۱۲/۲ ...
از این رو امام در ادامه این سخن مى فرماید: «زیرا آنها کانون کرامت و شاخه هاى نیکى و شایستگى هستند»; (فَإِنَّهُمْ جِمَاعٌ(۵) مِنَ الْکَرَمِ، وَ شُعَبٌ مِنَ الْعُرْفِ).
تعبیر به «عُرْف» به همه انواع نیکى ها اشاره دارد.
این واژه از ماده عرفان و #معرفت گرفته شده و به معناى معروف و شناخته شده مى آید.
از آنجا که نیکى ها و خوبى ها براى روح و عقل انسان امورى شناخته شده هستند از آن تعبیر به عرف یا معروف مى شود و به عکس زشتى ها و بدى ها که با روح پاک انسان سنخیت ندارند امورى ناشناخته و منکَر محسوب مى شوند.
امام(علیه السلام) در این عبارت مى فرماید: کسانى که واجد آن صفات هشت گانه باشند، کانونى از شخصیت و کرم و شعبه هایى از صفات برجسته انسانى هستند.
آن گاه امام بعد از ذکر این اوصاف مهم و برجسته، براى فرماندهان لشکر چهار دستور درباره طرز رفتار با آنان صادر مى کند.
نخست مى فرماید: «سپس کارها (و مشکلات و نیازهاى) آنها را بررسى کن آن گونه که پدر و مادر از فرزندشان تفقد مى کنند»; (ثُمَّ تَفَقَّدْ مِنْ أُمُورِهِمْ مَا یَتَفَقَّدُ الْوَالِدَانِ مِنْ وَلَدِهِمَا).
به این ترتیب فرمانده لشکر نسبت به فرماندهانِ جزء بلکه نسبت به همه لشکر باید همچون پدر و مادر دلسوز، پر محبّت و جستجوگر درباره نیازهایشان باشد و پیوند عاطفى محکمى با آنها برقرار سازد که سبب وفادارى آنها به فرمانده و پایدارى آنان در میدان جنگ شود.
در دستور دوم مى افزاید: «هرگز نباید چیزى که آنها را به وسیله آن تقویت کرده اى در نظر تو بزرگ آید»; (وَلاَ یَتَفَاقَمَنَّ(۶) فِی نَفْسِکَ شَیْءٌ قَوَّیْتَهُمْ بِهِ).
اشاره به اینکه هر اندازه خدمات تو بزرگ باشد باز هم آن را کوچک بشمُر و در فکر بهتر از آن باش.
در دستور سوم مى فرماید: «و نیز نباید لطف و محبّتى را که درباره آنها ابراز مى دارى، هرچند کوچک باشد حقیر بشمرى»; (وَ لاَ تَحْقِرَنَّ لُطْفاً تَعَاهَدْتَهُمْ(۷) بِهِ وَ إِنْ قَلَّ).
آن گاه امام(علیه السلام) دلیلى براى این گفتار خود (رسیدگى به امور کلى و جزئى فرماندهان لشکر و سپاه) ذکر کرده و مى فرماید: «این امر آنها را به خیرخواهى و حسن ظن به تو وادار مى کند (و پیوندهاى عاطفى را محکم مى سازد)»; (فَإِنَّهُ دَاعِیَةٌ لَهُمْ إِلَى بَذْلِ النَّصِیحَةِ لَکَ، وَ حُسْنِ الظَّنِّ بِکَ).
در چهارمین دستور مى فرماید: «هرگز تفقّد و تلاش براى اصلاح امور کوچکِ آنها را به سبب تکیه کردن بر اصلاح امور کلى آنها رها مساز؛ زیرا رفع نیازهاى کوچک براى خود جایگاهى دارد که از آن بهره مند مى شوند همان گونه که رفع نیازهاى مهم موقعیتى دارد که از آن بى نیاز نخواهند بود»; (وَ لاَ تَدَعْ تَفَقُّدَ لَطِیفِ أُمُورِهِمُ اتِّکَالاً عَلَى جَسِیمِهَا، فَإِنَّ لِلْیَسِیرِ مِنْ لُطْفِکَ مَوْضِعاً یَنْتَفِعُونَ بِهِ، وَ لِلْجَسِیمِ مَوْقِعاً لاَ یَسْتَغْنُونَ عَنْهُ).
