کانال بین المللی آموزش قرآن کریم:
سلام الله علیکم 🌹💐
#سلسله_مباحث_روانشناسی_تلاوت
#پرورش_ذهن_قاری
راهکارهای عملی برای تسلط بر هنر تلاوت قرآن کریم
-----------
بخش دوم
#منطقه_امن_ذهنی_قاری
قسمت سوم
-----------
چگونه از منطقه امن ذهن خود خارج شویم؟
خارج شدن از منطقه امن می تواند خوب باشد اما یادآوری این نکته مهم است که بین نوع اضطراب کنترل شده ای که ما در مورد آن بحث می کنیم و اضطرابی که روزانه بسیاری از افراد با آن دست و پنجه نرم می کنند، تفاوت وجود دارد.
در اینجا یازده راهکار عملی برای خروج از "منطقه امن ذهن" معرفی می گردد:
- کارهای کوچک روزمره را به شیوه ای جدید انجام دهید: مثلا: از مسیر جدیدی به خانه، آموزشگاه، مدرسه یا محل کار خود بروید. مسائل تکراری و امور عادی زندگیتان را متفاوت انجام دهید.
- به سمت ترسهای خود حمله کنید: آنچه بیشترین ترس را از انجامش دارید، بزرگترین نیاز شما در زندگیست، دقیقا همان که زندگیتان را زیر و رو میکند!
- کنترل کردن را رها کنید: مثلا اگر رئیس هستید از دیگران کمک بگیرید؛ کارهایی را به دیگران واگذار کنید و نگران نباشید. از منطقه امن ذهنی خود خارج شوید و اجازه دهید دنیا غافلگیرتان کند.
- بروید در دلِ آنچه برایتان اضطراب آور است: از یک ترس به ترس بعدی و از یک اضطراب به اضطراب بعدی بروید تا منطقه امن ذهنی از بین برود.
- با افراد جدیدی گفتگو کنید: صحبت با راننده تاکسی و… راهی عالی برای غلبه بر شرم و یادگیری چیزهای جدید و شگفت انگیز از جهان و افراد است.
- با چیزی که معمولا امتناع شما را در پی دارد، موافقت کنید: گاهی به کارهایی که کمتر انجام می دهید بله ای بگویید و خود را متعجب کنید، آنگاه تجربه های نابی در انتظار شماست.
- لیستی از اهداف رشد هفتگی یا روزانه داشته باشید و هر روز به سمت هدفی هر چند کوچک و جدید گام بردارید.
- انگیزهی خود را مدام با کارهایی بالا ببرید: جملات انگیزشی بخوانید.. رؤیا پردازی کنید، موفقیت و پیروزی خود را مجسم کنید، فیلمهای انگیزشی ببینید و…
- هر روز دربارهی شغل، کارها و اهداف خود بخوانید، هر روز کمی بر مهارت و اطلاعات خود در زمینهی فعالیتتان بیفزایید؛ افزایش مهارت، شما را مشتاق به عمل بیشتر، پیشروی و خروج از منطقه امن ذهنی خواهد کرد.
- لازم نیست به سراغ کارهای بزرگ بروید: از کارهای ساده تر آغاز کنید و اعتماد به نفس خود را پله پله بسازید. موفقیت، جمع کارهای کوچکی است که نادیده گرفته میشوند.
- خیلی فکر نکنید: فکر بیش از حد و واگویه های ذهنی، شما را از تصمیم و عمل دور میکند. تصمیماتتان را سریع تر عملی کنید.. مثلا اگر میخواهید پیاده روی در مکان جدیدی را آغاز کنید، پس از برنامه ریزی لازم همین لحظه در را باز کنید و خارج شوید.
