#امنیت_ذهنی 1
*«مقدمه»*
🍀🍃موضوعی که به لطف حضرت حق در این مبحث بررسی میکنیم موضوع امنیت ذهنی است.
ابتدا به تعریف امنیت ذهنی میپردازیم و سپس بررسی میکنیم که آیا امنیت ذهنی امری مناسب، لازم و ضروری است یا امری نامناسب و غیرضروری است.
🔶*«تعریف امنیت ذهنی»*
🔶🔸 *امنیت ذهنی، فضایی است که در ذهن ما ساخته شده است و هرچیزی در آن جایگاه خاص خود را داراست و با سامانی که در این فضا مشاهده میشود احساس آرامش میکنیم.*
💠 برای مثال یک معلم، هر روز صبح به محل تدریس خود میرود، در کلاسهای متعدد شرکت و تدریس میکند، امورات مرتبط دیگر و روزمره از جمله کارهای اداری، خرید و... را انجام میدهد؛ بدین ترتیب ذهن وی دارای برنامۀ منظم از پیش تعیین شدهای است که از آن ساختار و تکرار منظم راضی و خرسند است؛ اما آیا این امر شایسته است و قابل تقدیر یا نه!؟
⁉️ *آیا ما نیاز به امنیت ذهنی داریم یا امنیت ذهنی باید تبدیل به اضطراب بهینه شود؟*
📚 «برگرفته از بیانات استاد زهره بروجردی»
🌐 emamraoof.com
#امنیت_ذهنی۲
💠 انواع امنیت:
🍀🍃 *۱. امنیت قلبی:*
«امنیت قلبی» با استناد به آیۀ ۲۸ سوره رعد از ضروریات است و همان است که به قلب انسان آرامش و اطمینان میبخشد.
🔆 «أَلاَ بِذِکْرِ اللّهِ تَطْمَئِنُّ الْقُلُوبُ»
🔆 «آگاه باش كه با ياد خدا دلها آرامش مىيابد.»
🍀🍃 *۲. امنیت روان:*
که آن را هم ایمان مینامند. در این قسم از امنیت، فرد نهتنها خودش امنیت دارد، بلکه به دیگران نیز امنیت میبخشد.
🔷🔸۳. اما در این مجال میخواهیم به نوع سوم امنیت؛ یعنی *«امنیت ذهنی»* بپردازیم و اینکه آیا مانند دو نوع امنیت مذکور از ضروریات است یا امری است غیر ضروری.
✅ *امنیت ذهن، یعنی ذهن با نظمی خاص،سلسله نکات، عوامل و مقدمات را ردیف میکند و با آن خوش است و حاضر به تغییر آن نکات یا برهم زدن نظم آنها نیست!*
⁉️ اما آیا این فرآیند، تحسین میشود؟
🔷 پاسخ میدهیم: خیر. علیرغم آنکه «امنیت» همواره از امور مطلوب است؛ اما در این خصوص، نقد شده است! مثلاً معلمی، برنامۀ روزمرهای به ذهن خود داده است که هر روز صبح به محل درس برود، کلاسش را برگزار کند و...؛ اگر در این برنامه تغییری ایجاد شود، موجب پریشانی اوست! در عین حال ایام تعطیل، با آنکه برنامۀ مزبور اجرا نمیشود، خرسند و راضی است؛ زیرا تعطیلات نیز بخشی از برنامۀ تعریف شده در ذهن اوست. در واقع از پیش به ذهن خود فرمان داده است که باید این تغییر را بپذیرد.
🔷🔸 در مثالی دیگر افراد کهنسال معمولا با عادات متعدد زندگی میکنند به گونهای که مثلا با جابجایی محل خواب، خوابشان مختل میشود؛ در حالی که اگر از جوانی آمادگی تغییر را در خود ایجاد میکردند، از استقرار عادات خاص و روزمرگی یکنواخت و کسالتبار اجتناب کنند در کهنسالی با بروز هرگونه تغییری آرامش ایشان مخدوش نمیشد.