این نکته کاملا شایان دقت است که فرماندهان، بلکه تمام مدیران جامعه نباید از امور کوچک و بزرگ غافل شوند یا اینکه تنها به امور سرنوشت ساز و نیازهاى مهم و برجسته جامعه بپردازند؛ بلکه هر کدام را در جایگاه خود ببینند؛ زیرا گاه مى شود فراموش کردن امور فرعى به همان اندازه آسیب مى رساند که فراموش کردن امور کلى سبب مى شود.
نکته جالب دیگر اینکه در تمام بحث هاى گذشته، امام به جاى پرداختن به اهمّیّت آموزش هاى نظامى و مسائل مربوط به سلاح، به امور معنوى و جنبه هاى روحى فرماندهان سپاه مى پردازد، چون آنچه سبب پیروزى است، این امور است؛ هرچند امور دیگر نیز جایگاه خود را دارد.
در دنیاى امروز کمتر دیده مى شود که براى انتخاب فرماندهان و مدیران جامعه به سراغ ویژگى هاى خانوادگى و صفات معنوى و سخاوت و پاکدامنى و تقواى آنها بروند.
به همین دلیل بسیار دیده شده که #خیانت هاى بزرگ از سوى همین مدیران صورت مى گیرد.
۱۲/۳ ...
____________
پاورقی :
۱ . «جيب» در اصل به معناى يقه پيراهن و گريبان است و از آنجايى که اين قسمت از پيراهن با سينه مجاورت دارد و سينه نيز با قلب مجاور است اين واژه گاه بر سينه و گاه بر قلب نيز اطلاق مى گردد.
۲ . قرآن مجيد درباره کافران مى گويد: (أَمْ تَأْمُرُهُمْ أَحْلامُهُمْ بِهذا أَمْ هُمْ قَوْمٌ طاغُونَ). (طور، آيه ۳۲)
۳ . «يَنْبو» از ريشه «نَبْو» بر وزن «نذر» در اصل به معناى اثر نگذاشتن شمشير و تير و امثال آن است سپس به معناى موافق نبودن و تسليم نشدن به کار رفته و در عبارت بالا همين معنا اراده شده است.
۴ . «لايُثيرُهُ» از ريشه «اثاره» به معناى برانگيختن و يا برانگيزاندن آمده است.
۵ . «جِماع» همان گونه که قبلاً گفتيم در اصل مصدر است و در اين گونه موارد به معناى وصفى به کار مى رود يعنى جامع بودن و جمع کردن.
۶ . «لاَ يَتَفَاقَمَنَّ» از ريشه «تفاقُم» به معناى بزرگ و خطير بودن است و از مادّه «فقم» بر وزن «فهم» که به همين معنا آمده است.
۷ . «تَعَاهَدْتَهُمْ» از ريشه «تعاهُد» و از مادّه «عهد» گاه به معناى پيمان بستن و گاه به معناى سرپرستى و رسيدگى نمودن است و اينکه در بعضى روايات وارد شده به هنگام ورود در مسجد «تعاهد نعلين» کنيد اشاره به همين معناى وارسى کردن جهت آلوده نبودن است (در حديثى از پيغمبر اکرم(صلى الله عليه وآله)مى خوانيم: «تَعَاهَدُوا نِعَالَکُمْ عِنْدَ أَبْوَابِ مَسَاجِدِکُمْ» (بحارالانوار، ج ۸۰، ص ۳۶۷). در عبارت بالا نيز همين معنا اراده شده است; يعنى رسيدگى به امر لشکر.
#نهج_البلاغه_بخوانیم
╭────๛- - - - - ┅╮
│📱 @Mabaheeth
╰───────────
📘 #کتاب | پرسشهاى مهم پاسخهاى كوتاه
____________
📖 دنبال کردن مطالب این کتاب با جستجوی #پرسش_و_پاسخ 🔎
❓#پرسش_و_پاسخ | ۱
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
🤔 چرا خداوند دست به آفرينش زده و اين همهموجود و از جمله انسان را آفريده است؟
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
💬 پاسخ : اگر دانشمند خوش بيانى سخن گفت، نبايد پرسيد چرا سخن گفتى؟! زيرا علم و بيان او اقتضا مىكند كه يافتههاى علمى خود را ارائه دهد؛ امّا اگر اين دانشمند با آن همه كمالات ساكت شد و يافتههاى خود را كتمان كرد، زير سؤال مىرود كه چرا نگفتى؟
خداوندِ قادر حكيم مهربان كه مىتواند از خاك، گندم و از گندم، نطفه و از نطفه انسانِ كاملى را بيافريند، اگر نمىآفريد جاى سؤال بود كه چرا قدرت خود را به كار نگرفتى و چيزى نيافريدى؟
╭─────๛- - - 📖 ┅╮
│📚 @ghararemotalee
╰───────────
❓#پرسش_و_پاسخ | ۲
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
🤔 نقش ايمان به خدا در زندگى انسان چيست؟
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
💬 پاسخ : شما اگر وارد منزلى شديد كه مىدانيد اين خانه نه صاحبى دارد و نه حسابى، نه دوربينى در كار است و نه كنترلى، هيچ دليلى براى نظم و دقّت و انضباط در كارهاى شما نيست.
