✋جاهای دیدنی و زیارتی شهر کربلا
کربلا جاذبه‌های گردشگری بسیار زیادی دارد. این جاذبه‌ها را به چند دسته مختلف می‌توان تقسیم کرد.
✅اماکن زیارتی کربلا
کربلا تاریخ طولانی دارد و قدمت آن به اندازه عاشورا است. کربلا اماکن زیارتی بسیار زیادی را در خود جای داده است که در ادامه به معرفی آنها می‌پردازیم:
🔹حرم امام حسین (ع): بارگاه امام حسین (ع) توسط مختار ثقفی ساخته شده است.
با وجود اینکه این بارگاه بارها مورد حمله قرار گرفته و تخریب شده ولی حال و هوای بسیار خوب و آرام‌بخشی دارد.
پیکر پاک فرزندان امام حسین یعنی حضرت علی‌اکبر و علی‌اصغر نیز در این حرم دفن شده است.
🔹حرم حضرت عباس (ع): حرم حضرت عباس فرزند بزرگوار حضرت علی (ع) که در واقعه کربلا حضور داشت، در این شهر واقع شده است.
این حرم در فاصله ۳۷۸ متری و در بخش شمال شرقی حرم امام حسین (ع) واقع شده است.
به حد فاصل این دو حرم، بین‌الحرمین گفته می‌شود.
🔹قتلگاه امام حسین و حضرت عباس (ع): گودال قتلگاه مکانی است که امام حسین در آن به شهادت رسیده است. این مکان در جنوب غربی حرم واقع شده است.
نهر علقمه نیز مکانی است که حضرت عباس در آن به شهادت رسیده است.
🔹تل زینبیه: در نزدیکی حرم امام حسین (ع) تپه‌ای به نام تل زینبیه واقع شده است.
این مکان جایی است که حضرت زینب برای مشاهده جنگ در آنجا می‌ایستاده است.
🔹خیمه‌گاه امام حسین (ع): در ۲۵۹ متری حرم امام حسین مکانی وجود دارد که محل خیمه زدن لشکر امام حسین (ع) در واقعه عاشورا بوده است. این منطقه با ضریحی پوشش داده شده است.
در زیر این مکان چاه بثرالعباس واقع شده است.
🔹حرم طفلان مسلم: آرامگاه دو طفل مسلم بن عقیل که پس از عاشورا به اسارت گرفته شدند، در کربلا قرار دارد. این دو طفل در کنار رود فرات به شهادت رسیدند.
🔹مرقد شهدای کربلا: علاوه بر حرم امام حسین (ع) و حضرت عباس، پیکر ۷۲ تن از شهدای کربلا نیز در نزدیکی حرم دفن شده است.
در بخش جنوب غربی حرم امام حسین (ع) پنجره نقره‌ای وجود دارد که قبور شهدا در آن قابل‌مشاهده است.
از دیگر مکان‌های زیارتی شهر کربلا می‌توان به مرقدهای حربن یزید ریاحی، سید ابراهیم مجاب، حبیب بن مظاهر، ابن فهدحلی، ابن حمزه و امامزاده اخرس بن کاظم اشاره کرد
✍فهرست مطالب کانال عتبات
https://eitaa.com/fatemi414/117
🔺خیمهِ گاه امام حسین (ع) را بهتر بشناسیم.
یكی از مكان های زیارتی شهر كربلا «خیمهِ گاه حسینی» است كه در فاصله ۵۰۰ متری از حرم حضرت اباعبدالله الحسین قرار دارد. این مكان مقدس دارای رمز و رازهای فراوانی است. در ابتدای ورود به خیمهِ گاه، خیمه حضرت عباس قرار گرفته است.
یكی از مكان های زیارتی شهر كربلا «خیمه گاه حسینی» است كه در فاصله ۵۰۰ متری از حرم حضرت اباعبدالله الحسین (ع) قرار دارد. این مكان مقدس دارای رمز و رازهای فراوانی است. این محل جایی بوده است كه كاروان امام حسین(ع) خیمه های خود را در آنجا به پا كرده بودند.
مساحت خیمه گاه حدود ۲۰۰۰ متر مربع می باشد و محل خیمه های اهل بیت به تفكیك با ضریح های مختلف در آن مشخص شده است. نكته جالب در مورد خیمه گاه این است اولین خیمه كه در ورودی خیمه گاه می باشد، خیمه حضرت عباس (ع) است كه به نوعی تداعی كننده لقب پاسدار خیمه های اهل بیت می باشد.
