بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ السَّلاَمُ عَلَى مَهْدِيِّ الْأُمَمِ وَ جَامِعِ الْكَلِم موضوع امروز: «#نایب_سوم»         روز شنبه، ١۴٠١/١٢/٢٠ ✍️ مناسبت روز: امروز طبق تقویم قمری سالروز رحلت سومين سفير و نايب و وكيل امام زمان (عج)، عالم جليل‌القدر و شيخ بزرگوار ابوالقاسم حسين بن روح نوبختی (ره) است؛ او در حدود سال ۳۰۵ قمری پس از نايب دوم حضرت ولی‌عصر (عج) «محمد بن عثمان (ره)»، به نيابت خاصه آن حضرت دست يافت و به مدت ٢١ سال واسطه بين مردم با ذات مقدس امام زمان بود؛ لذا سخن امروز را با سلام و صلوات به روح بلند نایب سوم حضرت حجت (عج) آغاز می‌نمائیم؛ حسین بن روح (ره) از فقیهان و عالمان و محدثان مشهور شیعی و از دانشمندان متّقى خاندان بزرگ شیعه ایرانی «نوبختیان» است که مقیم بغداد شده بودند؛ [تاریخ سیاسی غیبت امام دوازدهم، ص۱۹۲] او در زمان خود از شهرت و اعتبار دینی، اجتماعی و سیاسی بالایی برخوردار بوده تا جایی موافقان و مخالفان ایشان، وی را از عاقلترین مردم زمان دانسته‌اند؛ ✍️ در روايات معتبر وارد شده كه در نزدیکی پایان عمر «محمد بن عثمان»، جماعتى از شيعه نزد وی جمع شدند و از او خواستند تا جانشین خود را معرفی نماید؛ او نیز در پاسخ گفت: «ابوالقاسم حسين بن روح، قائم مقام من است و در ميان شما، وكيل و امين و ثقه امام زمان (عج) است، پس در كارهاى خود به او رجوع نمائید و در مهمات خود به وی اعتماد كنيد، من مأمور شدم که اين مطلب را به شما برسانم» [بحارالانوار، ج۵١، ص٣۵۵] بعد از آن نیز توقیعی از جانب امام زمان در تأیید و ستايش حسين بن روح صادر شد که حضرت در آن فرمودند: «او را مى‌شناسيم؛ خداوند، نيكى و رضوانش را به او بنماياند و توفيق و سعادت را نصيبش سازد؛ ما از مکتوب او آگاه شديم و او در آنچه متصدّىِ آن است، مورد اعتماد ماست‌؛ و نزد ما منزلت و جايگاهى (بلند) دارد كه خشنودش مى‌كند؛ خداوند، احسان خود را درباره او زياد فرمايد» [الغيبة شیخ طوسى، ص ۳۵۷، ح ۶۲۸] همانطور که گذشت «حسین بن روح» نزد دوست و دشمن موقعیت ویژه‌ای داشته و او را داناترین مردم می‌دانستند؛ وی در بین بزرگان حکومت و شخصِ «المقتدر بالله» خلیفه عباسی نیز دارای جایگاهی بزرگ بوده و اهل تسنن هم او را گرامی می‌داشتند‌؛ [تاريخ الإسلام، ج ۲۵، ص ۱۹۱] البته رفتار او نیز در ارتباط با باورهاى عمومى مردم زمان خود بسيار محتاطانه بوده و با اهل سنّت به آرامى و تساهل برخورد مى‌كرده؛ [الغيبة شیخ طوسى، ص۳۸۴، ح ۳۴۷] و همین شيوه سبب شده بود كه او اقتدار و وجاهت لازم براى راهبرىِ نظام شيعى را در ميان حكومت و اهل سنّت به دست آورد تا جایی که علمای سنی او را «مفتىِ شيعيان» معرفى كرده‌اند. [سير أعلام النبلاء، ج۱۵، ص۲۲۲] حسين بن روح (ره) از راویان بزرگ شیعه است که از امام حسن عسکری و امام زمان (علیهماالسلام) روایت نموده و محدثان بسیاری از او نقل روایت کرده‌اند؛ او در مسائل فقهی نیز کتابی با عنوان "التأدیب" نگاشته که علمای بزرگ شیعه در آن زمان، تمامی مطالب آن را صحیح و مقبول دانسته‌اند؛ همچنین مناظرات متعددی از او نقل شده که نشان از علم و دانایی و فراست وی دارد. [دایرة المعارف بزرگ تشیع، ج۶] ✍️ مورخین آورده‌اند که ۵ سال‌ آغازين نيابت حسين بن روح به آرامش سپرى شد اما در سال‌های بعد حوادثى پديد آمد كه به اختفا و سپس حبس ایشان در سال‌هاى ۳۱۲ تا ۳۱۷ق انجاميد؛ [تاريخ الإسلام، ج۲۵، ص۱۹۰] اما پس از كودتاى سپاهيان عليه حاکم عبّاسى، خليفه در سال ۳۱۷ قمری به زندان افتاد و حسين بن روح از زندان آزاد شد و دوباره اقتدار و موقعيت پيشين خود را به دست آورد. [همان، ص۱۹۱] ⬅️ و بالاخره نایب سوم حضرت صاحب‌الامر (عج) پس از ۲۱ سال نیابت خاص به امر آن امام غائب از نظر، جناب «على بن محمّد سَمُرى» را به عنوان نايب چهارم حضرت معرفى كرد و در روز چهارشنبه ١٨ شعبان سال ٣٢۶ قمری به سرای باقی شتافت و در «نوبختیه» بغداد به خاک سپرده شد؛ هم‌اکنون مرقد شریف این عالم جلیل‌القدر در مسجدی بزرگ با گنبدی زیبا به نام ایشان در اول بازار جدیدالتأسیس سوق‌العربی، محل عبادت و زیارتگاه شیعیان است.