📚 «برگرفته از بیانات استاد زهره بروجردی»
🌐 emamraoof.com
#امنیت_ذهنی۳
💠 *«عافیت، دائمی نیست»*
💢 *یکی از اشتباهات افراد آن است که گمان میکنند همیشه عافیت دارند و این اندیشه، امنیت غلطی در ذهن ایشان ایجاد میکند.* در حالی که هر آن ممکن است عافیت از انسان سلب شود؛ به همین دلیل در سجدههای نماز، ذکر:
🔆 «اللَّهُمَّ إِنِّي أَسْأَلُكَ الْعَفْوَ وَ الْعَافِيَةَ وَ الْمُعَافَاةَ فِي الدُّنْيَا وَ الْآخِرَةِ»
🔆 «بار خدايا! از تو عفو و بخشش و سلامت از هر لغزش و هر گونه آسايش در دنيا و آخرت مى طلبم.»
توصیه میشود.
✅ *باید باور کنیم که همۀ امور در زندگی، برای رشد و کمال انسان به جابجایی نیاز دارند.* با درک صحیح مبحث امنیت ذهنی و پذیرش آن، بداخلاقی، کسالت، بینشاطی، افسردگی و یکنواختی زندگی، رخت بر میبندد.
📚 «برگرفته از بیانات استاد زهره بروجردی»
🌐 emamraoof.com
#امنیت_ذهنی ۴
💠 *« اسلام دربارۀ امنیت ذهنی چه میگوید؟»*
❇️ دستورات اسلام، مبتنی بر خارج کردن افراد از محدودۀ امن ذهنی است. مثلا به منظور اجرای فریضۀ حج پس از مستطیع شدن، باید از تعلقات مالی و نیز از وطن جدا شد و به سرزمینی دیگر سفر کرد. یا جهت پرداخت خمس، باید یک پنجم از مال پرداخت شود؛ اینگونه اقدامات، موجب برونرفت از شرایط فعلی و ورود به شرایطی دیگر است.
🍀 *ضمن یادآوری تفاوت «امنیت ذهنی» با «امنیت قلبی»، متذکر میشویم هر امری که موجب خروج از چهارچوبهای تعریف شده برای ذهن انسان شود و امنیت ذهنی او را بر هم زند، موجب رشد و تعالی اوست.*
🟢 این اتفاق میتواند در هنگام ظهور امام زمان عجلاللهتعالیفرجه نیز رخ دهد؛ مثلاً حضرت، به یک مبلّغ امر میفرماید که از این پس وظیفهات سکوت است؛ اگر نظم فکری وی مبتنی بر تبلیغ قولی باشد از آنجا که آمادگی انجام وظیفه و پذیرش مسئولیتی دیگر را ندارد، به امام زمانش معترض خواهد شد. در حالی که اگر آموخته باشد: *«امر آنچه تو فرمایی/ حکم آنچه تو بنمایی»* بنا را بر اطاعت از ولیّ امر خواهد گذاشت.
📚 «برگرفته از بیانات استاد زهره بروجردی»
🌐 emamraoof.com
#امنیت_ذهنی ۵
💠 *«تکاپوی خروج از امنیت ذهنی»*
🍃 روزانه یک دعای واجب را ده مرتبه میخوانیم:
🔆 «اهْدِنَا الصِّراطَ الْمُسْتَقِيمَ»
🔆 «(خداوندا!) ما را به راه راست هدايت فرما.»
📘 سوره حمد، آیه ۶
🔷🍃 تا بگوییم: خدایا! این برایم کافی نیست، چیزی بیشتر میخواهم، نمیدانم در راه هستم یا به بیراهه رفتهام!
🍃 «اهْدِنَا» دو معنا دارد:
1⃣ ما را در این کار ثابت نگه دار؛
2⃣ ما را هدایت کن به کار و راه درست.
🔹🌱 این درخواست مصداق برونرفت از امنیت ذهنی است. *در واقع به عملکرد خود اعتماد کامل نداریم و همواره با نگرانی نسبت به آن از خداوند طلب هدایت داریم تا دائماً ما را هدایت کند.*
❓چرا انسان تا آخر عمر به آموختن نیازمند است؟
✅ زیرا همیشه این نگرانی وجود دارد که مبادا رفتار یا اعتقادات یا اعمالش اشتباه باشد؛ همین نگرانی دلالت بر نداشتن احساس امنیت ذهنی است؛ بنابراین با گفتن «اهْدِنَا» آموزش فعلی خود را ناکافی میدانیم.