بعد از عبور از خیمه باب الحوائج (ع) با چلچراغ ها مواجه می شوید. در سمت راست بعد از خیمه حضرت قمر بنی هاشم (ع) قسمتی نمایان می شود كه خبر از خیمه گاه قاسم ابن الحسن، نوجوان ۱۳ ساله كربلا می دهد. با گذشتن از خیمه های اولیه چشم ها به محل زندگی سید شباب اهل جنه معطوف می شود، این همان جایی است كه دختران حضرت سیدالشهدا (ع) در روز عاشورا و زمانی كه همه یاران آن حضرت به شهادت رسیده بودند برای آخرین بار پدر را در آغوش كشیدند.
دقیقا بدون هیچ فاصله ای و پشت این خیمه ، محل اقامت حضرت زینب بوده است كه عالم و آدم هنوز مدیون سخنرانی و زنده نگهداشتن قیام امام حسین (ع) در زمان اسارتش در شام و كوفه هستند.
آخرین خیمه متعلق به امام سجاد (ع) است كه به واسطه وضعیت جسمی و بیماری ایشان در واقعه كربلا، باید تحت مراقبت می بودند؛
در صحن خیمه گاه در زمان های گوناگون برنامه هایی توسط دفتر بعثه مقام معظم رهبری برگزار می شود كه فهرست آن را می توانید در ابتدای سفر از مدیر كاروان و یا محل استقرار بعثه رهبری دریافت كنید.
در این مكان مقدس هر روز از ساعت 10 صبح سخنرانی ،مداحی و روضه انجام می شود و نیز پنج شنبه ها وجمعه های هر هفته دعای كمیل و ندبه برگزار می گردد.
✍فهرست مطالب کانال عتبات
https://eitaa.com/fatemi414/117
✋خیمه‌گاه در کربلا
در واقعه کربلا آرایش خیمه‌های امام حسین (علیه‌السّلام) حالت نعل اسبی داشت تا حفاظت بیشتری داشته باشد. در پشت این خیمه‌ها خندق حفر شده بود تا از آن سمت، مورد تهاجم قرار نگیرند.
اولین خیمه‌ای که نصب شده خیمه امام حسین (علیه‌السّلام) بود. این خیمه محل جلسات و بزرگ‌ترین خیمه بود.
خیمه‌های بانوان را در غرب خیمه امام (علیه‌السّلام) برپا کردند. اما خیمه حضرت زینب (سلام‌الله‌علیها) را پشت خیمه امام حسین (علیه‌السّلام) نصب کردند و خیمه بنی‌هاشم اطراف خیمه زنان و کودکان و همگی در پشت خیمه امام حسین (علیه‌السّلام) قرار داشت.
خیمه‌های یاران در قسمت شرقی و در کنار خیمه‌های بنی‌هاشم نصب شد، به طوری که تمامی خیمه‌ها چون نیم دایره‌ای بود و در نقطه محور و مرکز آن، خیمه امام حسین (علیه‌السّلام) قرار داشت.
✍فهرست مطالب کانال عتبات
https://eitaa.com/fatemi414/117
دید زینب چون به دشت کربلا
https://eitaa.com/fatemi8/385
اینجــا نگــــارخـــانـۀ گـــل‌هــای پـرپـر است
https://eitaa.com/fatemi8/417
بوی غم بوی جدایی بوی هجران می رسد
https://eitaa.com/fatemi8/419
✋مقام امام صادق (کربلا)
مقام امام صادق (علیه‌السلام)، زیارتگاهی در نزدیکی حرم امام حسین (علیه‌السلام) در کربلا است.
امام صادق (علیه‌السلام) وقتی برای زیارت جدشان امام حسین (علیه‌السلام) به کربلا می‌رفتند، در این مکان اقامت می‌کردند. این مقام توسط جهان دده ساخته شده و پس از سقوط رژیم بعث عراق در سال ۱۹۹۴م تجدید بنا گردیده است.
این مقام، نزدیک رود فرات در شمال کربلا، در فاصله حدود یک کیلومتری حرم امام حسین (علیه‌السلام) قرار دارد و محل اقامت امام جعفر صادق (علیه‌السلام)، در زمان زیارت قبر جدشان سید الشهدا(علیه‌السلام) در کربلا، دانسته شده است. این مقام به دست یکی از صوفیان بکتاشی، به نام جهان دده، متخلص به کلامی، در سده دهم هجری ساخته شد.
۲ - تاریخچه
درگذشته، بر فراز آن گنبدی کاشی‌کاری وجود داشت و اطراف آن را باغ‌های میوه فراگرفته بود.
