با توجه به درخواست دوستان بر این که استاد یک نمونه عملی از برداشت معنا ارائه دهند، جلسه 24 فقه اللغة به بررسی لغوی کلمات آیه 44 سوره هود، ترجمه دقیق آن و مقایسه با ترجمه های مختلف فارسی از این آیه اختصاص یافت.
این جلسه تا ساعاتی دیگر در کانال بارگزاری خواهد شد؛ منتظر باشید.
قسمت اول جلسه 24.MP3
21.54M
#جلسه 24/1
#تمرین_عملی_کشف_معنا
📜و قیل یا أرض ابلعی ماءک و یا سماء أقلعی و غیض الماء و قضی الأمر ... (هود/44)
ترتیب مراجعه به معاجم لغوی برای کشف معنای واژه به ترتیب زیر است:
1️⃣معجم مقاییس اللغة؛ به منظور شناخت ریشه ها و معانی .
2️⃣العین؛ به منظور بررسی استعمالات اصیل
3️⃣صحاح؛ برای بررسی معانی استعمالی
4️⃣ لسان العرب؛ مشاهده تنوع استعمالات
5️⃣تاج العروس؛ استخراج مراد جدی متکلم (به این مرحله پرداخته نشده است)
ما را در کانال کارگاه فقه اللغة استاد احسانی فر دنبال نمایید👇👇👇
https://eitaa.com/feghhalloghat
قسمت دوم جلسه 24.mp3
27.03M
#جلسه 24/2
#تمرین_عملی_کشف_معنا
📜و قیل یا أرض ابلعی ماءک و یا سماء أقلعی و غیض الماء و قضی الأمر ... (هود/44)
🔰 معناشناسی واژگان
1. بلع
2. سماء
3. قلع و أقلع
4. غیض الماء
🔰مقایسه تصویر به دست آمده از معاجم لغوی با استعمالات قرآن + استعمالات حدیث (مبین قرآن)
🔰مقایسه تصویر نهایی با ترجمه های مشهور فارسی
ما را در کانال کارگاه فقه اللغة استاد احسانی فر دنبال نمایید👇👇👇
https://eitaa.com/feghhalloghat
به امید الهی به تدریج صوت های قسمت مراتب معنا از مباحث فقه اللغة بارگزاری خواهد شد. مهم ترین هدف یک لغوی کشف مراتب معنا در مورد یک واژه هست. این مبحث یکی از مباحث زبانشناسی هست که با توجه به ادبیات علم اصول فقه بومی سازی گشته و متناسب با فضای قرآن و حدیث ارائه گشته است.
حدیث آغازین.mp3
3.79M
📜 رابطه حدیث با قرآن
#نکته_آغازین
🔰در مجموع حدود 2500 روایت از امام رضا ع نقل شده است؛ بررسی 2200 حدیث از این تعداد نشان داد که حدود 1800 حدیث مشتمل متن قرآن، تضمین بخشی از آن یا اشاره به مطلب قرآنی بود.
🔰این تعداد تنها از مقایسه لفظی به دست آمد؛ اگر این بررسی بر اساس معنا باشد، تمام این روایات ذیل قرآن قرار خواهند گرفت.
🔰سخن گفتن بر مبنای قرآن یعنی روش ما روش قرآن و محتوا، محتوای قرآنی باشد؛ نه لزوماً پاسخ دادن با آیه قرآن.
🔰پاسخ بر اساس قرآن نیازمند انس با قرآن است.
🔰یکی از راه های انس با قرآن خواندن سوره های غیر از سوره توحید در نماز یومیه است. راه دیگر مرور محفوظات در مسیرهای رفت و آمد است؛ و ...
🔰مرور محفوظات اگر با توجه به معنا باشد، معانی و درهای جدیدی به روی انسان می گشاید؛ وگرنه یک تکرار بی فایده است.