در خانۀ رها، ما هم رها هستيم وهرچه ريخت و پاش نكنيم و نفس خود را كنترل كنيم ضرر كردهايم، ولى اگر بدانيم كه اين خانه صاحب و حسابى دارد و تمام رفتار ما زير نظر اوست، به گونهاى ديگر زندگى خواهيم كرد.
اگر ايمان بياوريم كه اين هستى، صاحبى دارد به نام خداى حكيم و حسابى در كار است به نام معاد و براى تمام افكار و رفتار و گفتار ما پاداش يا كيفرى هست، ما نيز حساب كار خود را مىكنيم و خواستههاى نفس سركش خود را مهار مىكنيم.
كارهايى را كه صاحب خانه نمىپسندد، انجام نمىدهيم؛ زيرا مىدانيم به حساب تمام كارهاى خير يا شرّ ما رسيدگى مىشود و خداوند در كمين ماست.
╭─────๛- - - 📖 ┅╮
│📚 @ghararemotalee
╰───────────
❓#پرسش_و_پاسخ | ۳
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
🤔 آيا خدا به عبادات ما نياز دارد كه فرمان داده #نماز_بخوانيم و رو به كعبه بايستيم؟
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
💬 پاسخ : اگر همۀ مردم رو به خورشيد☀️ خانه بسازند چيزى به خورشيد اضافه نمىشود و اگر همه مردم پشت به خورشيد خانه بسازند، چيزى از خورشيد كم نمىشود.
خورشيد نيازى به مردم ندارد كه رو به او كنند؛ اين مردم هستند كه براى دريافت نور و گرما بايد خانههاى خود را رو به خورشيد بسازند.
خداوند به عباداتِ مردم نيازى ندارد كه فرمان داده #نماز بخوانند. اين مردم هستند كه با رو كردن به او از الطاف خاص الهى برخوردار مىشوند و رشد مىكنند.
قرآن مىفرمايد: اگر همۀ مردم كافر شوند، ذرّهاى در خداوند اثر ندارد، زيرا او از همۀ انسانها بىنياز است. «اِن تكفروا انتم و مَن فى الارض جيمعاً فانّ اللّه لغنىٌّ حميد»
╭─────๛- - - 📖 ┅╮
│📚 @ghararemotalee
╰───────────
❓#پرسش_و_پاسخ | ۴
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
🤔 چرا صالحان، گرفتار مشكلات هستند و مجرمان و گنهكاران، در رفاه به سر مىبرند؟
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
💬 پاسخ : از آنجا كه خداوند اولياى خود را دوست دارد، لذا اگر خلافى كنند، فوراً آنان را با قهر خود مىگيرد تا متذكّر شوند، چنانكه خداوند در قرآن مىفرمايد: اگر پيامبر سخنى را كه ما نگفتهايم به ما نسبت دهد، با قدرت او را به قهر خود مىگيريم: «لو تقوَّل علينا بعضَ الاقاويل لأخذنا منه باليمين» و همچنين اگر مؤمنين خلافى كنند، چند روزى نمىگذرد مگر آنكه گوشمالى مىشوند؛ امّا اگر نااهلان خلاف كنند، خداوند به آنان #مهلت مىدهد و هرگاه مهلت سرآمد، آنان را هلاك مىكند: «و جعلنا لمهلكهم مَوعداً» و اگر اميدى به اصلاحشان نباشد، خداوند حسابشان را تا قيامت به تأخير مىاندازد و به آنان مهلت مىدهد تا پيمانه شان پر شود. «انّما نُملى لهم ليزدادوا اثماً»
به يك مثال توجه كنيد:
اگر قطرهاى چاى روى شيشه عينك 👓 شما بريزد، فوراً آن را پاك مىكنيد.
امّا اگر قطرهاى چاى روى لباس سفيد🥼 شما بچكد، صبر مىكنيد تا به منزل برويد و لباس خود را عوض كنيد.
و اگر قطرهاى روى قالى زير پاى شما بچكد، آن را رها مىكنيد تا مثلاً شب عيد به قالى شويى ببريد.
