فقه و احکام
📖 لازم است #بدانید | حکم #ازدواج_معاطاتی ( ازدواج بدون قرائت خطبه عقد) 🔶 به فتوای جمیع مراجع، در ا
🤔 آیا نکاح معاطاتی با ازدواج سفید یکسان است؟
✍️ هادي قطبي
📌مدتي پيش به دليل اظهاراتي كه در حاشيه جشنواره فيلم فجر اتفاق افتاد و وجود #عشق و علاقه ميان زن و مرد را براي #حلال_زادگي بچه كافي دانسته بود، عده اي مانند #عباس_عبدي(اصلاح طلب) كه سواد فقهي لازم را نداشتند آن را با #نكاح_معاطاتي يكي دانستند.
📌از آنجا كه اين شبهه موجب قبح شكني #ازدواج_سفيد و #هم_باشي و #زنا و... نيز منجر مي شود، ضروري است نكاتي درباره عقد و ازدواج معاطاتي داده شود.
✳️ازدواج معاطاتی چیست؟
🌀عقد معاطاتي يعني رد و قبول فعلی یا رد و بدل بدون انشاء ایجاب و قبول لفظی.
🌀امروزه کمتر فقیهی است که در عقود معاوضی، برای معاطات اثری قایل نباشد و آن را صحيح نداند. از نظر قوانين حقوقی نیز تفاوتی در نحوه اعلام اراده با لفظ یا اراده بدون لفظ ایجاب و قبول وجود ندارد. اما بر خلاف بحث معاطات در عقود معاوضی، #مشهور_فقها برای معاطات در عقد #نکاح اثری قایل نیستند، بلکه در این خصوص ادعاي #اجماع شده است. در نکاح معاطاتی به جای عقد لفظیّ، اقدام عملی مانند دست دادن یا بردن جهیزیه به خانه شوهر و حلقه به دست يكديگر كردن و...) صورت میپذیرد. نکاح معاطاتی یعنی ازدواجی که به منظور تشکیل خانواده صورت میگیرد اما فاقد ایجاب و قبول لفظی است و ممکن است طرفین بر مهریه، نفقه و سایر حقوق بین زوجین توافق کنند.
🌀#قانون_مدنی نیز متأثّر از نظر مشهور فقهی، لفظی بودن ایجاب و قبول را در عقد نکاح #شرط دانسته و این مسأله در میان حقوق دانان نیز به صورت یک باور عمومی در آمده است.
🌀در ماده 1062 قانون مدنی آمده است: «نکاح واقع میشود به ایجاب و قبول به الفاظی که صریحاً دلالت بر قصد ازدواج نماید».
🌀 نکاح معاطاتی به نظر اکثر فقهای شیعه نظیر صاحب جواهر، شیخ مرتضی انصاری، امام خمینی و مکارم شیرازی و... جایز نیست و حتی ادعای #اجماع بر آن شده است. مذاهب مهم #اهل_سنت مانند شافعی، مالکی، حنبلی و حنفی نیز صیغه ایجاب و قبول را از شرایط عقد نکاح میدانند.
🌀#امام_خمینی در کتاب #تحریر_الوسیلة - که یکی از کتب معتبر و مورد استفاده علما در سطح درس خارج فقه حوزه است - به صراحت اشاره می کند: «ازدواج بر دو قسم است: دائم و منقطع. و هر یک از اینها نیازمند عقدى مشتمل بر ایجاب لفظی و قبول لفظی است که بر انشاى معناى مورد نظر و رضایت به آن گونه که در نزد اهل محاوره و گفتگو معتبر است، دلالت نماید؛ پس نه صرف رضایت قلبى دو طرف کفایت میکند و نه معاطاتى که در غالب معاملات جریان دارد و نه نوشتن».
🌀شیخ انصاری -از فقهای معروف شیعه که آثار وي در حال حاضر نیز جزو کتب درسی حوزه های علمیه است - نیز تصریح می کند که: «علمای اسلام اجماع دارند- همانطور که جمعی به آن تصریح کرده اند- بر اینکه در عقد نکاح صیغه لازم است». شیخ انصاری، کتاب النکاح، ص ۷۷.
🌀بنابراين:
🔺بر فرض، اگر نکاح معاطاتی با همه تعاریفی که در مورد آن مطرح می شود، صحیح باشد – که مشهور فقهاء شیعه آن را رد کرده اند – باز هم به معنی امضای #روابط_نامشروع دختر و پسر و بی بند و باری رایج و خلاف عرف در زمان ما نیست. اساساً ازدواج در اسلام، احکام و شرایطی دارد (از جمله اذن پدر دختر، مهریه، ارث و...) که بدون اراده و قصد ازدواج، نمی توان نام ازدواج معاطاتی بر آن گذاشت.
🔺قطعاً اسلام آنقدر برای یک پیوند آسمانی #قداست و ارزش قائل است که آن را در حد رد و بدل کردن یک جعبه دستمال کاغذی در نظر نمی گیرد! بنابراین اگر کسی در این چند روز، خوابی دیده که #ازدواج_سفید یا #هم_باشی یا چیزی شبیه اینها را می تواند به اسلام بچسباند، چنین خوابی تعبیر ندارد!
#نكاح
#نوشين_معراجي
#عباس_عبدي
#ازدواج_سفيد