✳️ تفکری عوامانه در جامعه وجود دارد که برخی به آنچه میدانند بسنده میکنند و با این بهانه که: «به آنچه میدانم، عمل کنم کافی است و نیازی نیست که سخن جدیدی بیاموزم!» از آموختن و کسب دانایی، اجتناب میورزند؛ در حالی که بهغلط، گرفتار امنیت ذهنی شدهاند، زندگی اشتباه در پیش گرفتهاند و با کافی دانستن دانش خود به خودشان اجازۀ برونرفت از آن منطقۀ امن را نمیدهند غافل از آنکه *برکت و خیر، ورای این ذهن محصور است*
.📚 «برگرفته از بیانات استاد زهره بروجردی»
🌐emamraoof.com
#امنیت_ذهنی ۶
💠 *«برون رفت از منطقۀ امن ذهن»*
🔆 «إِنَّ الَّذِينَ تَوَفَّاهُمُ الْمَلآئِكَةُ ظَالِمِي أَنْفُسِهِمْ قَالُواْ فِيمَ كُنتُمْ قَالُواْ كُنَّا مُسْتَضْعَفِينَ فِي الأَرْضِ قَالْوَاْ أَلَمْ تَكُنْ أَرْضُ اللّهِ وَاسِعَةً فَتُهَاجِرُواْ فِيهَا فَأُوْلَئِكَ مَأْوَاهُمْ جَهَنَّمُ وَسَاءتْ مَصِيرًا»
🔆 «آنان که فرشتگان، جانشان را در حالی که ظالم به خود بودهاند میگیرند، از آنها پرسند که در چه کار بودید؟ پاسخ دهند که ما در روی زمین مردمی ضعیف و ناتوان بودیم. فرشتگان گویند: آیا زمین خدا پهناور نبود که در آن هجرت کنید؟! و مأوای ایشان جهنم است و آن بد جایگاه بازگشتی است.»
📗 سوره نساء، آیه ۹۷
🔷🍃 هنگامی که ملائکۀ قبض روح میآیند، روح کسانی را قبض میکنند که گرفتارمحدودیتها شدند و چهارچوبهایی داشتند که اصلاً از آن بیرون نرفتند؛ به همین جهت رشد نکردند.
🔹 ظلم دو معنا دارد:
1⃣ جابجاکاری؛
2⃣ نقص.
🍃در اینجا معنای ظلم، نقص است. یک دسته خود را تا هنگام مرگ ناقص گذاشتند. ملائک به آنها میگویند: «فِيمَ كُنتُمْ» شما کجا بودید که تا این اندازه ناقص ماندید؟ در پاسخ میگویند: «ما مستضعف بودیم، امکان برونرفت از شرایط برای ما وجود نداشت!»
✴️ اگر مسلمان نتواند دین خود را حفظ کند بایستی کوچ کند تا بتواند از دین خود محافظت کند. اگر در جایی امکان مقاومت برای او وجود ندارد، به مکانی دیگر برود تا بتواند مقاومت کند.
آیه درصدد تعلیم اصل جابجایی و برونرفت از منطقۀ امن ذهنی است.
✅ *باید خود را از چهارچوبهایی که برای خود ساختهایم و خود را در آن محصور کردهایم، رها سازیم تا به رشد و کمال برسیم.*
📚 «برگرفته از بیانات استاد زهره بروجردی»
🌐emamraoof.com
#امنیت_ذهنی ۷
💠 *«حرکت ذهن»*
🔷 در دعای مکارمالاخلاق میگوییم:
🔆 *«اللَّهُمَّ بَلِّغْ بِإِيمَانِی أَكْمَلَ الْإِيمَان»*
🔆 «خدایا ایمان من را به کاملترین ایمان برسان.»
📘 صحیفه سجادیه؛ دعای بیستم
🍃 یعنی اندازۀ فعلی ایمانم کافی نیست، من نمیخواهم به این مقدار ایمان بسنده کنم. نمیخواهم گرفتار روزمرگی شوم، دین آباء و اجدادی برای من کافی نیست.
✍ در ادامه درخواست میکنیم:
🔆 *«وَ اجْعَلْ يَقِينِی أَفْضَلَ الْيَقِين»*
🔆 «خدایا! برترین یقین را به من بده.»
🍀 یعنی من به اندازۀ یقین فعلیام راضی نیستم.
