهی.شاید در بین آنها ادیان دیگر وجود داشته باشد اما به قدری کم است که ما در هیچ منبعی آثار آن را ندیده ایم.
در سوره جن آمده: عده ای از جنیان آیات قرآن را شنیده و به اسلام روی میآورند این دلیلی قوی بر مکلف بودن آنها است. در ترجمه آیه ۴ از همین سوره استاد الهی قمشه ای نوشته است: و البته سفیهان و بیخردان ما به خدا دروغ میبستند (که به او فرزندی مسیح و عزیر و فرشتگان را نسبت دادند) و این نیز دلیلی بر دینداری آنها به ادیان دیگر الهی است. البته از لحاظ عقلی هم واضح است: موجودی مانند انسان مکلف میتواند به ادیانی که انسانها دارند گرایش پیدا کند و قطعا هم همینطور است. اما اینکه چرا آنان بیشتر به ادیان الهی گرایش دارند میتوان چند مورد را بیان کرد:
۱٫بعضی از ادیان توسط خود بشر ایجاد شده و اثر خرافات است: مثل مدفوع پرستان یا حیوان پرستان که در هند هستند، اینگونه اعتقادات در جن کمتر راه پیدا میکند چون با وجود پایینتر بودن عقل جن نسبت به انسان آنها از قابلیت تجسم بعضی واقعیتهای متافیزیکی برخورداند (به قسمت قدرت و سرعت جن مراجعه نمایید) یعنی آثار مترتب و حقیقی در بسیاری از مواد را به چشم میبینند بنابر این دلیلی برای پرستش خبائث(مدفوع) و بهائم (مانند گاو) و… برای آنها وجود ندارد.
۲٫فرمانبرداری از بزرگان خود: که باعث میشود از خطاها و جسارت بر راه اندازی ادیان خرافی پرهیز کنند و این موضوع در بسیاری روایات آمده که بزرگانی از جن به خدمت پیغمبران و اولیاء الهی میرسیدند و از هدایتهای آنها استفاده کرده و به قوم خود انتقال میدادند.
۳٫طولانی بودن عمر جنیان: این موضوع از مسائل بسیار مهمی است که باعث عدم خطای آنان میشود. آنها چون عمرهای طولانی دارند تحریف در ادیان و دستورات بسیار بین آنها کم است چون بعضی از آنها وجود دو یا چند پیغمبر
و راهنمای الهی را درک کرده و از محضرشان استفاده نموده اند.
۴٫تشخیص مسائل روحی و اخلاقی جنیان: جن قدرت تشخیص راست و دروغ و درک کرامات انسانی را دارد، از سرعت بالا نیز برخوردار است ضمن اینکه حضور او برای خواص بدون ضرر است، با این قابلیتها میتواند از حضور انسانهای
بزرگ استفاده نمایند و حقایق وظیفه خود را به خوبی بداند.
نکته: جنها در حالیکه دسترسی شان به حقایق بیشتر از انسانها است به علت ضعف قوه عاقله بسیاری اوقات به اشتباه میروند این به خطا رفتن دلیل بر عدم دینداری آنها نیست. با ارزشترین مردم نزد خدا با تقواترین آنها است این حدیث شامل جنیان نیز میشود و دربین جن و انسان مسئله قدرتهایی که خداوند عنایت فرموده در ارزشها لحاظ نمیشود انجام به وظایف با نیت خالص مد نظر است. هر دو موجود مورد آزمایش الهی قرار دارند. حال آنکه امکانات بیشتری دارد باید بار وظایف و تکالیف سنگین تری را بدوش کشد.
جنیان دارای پیغمبر و راهنمای مستقیم الهی از جنس خودشان نیستند و امور از طریق راهنمای انسانی (اعم از پیغمبر و امام معصوم) به آنها منتقل میشود.
ما در سلام به ائمه معصوم بخصوص ساحت مقدس حضرت ولیعصر( ارواح العالمین لتراب مقدمه الفدا) میگوئیم السلام علیک یا امام الانس و الجان: انس جمع انسان و جان جمع جن است یعنی سلام بر تو ای پیشوای انسانها و جنیان.
مرحوم طبرسی نقل کرده اند که پیامبری بر خصوص جن مبعوث شده به نام یوسف و اقوال متعددی را در این زمینه میدانند، اما این مسئله بسیار ضعیف است و ایشان نیز خود به صراحت بر این موضوع تاکید نکرده اند.
از کلام هام نوه ابلیس بر می آید که حضرت موسی و حضرت عیسی (ع) هم بر ایشان مبعوث بوده اند زیرا او گفته:آنان بر من تورات و انجیل آموختند، تو هم قرآن یاد بده و من به تو ایمان آوردم. (بحار جلد ۱۸ص ۷۸ و سفینه البحار ج ۱ ص ۶۷۹ )
جنیان با تفاوت ادیان مکان زندگیشان را تغییر میدهند و غالبا هر قوم دارای یک دین هستند. در روایتی پیغمبر اسلام (ص) به جنیان کافر دستور به زندگی دور از شهرها زندگی و به دیندارانشان اجازه زندگی در دهات و روستاها نزدیک انسانها را دادند.
آتش پرستان جن در کنار آتشفشانها زندگی میکنند همانطور که در کتاب آقای حسین احمدی آمده قوم کواریون از اجنه در زیر قله دماوند شهری دارند
نکته: ما در قسمتهای دیگر اشاره به چگونگی زندگی و مکان زندگی جنیان کرده ایم، جن به خاطر لطافت جسمی نیاز به تبعیت از قواعد محسوس انسانی از قبیل محصور بودن در مکانی مثل خانه های انسانها را ندارند حتی این مسئله که یکی از اماکن برای زندگی جنیان بالای سقفهای بیش از ۳ متر است از مسلمات اهل تجربه و توصیه های معصومین است پی دلیلی بر رد گفته استاد احمدی درباره مکان زندگی قوم کواریون نیست.