🆔https://eitaa.com/feghhalloghat
مقدمه مراتب معنا.mp3
7.38M
📀 فصل چهارم: مراتب معنا
#جلسه 25/1
#مقدمه_مراتب_معنا
🔸مراتب معنا در مقابل عینیت استعمال هست؛ یعنی کاربران محدودیت ندارند یک واژه را تنها در یک معنا (مثلا موضوع له) به کار برند بلکه می توانند در معانی دیگر به کار برند.
🔸یک کاربر می تواند علاوه بر استفاده از این لفظ برای مصداق دیگر از این معنا، برای مصادیق مشابه و یا حتی مفهوم مشابه به کار ببرد.
🔸#مراتب_معنا: کاربری واژه در مصادیق متفاوت با مقوّمهای یکسان
اگر قرار باشد که برای مفاهیم ولو غیر مشابه نیز وضع واژه صورت بگیرد، تعداد واژگان به صدها هزار و میلیون ها خواهد رسید؛ کما اینکه در بعضی از زبانها مثل زبان چینی، این اتفاق افتاده است.
🔸آنچه محل بحث است، #طیفی از معناست که حول یک واژه شکل گرفته است.
هسته مرکزی معنای ماده (گوهر معنا) هست که معنای استعمالی، مراد جدی و ... همگی حول آن شکل گرفته اند.
🆔https://eitaa.com/feghhalloghat
معنای ماده 1.mp3
13.3M
📀 فصل چهارم: مراتب معنا
#جلسه 25/2
#معنای_ماده (1)
🔸تصوری که از گوهر معنا وجود دارد این است که منظور از گوهر معنا، مفهوم نخستینی که واضع واژه را برای آن وضع کرده است.
🚫به دو دلیل این تصور اشتباه است:
1. واضع بسیاری از لغات شناخته شده نیست
2. بر فرض شناخت، واضع به عنوان کاربر آن واژه اجازه دارد که در معنای آن واژه تغییراتی ایجاد کند.
✅بنابراین معنای ماده عبارت است از:
«مفهوم مشترک موجود در کاربری کاربران» که از مراجعه به استعمالات مردم به دست می آید.
🔸مطلب بعدی این است که محدوده کشف معنای ماده چیست؟ چه زمانی؟ چه مکانی؟ کدام گروه و صنف؟
🔸سؤال بعدی این است که چه میزانی از اشتراک کاربری ها منظور هست؟آیا می توان مفهوم مشترک را از روی تحلیل به دست آورد یا آن که حتماً باید خبری باشد؟ اگر تحلیل حجت است، در این صورت همه چیز را می توان به همه چیز ربط داد و ... .
🆔https://eitaa.com/feghhalloghat
☑️ اعمال شب عاشورا در کتاب «اقبال الأعمال» 👇👇👇
http://pdf.lib.eshia.ir/94862/1/28
☑️ التماس دعا جهت تعجیل در ظهور بقیة الله الأعظم (عج) و رفع بلایای مؤمنین
🆔https://eitaa.com/feghhalloghat
نه #ذوالجناح دگر تابِ استقامت داشت
نه #سیدالشهداء بر جدال طاقت داشت
کشید پــا ز رکـاب آن خلاصه ی ایجاد
به رنگ پرتو خورشید، بر زمین افتاد
بلند مرتبه شاهی ...
بخش دوم جلسه 25.mp3
15.35M
📀 فصل چهارم: مراتب معنا
#جلسه 25/3
#معنای_ماده (2)
🔸وقتی مقوم معنا موجود نباشد، عرف آن را شئ و مفهوم دیگری میانگارد.