خارج شدن از دایره امن ذهن، در آغوش گرفتن تجربیات جدید و رسیدن به آن حالت "اضطراب بهینه" با روشی کنترل شده است. برای تجربیات خود وقت بگذارید تا بتوانید از مزایای آن ها استفاده کرده و آن ها را در فعالیت های روزانه خود به کار ببرید. اضطراب کنترل شده و در حد معقول برای داشتن تلاشی عالی، شاداب نگاه داشتن ذهن، یورش به سمت اهداف و گرفتن نتیجه، ضروری است و در واقع مانند یک موتور محرکه عمل میکند. سعی کنید این را به یک عادت تبدیل کرده و هر هفته یا هر ماه چیز جدیدی را امتحان کنید. هدف این است که می خواهیم یاد بگیریم واقعا چه کارهایی می توانیم انجام دهیم و مهم است که گاهی به حالت راحتی برگردید و فقط استراحت کنید.
حال بر گردیم به بحث خودمان یعنی هنر تلاوت قرآن کریم و قاری قرآنی که با ریسک پذیری معقول و منطقی، در حال خارج شدن از "منطقه امن ذهن" خویش است. فکرش را بکنید کسی که تا دیروز و علی رغم آشنایی کامل با اصول و فنون تلاوت قرآن، جرات نمی کرد در جلسات سطح بالا شرکت کند، امروز به راحتی در این گونه محافل دست به تلاوت می زند. کسی که تا دیروز مثل بید پشت میکروفون تلاوت می لرزید، امروز با اعتماد به بنفس خاصی تلاوت می کند. قاری که تا دیروز از شدت استرس گاهی حتی کلمات قرآنی را هم به چشمش نمی دید، الان در حال خلاقیت و ابداع لحنی است. فکرش را بکنید قاری قرآنی که تا دیروز سکون برایش لذت بخش بود، امروز برای رشد و ترقی، آرام و قرار ندارد.تصور کنید قاری قرآنی که تا دیروز در حین تلاوت شُرشُر عرق می ریخت(بخصوص در فصل زمستان!!) حالا دیگر در زمان تلاوت، حتی در فصل تابستان، یک قطره عرق بر پیشانی او نقش نمی بندد. بارها دیده ام قاری قرآنی که هنوز یاد نگرفته ریسک پذیر باشد و داشته های خود را در مقابل دیگران عرضه کند،صوتش دچار چنان استرسی شده که اگر جسارت به ساحت قاریان محترم و بزرگوار نباشد، می توان گفت حتی خنده دار هم شده است.لکن همین فرد پس از خود اتکایی و خروج از "منطقه امن ذهن" خویش به راحتی دست به تلاوت زده است.
البته هرگز نباید فراموش کرد که چون "منطقه امن ذهن" ساخته و پر
داخته خود فرد است لذا خروج از آن هم فقط به خواسته خود شخص صورت خواهد گرفت. چقدر این آیه نورانی مناسب این کلام اخیر است که: ان الله لا یغیروا ما بقوم حتی یغیروا ما بانفسهم . به نظرم منظور نهایی این آیه نورانی این است: تا خودت نخواهی، هیچ تغییری صورت نخواهد گرفت.
------------
ادامه دارد
#اصغر_اسکندری
سلام الله علیکم 🌹💐
#سلسله_مباحث_روانشناسی_تلاوت
#پرورش_ذهن_قاری
راهکارهای عملی برای تسلط بر هنر تلاوت قرآن کریم
-----------
بخش سوم
#ترس_و_ریسک_پذیری
قسمت اول
-----------
معنایی که در فرهنگ لغات برای ترس پیدا خواهید کرد، این معنا خواهد بود: " احساس ناخوشایندی که در رویارویی با خطر، همراه با درد، ایجاد میشود." لازم است متذکر شوم در علم روانشناسی تفات هایی بین "ترس" و "هراس" وجود دارد که ما در اینجا هر دو را یکی تعریف می کنیم.
