سلام
بین هر دو شیی فاصله ایست که با پارامترهای مخصوص خودش سنحیده میشه
مثلا بین حیات و مرگ فاصله ایست که معمولا با واحد سال میسنجند
بین تهران ومشهد با کیلومتر و...قس علیهذا
حالا بین دو نت که در عربی بهش میگن درجه یک فاصله خاصی وجود داره که اصطلاحا به فارسی میگن پرده و به عربی میگن بُعد
این فواصل با فرکانس سنجیده میشن
وجهت محاسبه فرکانس نیم پرده بعدی باید فرکانس مربوطه را در عدد رادیکال دو با فرجه دوازده ضرب کنین که حدودا 1/059 میشه
مثلا اگر من تلاوتم رو در بیات با نت Re با فرکانس 100Hz شروع کنم واسه اینکه به نت #Re یعنی نیم پرده بعدی برسم باید صد رو در عدد 1/059 ضرب کنم
یعنی فرکانس صدای من در نت #Re در حدود 105/9Hz خواهد شد
وهمینطور تا آخر که وقتی به نت همنام یا اکتاو یعنی نت Re2 میرسین فرکانستون باید بشه200Hz یعنی دوبرابر فرکانس نت تونیک
اصولا فواصل پرده بین نتهاست که شاکله و مفهوم یک مقام رو مشخص میکنه
مثلا گام اصلی ماژورعبارتست از:.
Do1Re1Mi1/2Fa1
Sol1La1Si1/2Do
این گام اصلی در موسیقی غربیست که معادل گام ماهور ایرانی و عجم عربیست
شما در گام بالا ربع پرده مثل 3/4 پرده نمیبینید فقط پرده و نیم پرده هست
ولی در موسیقی شرقی اعم از ایرانی ، عربی ترکی و... شما ربع پرده میبینید و بزرگترین تفاوت موسیقی غربی و شرقی در همین ربع پرده هاست
یعنی شما دربالا که بین چهارنت اول که فواصل 1/2-1-1 دارند معادل فواصل جنس عجم در عربیست حالا اگر شما نیم پرده از وسط برداری بذاری آخر میشه:
1-1/2-1 یعنی جنس نهاوند
اصولا اون شوخ وشنگی و طربی که در موسیقی شرقی و تحریرها و چهچه هایی که درآواز میشنوید حاصل همین ربع پرده هاست
مثل جنس بیات:
Re3/4Mi1/2b 3/4 Fa1Sol
نکته جالب اینکه همین فواصل پرده ای بیات عربی دقیقا با دستگاه شور موسیقی ایرانی مطابقت دارد.
دکتر محسن امامی مدرس علوم قرآنی و مبانی فوق تخصصی موسیقی تلاوت