☑️ سوال این است که ماهیت یک چیز الزاماً اجزای مادی آن شئ است؟ یا اینکه منظور از مقومات همان جنس و فصل منطقی است؟ یا چیزهای دیگر؟
🔸ملاک های سه گانه کشف مفهوم مشترک
🔸روش کشف معنای ماده در مفاهیم انتزاعی
🆔https://eitaa.com/feghhalloghat
📌با توجه به شروع بارگزاری های گسترده در پیام رسان ایتا و احتمال بروز مجدد #اشکال_فنی، خواهشمند است کسانی که صوت های بارگزاری شده را دانلود می فرمایند، نسبت به ذخیره سازی آنها نیز اقدام کنند تا مشکلات قبلی تکرار نشود. (به ذخیره سازی در محیط ایتا اکتفا نکنید)
ج3.MP3
20.37M
▪️ السلام علیک یا علی بن الحسین سید العابدین و قرة عین الناظرین▪️
📜 ... عَنْ سَعِيدِ بْنِ الْمُسَيَّبِ قَالَ: كانَ عَلِيُّ بْنُ الْحُسَيْنِ عَلَيْهِمَا السَّلَامُ يَعِظُ النَّاسَ، وَ يُزَهِدُهُمْ فِي الدُّنْيَا، وَ يُرَغِّبُهُمْ فِي أَعْمَالِ الْآخِرَةِ بِهذَا الْكَلَامِ فِي كُلِّ جُمُعَةٍ فِي مَسْجِدِ رَسُولِ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ، وَ حُفِظَ عَنْهُ وَ كُتِبَ ...
👈شرح یکی از خطبه های امام سجاد (ع) در روز جمعه
🔸 استخراج قواعد علم اصول و زبان شناسی از متن حدیث
🔸بهره گیری امام از روش های مختلف در تفسیر آیات قرآن کریم
🔸با توجه به حدیث احتمال می رود ایشان مدتی متصدی اقامه نماز جمعه بوده اند!
#جلسات_حدیث_خوانی
#احادیث_لسانیات
🆔https://eitaa.com/feghhalloghat
مجموعه علمی ابن سکّیت اهوازی (ره)
▪️ السلام علیک یا علی بن الحسین سید العابدین و قرة عین الناظرین▪️ 📜 ... عَنْ سَعِيدِ بْنِ الْمُسَيّ
5. اهل الاسلام؛ اهل الشرک و اهل التقوی.mp3
4.33M
🔰توضیحی تأثیرگذار درباره سرنوشت اهالی سه گانه در قیامت:
1. اهل التقوی
2. اهل الاسلام
3. اهل الشرک
👈برشی از شرح خطبه وعظ امام سجاد (ع)
🆔https://eitaa.com/feghhalloghat
السَّلامُ عَلَیْکَ یَا ابْنَ رَسُولِ اللّٰهِ ، السَّلامُ عَلَیْکَ یَا ابْنَ سَیِّدِ الْأَوْصِیاءِ ، أَشْهَدُ أَنَّکَ أَمِینُ اللّٰهِ وَابْنُ أَمِینِهِ ، عِشْتَ سَعِیداً، وَمَضَیْتَ حَمِیداً ، وَمُتَّ فَقِیداً ، مَظْلُوماً شَهِیداً ، وَأَشْهَدُ أَنَّ اللّٰهَ مُنْجِزٌ مَا وَعَدَکَ ، وَمُهْلِکٌ مَنْ خَذَلَکَ ، وَمُعَذِّبٌ مَنْ قَتَلَکَ ، وَأَشْهَدُ أَنَّکَ وَفَیْتَ بِعَهْدِ اللّٰهِ ، وَجاهَدْتَ فِی سَبِیلِهِ حَتّیٰ أَتَاکَ الْیَقِینُ ، فَلَعَنَ اللّٰهُ مَنْ قَتَلَکَ ، وَلَعَنَ اللّٰهُ مَنْ ظَلَمَکَ ، وَلَعَنَ اللّٰهُ أُمَّةً سَمِعَتْ بِذٰلِکَ فَرَضِیَتْ بِهِ
مجموعه علمی ابن سکّیت اهوازی (ره)
السَّلامُ عَلَیْکَ یَا ابْنَ رَسُولِ اللّٰهِ ، السَّلامُ عَلَیْکَ یَا ابْنَ سَیِّدِ الْأَوْصِیاءِ ،
«اندیشکده اربعین» راهی برای بهره گیری از فرصت ها و کاهش آسیب ها
http://ensani.ir/fa/article/download/428721
