خداوند منافقان را در زمره فاسقان بر می‏شمرد و می‏فرماید: «منافقان فاسقند و از دایره اطاعت فرمان خدا بیرون‏اند، انّ المنافقین هم الفاسقون». در آیه 54 سوره توبه منافقین این گونه معرفی شده‏اند آنها نماز را به جای نمی‏آورند مگر از روی كسالت و با ناراحتی و سنگینی و لا یأتون الصّلوه الاّ و هم كسالی»، و همچنین انفاق نمی‏كنند مگر از روی كراهت و اجبار، «و لا ینفقون الاّ و هم كارهون» منافقان نه به وظیفه خود در برابر خالق به درستی عمل می‏كنند و نه وظیفه خود در برابر مخلوق را ادا می‏كنند.

از دیگر نشانه‏های منافقان كه در آیه 10 سوره عنكبوت به آن اشاره شده است این است كه «و از مردم كسانی هستند كه می‏گویند به خدا ایمان آورده‏ایم، امّا هنگامی كه در راه خدا شكنجه و آزار می‏بینند، آزار مردم را همچون عذاب الهی می‏شمارند و از آن وحشت می‏كنند، و من النّاس من یقول آمنّا باللّه فاذا اوذی فی اللّه جعل فتنه النّاس كعذاب اللّه»، «ولی هنگامی كه پیروزی از سوی پروردگار بیاید می‏گویند ما با شما بودیم و در این پیروزی شریكیم، ولئن جاء نصرٌ من ربّك لیقولنّ انّا كنّا معكم». این گروه دو چهره جز آسایش و رفاه خود به چیزی فكر نمی‏كنند و حاضر نیستند در راه رسیدن به هدفی عالی حتی كوچكترین ناراحتی را تحمّل كنند.

در آیه 14 سوره مجادله این گونه از منافقین یاد می‏شود: «سوگند دروغ یاد می‏كنند كه از شما هستند در حالی كه خودشان می‏دانند دروغ می‏گویند، یحلفون علی الكذب و هم یعلمون». در حقیقت سرمایه اصلی منافقان دروغ است تا بتوانند تناقضاتی كه در زندگیشان وجود دارد را با آن توجیه كنند. این راه و رسم منافقان است كه پیوسته برای پوشاندن چهره زشت خود به سوگندهای دروغ پناه ببرند و حال این كه عملشان بهترین معرّف آنها است.

منافقان كور دل پا را از این هم فراتر گذاشته و حتی به خدا و پیامبر نیز نسبت دروغ می‏دهند. در آیه 143 سوره نساء نیز این صفت منافقین مورد مذمت قرار گرفته است «آنها افراد سرگردان و بی هدف و فاقد برنامه و مسیر مشخص‏اند، آنها نه جزء مؤمنانند و نه در صف كافران قرار دارند، مذبذبین بین ذلك لاالی هؤلاء و لا الی هؤلاء» و در پایان آیه سرنوشت این گروه را خداوند ترسیم می‏كند. «آنها افرادی هستند كه بر اثر اعمالشان خداوند حمایتش را از آنان برداشته و در بیراهه‏ها گمراهشان ساخته هركس را خدا گمراه كند هیچ‏گاه راه نجاتی برای آنان نخواهی یافت».

قرآن در مورد منافقان با بیان خصوصیات و نشانه‏های ریز و درشت سعی در شناساندن بهتر این گروه به مؤمنان و جامعه اسلامی دارد. از اینرو در جای دیگر منافقان را این گونه توصیف می‏كند: آنها برای رسیدن به اهداف شوم خود از راه خدعه و نیرنگ وارد می‏شوند و حتی می‏خواهند به خداوند نیز خدعه بزنند در حالی كه در همان لحظات كه درصدد چنین كاری هستند خود در یك نوع خدعه واقع شده‏اند، زیرا برای بدست آوردن سرمایه‏های ناچیزی سرمایه بزرگ وجود خود را از دست می‏دهند. بطوری كه آیه شریفه می‏فرماید: «منافقان می‏خواهند خدا را فریب دهند، در حالی‏كه خداوند آنها را فریب می‏دهد، إن المنافقین یخادعون اللّه و هو خادعهم»،

