دشمن طاووس آمد پرّ او ای بسا شه را بکشته فرّ او این بیت مثنوی یک ضرب‌المثل کهن را در بر دارد که باید ریشه در فرهنگ مردم هندوستان داشته باشد. دلیل ما یکی این است که طاووس اساساً پرنده‌ای هندی است که قرن‌ها قبل وارد ایران شده است و دیگری اینکه همین مضمون در کلیله و دمنه که یک اثر هندی است وجود دارد. در کلیله و دمنه (ص104) می‌خوانیم: جمال پر طاووس او را پرکنده و بال‌گسسته دارد شاید نخستین شاعری که به این مضمون پرداخته عطای رازی (شاعران بی‌دیوان، ص600) از شاعران قرن سوم باشد که سخن او در لباب الألباب و کلیله و دمنۀ نصرالله منشی هم آمده است: بلای من آمد همی دانش من چو روباه را مو و طاووس را پر این مضمون وارد شعر عربی و فارسی شده و شاید صایب تبریزی (دیوان، ج1، ص375) یکی از متأخّرترین شاعران پارسی‌گویی باشد که به آن پرداخته است: صایب! فغان که گشت در این بوستان‌سرا طاووس‌وار بال‌وپر ما وبال ما برای شواهد بیشتر ← دهخدا، امثال و حکم (ج2، ص814)؛ فروزان‌فر، شرح مثنوی شریف (ج1، ص110 تا 111). محمّدرضا ترکی

به‌زودی منتشر می‌شود: سال‌های بی‌ترانگی برگزیدۀ سروده‌های سال‌های 91 تا 96 انتشارات شهرستان ادب

مدیریّت مرداب‌ها و آب‌ها سرپرست زرپرست و زرپرست سرپرست لنگی این قافله تا بامداد محشر است شیوۀ مدیریّت بزرگانی مثل شهیدچمران در اوایل انقلاب این بود که بااینکه وزیر دفاع بود خودش را به پاوۀ در محاصره رساند و درکنار مدافعان اندک آن جانش را به خطر انداخت و توانست این شهر و کردستان را از سقوط و این کشور را از خطری بزرگ نجات دهد. شیوۀ مدیریّت حاکم بر مملکت از دهۀ هفتاد به این‌سو امّا غالباً این است که مدیران بر برج عاج خویش نشسته‌اند و بر مقدّرات مردم حکم می‌رانند. اخیراً این سرپرستان محترم یک‌گلّه بوقچی و تبلیغاتچی و کارشناس جنگ روانی، از جمله تعداد زیادی استاد دانشگاه و کارشناس و متخصّص هم در استخدام دارند که در فضای مجازی و جاهای دیگر ثابت کنند که روش درست و علمی مدیریّت همین دورکاری است و مدیر درست‌وحسابی باید از زیر پتو و از سواحل قشم و کیش و شاید جاهای دیگر، بحران‌های بزرگ را مدیریّت کند و روش‌هایی مثل شهیدچمران نوعی عوامفریبی و ریاکاری و به قول خودشان پوپولیسم است! این درحالی است که در تمام دنیا وقتی موقعیّت خاصّی در یک کشور پیش می‌آید مقامات کشور حتّی سفرهای رسمی خودشان را نیمه‌کاره رها می‌کنند و سریعاً به نقطۀ بحران می‌روند. یاد مرحوم سیّدحسن حسینی به‌خیر که در همان دهۀ هفتاد در منظومۀ مرداب‌ها و آب‌ها این اوضاع را با تیزبینی دید و نقد کرد و سرود: ماجرا این است: مردار تفرغن زنده شد شاخه‌های ظاهراً خشکیده از بُن زنده شد آفتابی نامبارک نفس‌ها را زنده کرد بار دیگر اژدهای خشک را جنبنده کرد قبطیان فتنه‌گر جا در بلندی کرده‌اند ساحران با سامری‌ها گاوبندی کرده‌ا‌ند