خداوند نيز با هركَس به گونهاى رفتار مىنمايد و بر اساس شفّافيّت يا تيرگى روحش، كيفر او را به تأخير مىاندازد.
╭─────๛- - - 📖 ┅╮
│📚 @ghararemotalee
╰───────────
❓#پرسش_و_پاسخ | ۵
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
🤔 سؤال : چگونه قبولى تمام كارها، مشروط به قبولى يك
عمل همچون نماز مىشود؟
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
💬 پاسخ : پليس راهى را در نظر بگيريد كه از رانندهاى گواهينامۀ رانندگى مطالبه مىكند.
اگر راننده، گواهينامه پزشكى، گذرنامه سياسى، پروانه ساختمان، كارت بازرگانى و اجازه اجتهاد و يا هر مدرك ديگرى به او نشان دهد، پليس از او نمىپذيرد و تنها اگر گواهينامه رانندگى داشت اجازۀ عبور مىدهد و گرنه مانع او مىشود.
در قيامت نيز شرط رسيدن به مقصد، گواهينامۀ #نماز است كه اگر نباشد، هيچ عملى مورد قبول و نجاتبخش نيست.
╭─────๛- - - 📖 ┅╮
│📚 @ghararemotalee
╰───────────
❓#پرسش_و_پاسخ | ۶
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
🤔 سؤال : چگونه پاداش بعضى اعمال انسان، از حساب و شماره مىگذرد؟
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
پاسخ : بر اساس روايات، تعداد نفرات در نماز جماعت هر چه بيشتر باشد، ثواب #نماز بيشتر مىشود؛ تا آنكه عدد افراد حاضر در #نماز_جماعت، به ده نفر برسد كه در اين صورت پاداش آن بىشمار شده و كسى جز خداوند نمىداند.
چنانكه انسان، با يك انگشت مىتواند شماره تلفن بگيرد☎️
با دو انگشت مىتواند سطل كوچكى را بلند كند🪣
با سه انگشت كار بيشترى انجام مىدهد،
تا اينكه به ده انگشت برسد كه در اين صورت، ديگر كار انسان محدوديّت ندارد و هركارى بخواهد مىتواند با اين ده انگشت انجام دهد و نوع كارهايش قابل حساب و شماره نيست.
╭─────๛- - - 📖 ┅╮
│📚 @ghararemotalee
╰───────────
❓#پرسش_و_پاسخ | ۷
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
🤔 سؤال : آيا تشبيه بعضى انسانها به حيوان در قرآن، جسارت و ناسزاگويى نيست؟
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
💬 پاسخ : با نگاهى به منافع حيوانات و عملكرد بعضى انسانها، تشبيه «اولئك كالانعام بل هم اضلّ» را حقّ و منطقى مىيابيم؛
گرانترين لباس انسان، ابريشم، از حيوانات است.🐛
مهمترين غذاى انسان، شير و عسل🍯 و گوشت و ماست، از حيوانات است.
حيوانات وسيلۀ باركشى و شخم زدن و منبع درآمد و اشتغال هستند.
تمام كارخانههاى پشم ريسى، چرم سازى، لبنياتى و مرغدارى و دامدارىها، كارشان به حيوانات وابسته است. 🐑🐄🐪
حيوانات بعضى معلّم بشرند. كلاغ، دفن مرده را به فرزند آدم و نسل او آموخت.
بعضى گزارشگر انبيا مىشوند؛ 🦜هدهد گزارش انحراف مردم سبأ را نزد حضرت سليمان آورد.
بعضى محافظ انبيا مىشوند؛ 🕸 تار عنكبوت پيامبر اسلام صلیالله علیه وآله را در غار حفظ كرد.
حيوانات قابل #تربيت و آموزش هستند و لذا شكار سگى🦮 كه آموزش ديده حلال است.
حتى حيوانات آزار دهنده مثل مار🐍، تنها كسانى را مىگزند كه به آنها نزديك شده باشند.
