✅صبر جمیل و غیر جمیل عرفا معتقد هستند که صبر جمیل آن است که در حین نزول بلا، مولای خود را بشناسد و فرستنده بلا را بداند و چون به علم‌الیقین دانست که آن بلا را حق‌تعالی فرستاده است و وی مالک الملک است، بر مالکی که در ملک خود تصرّف نماید، اعتراض ممکن نیست. دیگر حکیم است و هیچ کاری بی‌حکمت نکند؛ دیگر علیم است، هرچه کند از روی علم و دانش کند؛ دیگر آن‌که رحیم و مشفق است، تا صبر بنده در آن نباشد، در حق وی آن بلا تقدیر نکند. چون بنده در آن معانی تأمل کند، لاجرم در شهود نور الهی چنان مستغرق گردد، که به شکایت نپردازد و هرچه از حق‌تعالی رسد، به دل و جان بدان رضا دهد. به هر بلا که تو خواهی بیازمای مارا کــه در مشـاهـدهٔ تـو بـلا نمـی‌بیـنم ز من به هر چـه کنی یاد راضیم حـقـا کـه هر چه از تو رسد جز عطا نمی‌بینم 🔸اما صبر غیرجمیل آن است، که صبر نه از بهر رضا به قضا باشد، بلکه مبتنی به غرضی باشد از اغراض پس هرکه را صبر للّه و فی اللّه باشد، صبر جمیل عبارت از آن است و هرچه ماورای آن است، آن نه صبر جمیل است و فرق میان آن دو صبر آنجا ظاهر شود، که آن صاحب دولت فرمود. «مَنْ أحَبّ اللهَ تَعَالی لِنَقِمَائِهِ زَالَ حُبَّه اِذَا اَنزَل بَلْوَاهُ وَ مَنْ اَحَبَّ اللهَ بِعِنَایتِهِ زَادَ حُبَّه اِذَا اَنزَلَ بَلْوَاهُ». ما نمی‌گوئیم که نعمت یا بلا خواهیم و بس بلکه ما دایم رضای دوسـت راخواهیم و بس گر رضای دوست ما را در بلا خواهد رسیـد ما همیشه خویشتن را مبتلا خواهیـم و بس خلق ازحق نعمت و فضل و عطا جویند و ما از خدا صبـر جمیل اندر بلا خواهیم و بـس (صغیر اصفهانی) 🔹ملا احمد نراقی در بیان چگونگی تحقق صبر جمیل در مواجهه با بلاها و مصایب چنین می‌نگارد: «آن‌چه بنده را از مرتبه صبر بیرون می‌برد، بی‌تابی و #جزع کردن و بر سر و سینه زدن و جامه چاک کردن و شکایت بسیار نمودن و اظهار اندوه و ملال کردن و امثال اینها است. ➖ اینها همه امور #اختیاری هستند، که آدمی قدرت بر ترک آنها دارد و باید از آنها اجتناب کند. ➖ اما باید دانست آنچه به سبب مصیبتی بر او از انسان فوت می‌شود، به عنوان عاریتی در نزد او بوده و از او پس گرفته شده است. اما سوختن دل و تنگی سینه و جاری شدن اشک از دیده، که از مقتضای بشریت است، بنده را از حد صبر بیرون نمی‌برد».