✨🔸✨🔸✨🔸✨🔸✨
✨
⭕️اسراف و تبذير در قرآن (بخش چهارم)
💠تمامي آيات مربوط به اسراف را ميتوان به طور كلی به دو بخش تقسيم كرد: ۱- اسراف در مال. ۲- اسراف در غيرمال.
1⃣اسراف در مال
🔴آيات مربوط به زيادهروي در صرف مال شامل دو بخش است:
🔷الف) #اسرافدرمصرفشخصی: ميفرمايد: «كُلُوا مِنْ ثَمَرِهِ إِذَا أَثْمَرَ... ؛[انعام،۱۴۱] از ميوه آن به هنگامي كه به ثمر مينشيند بخوريد و حق آن را به هنگام درو بپردازيد، #اسراف نكنيد كه خداوند مسرفين را دوست نميدارد». بنابراين اسرافی كه در بعد اقتصادي بيشتر مورد توجه است و موجب تضعيف بنيه مالي محرومان و لذتطلبی #مسرفان ميشود و از بلاهاي بزرگ اجتماعي است و فقر و محروميت بيشتر به دنبال دارد، همين نوع اسراف است كه هر مسلمان با توجه به وظيفه و تعهد و مسؤوليتي كه در برابر خداوند و اجتماع دارد لازم است، در مخارج زندگی خويش #رعايتاعتدال را بكند و جدا از #اسراف پرهيز نمايد.
🔷ب) #اسرافبهخاطرديگران: وقتی انفاق از حد تعادل خارج شود، نسبت به انفاق شونده و انفاق كننده هر دو عوارض سوء و زيانبار خواهد داشت. به اين جهت است كه قرآن مجيد وقتي ويژگیهاي مؤمنان و بندگان واقعي را برميشمارد، يكي از آن ويژگي ها را اينگونه معرفي ميفرمايد: «وَالَّذِينَ إِذَا أَنْفَقُوا لَمْ يُسْرِفُوا وَلَمْ يَقْتُرُوا وَكَانَ بَيْنَ ذَلِكَ قَوَامًا؛[فرقان،۶۷] كساني هستند كه هرگاه انفاق كنند، نه #اسراف ميكنند و نه سخت گيري، بلكه در ميان اين دو اعتدالي دارند».
🔶و نيز قرآن، خطاب به حضرت پيامبر(ص) ميفرمايد: «وَلا تَجْعَلْ يَدَكَ مَغْلُولَةً إِلَى عُنُقِكَ وَلا تَبْسُطْهَا كُلَّ الْبَسْطِ فَتَقْعُدَ مَلُومًا مَحْسُورًا؛ [اسراء،۲۹] و دستت را بخیلانه بسته مدار [که از انفاق در راه خدا باز مانی] و بطور کامل هم [در انفاق] دست و دل باز مباش [که چیزی برای معاش خودت باقی نماند] که در نهایت [نزد شایستگان] نکوهیده [و در زندگی خود] درمانده گردی». و در همين رابطه امام علي(ع) ميفرمايند: «ما عال امرء اقتصد؛ [۱] كسی كه #ميانهروی پيشه سازد تنگدست نگردد».
🔶و حضرت رسول(ص) ميفرمايند: «من اقتصد اغناه الله، و من بذر افقره الله؛[۲] هر كس در دخل و خرج #ميانهروی كند، خدا بینيازش ميكند و هر كس #اسراف و تبذير نمايد خداوند فقيرش گرداند». #زيربنایآفرينش بر #تعادل گذاشته شده است: «وَكُلُّ شَيْءٍ عِنْدَهُ بِمِقْدَارٍ؛[رعد،۸] و هر چيزي نزد او مقدار معينی دارد». و در مورد ديگر ميفرمايد: «إِنَّا كُلَّ شَيْءٍ خَلَقْنَاهُ بِقَدَرٍ؛[قمر،۴۹] ما هر چيزی را به اندازه آفريديم.
🔴 #حسابهرچيزي در پيشگاه خداوند متعال براساس حكمت بالغه او و مصلحت و عدالت، و از روي اندازه و بدور از افراط و تفريط است، و اساس حكومت را هم عدالت تشكيل ميدهد، و اقامه عدل از اهداف مهم بعثت انبيای عظام الهی بوده است؛ تا آنجا كه معيار مالكيت مشروع را عدم زيان و اضرار و ستم به فرد و اجتماع، و ضابطه انفاق و احسان را كرامت و سخاوت، بدور از بخل و امساك و نيز بدور از اسراف و زيادهروي قرار داده است؛ و بالاخره تحكيم بنيان اقتصادی جامعه و ميانهروی مطلوب، مورد تاكيد شارع مقدس اسلام است.
پینوشتها
[۱]نهجالبلاغه فيض، حكمت ۳۴/۱۱۵۳
[۲]نهج الفصاحه، ص۶۰۱
نویسنده: محمدرضا عطايی - مجلة مشكاه، ش ۵۵
منبع: وبسایتمرکزمطالعات و پاسخگویی به شبهات
⭕️ #اعتدال و میانهروی
🔹هر چیز از حد میانه و وسط به طرف افراط یا تفریط تمایل پیدا کند، عکسِ نتیجه مطلوب را خواهد داشت؛ کلّ شَیءٍ جاوَزَ حَدهُ، إِنْقَلَبَ إِلی ضِدهِ (هر چیز از حدش بگذرد، به ضد آن تبدیل میگردد).
🔹بنابراین، #میانهروی در غضب، شهوت، خواب، خوراک و هر کار دیگر، مُنجی و نافع است، و دو طرف زیاده و نقیصه آن مُضر و مُهْلِک، مگر امری که لا حَد لَهُ (ذکر و یاد خداست). [۱]
📕در محضر بهجت، ج۱، ص۳۳
[۱] ر.ک: اصولکافی ج۲ ص۴۹۸؛ وسائلالشیعة ج۷ ص۱۵۴
منبع: وبسایتمرکزتنظیمونشرآثار آیتاللهالعظمیبهجت