☝️ با توجّه به مطالب فوق، آيا انسانهايى كه از دور مردم آزارى مىكنند و مناطق دور دست را بمباران 💥 و موشكباران مىكنند، از مار بدتر نيستند؟
افرادى كه شبانه روز براى مردم حيله و خُدعه مىكنند و به خاطرِ رسيدن به هوسهاى بى انتهاى خود نسل انسان را به تباهى مىكشند، از حيوانات بدتر نيستند؟
آدمهايى كه يك تنه صدها پرونده جرم و جنايت دارند، از درّندهترين حيوانات پستتر نيستند؟
╭─────๛- - - 📖 ┅╮
│📚 @ghararemotalee
│📱 @Mabaheeth
╰───────────
❓#پرسش_و_پاسخ | ۸
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
🤔 سؤال : چگونه مىتوانيم حقايق را آن گونه كه هست، ببينيم؟
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
💬 پاسخ : قرآن مىفرمايد: «اتّقوا اللّه و يعلّمكم اللّه» از خداوند پروا كنيد تا خداوند، حقيقت را به شما بياموزد.
تقوى به معناى دورى از انواع بدىها و زشتىهاست.
آرى، افراد آلوده از درك بسيارى حقايق محرومند.
كسى كه تعصّب قومى، حزبى، نژادى و... دارد، حق را آنگونه كه هست نمىفهمد، مثل كسيكه عينك 👓 سرخ گذاشته و همه چيز را سرخ مىبيند و شلغم را لبو مىپندارد و اگر عينك سبز بگذارد، كاه را علف مىبيند.
اگر آيينه🪞 را صيقل دهيم، عكس را درست نشان مىدهد.
آئينه دل نيز بايد صيقلى باشد تا معارف را درك كند.
دلهاى كينه دار مثل ظرفهاى آلوده است كه اگر آب تميز هم در آن ريخته شود، آلوده مىشود.
#گناه غبارى است كه نمىگذارد انسان واقع بين باشد.
╭─────๛- - - 📖 ┅╮
│📚 @ghararemotalee
│📱 @Mabaheeth
╰───────────
❓#پرسش_و_پاسخ | ۹
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
🤔 سؤال : آيا هر مسلمانى، مؤمن است يا آنكه ميان اسلام و #ايمان تفاوت است؟
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
💬 پاسخ : در قرآن، يكجا مىخوانيم كه مردم وارد دين مىشوند: «يدخلون فى دين اللّه افواجا» و در جاى ديگر به كسانى كه شعار ديندارى مىدادند گفته مىشود:
هنوز ايمان وارد دلهاى شما نشده است: «و لمّا يدخل الايمان فى قلوبكم» يعنى دين بايد وارد مردم شود.
آرى، ديندارى مراحلى دارد:
مرحلۀ گرم شدن،
مرحلۀ داغ شدن
و مرحلۀ پخته شدن.
♨️ هر گرم و داغى، سرد مىشود ولى هيچ پختهاى خام نمىشود.
ورود مردم در دين آسان است؛ هركَس بگويد: « أشهد ان لا اله الاّ اللّه و أشهد انّ محمّداً رسول اللّه »، مسلمان است.
←اين مرحله گرم شدن است.
امّا بالاتر از گرم شدن، داغ شدن است.
اصحاب پيامبر با احساس و هيجان داغى به جبههها مىرفتند و حاضر بودند در كنار پيامبر جان فشانى كنند. ولى قرآن به آنها مىگويد اگر دين داريد، #خمس غنائم جنگى را بدهيد: «و اعلموا انّما غَنمتُم من شىءٍ فانّ لِلّه خُمُسَه و للرّسول... انْ كنتم آمنتم باللّه»
آرى، كسانى كه شهادتين مىگويند و حتى در جبههها كنار پيامبر مىجنگند، ممكن است در مسايل مالى آسيبپذير باشند كه قرآن مىفرمايد: در كنار شهادتين و جبهه و نماز، حق خدا و رسول و فقرا را نيز بپردازيد. در اين مرحله است كه ايمان وارد قلب مىشود. قرآن فقط به گروه خاصّى مىفرمايد: «اولئك هُم المؤمنونَ حقّاً» مؤمنون واقعى گروه خاصّى هستند، ولى نسبت به گروهى كه منافقانه اظهار ايمان دارند، مىفرمايد: اينها مؤمن واقعى نيستند: «و مِن النّاس مَن يقول آمنّا بِاللّه و باليوم الآخر و هم بمؤمنين»
╭─────๛- - - 📖 ┅╮
│📚 @ghararemotalee
│📱 @Mabaheeth
╰───────────
❓#پرسش_و_پاسخ | ۱۰
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
🤔 سؤال : امر به معروف و نهى از منكر، وظيفۀ همه مسلمانان است يا گروهى خاص؟
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
💬 پاسخ : براى ماشينى كه در مسير يك طرفه بر خلاف همه رانندگى مىكند، دو نوع برخورد لازم است:
- يكى آنكه تمام رانندگان با بوق و چراغ مخالفت خود را با كار او اعلام كنند،
- دوم آنكه پليس، راننده را جريمه كند.