تبیین ایده تاسیس «اندیشکده اربعین» در مصاحبه ایکنا با حجت الاسلام و المسلمین احسانی فر
https://iqna.ir/fa/news/3916028/%D8%A7%D9%86%D8%AF%DB%8C%D8%B4%DA%A9%D8%AF%D9%87-%D8%A7%D8%B1%D8%A8%D8%B9%DB%8C%D9%86-%D8%AF%D8%B1-%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D9%85-%DA%A9%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%A7-%D8%AA%D8%A3%D8%B3%DB%8C%D8%B3-%D8%B4%D9%88%D8%AF
🆔https://eitaa.com/feghhalloghat
📟 گزارش اولین جلسه کارگاه فقه اللغة در سال تحصیلی 99
❇️ استاد عزیز با وجود مشکلاتی که پیش رو داشتند و همچنان بابت حل آنها از مؤمنان التماس دعا دارند، تقبل کردند که ادامه مباحث گذشته را پی بگیرند. موضوع بحث فعلی جلسات «شناخت مکاتب ادبی» می باشد که در ادامه بحث روش شناسی لغویان مطرح می شود. به عبارت دیگر بعد از شناخت روش تک تک لغویان، ویژگی های مجموعه ای از ادبا که مکتب ادبی می سازند، بررسی می شود.
❇️ در مطلع بحث و پیش از آغاز جلسه مسئله ای تحت عنوان شبهات جدید در مورد دفاع مقدس بیان گشت. بر این اساس شبهاتی مطرح شده است که خون عملیات های شکست خورده دفاع مقدس مثل کربلای 4 و محرم و رمضان بر عهده چه کسانی است؟ و آیا نباید این فرماندهان که نقشه عملیات شکست خورده را کشیده اند، محاکمه شوند؟
ایشان در پاسخ ابراز کردند که نباید صرف این که یک حرفی تازه به ذهن ما رسیده است آن را بیان کنیم؛ بلکه باید پیش از آن مطابقت آن با قرآن، سنت، سیره و تاریخ اسلام بررسی شود. گذشته از آن که برخی این حرف ها را از روی غفلت و برخی به خاطر زخم زبان به خانواده شهدا می زنند، بررسی تاریخ اسلام در قضیه جنگ احد نشان می دهد که این رویه خلاف رویه رسول الله (ص) بوده است و افراد خاطی بخشیده شدند. همچنین ایشان خاطر نشان کردند که برای بررسی چنین مواردی باید توجه داشت که یک جنگ از ابعاد مختلف نظامی، سیاسی، فرهنگی، اجتماعی و ... برخوردار است و باید پیروزی یا شکست را در تمام این ابعاد سنجید.
بر این اساس پیامبر اکرم علاوه بر این که در این جنگ از لحاظ نظامی شکست کاملی نخوردند، در ابعاد دیگر از جمله بعد اجتماعی پیروز شدند؛ چه آن که پیش از آن کسی به کارشناسی نظامی ایشان باور نداشت اما بعد از این قضیه افراد بی معرفت و کم معرفت به این باور رسیدند که (و ما ینطق عن الهوی* إن هو الا وحی یوحی). از این رو علاوه بر این که هیچ کس پیامبر را در این نبرد متهم نساخت بلکه نظرات نظامی ایشان همیشه مورد عنایت قرار گرفت.
❇️ موضوع جلسه اول اختصاص به مبادی بحث «مکتب شناسی» داشت. بر این اساس این اصطلاح را باید از مصطلحات هم نظیر آن مثل حوزه ادبی، مدرسه ادبی، گرایش ادبی و مبنای ادبی و ... تفکیک کرد تا تصویر روشنی از مکتب به دست آورده و بر اساس آن بحث را ادامه داد.