🔆 *«وَ انْتَهِ بِنِيَّتِي إِلَى أَحْسَنِ النِّيَّات»*
🔆 «و نیتم را به بهترین نیتها منتهی ساز.»
✴️ *به هر میزان اخلاص که دارم اکتفا نمیکنم، بلکه زیباترین و کاملترین نوع اخلاص را از خداوند خواستارم.*
🔆 *«وَ بِعَمَلِی إِلَى أَحْسَنِ الْأَعْمَال»*
🔆 « و کردارم را به بهترین کردارها تبدیل کن.»
اینک هرچقدر عمل من نیکوست؛ اما به این میزان حُسن راضی نیستم.
✅ این مفاهیم و درخواستها، بر ارادۀ خروج از امنیت ذهنی دلالت دارد و حبس و پذیرش در چارچوب فعلی را نفی میکند.
📚 «برگرفته از بیانات استاد زهره بروجردی»
🌐emamraoof.com
#امنیت_ذهنی ۸
💠 *«اضطراب بهینه»*
🔷🍃 در روانشناسی به ارادۀ خروج از امنیت ذهنی «اضطراب بهینه» گفته میشود. این اضطراب لازم است و موجب اشتیاق و ارتقاء.
❇️ *به عبارتی نردبان کمال و مانع توقف و رکود است. به بیان دیگر، «خوف سازنده» است. *
✴️ در کتاب منازلالسائرین خواجه عبدالله انصاری یکی از مراحل سلوک را «خوف» میداند و وجود آن را ضروری.
✳️ در حین انجام خوبیها همواره باید این دغدغه و اضطراب برای بهتر شدن و به کمال رسیدن با ما همراه باشد ؛ زیرا:
🔆 *«إنَّما یَتَقَبَّلُ اللّه مِنَ المُتَّقِین»*
🔆 «خدا فقط از تقواپيشگان مىپذيرد.»
📗 سوره مائده آیه ۲۷
🔶 همواره باید دغدغه نیّت و یا اضطراب خوبی یا بدی اعمال را داشت؛ چرا که ممکن است به نظر شخص، درست باشد حال آنکه با نگاه کارشناسی دینی رفتار غلط یا خارج از وظیفۀ شخص است.
این چالشها، عامل رشد میشود.
📚 «برگرفته از بیانات استاد زهره بروجردی»
🌐emamraoof.com
#امنیت_ذهنی ۹
💠 *«برون رفت از چهارچوبهای ذهن»*
⚪️ *در مبحث امنیت ذهنی شکستن چهارچوبهای ساختۀ اشخاص، مورد توجه است.* با یک نگاه میتوان اذعان داشت تمامی مناسبتهای مذهبی اعم از ایام شهادت، ایام ولادت، جشنها، شب عرفه، شب احیاء و مناسک مرتبطش و... مبتنی بر ارادۀ خدای سبحان بر خروج ما از امنیت ذهنی است تا با تغییراتی خارج از جمود ذهن مواجه شویم.
🔷 وقتی با نگاهی عمیق به مناسک و آداب دینی توجه کنیم، درمییابیم که بسیاری از آنها برای خارج کردن ما از چهارچوبهای ذهنی خودساخته است که همین امر، موجب رشد و تعالی ما خواهد شد.
💢 بعضی از افراد حس خوشایندی به بالا رفتن سن ندارند، چون برنامۀ ذهنشان جوان ماندن است؛ اما وقتی یک دورۀ کمال به نام «پیری» را پیشبینی کنند، مانند تمام تغییرات مراحل زندگی، بهخوبی و باقدرت، نه عجز و ناتوانی، با آن مواجه میشوند.
⏪️ *تمامی مشکلات، با خروج از منطقۀ امن ذهنی مرتفع میشود.*
‼️ *دیگر نخواهیم گفت: «جوانی کجایی که یادت بخیر!»،*
✅ بلکه به جهت کسب دانستههای سن پیری خدا را شاکر خواهیم بود و بهجای افسوسِ جوانی از دست رفته، از معرفت دورۀ پیری، کمال لذت را خواهیم برد؛
◀️ زیرا از منطقۀ امن ذهنی خارج شدهایم که اگر در آن منطقه باقی مانده بودیم، توقع داشتیم که همیشه جوان بمانیم و حاضر نبودیم که نظم ذهنی ما آسیبی ببیند.