قرآن نيز هم تمام مسلمانان را به #امر_به_معروف و نهى از منكر سفارش كرده و فرموده است: «كُنتم خَيرَ امّة اخرِجَت للنّاس تَأمرون بِالمَعروف و تَنهَون عن المنكر» شما بهترين امّتى هستيد كه جلوه كردهايد به شرط آنكه امر به معروف و نهى از منكر كنيد.
و در جاى ديگر مىفرمايد: از ميان شما مسلمين گروهى ويژه بايد مسئول امر به معروف و #نهى_از_منكر شوند.
«و لتكن منكم امّة يَدعون الى الخير و يأمرون بالمعروف و يَنهون عن المنكر»
╭─────๛- - - 📖 ┅╮
│📚 @ghararemotalee
│📱 @Mabaheeth
╰───────────
هدایت شده از مباحث
برای آزادی مردم غزه دعا کنیم 🤲
أَ مَّنْ يُجِيبُ الْمُضْطَرَّ إِذَا دَعَاهُ و َيَكْشِفُ السُّوءَ
[بتها بهترند] یا آنکه خواستۀ هر درماندهای را وقتی صدایش بزند، برآورده میکند و گرفتاریاش را برطرف میسازد؟
https://EitaaBot.ir/counter/0bcw
🤲 تا الان : ۴۴۴ بار
____________
💳 شماره حساب دفتر رهبر معظم انقلاب برای کمک به مردم مظلوم غزه و فلسطین 🇵🇸
https://www.leader.ir/fa/monies
_________________________
#رژیم_غاصب_رفتنی_است
#پیروزی_نزدیک_است
#طوفان_الأقصى
╭────๛- - - - - ┅╮
│📱 @Mabaheeth
╰───────────
#نهج_البلاغه
#فرازی_از_عهدنامه | ۱۳
📜 متن | ... وَلْیَکُنْ آثَرُ رُءُوسِ جُنْدِکَ عِنْدَکَ مَنْ وَاسَاهُمْ فِی مَعُونَتِهِ، وَأَفْضَلَ عَلَیْهِمْ مِنْ جِدَتِهِ، بِمَا یَسَعُهُمْ وَیَسَعُ مَنْ وَرَاءَهُمْ مِنْ خُلُوفِ أَهْلِیهِمْ، حَتَّى یَکُونَ هَمُّهُمْ هَمّاً وَاحِداً فِی جِهَادِ الْعَدُوِّ; فَإِنَّ عَطْفَکَ عَلَیْهِمْ یَعْطِفُ قُلُوبَهُمْ عَلَیْکَ، وَإِنَّ أَفْضَلَ قُرَّةِ عَیْنِ الْوُلاَةِ اسْتِقَامَةُ الْعَدْلِ فِی الْبِلاَدِ، وَظُهُورُ مَوَدَّةِ الرَّعِیَّةِ. وإِنَّهُ لاَ تَظْهَرُ مَوَدَّتُهُمْ إِلاَّ بِسَلاَمَةِ صُدُورِهِمْ، وَلاَ تَصِحُّ نَصِیحَتُهُمْ إِلاَّ بِحِیطَتِهِمْ عَلَى وُلاَةِ الاُْمُورِ، وَقِلَّةِ اسْتِثْقَالِ دُوَلِهِمْ، وَتَرْک اسْتِبْطَاءِ انْقِطَاعِ مُدَّتِهِمْ، فَافْسَحْ فِی آمَالِهِمْ، وَوَاصِلْ فِی حُسْنِ الثَّنَاءِ عَلَیْهِمْ، وَتَعْدِیدِ مَا أَبْلَى ذَوُو الْبَلاَءِ مِنْهُمْ; فَإِنَّ کَثْرَةَ الذِّکْرِ لِحُسْنِ أَفْعَالِهِمْ تَهُزُّ الشُّجَاعَ، وَتُحَرِّضُ النَّاکِلَ، إِنْ شَاءَ اللهُ. ثُمَّ اعْرِفْ لِکُلِّ امْرِئ مِنْهُمْ مَا أَبْلَى، وَلاَ تَضُمَّنَّ بَلاَءَ امْرِئ إِلَى غَیْرِهِ، وَلاَ تُقَصِّرَنَّ بِهِ دُونَ غَایَةِ بَلاَئِهِ، وَلاَ یَدْعُوَنَّکَ شَرَفُ امْرِئ إِلَى أَنْ تُعْظِمَ مِنْ بَلاَئِهِ مَا کَانَ صَغِیراً، وَلاَ ضَعَةُ امْرِئ إِلَى أَنْ تَسْتَصْغِرَ مِنْ بَلاَئِهِ مَا کَانَ عَظِیماً.
