پاسخ تبیینی به ۳ شبهه در مورد رفراندوم اصول برگزاری یک رفراندوم چیست؟ چرارفراندوم همیشه راه حل نهایی نیست؟ سابقه‌ رفراندوم‌‌ در ایران قبل و بعد انقلاب! حالا که کلید واژه #رفراندوم‌ به عنوان مهمترین کلمه این روزها فضای رسانه و مجازی تبدیل شده سه سوال و شبهه فوق مورد غفلت قرار گرفته و لازم هست با تبیین و پاسخگویی حقیقت برگزاری رفراندوم در حکومت‌های مختلف مشخص شود. سوال اول اصول شکل گیری یک رفراندوم در کشورهای جهان چگونه است؟! وقتی به سیر رفراندوم ها در تمامی حکومت های جهان در حداقل پنجاه سال اخیر که معنای انتخابات و رفراندوم ملموس و واقع گرایانه شده نگاهی بیندازیم مهمترین علت و شاید دلیل اصلی برای برگزاری یک رفراندوم، ایجاد یا تغییر برخی اصول از قانون اساسی کشورهاست که مورد بحث و اختلاف نظر همگانی بوده و مراجعه به آرای عمومی به دلیل وجود چند دستگی در نظرات مختلف با برگزاری انتخابات (رفراندوم)انجام و فصل الخطاب برای همه نتیجه درون صندوقهای رای خواهد شد. نکته مهم قابل ذکر: وقتی اصلی از اصول قانون اساسی کشورها حذف یا اضافه میشود که اون قانون اساسی نیز در زمان ایجاد خود با آرای مردم شکل گرفته برگزاری رفراندوم مجدد لازم و قابل پذیرش هست مانند بازنگری مفاد قانون اساسی در سال ۱۳۶۸ در ایران. اما آیا برگزاری رفراندوم برای امور روزمره کشورها مانند فلان قرارداد یا اجباری شدن یا نشدن فلان قانون اداری یا فلان امور اقتصادی اجتماعی که عموما به همه آحاد جامعه و اصول قانون اساسی تضاد و ارتباطی ندارد عملا نه در ایران ما، بلکه در هیچ کجای جهان سابقه ندارد. سوال دوم چرا رفراندوم همیشه راه حل نهایی نیست؟ خوب آنچه واضح است وقتی در یک کشور دارای اصول دموکراسی که بصورت منظم و مشخص انتخابات‌های ریاست جمهوری مجلس قانونگذاری و نهادهای مدنی مثل شوراها شهر با انتخاب مستقیم مردم بصورت دوره های مثلا چهار سال یکبار انتخاب میشوند. همیشه اگر برای هر موضوع روز مره یا حتی مورد اختلاف گروهها از مردم یا حتی نخبگان فقط رفراندوم باشد، یعنی نادیده گرفتن تمامی ساختارهای تصمیم‌گیری و تصمیم‌سازی و تمام نهادهای اجرایی و قانونگذاری، از انجام امور محوله‌ای هست که خود دولتها و نمایندگان مجلس و ساختار اجرایی با انتخاب و رای مردم در بازه زمانی مثلا چهار سال یکبار انتخاب شده اند برای حل همین امور در یک کشور. پر واضح است اگر برای هر موضوع غیرمهم یا حتی پیش پا افتاده که با یک دستورالعمل و قانون گذاری صحیح برای مردم قابل انجام هست کشور رابه اسم رفراندوم معطل کنیم عملا با این استدلال برای هر سال و ماه امکان حل موضوعات از مجرای قانون و طبیعی حتی خود را به هیجانی به اسم رفراندوم خواهد داد و هیچ تصمیمی در کشور ثبات نخواهد داشت؟! برگزاری وقت بی وقت رفراندوم یعنی تزلزل در امور اجرایی کشور و بی اعتمادی و دلسردی و عدم اهتمام مسولان که در هر جایگاهی انتخاب میشوند میگردد، چون هیچ دولت و مسولیت پشتوانه ای برای تصمیمات آینده خود ندارند چون ممکن است به دلیل اختلاف سلایق گوناگون هر مصوبه‌ و قانونی به هر بهانه واهی در کشور نیاز به رفراندوم پیدا کند. سوال سوم سابقه برگزاری رفراندوم در ایران قبل و بعد انقلاب چگونه بوده است؟ در ایران قبل از ۱۳۵۷ در طول عمر ۵۶ ساله حکومت پهلوی کلا دوبار انتخابات برگزار شد که هر دو هم پرسی و رفراندوم بود اولی تابستان ۱۳۳۲ بعد کودتا ۲۸ مرداد برای انحلال مجلس شورای ملی و سپس سال ۱۳۴۰ انقلاب سفید شاه و ملت که مردم به یک موضوع اصلاحات ارضی و اجتماعی اقتصادی شاه صرفا بصورت تک رای آری تایید اصلاحات اقتصادی و اجتماعی مدنظر پهلوی دوم که در کشور به دنبال اجرای آن بود رای دادند. اما از عمر ۴۴ ساله انقلاب اسلامی ایران ۳۹ انتخابات برگزار شده که در ده سال اول انقلاب اسلامی ایران ۳ مرتبه همه پرسی و رفراندوم برگزار شد، اولی آن فروردین ۱۳۵۸ تعیین نوع حکومت با رای مردم، تایید اولین قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران توسط مردم آذر ماه ۱۳۵۸ و رفراندوم سوم بازنگری قانون اساسی در مرداد ماه ۱۳۶۸ انجام پذیرفت. در پایان مجدد برای یاد آوری این جمله تحلیلی و مبنایی در مورد مقایسه رفراندوم در ایران و جهان باید به ذهن‌ها آورد: اصولا طرح رفراندوم در قوانین اساسی همه نظام‌های سیاسی با لحاظ حفظ اصل آن نظام طراحی شده و هیچ نظامی هر چند دموکراتیک اصل موجودیت خود را به بحث و رای نمی‌گذارد و رفراندوم برای تعیین نوع نظام سیاسی در ایران نیز در سال 58 پس از فروپاشی رژیم گذشته و در شرایط خلأ نوع حکومت صورت پذیرفت، که این اقدام نیز تاکنون در هیچ کشور دیگری در دنیا نه سابقه داشته و نه لاحقه. @rezvani_newesht