ترس شاید فلج کنندهترین احساس دنیا باشد اما آیا راهی برای غلبه بر آن و توقف زندگی توام با ترس وجود دارد؟ دلیل ترس تنها این است که انسان با جریان زندگی، زندگی نمیکند، بلکه در ذهن خود زندگی میکند. ترس انسان همواره از این است که در آینده چه اتفاقی خواهد افتاد. این بدان معناست که ترس همیشه از چیزهایی است که وجود ندارد. مردم همیشه در حال رنج بردن از چیزهایی هستند که دیروز اتفاق افتاده یا ممکن است فردا اتفاق بیفتد. بنابراین همیشه از چیزی رنج میبرند که وجود ندارد. بطور ساده این بدان دلیل است که ریشه تمام آنها در ذهن انسان است.
شما در خیالاتتان گم میشوید و این ریشه ترسهایتان است. اگر ریشه در واقعیت داشته باشید، دیگر ترسی وجود نخواهد نداشت. کاری که ترس با ما انجام میدهد این است که حد و مرزهایی برایمان قرار میدهد. ترسی که برای خود ساختهاید همیشه در حال مرز گذاری است. اگر برای خود مرز بگذارید و زندگیتان را محدود به آن مرزها کنید، ممکن است احساس امنیت نمایید اما مشکل اینجاست که حمایت زندگی را از خود دور کردهاید. در حالیکه زندگی، خود حامی شماست و این حمایت، حمایت واقعی است. طبعا برای شما خواننده محترم نیاز به تذکر نیست که منظور از مرز و حدود،چارچوب هایی که شرع مقدس تعیین کرده نیستند.
ترس چیزی نیست جز یک احساس و هیجان که آن را در ذهن خود میپرورانیم و مشکل از آنجا شروع میشود که این احساسات و هیجانها بر زندگی ما اثر نامطلوب میگذارند. ترس، احساسی است که هر انسانی آن را میشناسد. انسانها از آن به عنوان احساسی ناخوشایند یاد و از آن دوری میکنند، چرا که این احساس بنا بر طبیعت خود زمانی ظاهر میشود که خطری درونی یا بیرونی فرد را تهدید میکند. این احساس به شکل علایم مختلف جسمی و روانی ظاهر میشود، مانند تپش قلب، تنگی نفس، احساس گُرگرفتگی، سرخ شدن صورت، ترشح زیاد عرق و غیره. هراس از دندان پزشکی ، خون هراسی ، عنکبوت هراسی ، سگ هراسی ، مار هراسی ، هراس از تاریکی را نیز می توان به موارد قبلی اضافه کرد.
ترس، موذی است، چرا که پوششهای مختلفی دارد و تغییر قیافه میدهد. شما فکر میکنید ترس چه شکلی است؟ آیا ترس از عدم پذیرش است؟ ترس از تحقیر است؟ ترس از عصبانیت است؟ ترس از عدم رضایت است؟ ترس از تنهایی است؟
اما بزرگترین ترس، خودمان هستیم! ترس به طور خاص، کنار آمدن با تواناییهایمان، است. بسیاری از ترسهای نا بجا از آن جا ناشی میشود که احساس میکنیم به اندازه کافی، خوب نیستیم. یکی از دلایل کمبود عزت نفس و اعتماد به نفس، این است که توانمان را پرورش نمیدهیم. تا زمانی که خودمان را در شرایطی خاص قرار نداده و تواناییهایمان را پرورش ندهیم، سست و شل و ول در برابر ترسی که باز دارنده است، باقی خواهیم ماند.
------------
ادامه دارد
#اصغر_اسکندری
سلام الله علیکم
#سلسله_مباحث_روانشناسی_تلاوت
#پرورش_ذهن_قاری
راهکارهای عملی برای تسلط بر هنر تلاوت قرآن کریم
-----------
بخش سوم
#ترس_و_ریسک_پذیری
قسمت دوم
-----------
شما فکر میکنید که ترس را درونتان، محبوس کردهاید! ترس بدین معنا است که با آن بزرگ شدهاید. و باید یاد بگیرید که چگونه از ترس استفاده کنید. خصوصا” بعد از این که ترسهایتان را شناختید و روش هایی را برای مبارزه با آنها، پیدا کردید. یک بار که ترسی را در خودتان از بین بردید، به روش دیگری هم آن را امتحان کنید.
