🔺اینستاگرام و تأثیرات مخرب فرهنگی: تجربه‌ای جهانی با پیامدهای محلی 🔹اینستاگرام، به‌عنوان یکی از پرمخاطب‌ترین شبکه‌های اجتماعی در جهان، در کنار مزایای ارتباطی و تجاری خود، به بستری برای بروز پدیده‌های مخرب فرهنگی و اجتماعی تبدیل شده است. در ایران، این پلتفرم نقشی دوگانه ایفا می‌کند؛ از یک سو فضایی برای کسب‌وکارهای کوچک و معرفی خلاقیت‌هاست، اما از سوی دیگر، بازاری گسترده برای نمایش‌های غیرواقعی از زندگی، ترویج مصرف‌گرایی افراطی و رفتارهای ناهنجار فرهنگی است. تجربه جهانی نیز نشان داده است که الگوسازی‌های غیرواقعی و فشار اجتماعی ناشی از این شبکه، تأثیرات مخربی بر جوامع مختلف داشته و انتقادات گسترده‌ای را به همراه داشته است. 🔹بر اساس تحقیقات بین‌المللی، شبکه‌های اجتماعی، به‌ویژه اینستاگرام، تأثیر قابل‌توجهی بر روان‌شناسی اجتماعی دارند. گزارشی از موسسه سلطنتی امور بین‌الملل بریتانیا نشان می‌دهد که اینستاگرام بیش از هر پلتفرم دیگری بر افزایش احساس نارضایتی از زندگی، مقایسه اجتماعی و کاهش اعتمادبه‌نفس تأثیر دارد. الگوریتم‌های این شبکه، عمدتاً محتواهایی را برجسته می‌کنند که بر ظاهر، تجمل‌گرایی و سبک زندگی اغراق‌آمیز تمرکز دارند. این وضعیت در ایران به‌شکل خاص‌تری نمود یافته است، جایی که اینستاگرام به عرصه‌ای برای رقابت‌های ناسالم در سبک زندگی و نمایش ثروت‌های اغلب غیرواقعی یا مشکوک تبدیل شده است. 🔹در ایران، تأثیر این پدیده نه تنها بر جوانان، بلکه بر ساختارهای اجتماعی نیز ملموس است. پدیده‌هایی نظیر خرید و فروش فالوور، تولید محتواهای کاذب برای جذب مخاطب، و الگوسازی از چهره‌هایی که رفتارهای ناهنجار یا حتی غیراخلاقی را تبلیغ می‌کنند، تأثیرات زیانباری بر فرهنگ عمومی گذاشته است. بسیاری از خانواده‌ها از تغییر نگرش فرزندان خود درباره مفاهیمی چون موفقیت، روابط اجتماعی و ارزش‌های زندگی ابراز نگرانی می‌کنند. در مواردی، تبلیغ کالاهای لوکس، سفرهای پرهزینه و زندگی‌های بی‌دغدغه، به شکاف طبقاتی دامن زده و حس نارضایتی و ناکافی بودن را در میان قشر متوسط و پایین جامعه تشدید کرده است. 🔹تجربه جهانی نیز نشان می‌دهد که نظارت بر محتوای اینستاگرام و محدودسازی الگوریتم‌های آسیب‌زا، یکی از راهکارهای مؤثر برای کاهش این تأثیرات منفی است. کشورهای اروپایی و حتی آمریکا بارها از مدیران اینستاگرام خواسته‌اند تا شفافیت بیشتری در عملکرد الگوریتم‌ها ایجاد کرده و نسبت به ترویج محتوای مضر حساسیت نشان دهند. در ایران نیز، برای کاهش اثرات منفی این پلتفرم، تقویت زیرساخت‌های آموزشی و فرهنگی، ترویج آگاهی دیجیتال و استفاده از ظرفیت‌های بومی می‌تواند به جامعه کمک کند تا به جای دنباله‌روی از این نمایش‌های کاذب، ارزش‌های واقعی‌تری را الگو قرار دهد. 🔹در نهایت، اگرچه اینستاگرام بستری برای تعامل و توسعه است، اما در نبود چارچوب‌های نظارتی مناسب، می‌تواند به عاملی برای تخریب هویت فرهنگی و اجتماعی تبدیل شود. وظیفه نهادهای مسئول این است که ضمن بهره‌گیری از ظرفیت‌های مثبت این فضا، مانع از ترویج محتواهایی شوند که زیربنای فرهنگی و ارزشی جامعه را تهدید می‌کنند. #یادداشت #حکمرانی_فضای_مجازی