#یک_نکته_ازین_معنی #یادداشتی در باره بیان مضمون محور بخش یکم اصولاً شاعران واکنش‌های عاطفی خود را به دو شکل انتقال می دهند: الف بیان شاعرانه و هنری ب) بیان غیرمستقیم که در حالت نخست، «نحوه بیان» مهم است نه «موضوع» و به‌عکس، در شیوه دوم، ادراک شاعرانه بر نوع بیان غلبه دارد؛ به عبارت دیگر شعور شاعرانه(چه گفتن) بیش‌تر تجلی دارد تا بیان شاعرانه(چه‌گونه گفتن). این نوع بیان -که در ادب سنتی و معاصر رواج بسیار رواج دارد- اگر به‌درستی به کار گرفته شود، به‌راحتی می تواند مخاطب را اقناع کند. ‌با نگاهی واقع‌گرایانه می توان گفت: تعهد شاعرانه و دغدغه تعامل شاعر با مخاطب عام، در انتخاب این شیوه بیان، تأثیرگذارست. این نوع شیوه شعری را می توان بیان «مضمون‌محور» دانست. «مضمون»یا «معنیِ معنی» همان مقصود و مفاد سخن است که در لایه درونی کلام پنهان است و به شکل «فرامتن» ارائه می‌شود. پ.ن: گفتنی است، نباید بیان «مضمون‌محور» را با«مضمون‌آفرینی» یک‌سان دانست؛ اصطلاح«مضمون‌آفرینی»-که از دوره سبک هندی در ادب پارسی رواج یافته است- به مفهوم پردازش هنری یک موضوع به شیوه های مختلف است. این شیوه از مهم‌ترین ویژگی های سبک هندی است.

#یک_نکته_ازین_معنی #یادداشتی در باره بیان مضمون محور بخش دوم در این سلوک ادبی، شاعر سعی دارد با بلاغت کلام و استفاده از شگردهای بیانی(که معمولاً تخیل در آن نقشی ندارد) محتوایی را با بیانی جذاب و نکته‌سنجانه مطرح ساخته، خلأ خیال و اغراق شاعرانه را به نوعی جبران کند. اگر اساس شعر «مضمون‌محور» را «گره خوردگی احساس با ادراک» بدانیم، مهم‌ترین نشانه آن«ادراک شاعرانه» خواهد بود؛ که بر پایه واکنش عاطفی شاعر و با محوریت« استنباط، استدلال‌آفرینی و تحلیل» در شعر برجستگی یافته است. بیان«مضمون‌محور» از دیرباز در شعر بسیاری از شاعران گذشته تا امروز پرکاربرد بوده است ؛ به این نمونه‌ها از حافظ بنگرید: تا نگردی آشنا زین پرده رمزی نشنوی گوش نامحرم نباشد جای پیغام سروش لطف خدا بیش‌تر از جرم ماست نکته سربسته چه دانی خموش! تو بندگی چو گدایان به شرط مزد مکن که خواجه خود روش بنده پروری داند! ارباب حاجتیم و زبان سؤال نیست در حضرت کریم تمنا چه حاجت است؟ وفا کنیم و ملامت کشیم و خوش باشیم که در طریقت ما کافریست رنجیدن و... ابیات فوق، هرچند برجستگی«خیال» ندارد؛ اما از اصل «شعریت» بی بهره نیست؛ به‌راستی چه رازی در ابیات فوق وجود دارد که با وجود کم‌رنگ بودن عنصر خیال، آن را شعر می‌دانیم؟ می توان گفت تمام آن ابیات«مضمون‌محور» با محوریت چهار اصل مهم: تأثیرگذاری و نقش پررنگ احساس، بلاغت کلام، استدلال‌ها و نکته سنجی‌های ذوقی و نهایتاً ادراک و شعور شاعرانه سروده شده است.