چگونه میتوانیم بر ترسمان چیره شویم. در این جا دو روش ارائه می گردد:
الف) ریسکپذیر باشید
من نمیگویم که خودتان را در شرایط خطرناک بالقوه قرار دهید. فقط به یک کمی ریسک فکر کنید و شرایط آن را بررسی کنید. به تدریج با افزایش عزت نفس و اعتماد به نفس، ریسکپذیریتان نیز افزایش مییابد. ریسک پذیری یا همان خطر کردن به شما کمک میکند که گاهیاوقات درخشانتر و شجاعانهتر با چالشها رو به رو شوید. اما اگر به رفتاری خارج از کنترل بدل شود، ارزشهای خود را از دست خواهد داد.
ب) از خودتان سؤال کنید
این روش به طرز شگفتانگیزی ساده و مؤثر است. زمانی که دارید به این موضوع فکر میکنید که: «من نمیتوانم آن کار را انجام دهم». نمیتوانم آن جا بروم». و سایر مواردی که واقعا میخواهید انجام دهید ولی ترس مانع آن میشود، در مقابل از خودتان بپرسید: «چگونه میتوانم…؟»، «چگونه میتوانستم…؟». برای مثال: چگونه میتوانستم قدرت و توانایی تلاوت کردن در جمع را پرورش دهم؟ چگونه می توانم فرازهای بالای چهل ثانیه تلاوت کنم؟
بارها و بارها این کلام نورانی امیر کلام حضرت علی روحی فداه را با خود مرور کرده ام: "ترس" و "نا امیدی" بزرگترین گناهان انسان هستند!! طبعا در مرام چنین شخصیتی که فرمود:«اگر تمامی عرب با من طرف شوند من به آنان پشت نخواهم کرد» ترس از نبرد و ترک دفاع از حق،گناهی بزرگ به حساب میآید. اما خوف از خداوند؛ نه تنها ترس نیست بلکه عین ثواب است. حضرت می فرمایند:
إذَا هِبْتَ أَمْراً فَقَعْ فِیهِ، فَإِنَّ شِدَّةَ تَوَقِّیهِ أَعْظَمُ مِمَّا تَخَافُ مِنْهُ(نهج البلاغه، حکمت 166) یعنی هنگامی که از چیزی می ترسی ،خود را در آن بیفکن،زیرا گاهی ترسیدن از چیزی ،از خود آن سخت تر است. به تعبیر دیگر قاری قرآن وقتی از تلاوت کردن در مقابل اهل فن ترس دارد، می بایست حتما جلسات استادان اهل فن رفته و به تلاوت بپردازد تا اعتماد به نفسش افزایش یابد. یا اینکه در مقابل قاریان اسم و رسم دار تلاوت نماید تا مقهور نام و نشان اشخاص نباشد. یا اینکه از استاد جلسه بخواهد در مقابل دیگران اغلاط و اشکالات تلاوت او را تذکر داده تا این احساس اشتباه که شخصیتش در مقابل دیگران خُرد می شود از بین برود.