ایشان خاطر نشان کردند به جهت آن که فضای حوزوی اهمیت این مباحث را نشناخته است و به آن نمی پردازد، شاید تفکیک این مصطلحات چندان برایش مهم نباشد؛ همچنان که اکنون نیز آن ها را به جای هم به کار می برد. اما در فضای علمی امروز هر یک از این مصطلحات معنای خاص خود را دارد و حکمت جعل مصطلحات در هر علمی اقتضا دارد که تفاوت های هر یک شناخته شود؛ چرا که هر مصطلحی برای گره گشایی از یک مطلب و معضل علمی در آن دانش وضع شده است.
🔰 یک مکتب علمی که از جمله آن مکتب ادبی است، عبارت است از:
«مجموعه ای از مبادی و مبانی به هم پیوسته است که سامان معینی برای رسیدن به نتیجه داشته باشد و راه عبور کارشناس را از پژوهش تا نتیجه مشخص کند و با مجموعه دیگری از مبادی و مبانی متمایز باشد».
بررسی هفت عنصر بالا و نیز تعریف مکتب ادبی، حوزه ادبی و مدرسه ادبی موضوعاتی بودند که در این یک ساعت مورد بررسی موشکافانه قرار گرفتند.
🆔https://eitaa.com/feghhalloghat
مجموعه علمی ابن سکّیت اهوازی (ره)
📟 گزارش اولین جلسه کارگاه فقه اللغة در سال تحصیلی 99 ❇️ استاد عزیز با وجود مشکلاتی که پیش رو داشتند
مقدمه بحث مکاتب ادبی.mp3
743K
🎙بیان سؤالات مطرح در آغاز بحث از مکاتب ادبی
با توجه به ادامه روند بارگزاری کارگاه فقه اللغة (حفظ سیر ترتیبی صوت های بارگزاری شده) برنامه ای برای بارگزاری صوت #جلسات_جدید فقه اللغة وجود ندارد. لذا پیشاپیش از درخواست کنندگان عذرخواهیم.
از همین رو ادامه #جلسات_قبلی (بحث مراتب معنا به بعد) بارگزاری می شود.
مجموعه علمی ابن سکّیت اهوازی (ره)
📀 فصل چهارم: مراتب معنا #جلسه 25/3 #معنای_ماده (2) 🔸وقتی مقوم معنا موجود نباشد، عرف آن را شئ و مفه
161128_002.MP3
29.99M
📀 فصل چهارم: مراتب معنا
#جلسه 26
#معنای_استعمالی(1)
🔶 واژهای وجود ندارد که فاقد «معنای ماده» باشد ولی دارای مرتبه معنایی «معنای استعمالی» باشد؛ نیز واژهای نیست که بدون «معنای استعمالی» باشد اما در عین حال دارای «معنای ماده» باشد.
🔶#گونه_های معنای استعمالی:
1. معنای هیئت
2. استعمال واژه در معنایی که شبیه معنای موضوع له است.
🔶 #روش_کشف معانی استعمالی:
همیشه برای #کشف لازم است که ابتدا هندسه ذهنی موجد، مخترع یا متکلم شناخته شود. بر این اساس دو روش متصور است:
◀️با توجه به این که هیئت ها معنایی را به معنای اولیه می افزایند، توجه به گوهر معنا و معنایی که به آن افزوده شده است، معنای هیئت را می توان کشف کرد.