✅معرفی 3 فرشته: ﻋﺰﺭﺍﺋﯿﻞ، ﺷﻤﻮﺋﻞ، ﺟﺒﺮﺋﯿﻞ
#عزرائیل "Azrael"
ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎﯼ ﮐﺴﯽ ﮐﻪ ﺧﺪﺍ ﺑﻪ ﺍﻭ ﮐﻤﮏ ﻣﯿﮑﻨﺪ:
ﺍﻭ ﺭﻭﺡ ﺍﻓﺮﺍﺩ ﻓﻮﺕ ﺷﺪﻩ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺑﻬﺸﺖ ﺑﺎﺯ ﻣﯿﮕﺮﺩﺍﻧﺪ ﻭ ﺑﻪ ﻣﺎﺗﻢ ﺯﺩﮔﺎﻥ ﮐﻤﮏ ﻣﯿﮑﻨﺪ. ﻭ ﺑﻪ ﮐﺴﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺳﻮﮔﻮﺍﺭﺍﻥ ﺗﺴﻠﯽ ﻣﯿﺪﻫﻨﺪ، ﮐﻤﮏ ﻣﯿﮑﻨﺪ. ﺩﺭ ﯾﻬﻮﺩﯾﺖ ﻭ ﺍﺳﻼﻡ، ﺍﻭ ﺭﺍ ﻓﺮﺷﺘﻪ ﻣﺮﮒ ﻣﯽ ﻧﺎﻣﻨﺪ. ﺍﻭ ﺑﺎ ﻓﺮﺷﺘﻪ ﻣﻘﺮﺏ ﺭﺍﻓﺎﺋﻞ ﻭ ﭘﺎﺩﺷﺎﻩ ﺳﻠﯿﻤﺎﻥ ﺩﺭ ﺍﺭﺗﺒﺎﻁ ﺍﺳﺖ.
#ﺷﻤﻮﺋﻞ "Chamuel"
ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎﯼ ﮐﺴﯽ ﮐﻪ ﺧﺪﺍ ﺭﺍ ﻣﯽ ﺑﯿﻨﺪ: ﺍﻭﻧﮕﺮﺍﻧﯽ ﺭﺍ ﺑﺮﻃﺮﻑ ﻣﯿﮑﻨﺪ ﻭ ﺻﻠﺢ ﻓﺮﺩﯼ ﻭ ﺟﻬﺎﻧﯽ ﺍﯾﺠﺎﺩ ﻣﯿﮑﻨﺪ. ﺩﺭ ﯾﺎﻓﺘﻦ ﺍﺷﯿﺎﺀ، ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ ﻫﺎ ﻭ ﻣﺮﺩﻡ ﯾﺎﺭﯼ ﻣﯿﺮﺳﺎﻧﺪ. ﺍﻭ ﺍﺯ ﮔﺮﻭﻩ ﻓﺮﺷﺘﮕﺎﻥ " ﻗﺪﺭﺗﻤﻨﺪﺍﻥ " ﺍﺳﺖ.
#ﺟﺒﺮﺋﯿﻞ "Gabriel" ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎﯼ ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ ﺧﺪﺍ:
ﺍﯾﻦ ﻓﺮﺷﺘﻪ ﺑﻪ ﭘﯿﺎﻡ ﺁﻭﺭﺍﻥ ﻧﻈﯿﺮ ﻧﻮﯾﺴﻨﺪﮔﺎﻥ، ﻣﻌﻠﻤﺎﻥ، ﺧﺒﺮﻧﮕﺎﺭﺍﻥ ﻭ ﻏﯿﺮﻩ ﮐﻤﮏ ﻣﯿﮑﻨﺪ. ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﺩﺭ ﺑﺰﺭﮒ ﮐﺮﺩﻥ ﻓﺮﺯﻧﺪ، ﺑﺎﺭﺩﺍﺭ ﺷﺪﻥ ﻭ ﭘﺬﯾﺮﺵ ﺳﺮﭘﺮﺳﺘﯽ ﻓﺮﺯﻧﺪ ﯾﺎﺭﯼ ﻣﯿﺮﺳﺎﻧﺪ.
8.12M حجم رسانه بالاست
مشاهده در ایتا
🔻اضطراب و وحشت عجیب امروز اصفهانی ها😂
🔸بعداز ورزش صبحگاهی در حاشیه زاینده رود اینهمه ترس از حمله پهبادی صهیونیست ها به اصفهان دیدنیه
11.72M حجم رسانه بالاست
مشاهده در ایتا
این هم از پیشگویی آقای زیبا کلام😂😂
#تنبیه_متجاوز
#انتقام_سخت #وعده_صادق
الّلهُـمَّعَجِّــلْلِوَلِیِّکَـــالْفَـــرَج
┄┅┅❅🌸🌺🌸❅┅┅┄
هدایت شده از مدیریت گزینش و استخدام فرماندهی انتظامی تهران بزرگ
9.91M حجم رسانه بالاست
مشاهده در ایتا
همراهی مردم با مجریان قانون در اجرای طرح نور " عفاف و حجاب در پایان یک هفته از شروع طرح
┄┅═🔹☫گزینش فاتب☫🔹═┅┄
مارا به دیگران معرفی کنید 👇
http://eitaa.com/najafateb