پس از قیام شیعیان عراق در ماه شعبان سال ۱۴۱۱ ه. ق، رژیم بعثی عراق، این مقام را به طور کامل ویران کرد.
اما در سال ۱۹۹۴ م، یکی از اهالی منطقه، پایه‌های ساختمان کنونی مقام را بنا کرد.
پس از سقوط رژیم بعثی، در چند سال اخیر، کار تکمیل و توسعه ساختمان، از سر گرفته شده است.
✍فهرست مطالب کانال عتبات
https://eitaa.com/fatemi414/117
May 11
سامرا از شهرهای اسلامی کهن در عراق است که در فاصله حدود ۱۲۰ کیلومتری شمال بغداد، واقع شده است.
شهر اسلامی سامرا در دوره بنی‌عباس تاسیس شده و حدود نیم قرن پایتخت حکومت عباسیان و دارای اهمیت بسیاری بوده ولی بعد از انتقال پایتخت عباسیان به بغداد رو به ویرانی نهاده است و تا امروز هم توسعه چشمگیری نداشته است.
سامرا زادگاه حضرت مهدی (علیه‌السّلام) و مدفن امام هادی و امام عسکری (علیهماالسلام) است و از زیارتگاه‌های مهم شیعیان به شمار می‌رود.
- تاریخ سامرا
شهر سامرا در ساحل سمت راست (شرقی) رود دجله و در فاصله حدود ۱۲۰ کیلومتری شمال بغداد، واقع است.
گویا در محل این شهر، در دوره پیش از اسلام، روستای کوچکی وجود داشته است.
هرزفلد، باستان‌شناس آلمانی، در محل این شهر، ظروف سفالی، از هزاره ششم قبل از میلاد، یافته است که نشان‌دهنده قدمت منطقه است.
درباره ریشه تاریخی نام سامرا، گفته‌اند که این واژه، در اصل یک نام آرامی است که همانند سایر نام‌های آرامی، نظیر کربلا، عکبرا و حَرَورا، با الف مقصوره (بدون همزه) نگاشته می‌شود، به عقیده هرزفلد، این کلمه، تحریف نام آشوری این منطقه، یعنی «سرمارتا» است که در کتیبه‌های دوره آشوری، ذکر شده است.
بر اساس برخی اقوال عامیانه رایج در دوره اسلامی، بنیان سامرا به سام، فرزند حضرت نوح (علیه‌السّلام)، نسبت داده شده است
- تغییر نام
پس از تاسیس شهر اسلامی سامرا در دوره بنی‌عباس، این شهر به نام «سُرَّ مَن رای» (به معنای این کس هرکه آن را ببیند، مسرور می‌شود) نامیده شد و تا مدت‌ها بدین نام مشهور بود، در این‌باره نقل کرده‌اند زمانی که معتصم عباسی، از نام این منطقه (سامرا) آگاه شد، آن را «سرّ من رای» نامید.
روی سکه‌هایی که زمان عباسیان در آن شهر ضرب شده و اکنون در دست است، همین نام عربی وجود دارد، اما برخی، لفظ سامرا را تحریف نام دوره اسلامی آن می‌دانند.
با این حال تقریباً مسلم است که واژه سامرا، ریشه در نام‌های کهنی دارد که مدت‌ها پیش از اسلام، بر این منطقه اطلاق می‌شده است.
- پایتخت عباسیان
ساختن شهر اسلامی سامرا، در سال ۲۲۱ ه. ق، به دستور معتصم عباسی، آغاز شد
.
او برای این منظور، بهترین معماران و هنرمندان را از مناطق مختلف جهان اسلام، جلب کرد تا آنها شهری لایق مرکز خلافت، بنا کنند، برای این شهر، بخش‌ها و محلات مختلفی برای سکونت طبقات مختلف اجتماعی، از جمله نظامیان، دولتمردان و عموم مردم، اختصاص داده شد و همچنین در آن، مسجد جامع و بازارهایی ساخته شد.
چندی بعد، متوکل عباسی مسجد جامع را به علت مساحت کم آن، خراب کرد و به‌جای آن، مسجد عظیمی را که بقایای آن، تا به امروز باقی است، بنا کرد.
همچنین به دستور وی، شهر دیگری به نام «متوکلیه»، نزدیک سامرا ساختند که درباریان وی، به آنجا منتقل شدند و در آنجا، کاخ‌های خود را بنا کردند، پس از معتصم، چند خلیفه عباسی دیگر نیز در سامرا، به عنوان پایتخت خلافت عباسی، اقامت نمودند که عبارت‌اند از: واثق، متوکل، منتصر، مستعین، معتز، مهتدی و معتمد.