⏪ توجه به مشابهت ها (بررسی در #جلسه_بیست_هفت)
🔶 دو قاعده کاربردی مهم تفسیری و فقهی با توجه به مرتبه معنایی استعمالی:
👈🏼 «افزایش و کاهش معنا در استعمال نشان دهندهی #تفاوت_مقطعی تصور متکلم نسبت به واضع است». (قاعده تفسیری)
👈🏼«تعدد استعمال یک واژه در جاهای مختلف نشان دهندهی یکی بودن موضوع آنها است». (قاعده فقهی)
🆔https://eitaa.com/feghhalloghat
استفاده از رحمت ویژه پیامبر اکرم ص.mp3
2.99M
🎙سخن آغازین جلسه 27
#رحمت_ویژه_پیامبر_اسلام ص
🔰به گفته مرحوم کلینی، شیخ مفید و مشهور شیعه روز دوازدهم روز ولادت نبی مکرم اسلام هست؛ هرچند در دوره معاصر هفدهم ربیع الأول مشهور شده است.
🔰این که ولادت در چه روزی هست مهم نیست بلکه آنچه مهم است این ایام مبارک است که زمینه بهره گیری از #رحمت_پیامبر_اکرم (ص) را بیشتر فراهم می کند. میزان بهره گیری ما از این رحمت به خود ما بر می گردد.
🔰سیره ائمه اطهار این بوده است که در امور بزرگ (چه خواسته های بزرگ و چه گرفتاری های بزرگ) به ایشان پناه برده و از ایشان درخواست می کردند. این یک الگو است که در واقع عمل کردن به آیات قرآن کریم است.
🔰 شاید ارتباط و شناخت ما نسبت به پیامبر آنگونه که باید نیست. برای شناخت ایشان لازم است که به #منابع مراجعه کرد؛ یعنی از کتاب های دم دستی عبور کرد. این کتاب ها پردازش سیره پیامبر است نه نقل آنها؛ در حالی که طلاب باید به منابع مراجعه کنند نه این کتب.
#کتاب_های_دم _دستی گاهی به جهت ملاحظاتی، واقعیاتی را منعکس نمی کنند که این عدم آگاهی برای کارشناس دین نقطه ضعف است. مثل این که به جهت شکل برگزاری نماز جماعت در امروز، سیره مورد اجماع شیعه و سنی مبنی بر برگزاری نمازهای یومیه به صورت پنج وعده بیان نمی شود.
برخی #کتب_منبع: سیره ابن کثیر، تاریخ طبری، ارشاد شیخ مفید و نهایتاً سیرة النبی انتشارات دارالحدیث.
🔰#یادمان_باشد که پیامبر اکرم علاوه بر این که رحمة للعالمین است، به فرموده قرآن رحمة للمؤمنین هم هست؛ یعنی یک رحمت ویژه برای ما اما به شرط این که بخواهیم از این ظرفیت استفاده کنیم
🆔https://eitaa.com/feghhalloghat
161205_002.MP3
16.34M
📀 فصل چهارم: مراتب معنا
#جلسه 27/1
#معنای_استعمالی(2)
🔶 نوع دوم از معنای استعمالی مرتبه ای دیگر از معناست؛ اما مثل نوع اول (معنای هیئت) همیشه کاربرد ندارد.
🔶 در این نوع معنای استعمالی به واسطه مشابهت بین دو معنا، واژه معنای اول برای معنای دوم به کار می رود؛ [چه معنای دوم واژه ای برای آن وضع شده باشد و چه نشده باشد].
🔶 این معنا اگر در مقام تخاطب قابل فهم باشد، صحیح است؛ اما اگر عرف نیز آن را بپذیرد استعمال شیوع پیدا می کند.
🔶 کاربری واژه در معنایی دیگر از موضوع له به این معناست که در بخشی از مقومات معنا مشترک هستند و بخش دیگر نادیده گرفته می شود. حذف مقوم معنا در هر واژه ممکن است منجر به شکل گیری #معنای_استعمالی جدید و در بعضی موارد منجر به #مجاز شود.
🔶 #مثال_کاربردی:
بررسی مقومات معنای چهارتایی #حرص، #طمع، #ولع، #شجع
به علاوه
بررسی کاربری این واژگان به جای یک دیگر
مطالب کارگاه فقه اللغة👇👇👇
🆔https://eitaa.com/feghhalloghat