╭───
│ 🌐 @Mabaheeth
╰──────────
📄 ... برترين فرماندهان لشکر نزد تو بايد کسانى باشند که در کمک به سپاهيان بيش از همه مواسات کنند و از امکانات خود بيشتر به آنان کمک نمايند، به اندازه اى که هم نفرات سربازان و هم کسانى که تحت تکفّل آنها هستند به خوبى اداره شوند; به گونه اى که همه آنها به يک چيز بينديشند و آن جهاد با دشمن است؛ زيرا محبّت و مهربانى تو به آنان قلب هايشان را به تو متوجه مى سازد.
(بدان) برترين چيزى که موجب روشنايى چشم زمامداران مى شود برقرارى #عدالت در همه بلاد و آشکار شدن علاقه و محبّت رعايا به آنهاست و محبّت و علاقه رعايا نسبت به آنها جز با پاکى دل هايشان (و بر طرف شدن هرگونه سوء ظن به زمامداران) آشکار نمى شود و خيرخواهى آنها در صورتى کاملاً مفيد واقع مى شود که با ميل خود گرداگرد زمامداران جمع شوند و حکومتِ آنها بر ايشان سنگين نباشد و انتظارِ پايان گرفتن مدت حکومتشان را نکشند؛ بنابراين ميدان آرزوها را (براى زندگى) در برابر سپاهت وسعت بخش (و نيازهاى آنها را از اين نظر تأمين کن) پيوسته آنها را تشويق نما و پياپى کارهاى مهمى را که افرادى از آنها انجام داده اند برشمار؛ زيرا يادآورىِ کارهاى نيکِ آنها افراد شجاعشان را به فعاليتِ بيشتر وامى دارد و کم کاران را به کار تشويق مى کند. ان شاءالله.
سپس بايد ارزش زحمات هر يک را به دقت بشناسى و هرگز کار خوب کسى را به ديگرى نسبت ندهى و ارزش خدمت او را کمتر از آنچه هست به حساب نياورى.
مبادا شخصيت کسى موجب اين شود که کار کوچکش را بزرگ بشمارى و يا کوچکىِ مقام کسى سبب گردد که خدمت پر ارجش را ناچيز به حساب آورى.
#نهج_البلاغه_بخوانیم
╭────๛- - - - - ┅╮
│📱 @Mabaheeth
╰───────────
۱۳/۱ ...
برترین فرماندهان لشکر امام(علیه السلام)
در این بخش از عهدنامه به دنبال توصیه هایى که براى انتخاب فرماندهانِ لشکر در بخش سابق نموده بود، به سراغ اهتمام به امر سپاه و لشکر مى رود و به مالک توصیه مى کند فرماندهانى انتخاب کن که به امور لشکر بهتر رسیدگى کنند.
مى فرماید: «برترین فرماندهان لشکر نزد تو باید کسانى باشند که در کمک به سپاهیان بیش از همه مواسات کنند و از امکانات خود بیشتر به آنان کمک نمایند، به اندازه اى که هم نفرات سربازان و هم کسانى که تحت تکفّل آنها هستند به خوبى اداره شوند; به گونه اى که همه آنها به یک چیز بیندیشند و آن جهاد با دشمن است»; (وَ لْیَکُنْ آثَرُ(۱) رُءُوسِ جُنْدِکَ عِنْدَکَ مَنْ وَاسَاهُمْ فِی مَعُونَتِهِ، وَ أَفْضَلَ عَلَیْهِمْ مِنْ جِدَتِهِ(۲)، بِمَا یَسَعُهُمْ وَ یَسَعُ مَنْ وَرَاءَهُمْ مِنْ خُلُوفِ(۳) أَهْلِیهِمْ، حَتَّى یَکُونَ هَمُّهُمْ هَمّاً وَاحِداً فِی جِهَادِ الْعَدُوِّ).
در دنیاى امروز رابطه میان فرماندهان لشکر و افراد یگان ها روابطى خشک و به اصطلاح «نظامى» است نه عاطفى; روابطى که غالباً بر محور جریمه و مجازات و بازداشت و تهدید دور مى زند؛ در حالى که امام، چهارده قرن پیش تأکید فرموده که روابط باید عاطفى باشد و باید فرماندهان مشکلاتِ افراد سپاه و حتى مشکلات خانواده هاى آنها را در نظر بگیرند و به اندازه کافى زندگى آنها را تأمین کنند تا هنگامى که به میدان جهاد گام مى نهند تنها به فکر نبرد با دشمن باشند نه غیر آن.
