هدایت شده از رخ
یادداشتی در مورد پیرپسر
🔺مدت زمانی است که فلیمسازان ایرانی جهت نقد سیاست حاکم، پدران را مسأله و موضوع اصلی بحث و بررسی قرارداده اند؛ #برادران_لیلا، #زن_و_بچه، #وحشی و ... تا #پیرپسر. یکی با یک خیزش زنانه به انتقام از آنچه پدر بر خانواده و جامعه ایرانی آورده بصورت پدر سیلی میزند؛ دیگری تاکید میکند که بزرگتری و پدربودن احترام نمیآورد بلکه احترام و پشتیبانی است که احترام برانگیز است و در پیر پسر هم در نهایت پدر و پسران به دست یکدیگر کشته میشوند تا از بی نتیجه گی سیلی و تذکر بگوید و در نهایت مرگ #پدرسالاری را با کشتن پدر، تنها راه رسیدن به نتیجه بداند.
🔺پیرپسر نماد اعتراض مردان به پدرسالاری است.
🔺این فیلم همچون #فروشنده اصغر فرهادی نه فیلمی انسانی بلکه فیلمی مردانه است. اگرچه رعنا مورد تعرض پیرمرد قرار گرفته اما این عماد است که به جهت شکستن مرزهای خصوصی خانه و همسرش به دنبال انتقام است. رعنا در این میان فراموش شده است. در پیر پسر نیز حضور بیقاعده رعنا با کت قرمز، تنها برای آشکار شدن خصومتی است که برای پایان یافتن آن همچون یک مرض مزمن، به او نیاز است. رعنای بی ملاحظهای که در نمایشی به غایت اشتباه نماینده زن ایرانی گیرکرده در برزخ استقلال و وابستگی(زن مدرن و سنتی) معرفی شده است، تنها برای آشکار کردن رویه جنسی و نگاه ابزاری سه پیرپسر است. زنی که به خاطر بی پولی شوهرش از او جدا شده و برای جبران موقعیت مالی به خانهای که سه مرد مجرد در آن ساکنند وارد میشود و حتی آنان را به مهمانی دعوت میکند؛ بی ملاحظه گی که نه از #زن_سنتی نه از #زن_مدرن در هیچ فرهنگی پذیرفته نیست و قاعدتا به مبادله سرمایه جنسی با سرمایه اقتصادی اشاره دارد. تنها مدیریت رعنا آن است که او خیال میکند میتواند میزان فروش سرمایه جنسی اش را مدیریت کند و آن را در سطح لوندی نگاه دارد. با وجودی که پسران غلام باستانی به رعنا میگویند که قصد پدرشان تصاحب او به عنوان همسر است اما رعنا آن خانه را ترک نمیکند. رعنا هم در این میان ابژه ای است که از عاملیت محدود خود برای بهره اقتصادی استفاده میکند اما اشتباها فکر میکند که قاعده بازی دست اوست و میتواند پس از اینکه بقدر کافی مبادله جنسی– اقتصادی انجام داد، از مهلکه فرار کند.
🔺فیلم به نحوی آشکار توصیه میکند اگر زنی سرمایه اقتصادی دارد و تلاشهای کم جانی را برای ثروتمند شدن، نه برای زندگی شرافتمندانه بلکه برای ثروتمند شدن، انجام داده و نتیجهای نگرفته، مجاز است در هر بازی با محوریت مبادله زیبایی و پول شرکت کند و در این میان اگر کشته شود، تقصیر پیرپسر پدرسالاری است که با قصدی روشن از این مبادله وارد بازی شده و بارها آن را به رعنا تذکر میدهد: "تو نمی دونی من در ذهنم تا کجاها پیش رفته ام..."
🔺پیرپسر با محوریت غلام باستانی به عنوان برده پیشینیان و مردگان، مردی فاقد نزاکت و وجاهت و ادب، با ظاهری ورم کرده از بی قیدی و لاابالی گری، متمرکز بر نیاز جنسی، خوردن، خوابیدن بدون آنکه نظافت و بهداشت و تمیزی نقشی در زندگی او داشته باشد، اکنون از جانب مردانی مورد هجمه قرار گرفته است که ظاهرا در پی سرنگونی آن هستند اما در حقیقت در پی ارائه نسخه جدیدتری از غلام باستانی هستند که میتواند در صورت رضا باستانی یا علی باستانی باشد. آنچه نویسندگان و کارگردانان این قبیل فیلمها و سریالها در نظر ندارند آنکه آنان نیز در تصویر معترضان به پدرسالاری و پیرسالاری، تنها در پی حذف پدران و پیران هستند تا خود را جایگزین آنان کنند؛ غافل از انکه در فقدان شناخت از ریشههای این #پدر-پیر- غلام سالاری آنان دو جایگزین بیشتر ندارند: یا خودشان جایگزین میشوند و تبدیل به پدر-پیر- غلام سالاران بعدی شوند یا در اشتباهی فاحش تر زنان را در رأس این سیستم نابسامان و آسیبزا قرار میدهند. و البته که احتمال اول بسیار بسیار متحمل تر است.
🔺پرداخت به روبناها و تنبیه یا کشتن پیران و پدران مسأله جامعه ایرانی و بیش از آن نظام حاکم بر زیست جهان امروز را حل نخواهد کرد. از آن رو که در هر مردی که در این فضا و ساختار زیست کرده است، یک غلام باستانی در درجه و شدت متفاوت زنده و منتظر فرصت است؛ #اکتای_براهنی باشد یا #هومن_سیدی یا #سعید_روستایی.
✍دکتر سمیه خراسانی
#رویداد_خانواده
#نقد_فیلم
#پیر_پسر
#مردانگی
#زنانگی
@familyevent