وضعیت سامرا بعد از پایتخت بودن
پس از خلفای عباسی که پایتختشان سامرا بود، معتضد عباسی، پایتخت خلافت را به بغداد بازگرداند و این شهر را رها کرد.
از آن پس، سامرا پس از گذشت حدود نیم قرن از زمان تاسیس آن، به یک‌باره اهمیت خود را از دست داد و به تدریج، رو به ویرانی نهاد، از نوشته یاقوت حموی درباره وضعیت سامرا در اوایل قرن هفتم هجری، چنین برمی‌آید که در زمان وی، از این شهر، جز آستان سامرا و نیز محله دیگری به نام «کرخ سامرا»، در مسافت دوری از آن، چیز دیگری باقی نمانده بود، تا جایی‌که دیدن ویرانه‌های آن، وحشت را به دل بیننده، وارد می‌کرد.
در اواخر دوره عثمانی، شهر فعلی سامرا، با مرکزیت آستان مقدس امامین عسکریین (علیهما‌السّلام)، بر بخشی از ویرانه‌های شهر دوره عباسی، شکل گرفت، در این زمان، سامرا شهری کوچک با بارویی به طول دو کیلومتر بود و تا به امروز نیز، توسعه درخور توجهی نیافته است.
پس از استقلال عراق، سامرا به شهرستانی تابع بغداد، تبدیل شد، اما در زمان رژیم بعثی پیشین عراق، به استان صلاح‌الدین، با مرکزیت شهر تکریت، ملحق شد.
سامرا از شهرهای اسلامی کهن در عراق، به شمار می‌آید و وجود بقایای آثار تاریخی مهم و کم‌نظیری، از قبیل مسجد جامع و مسجد ابودلف (نزدیک شهر دور در شمال شرق سامرا)، از نظر معماری، اهمیت ویژه‌ای به این شهر داده است، تا جایی‌که این شهر در سال ۲۰۰۷ م، در فهرست میراث جهانی سازمان یونسکو، به ثبت رسید.
- آثار تاریخی سامرا
آثار تاریخی مهم باقی‌مانده در سامرا عبارت‌اند از:
مدفن امامان
شهر سامرا از زیارتگاه‌های عمده شیعیان و مدفن امام علی النقی (علیه‌السّلام) و امام حسن عسکری (علیه‌السّلام) است.
سردابی که محل عبادت و استراحت امامان (علیهم‌السّلام) و زادگاه حضرت قائم (علیه‌السّلام) و محل تشرف صالحان و دیدار ایشان بوده است، آنجا قرار دارد.
سامرا به سبب مدفون بودن دو تن از امامان بزرگوار (علیهماالسلام)، از زیارتگاه‌های عمده شیعیان و از اماکن مقدس ایشان است.
مشهد این دو امام در قسمتی از سامرا واقع است که ارتش (عسکر) معتصم و اردوگاه وی آنجا بود، ازاین رو ایشان را عسکری گویند.
مدفن دیگر بزرگان
علاوه بر دو امام دهم و یازدهم، نرجس خاتون و حکیمه خاتون آنجا دفن شده همچنین جده، مادر امام حسن عسکری و حسین بن علی الهادی در این محل به خاک سپرده شدند.
شکی نیست که امام زمان (علیه‌السّلام)، در شهر سامرا و در خانه پدر ارجمند خود، امام حسن عسکری (علیه‌السّلام) دیده به جهان گشود و تا پایان عمر شریف پدر خود، کنار آن حضرت می‌زیست.
این دوره -بنابر دیدگاه مشهور- از هنگام ولادت حضرت (نیمه شعبان سال ۲۵۵ ق) آغاز و تا رحلت امام عسکری (علیه‌السّلام) (هشتم ربیع الاول سال ۲۶۰ ق) پایان یافت.
مسجد جامع
مسجد جامع در سال ۲۳۷ ه. ق، به دستور متوکل، خلیفه عباسی، ساخته شد.
طول آن، ۲۴۰ متر و عرض آن، ۱۵۶ متر و مساحت آن، ۳۷۴۴۰ مترمربع است که در زمان ساخته شدن، بزرگ‌ترین مسجد جهان اسلام بوده است.
مسجد دارای شانزده ورودی بوده و به نوشته «مقدسی»، جغرافیدان مسلمان، با مسجد جامع اموی دمشق، رقابت می‌کرده است.