بدیهى است چنین لشکرى به پیروزى نزدیک تر است.
هرگاه نفرات لشکر یک چشم به سوى میدان دوخته باشند و با چشم دیگر به پشت سر به خانواده و فرزند خویش نگاه کنند و نگران آنها باشند اراده و عزمشان براى جنگیدن با دشمن سُست مى شود.
جالب اینکه امام(علیه السلام) در زندگى شخصى خود حدّاکثر زهد را رعایت مى کند و حتى به فرمانداران و فرماندهان نیز این توصیه را دارد که شرح آن در نامه امام به عثمان بن حنیف گذشت; ولى به گروه هایى که تحت کفالت او هستند توصیه گشایش زندگى در حد معقول دارد.
آن گاه امام(علیه السلام) در مقام بیان علت براى این دستور بر آمده مى فرماید: «زیرا محبّت و مهربانى تو به آنان قلب هایشان را به تو متوجه مى سازد»; (فَإِنَّ عَطْفَکَ عَلَیْهِمْ یَعْطِفُ قُلُوبَهُمْ عَلَیْکَ).
با توجّه به اینکه بر حسب ظاهرِ عبارت ضمیر در «عَلَیْهِم» و «قُلُوبَهُم» به افراد سپاه بر مى گردد مفهوم کلام چنین مى شود: هنگامى که تو از طریق فرماندهان لشکر به لشکر محبّت کنى، لشکریان از صمیم دل تو را دوست مى دارند و وفادار خواهند بود.(۴)
آن گاه امام(علیه السلام) در ادامه این سخن به نکته مهمى اشاره مى کند که سبب بقاى دولت ها، حکومت ها و مدیریت هاست.
مى فرماید: «(بدان) برترین چیزى که موجب روشنایى چشم زمامداران مى شود برقرارى #عدالت در همه بلاد و آشکار شدن علاقه و محبّت رعایا به آنهاست»; (وَ إِنَّ أَفْضَلَ قُرَّةِ عَیْنِ الْوُلاَةِ اسْتِقَامَةُ الْعَدْلِ فِی الْبِلاَدِ، وَ ظُهُورُ مَوَدَّةِ الرَّعِیَّةِ).
اشاره به اینکه گسترش عدل و داد سبب پیوند عاطفى میان مردم و زمامداران مى شود که بهترین وسیله براى حفظ حکومت است.
سپس به عوامل ظهور مودّت و محبّت مردم اشاره کرده مى فرماید: «محبّت و علاقه رعایا به آنها جز با پاکى دل هایشان (و برطرف شدن هرگونه سوء ظن به زمامداران) آشکار نمى شود»; (و إِنَّهُ لاَ تَظْهَرُ مَوَدَّتُهُمْ إِلاَّ بِسَلاَمَةِ صُدُورِهِمْ).
سلامتِ صدور اشاره به خوش بینى و نفى هر گونه کینه و عداوت است.
بدیهى است که اگر رعایا به اعمال زمامداران خوش بین باشند و هیچ گونه کینه و عداوتى از آنان به دل نگیرند محبّت و وفادارى آنان به حکومت آشکار مى گردد.
این تعبیر ممکن است اشاره به این باشد که بسیارى از مردم به حکم اجبار و خوف و ترس، ممکن است ثناخوان زمامداران باشند در حالى که سلامتِ صدور ندارند.
مودت واقعى زمانى ظاهر و آشکار مى شود که دل هاى آنها به زمامداران علاقه مند باشد.
در ادامه مى افزاید: «خیرخواهى آنها در صورتى کاملا مفید واقع مى شود که با میل خود گِرداگرد زمامداران جمع شوند و حکومتِ آنها بر ایشان سنگین نباشد و انتظارِ پایان گرفتن مدت حکومتشان را نکشند»; (وَ لاَ تَصِحُّ نَصِیحَتُهُمْ إِلاَّ بِحِیطَتِهِمْ عَلَى وُلاَةِ الاُْمُورِ، وَ قِلَّةِ اسْتِثْقَالِ(۵) دُوَلِهِمْ، وَ تَرْک اسْتِبْطَاءِ(۶) انْقِطَاعِ مُدَّتِهِمْ).