بنده به خوبی بیاد دارم در سالهای 1367 تا 1370 زمانیکه در جلسات استاد مرحوم حاج علی اربابی در محله لویزان شهر تهران شرکت می کردم دچار ترس و استرس هایی بودم که قبلا توضیح دادم. خصوصا یادم هست به خاطر حضور شاگردان قرآنی خودم در جلسه استاد اربابی و اینکه ایشان در مقابل آنها اشکالات مرا متذکر می شدند،دیگر در آن جلسه شرکت نکرده و به تعبیر بهتر، از نقد شدن تلاوتم در مقابل شاگردانم فرار کردم. اما سالها بعد، زمانیکه در جلسات آموزش قرآن استاد حاج محسن عربی در تهران خیابان شریعتی شرکت می کردم،علی رغم حضور شاگردان قرآنی خودم در جلسه،از ایشان خواهش می کردم تمامی ضعف ها و اشکالاتم را در برابر جمع و خصوصا شاگردن قرآنی خودم که در جلسه ایشان حضور پیدا می کردند، بیان نمایند و هر زمانیکه آن ایام را در ذهنم مرور می کنم، به واقع آن را از بهترین ایام عمر قرآنی خودم محسوب می کنم و افسوس می خورم چرا در سالهای گذشته تر، این چنین رفتاری از من بروز نکرد. در واقع با پیدایش چنین نگرشی و بالا بردن مقدار ریسک پذیریم، چند هدف را پیگیر بودم. اولا اینکه باید بپذیرم که اشکالاتی دارم و حقیقت را نباید لاپوشی کنم. ثانیا به خود نهیب می زدم که می بایست اینجا و در مقابل شاگردان خودم خُرد شوم تا ظرفیت تحمل شکست های بزرگتر را پیدا کنم. ثالثا با این عمل به خودم ثابت می کردم که نباید اسیر اسم و رسم بود. رابعا با این کار میزان ریسک پذیری خود را بالا می بردم و در واقع ترس را از خودم دور می کردم. خامسا این رفتار می توانست الگویی برای قاریانی باشد که دچار شرم و حیای کاذب و بی مورد هستند و سادسا با این عمل از منطقه امن ذهنی خودم خارج می شدم.
سعدى در گلستان خود داستان زيبايى در اين زمينه نقل مى كند. مى گويد: پادشاهى با غلامى عجمى در كشتى نشست، و غلام هرگز دريا نديده بود و محنت كشتى نيازموده. گريه و زارى در نهاد و لرزه بر اندامش افتاد. چندان كه ملاطفت كردند آرام نمى گرفت و عيش مَلِك از او منغّص(مکدر و تیره) بود چاره ندانستند. حكيمى در آن كشتى بود مَلِك را گفت: اگر فرمان دهى من او
را به طريقى خاموش گردانم. گفت: غايت لطف و كرم باشد. بفرمود تا غلام را به دريا انداختند. بارى چند غوطه خورد، مويش گرفتند و پيش كشتى آوردند و به دو دست در سكان كشتى آويخت. چون برآمد به گوشه اى بنشست و آرام يافت. مَلِك را عجب آمد پرسيد: در اين چه حكمت بود؟ گفت: از اول محنت غرقه شدن ناچشيده بود و قدر سلامت كشتى نمى دانست. قدر عافيت كسى دارد كه به مصيبتى گرفتار آيد.(گلستان سعدی،باب اول،در سیرت پادشاهان،حکایت هفتم)
-------------
ادامه دارد
#اصغر_اسکندری
سلام الله علیکم
#سلسله_مباحث_روانشناسی_تلاوت
#پرورش_ذهن_قاری
راهکارهای عملی برای تسلط بر هنر تلاوت قرآن کریم
-----------
بخش سوم
#ترس_و_ریسک_پذیری
قسمت سوم
-----------
شاید مهمترین راه غلبه بر ترس ریسک پذیری است. به نظر شما ریسک چیست و چه کسی ریسک پذیر است؟ ریسک پذیری در زندگی تعاریف زیادی دارد و از نظر افراد، این تعریف می تواند مختلف باشد، ولی به صورت کلی ریسک یعنی شجاعت و جسور بودن در انجام تصمیمات مهم در زندگی که می تواند باعث موفقیت شود. ریسک کردن نوعی عمل شجاعانه و جسورانه می باشد که فرد دست به آن می زند اما ممکن است با این تعریف بعضی ریسک پذیری را با تصمیمات غیر عقلانی اشتباه بگیرند.
