«فلسفه گرامیداشت شب یلدا»
✍ #دکتر_امیر_حمزه_مهرابی
همه ساله در ایران و سرزمین های هم فرهنگ مجاور، شب آغاز زمستان به نام «شب چله» یا «شب یلدا» را جشن می گیرند و به این بهانه، در خانه ی بزرگِ قوم دور هم جمع می شوند و تا پاسی از شب به نقل خاطره و قصه گویی می پردازند .زدن فال حافظ و شاهنامه خوانی از جمله کارهایی است که کم وبیش در این شب رواج دارد .
«یلدا» در زبان سریانی بهمعنای زایش است. ابوریحان بیرونی در آثارالباقیه از این جشن با نام «میلاد اکبر» و «میلاد خورشید» نام برده است . در زبان لری به مادر ( دا) گفته می شود و( یل) یعنی بزرگ . ترکیب این دو واژه می شود « یلدا» یعنی «مادربزرگ» یا زایش بزرگ .جشن «کریسمس» که به فاصله چند روز از شب یلدا و به میمنت «میلاد حضرت مسیح» برگزار می شود، به همین معنی است.
🔵روایت هایی از فلسفه یلدا:
1⃣- رفع نحوست :
برخی از محققین بر این باورند که: باستانیان، مراسم شب چله را برای رفع نحسی بلندترین شب سال برگزار می کردند.تا با بیدار ماندن ، در کنار هم بودن و روشن کردن آتش، تاریکی که نماینده اهریمن است، نابود شده و بگریزد.
2⃣-آیین شکر گذاری:
بسیاری از آیین های گذشتگان ، ریشه در رویدادی کیهانی دارد و جشن «انقلاب زمستانی» یکی از فراگیرترین مناسک اقوام بوده است . به نظر برخی دیگر از مردم شناسان، مردمانی، که کشاورزی، بنیان زندگی آنان را تشکیل میداد می دانستند که بعد از« شب یلدا» روز طولانی تر می شود و بیشتر می توانند از نور خورشید بهره مند گشته و به کار و تلاش بپردازند از این رو به میمنت این تحول کیهانی، خوشحالی کرده و مراسم شکر گذاری را بر پا می کردند.
3⃣- بازگشت یا تولد یک مصلح :
به باور عامه ، شب یلدا شب تولد یا بازگشت مهر و خورشید است که درباره ی آن دو روایت عمده وجود دارد:
♦️الف :به عقیده برخی فرهنگ شناسان، ایرانیان باستان بر این باور بودند که در شب یلدا، پیامبری زاده میشود .چنان که در متون قدیم آمده است :
«در سال ۵۱ پادشاهی اشکانیان که مصادف است با سال ۱۹۶ میلادی، پیامبری در شب یلدا زاده میشود. او را دو دولفین از آب بیرون میآورند، چرا که براساس آئین مهر، آب از اهمیت ویژهای برخوردار بودهاست.»
♦️ب: همچنین گفته می شود: در این شب مهر یا میترا یا آنچنانکه در اوستا و نوشتههای پادشاهان هخامنشی آمده، میثره (Mithra) به جهان بازمیگردد. او که از ایزدان باستانی هند و ایرانی است ساعات روز را طولانی کرده و در نتیجه برتری خورشید بر تاریکی پدیدار میشود
🔵نتیجه گیری :
🔸انتخاب شب یلدا برای جشن و شادی ، نشان از حسن سلیقه و باور پاک و خدایی ایرانیان است .اینان بر اساس فطرت انسانی خویش، همواره از سیاهی و تاریکی که نماد ظلم و فساد است، گریزان بوده و برای پشت سر گذاشتن دوران ظلمت و ورود به دوره نور و روشنایی، خرسند می شده اند .
🔹 شب ، سردی ، خواب و بیکاری را بد می دانستند و روز، تلاش، کار و روشنایی را گرامی می داشته اند.
✅درعقبه ی این آیین باستانی، نوعی امید و انتظار به زایش خورشید و تولد یا بازگشت انسانی مصلح به چشم می خورد که بی ارتباط با اعتقاد به ظهور منجی نیست.
🔸این نکته مهمی است که باید برآن تاکید کرد و این جشن انسانی را از خرافات و رفتار های گناه آلود زدود و با یادآوری فلسفه اصلی یلدا، این آیین باستانی را با اعتقادات و آداب مذهبی عجین ساخت و با پیوند «چله کوچک» و «چله بزرگ» ، به «چله اکبرِ» انقلاب اسلامی در چهل سالگی تولد نور بعد از دوران ظلمت ستم شاهی ، زمینه را برای ظهور خورشید اکبر و مطلح کل آماده ساخت .
#یلدا
#چله
#انتظار
http://eitaa.com/joinchat/2871525392Cb1b4e95339