کاوش‌های باستان‌شناسی، نشان داده است که دیوارهای مسجد، با پوششی از تزیینات موزاییک، آراسته شده بود.
امروزه بیشتر بخش‌های داخلی مسجد، از بین رفته و تنها دیوارهای بیرونی آن، باقی مانده است.
همچنین بیرون از ضلع شمالی مسجد، مناره منحصر به فرد مسجد، جلب توجه می‌کند که به دلیل شکل ویژه خود، از برجسته‌ترین مناره‌های جهان اسلام، به شمار می‌آید و تنها مناره مشابه آن که نمونه کوچک‌ترش است،
مناره مسجد ابودلف سامرا می‌باشد. مناره مسجد جامع سامرا، به‌صورت برج مرتفعی است که پله‌های آن، گرداگرد بیرونی بدنه مناره، قرار دارد و از همین‌رو، به مناره «مَلویه»، شهرت یافته است.
این مناره، روی یک پایه مربع، به طول ۳۳ متر و عرض سه متر، قرار دارد و ارتفاع بدنه آن نیز پنجاه متر است.
قصر المعشوق و قصر الجص
سمت غربی رود دجله، نزدیک جاده این شهر به موصل، بقایای دو کاخ دیگر از کاخ‌های عباسیان، به نام‌های قصر المعشوق و قصر الجص، باقی مانده است.
قصر المعشوق که به قصر العاشق نیز شناخته می‌شود، حدود ۱۲۵ کیلومتر با بغداد فاصله دارد و از کاخ‌های مهم دوره عباسی در سامرا، به شمار می‌آید، این کاخ را معتمد عباسی، در سال ۲۷۵ ه. ق، پیش از انتقال به بغداد ساخته است.
قصر الجص، کاخ مهم دیگری است که در منطقه حویلات، در شمال قصر المعشوق، واقع است. معتصم عباسی، این کاخ را بنا کرده و نمای آن به شکل مربع است.
در ساخت آن، از آجر، گچ و خشت استفاده شده است و دیوار سالن‌های آن، دارای تزیینات می‌باشد
- روئیت امام زمان در سامرا
روایاتی حکایت از آن دارد که در دوره ولادت تا شهادت امام حسن عسکری (علیه‌السّلام)، حضرت مهدی (عجل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف) با صلاحدید امام عسکری (علیه‌السّلام) برای افرادی ویژه نمایان می‌شد و این اتفاق، در سامرا و در جوار پدر بزرگوارش صورت می‌گرفت.
نه فقط بستگان نزدیک و خدمتگزاران بیت امامت، آن حضرت را در سامرا و در خانه امام عسکری (علیه‌السّلام) دیده‌اند که بسیاری از یاران و برگزیدگان اصحاب امام، به شرف دیدار آن جمال چون آفتاب نایل شده‌اند که همگی از زندگی امام مهدی (عجل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف) در کنار پدر در سامرا حکایت دارد. یعقوب بن منقوش گوید:
بر امام عسکری (علیه‌السّلام) وارد شدم و او بر سکویی در سرا نشسته بود و سمت راست او اتاقی بود که پرده‌های آن آویخته بود.
گفتم: «ای آقای من! صاحب الامر کیست؟» فرمود: «پرده را بردار.» پرده را بالا زدم؛ پسر بچه‌ای به قامت پنج وجب بیرون آمد، با پیشانی درخشان و رویی سپید و چشمانی درافشان و دو کتف ستبر و دو زانوی برگشته، خالی بر گونه راستش و گیسوانی بر سرش بود، آمد و بر زانوی پدرش، ابومحمد نشست، آن‌گاه به من فرمود: «این، صاحب شما است.» سپس امام بدو فرمود: «پسرم! تا هنگام معلوم داخل شو.» داخل اتاق شد و من بدو می‌نگریستم.
به من فرمود: «یعقوب! به داخل اتاق برو و ببین آنجا کیست.» من داخل شدم، اما کسی را ندیدم.
همچنین احمد بن اسحاق نقل کرده، حضرت را در در زمان امام عسکری (علیه‌السّلام) در سامرا دیده است.
بنابراین روایات و روایت‌های دیگر، تردیدی نخواهد ماند که حضرت مهدی (عجل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف) در طول زندگی امام عسکری (علیه‌السّلام) همراه آن حضرت و در شهر سامرا مسکن و ماوا داشته است.
اگرچه در این دوران نیز پنهانی زندگی می‌کرده است، عدۀ فراوانی از نزدیکان و شیعیان آن حضرت را دیده‌اند.