🔆 «اللَّهُمَّ اجْعَلْ أَقْوَى قُوَّتِكَ فِيَّ إِذَا نَصِبْت»
🔆 «ونیرومندترین قوّت خود را به هنگام درماندگی بهرۀ من فرما.»
📘 مفاتیحالجنان، دعای مکارمالاخلاق
🔷 برخی دیگر، با عادت به بهرهمندی از نعمتهای مستمر موجود، از تغییر آنها آشفته میشوند؛ در حالی که اگر سِیر زندگی را از بچگی وجوانی و پیری بنگریم که همگی مرحلهای از زندگی است، خواهیم دانست که همواره درحال تغییر بودهایم و تغییرات ناشی از پیری نیز امری بلااشکال است که برخی ویژگیها جای خود را به خصوصیتی جدید داده است.
📚 «برگرفته از بیانات استاد زهره بروجردی»
🌐 emamraoof.com
#امنیت_ذهنی ۱۰
🟥 *«ناشایستگی ذهن امن»*
💠 در مجموع باید دانست که *ذهن امن، ساختۀ مطلوبی نیست.* همواره باید خیالی ناآسوده از تمامی موجودی مادی و معنوی داشت.
🔷 دارایی مادی و معنوی، همسر و فرزندان و...همیشه نخواهند بود. اگر فرزندان را به مثابۀ امانت یا مهمان بنگریم رفتار با آنها متفاوت خواهد شد و رفتنشان، موجب آزردگی نخواهد شد؛ چرا که مهمان باید برود.
🔷 *ذهن امن، موجب کسالت و رخوت و روزمرگی و زندگی بدون رشد میشود؛* اما اگر آمادۀ مواجهه با چالشهای زندگی باشیم، درمییابیم که خداوند گاهی نعمت میدهد و گاهی، مصیبت.
🔶 در کنار این بحث میتوان با تعمق بیشتر، *زیبانگری* داشت.
🌀 برای مثال، کسی که در مناطق سرسبز شمال کشور زندگی میکند و تمامی منطقه را به همان آبادانی و زیبایی میبیند با سفر به منطقهای کویری، شاهد زیباییهای دیگر میشود.
🌀 شاید در جوانی، زیباترین فصل، بهار به نظر برسد؛ اما در سنین میانسالی، رنگهای پاییزی دارای جلوهای زیباست که با رنگهای جوان و بسیار چشمنواز فصل بهار، قابل مقایسه نیست.
📚 «برگرفته از بیانات استاد زهره بروجردی»
🌐 emamraoof.com
#امنیت_ذهنی ۱۳
💠 *«افزونی اعمال خیر با خروج از منطقۀ امن ذهنی»*
❇️ خداوند سبحان دائماً راهی جهت برونرفت از امنیت ذهن در مقابل انسان قرار مي دهد:
🔆 «وَ ما تُقَدِّمُوا لِأَنْفُسِكُمْ مِنْ خَيْرٍ تَجِدُوهُ عِنْدَ اللَّه»
🔆 «هر كار خیری براى خويش از پيش فرستيد آن را نزد خدا بهتر و با پاداشى بيشتر باز خواهيد يافت.»
📗 سوره مزمل، آیه ۲۰
⏺️ با توجه به ضرورت برونرفت از امنیت ذهن باید گفت ،خدای سبحان پس از انجام خیرات توسط بندگان بلافاصله آن عمل را از نزد خود ذخیره میکند تا بنده از توجه به آن کار خیر منصرف شود؛ زیرا اگر توجه او به عملش معطوف شود، نسبت به خویش آسودهخاطر میگردد و از انجام خیرات دیگر باز می ماند که در نتیجه از رشد وحرکت به سوی کمال باز می ماند.
✅ *به عبارتی، لازم است آدمی همواره دست خود را در محضرحق خالی ببیند تا به انجام خیرات دیگر مشغول شود..*
💢 اگر انسان در امنیت ذهن باقی بماند، با اولین عمل خیری که در روز انجام می دهد تصور میکند تا شب، نیازی به انجام خیرات دیگر ندارد و به همان اولین کار اکتفا می کند و این رکود مانع تحرک و تحول و چرخش زندگی اش می شود و تا هنگام مرگ به بندگی خدای سبحان می پردازد.*
📚 «برگرفته از بیانات استاد زهره بروجردی»
🌐 emamraoof.com