در ادامه آیه خداوند صفات دیگری از منافقان را بیان می‏فرماید: آنها هنگامی كه به نماز برخیزند سرتا پای آنها غرق كسالت و بی‏حالی است «و إذا قاموا الی الصّلوه قاموا كسالی» آنها از خدا دورند و از راز و نیاز با او نیز لذت نمی‏برند. آنها چون به خدا و وعده‏های او ایمان ندارند، اگر عبادت یا عمل نیكی انجام دهند آن نیز از روی ریا است نه بخاطر خدا «یراؤن النّاس» آنها اگر گاهی، یادی از خدا كنند و ذكری هم گویند از صمیم دل و از روی آگاهی و بیداری نیست و اگر هم باشد بسیار كم است. «و لا یذكرون اللّه الاّ قلیلا».

💌آیت اللّٰه حق شناس(ره): به پرودگار بگو: ای پرودگار عزیز! به من خیر عنایت کن؛ امّا مصداق خیر را معین نکن تو عقلت چه می رسد؟! مصداق خیر را به خودش واگذار کن ما عقلمان نمی رسد ما چه می دانیم بابا جان من!

🌿🌺﷽🌿🌺 روزی سقراط حکیم ،مردی را دید که خیلی ناراحت و متآثر است. علت ناراحتی اش را پرسید. پاسخ داد: در راه که می آمدم یکی از آشنایان را دیدم. سلام کردم،جواب نداد و با بی اعتنایی و خود خواهی گذشت و رفت و من از این طرز رفتار او خیلی رنجیدم. سقراط گفت:  چرا رنجیدی؟ مرد با تعجب گفت: خوب معلوم است که چنین رفتاری ناراحت کننده است سقراط پرسید: اگر درراه کسی را می دیدی که به زمین افتاده  و از درد و بیماری به خود می پیچد  آیا از دست او دلخور و رنجیده می شدی؟ مرد گفت: مسلم است که هرگز دلخور نمی شدم . آدم از بیمار بودن کسی دلخور نمی شود سقراط پرسید: به جای دلخوری چه احساسی می یافتی و چه می کردی؟ مرد جواب داد: احساس دلسوزی و شفقت  و سعی می کردم طبیب یا دارویی به او برسانم سقراط گفت: همه این کارها را به خاطر آن می کردی که او را بیمار می دانستی.  آیا کسی که رفتارش نا درست است روانش بیمار نیست؟ پس از دست هیچ  کس دلخور مشو و کینه به دل مگیر و آرامش خود را هرگز از دست مده. بدان که هروقت کسی بدی می کند در آن لحظه بیماراست.

قرآن نشانه‏های بیشتری از منافقین ارائه داده خطاب به پیامبر می‏گوید: «هنگامی كه آن‏ها را می‏بینی جسم و قیافه آنان تو را در شگفتی فرو می‏برد، و إذا رأیتهم تعجبك أجسامهم». آنها ظاهری آراسته و قیافه هایی جالب دارند. علاوه بر این چنان شیرین و جذاب سخن می‏گویند كه «اگر سخن بگویند به سخنانشان گوش فرا می‏دهی، و ان یقولوا تسمع لقولهم» جائی كه پیامبر - صلی الله علیه و آله - ظاهراً تحت تأثیر جذابیت سخنان آنان قرار گیرد، تكلیف دیگران روشن است.

نشانه‏های بیشتری از منافقین ارائه داده خطاب به پیامبر می‏گوید: «هنگامی كه آن‏ها را می‏بینی جسم و قیافه آنان تو را در شگفتی فرو می‏برد، و إذا رأیتهم تعجبك أجسامهم». آنها ظاهری آراسته و قیافه هایی جالب دارند. علاوه بر این چنان شیرین و جذاب سخن می‏گویند كه «اگر سخن بگویند به سخنانشان گوش فرا می‏دهی، و ان یقولوا تسمع لقولهم» جائی كه پیامبر - صلی الله علیه و آله - ظاهراً تحت تأثیر جذابیت سخنان آنان قرار گیرد، تكلیف دیگران روشن است.