به هر اندازه انسان در مسیر زندگی فاصله خود را از اهل بیت پیامبر(صلی الله علیه و اله) کمتر نماید و به دوستی و محبت خود به این ذوات مقدسه بیشتر اهمیت دهد و رنگ و بوی زندگی را مطابق زندگی ایشان نماید بیشتر در مسیر سعادت و شادکامی قرار خواهد داشت. 2-استفاده از اهرم تعقل و تفکر علت اینکه بسیاری از کسانی که در سال 61 هجری به مصاف با امام حسین(علیه السلام) شتافتند و موفق به فارق التحصیلی از دانشگاه امام حسین(علیه السلام) نشدند، گرفتار شدن در دام شهوات و نفسانیات و بی توجهی به رهنمودهای شفا بخش روحانی و عقلانی بود، در واقع حب دنیا و گرایش های شهوانی چشم و قلب آنها را کور کرده بود. این در حالی است که افرادی همچون «حربن یزید ریاحی» با محوریت قرار دادن تعقل و عقل ورزی متوجه کردار ناپسند و خطرناک خود شدند و در صدد جبران آن برآمدند، در اهمیت و ارتباط مستقیم تعقل ورزی در زندگی و دست یابی به گوهر ناب عاقبت به خیری در منابع روایی از امام صادق(علیه السلام) این چنین نقل شده است: «مَنْ کَانَ عَاقِلًا خُتِمَ لَهُ بِالْجَنَّةِ إِنْ شَاءَ اللَّهُ؛[3] هر که خرد ورزد، به خواست خداوند به بهشت راه یابد». 3-معاد گرایی و دنیا گریزی راز دیگر عاقبت به خیری نیک نامان کربلا، معاد گرایی، توجه به زندگی واقعی و جاودان بهشتی و پشت پازدن به زیبایی های نافرجام و زودگذر دنیوی بود، اصل بسیار مهم و کلیدی که نمی توان آن را در سرگذشت افرادی همچون «عمربن سعد» ها مشاهده کرد، در خصوص معاد گرایی حربن یزید ریاحی در منابع تاریخی چنین نقل شده است: «مهاجر که از حال و وضع حر به شک افتاده بود، او را مورد خطاب قرار داد و گفت: «به خدا قسم هرگز در هیچ جنگی تو را به این حال ندیده بودم، اگر از من می ‌پرسیدند: شجاع‌ترین مردم کوفه کیست از تو نمی‌گذشتم (و تو را نام می‌بردم) پس این چه حالی است که در تو می ‌بینم؟» حر گفت: «به درستی که خود را میان بهشت و جهنم می ‌بینم و به خدا سوگند اگر تکه ‌تکه شوم و مرا با آتش بسوزانند من جز بهشت چیز دیگری را انتخاب نخواهم کرد.» حر این را گفت و بر اسب خود نهیب زد و به سوی خیمه‌گاه امام(علیه السلام) حرکت کرد.[4] 3-پرهیز از ناامیدی و یاس شاید نتوان هیچ گناهی به بزرگی گناه حربن یزید ریاحی در عالم هستی پیدا کرد، چرا که او بود که مانع حرکت امام حسین(علیه السلام) به سوی کوفه و بازگشت به طرف مدینه شد، باری به هر جهت «حر» نیز متوجه گناه بسیار بزرگ و ویرانگر خود شد، ولی با این حال از توبه و بازگشت به سوی خدای متعال و جبران مافات ناامید نشد، چرا که در صورت ناامیدی می توانست به گناه خود ادامه داده و تا قعر جهنم نیز سقوط نماید، ولی باحالی شرمگین و خجل از کرده خود و با حالتی درمانده به آستان کبریایی دوست بازگشت و برای جبران گذشته خود جان خود را فدای ولی خدا نمود. در واقع برای دست یابی به عاقبت به خیری می بایست از هر گونه یأس و ناامیدی پرهیز کرد و باید این مهم را دانست که با داشتن هر پرونده سیاهی درهای رحمت و مغفرت الهی به روی انسان باز است، و باید به سوی او بازگشت چرا که این بشارت رحمانی خدای متعال است که بندگان را به سوی عاقبت به خیری فرا می خواند: «وَ إِنِّی لَغَفَّارٌ لِمَنْ تابَ وَ آمَنَ وَ عَمِلَ صالِحاً ثُمَّ اهْتَدى‏؛[5]و من هر که را توبه کند، و ایمان آورد، و عمل صالح انجام دهد، سپس هدایت شود، مى ‏آمرزم!». 4-تواضع و فروتنی در برابر حق و مبارزه علیه باطل وقتی سرگذشت درس آموز حربن یزید ریاحی را مورد مطالعه قرار می دهیم با دو ویژگی برجسته او آشنا می شویم، اول آنکه او بعد از آنکه متوجه اشتباه و خطای خود شد، متواضعانه به سوی حق شتافت و در تسلیم شدن در برابر حق ذره ای به خود شک و تردید راه نداد و متواضعانه آن را پذیرا شد، البته او فقط در برابر حق متواضع نبود، بلکه موضع خود را در برابر باطل نیز مشخص نمود، از این رو علاوه بر اینکه دست رد به سینه باطل زد، برای از پا در آوردن آن به میدان نبرد با آن نیز شتافت و با این حضور درس آموز خود به نوعی تولی و تبری قرآنی را در صحنه کربلا به نمایش در آورد. پی نوشت ها: [1]. رجوع کنید به بلاذری، ج۲، ص۴۷۵ـ۴۷۶، ۴۷۹؛ طبری، ج۵، ص۳۹۲، ۴۲۲، ۴۲۷ـ۴۲۸؛ مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۱۰۰ـ۱۰۱. [2]. الخصال، ج‏2، ص515، ح1. [3]. َثواب الأعمال و عقاب الأعمال، ص14. [4]. وقفه الطف، ص 214. [5]. سوره مبارکه طه، آیه 82. #توبه #تولی و تبری #داستان کربلا #عاقبت به خیری #اسلام شناسی #حر بن یزید ریاحی #دانشگاه عاشورا #درسهای عاشورا #منبرک_فاطمی 🆔 @fatemi222