تغییر هم یکی از جوانب مهم در ریسک پذیری است و در تعریف ریسک اشارات مهمی به آن شده است. ایجاد تغییر در زندگی برای هر فردی کاری آسان نمی باشد. بسیاری از افراد ممکن است در یک مسیر عادی از زندگی خود باشند و همان مسیری را ادامه دهند که همه اطرافیان به سمت آن می روند. در حالی که افراد ریسک پذیر و موفق، از تغییر کردن و ایجاد تغییر در زندگی نمی ترسند و بیشتر آنها با تغییر نگرش خود به زندگی، مسیر موفقیت را طی کرده اند. تغییر از آن جهت یک ریسک می باشد که ممکن است فرد، مسیری ناشناخته را در زندگی انتخاب کند و چیزی که ناشناخته باشد، می تواند در خیلی از افراد ترس آور باشد. ولی مهمترین نقطه برای ریسک پذیری، آگاهی و شناخت در مسیر می باشد و به عبارتی دیگر افرادی که ریسک را با حماقت اشتباه می گیرند، بدون آگاهی و شناخت دست به انجام کاری می زنند. افراد ریسک پذیر کسانی هستند که با شناخت و آگاهی توانسته اند به موفقیت دست پیدا کنند و فقط شجاعانه، در مسیری که می دانند سخت و دشوار است، قدم بر می دارند.
بررسی و مطالعه ریسک پذیری در روانشناسی نشان میدهد که فرهنگ جاری در خون یک جامعه برای پذیرش ریسک مهم است. یعنی فرهنگ حاکم بر جامعه، میتواند نقش مهمی در رفتار ریسکپذیری افراد داشته باشد. مثلا در جوامعی که به کار گروهی اهمیت داده میشود و افراد گروه در تعامل خوبی با یکدیگر همکاری و همراهی میکنند، معمولا پذیرش ریسک هم بیشتر صورت میگیرد. در واقع، به نظر میرسد نوعی یکدلی در میان آنها وجود دارد که امر پذیرش خطرهای تازه را به پشتوانه حضور یکدیگر سادهتر میکند. پس فرهنگ و نگاه جوامع به اعضا و هنجارها و عرفی که دارند هم در پذیرش ریسک اثرگذار است. یعنی علاوه بر اینکه مقوله پذیرش ریسک در روانشناسی نیاز به بررسی دارد، باید برای شناخت ابعاد مختلف رفتار ریسک پذیری به مطالعه بخشهای گوناگون جوامع هم پرداخته شود.
قاری قرآنی که با مقوله ریسک پذیری بیگانه است، به یقین در طی نمودن مدارج ترقی و تعالی در هنر تلاوت دچار مشکلات و موانعی خواهد شد. ریسک پذیری در ذات هنر تلاوت نهفته است و قاری نیاز به ریسک های کوچک و بزرگ دارد. طبعا در اینجا مقصود ما ریسک مفید و قابل ارزیابی است. بلا شک هرگونه ریسک مفید در هنر تلاوت، ارزشمند تلقی شده و امید هست که قاری قرآن با قبول آن، سرعت پیشرفت و رشد خود را چندین برابرِ قبل کند. در واقع قاری قرآنی که ریسک پذیر نباشد به نوعی به خود سانسوری دست زده است و خود سانسوری یعنی ندیدن ضعف ها و در منطقه امن ذهنی باقی ماندن. برای مثال از حفظ، تلاوت کردن آیات قرآن از بهترین راهکارهای ریسک پذیر کردن قاری قرآن است و یقینا از حفظ تلاوت کردن آیات قرآن از برتری های بی چون و چرای مشاهیر جهان تلاوت است.
-------------
ادامه دارد
#اصغر_اسکندری
🍃🆔@gooorrrran
4_5976710832224995712.pdf
10.43M
کلیدتحول-روانشناسی تلاوت-تالیف اصغر اسکندری.pdf