سعدی استاد مدیریّت سعدی در باب اوّل گلستان این حکایت را آورده است: وزرای نوشیروان در مهمّی از مصالح مملکت اندیشه همی‌کردند و هر یک رایی همی‌زدند و مَلِک همچنین تدبیری اندیشه همی‌کرد. بزرجمهر را رای مَلِک اختیار آمد. وزیران در خُفیه پرسیدند که رای مَلِک [ را ] جه مزیّت دیدی بر فکر چندین حکیم؟ گفت: به موجب آنکه [انجامِ ] کار معلوم نیست و رای همگنان در مشیّت است که صواب آید یا خطا؛ پس موافقت رای مَلِک اولی‌تر است تا اگر خلافِ صواب آید، به علتِ متابعت او از مُعاتبت ایمن باشم! خلاف رای سلطان رای جستن به خون خویش باشد دست شستن اگر خود روز را گوید شب است این بباید گفتن آنک ماه و پروین! نباید تصوّر کرد که سعدی در حکایت بالا درس تملّق و فرصت‌طلبی به مقامات و مسئولان مملکتی داده و آنان را به تأیید رطب و یابس سخنان مافوق رهنمون شده است. اگر دقّت بفرمایید فرض حکایت سعدی در جایی است که تصمیم‌گیری دشوار است و هر کس، از جمله پادشاه رأی و نظری را ابراز می‌کند و هیچ‌یک از این نظریّات هم ظاهراً بر دیگری برتری ندارد. طبعاً اگر یکی از این نظریّات از همه روشن‌تر و عقلانی‌تر بود، سعدی ما را به پیروی از همان رای توصیه می‌کرد، همچنین اگر رأی پادشاه به وضوح باطل بود، باز هم سعدی از زبان بزرگ‌مهر آن را تأیید نمی‌کرد. به نظر می‌رسد حکایت سعدی مبتنی بر این اصل مدیریّتی است که مدیران زیردست نباید بی‌دلیل با نظر مقام بالاتر مخالفت کنند و تصمیمی که مورد تأیید عالی‌ترین مقام اداری است از ضمانت اجرایی بالاتری برخوردار است. درسی که سیاست‌مداران ما از این سخن سعدی می‌توانند بگیرند یکی می‌تواند این باشد که عرصۀ مدیریّت جای تنازع و اعمال اختلاف سلیقه نیست و در شرایط مساوی و هنگامی که آرای مختلفی وجود دارد، در هنگام تصمیم‌گیری حمایت از نظر مقام بالاتر عاقلانه‌تر است و دست کم این است که اگر آن رأی و نظر ناصواب درآمد، همان مقام بالاتر مسئول خواهد بود و دیگران از مواخذه در امان هستند! سعدی در دوبیت آخر همین نکتۀ مدیریّتی را تأکید می‌کند که تعارض و ستیزۀ بی‌دلیل رده‌های پایین با مدیریّت عالی یک سازمان که از آن با تعبیر «خلاف رای سلطان رای جستن» یاد شده کار خطرناکی است و عمدتاً به حذف مدیریّت میانی منجر می‌شود. بیت آخر نیز با طنزی که دارد فضای حکایت را تلطیف و میزان تأثیرگذاری آن را افزایش داده است. #محمد_رضا_ترکی

خوزستان یک‌روز در تهاجم خمپاره‌ها خراب یک‌روز در تلاطم سیلاب در عذاب این است حال پارۀ زرخیز میهنم یک‌روز زیر آتش و یک‌روز زیر آب! محمّدرضا ترکی

خلیج همیشه فارس، نه خلیج همیشگی فارس! هموطنان ما بسیاری مواقع برای تأکید بر هویّت ایرانی خلیج فارس آن را «خلیچ همیشگی فارس» می‌نامند که تعبیری است از لحاظ زبانی ناصواب. در این تعبیر «همیشگی» به معنی «جاودانه» صفت «خلیج» است نه قید «فارس» بنابراین بر جاودان بودن خلیج دلالت دارد، نه همیشگی بودن نام «فارس» بر آن؛ درحالی‌که کسی در جاودانه‌بودن واقعیّت جغرافیایی این خلیج بحثی ندارد و تمام شیطنت‌های تبلیغاتی دشمنان بر نام این خلیج متمرکز شده است! لازم است برای رساندن این مفهوم از «خلیج همیشه فارس» و امثال آن استفاده کنیم. محمّدرضا ترکی

اهل ریا و اهل ریاست! اگر این لباس لباس کار است، لباس عملگی است، و اگر هم عملۀ خوب داریم و هم عملۀ بد، چرا نباید عدّه‌ای از طلبه‌هایی که در زیر خطّ فقر زندگی می‌کنند با همین لباس به مناطق سیل‌زده بروند و به مردم خدمت کنند و نشان بدهند که آخوندهای لاکچری اشرافی هیچ ربطی به آن‌ها ندارند و آن‌ها عملۀ خوب خدمتگزارند و در کنار مردم‌اند، نه در کنار اشراف و طبقۀ بالای متوسّط؟! مگر این‌ها در زمان جنگ با همین لباس، درکنار بقیۀ قشرهای مردم از این مرزوبوم دفاع نکردند و آن‌همه شهید ندادند؟! چرا عدّه‌ای از خدمت‌رسانی این قشر از مردم عصبانی شده‌اند و این‌ها را به ریاکاری متّهم می‌کنند؟! یک‌طلبۀ گمنام شهرستانی مگر سلبریتی یا مقام مملکتی است که با عکس و تفصیلات دنبال شهرت باشد که کارش ریا باشد؟! این‌ها مگر در کنار خدمت‌رسانی و بیل‌زدن چه شعاری به نفع کدام جریان و جناح سیاسی داده‌اند که عدّه‌ای اهل شهرت و ریاست فریاد «ریاست... ریاست!» برآورده‌اند؟ اگر خدمت به مردم ریاست خوشا ریاکاریی از این دست!