💢نمایش اکسپرسیونیستی از لباس روحانیت در پسزمینهای از گمگشتگی هویتی یا انکار آن!
حامدفلاحتی
➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖
🔻چندی پیش یکی از اساتید و وعاظ محترم کشور به نقد ورود #روحانیت در تمام عرصهها پرداختند و به اندیشه تخصصگرایی تاکید کردند!
ایشان در جملاتی که نقد کردیم، فرمودند من هم در برخی تخصصها به دیگران ارجاع میدهم و این خوب است و خلاصه روحانیون سعی کنند در همان کار تخصصی خود ورود کنند.
🔸در پاسخ آن استاد عزیز (اینجا) عرض کردیم روحانیت (خصوصا منظور روحانی ملبس است) مرجعیت اجتماعی و مسوولیت هدایت تودهها را به عهده دارد و لذا ورود او در عرصههای تاثیرگذار بر زندگی مردم یا بعنوان متخصص یا جمعبندی کننده نظر متخصصین، ضرورت اجتنابناپذیر این قشر برای رهبری اجتماعی است.
🔸واقعیت آن است که اگر بر تخصصگرایی افراطی در میان روحانیت اصرار کنیم دچار یک گمگشتگی هویتی و نهایتا نیهیلیسم معنایی خواهیم شد.
منظور اساتیدی مانند آن واعظ شهیر این نکته مهم نگارنده نیست آنها یک تلقی تاریخی از تخصصگرایی دارند اما طلاب جوان و قشر کنونی حوزه چنین نمیاندیشند!
آنها در پسزمینه #بحران نقش اجتماعی روحانیت دربدر دنبال تخصصی هستند که خود را از این گمگشتگی و نهایتا بیمعنایی روحانیت نجات دهند.
چرا که برای روحانیت نقش تخصصی قائل بوده و رهبری اجتماعی او را فراموش کردهاند.
در حقیقت این نگاه برآمده از یک اندیشه سکولاری و تفسیر مدرن از دین بوده و روحانیت را به تبع تعریف دین، همانطور مینگرد!
نهایتا در چنین نگاهی لباس یک انگاره مدرن یافته که حقیقت اجتماعی آن بیشتر نمادین است تا مرجع اجتماعی!
🔸تفاوت نماد و مرجع در جای خود مفصل است اما مرجع اجتماعی پایگاه اصیلی است که میتوان با اطمینان بدان پناه برد و مساله خود را یافت در حالی که نماد صرفا کارکردی نشانهشناختی داشته و به معنایی فراتر از ظاهر خود ارجاع دارد!
نماد میتواند حالتی اغراق آمیز از معنای دین داشته با کارکردی که هرگز مرجع ندارد.
در این تلقی، نماد لازم نیست مسؤولیتی را فراتر از نشانه ایفا کند و فقط کافیست یک ارجاع معنایی را روایت کند.
اما مرجع اجتماعی مسوولیت برعهده میگیرد و در پس لباس روحانیت برای خود تفسیری مسوولانه ارائه میکند.
🔻لباس روحانیت حقیقتی کارکردی، نقشآفرینی دارد و نمیتوان با تفسیری افراطی از تخصص، شان اجتماعی آن در رهبری جامعه را به محاق برد و تنها کارکردی نمادین از آن ارائه نمود.
در این صورت آرام آرام این متخصصان نمادین هم از خود و هم از دین یک معنای مدرن ارائه کرده که دیگر مرجعیت هدایی نداشته بلکه فقط حضوری نمادین دارند!؟
▪️در نتیجه در اثر این تفسیر افراطی میتوان در مواردی این نماد را استفاده کرد و در مواردی از آن انصراف داد!؟
چرا که عنصر مسوولیت هدایت و رهبری از آن سلب گشته و در دنیایی از معنای گوناگون وابسته به تخصصها سیر میکند و در یک بیمعنایی مطلق یا نمادگرایی افراطی گام برمیدارد!؟
در این نگاه نهایتا به یک بحران در نقش و یک گمگشتگی در متن روحانیت خواهیم رسید که چیزی جز نیهلیست و پوچانگاری در انتظار آن نخواهد بود.
چرا که انسان در عرصه اجتماعی با مسوولیت معنا می یابد و بدون آن دچار بحران میشود. این مهم در انسان صنفی با هویتی مشخص و کارکردی منظوم آشکارتر است.
▪️بله بخشی از روحانیت کنونی مانند آنچه این کلیپ بازنمایی میکند چنین آسیبی را مرتکب میشوند و یک نمایش اغراق آمیز و پررنگ اما خالی از معنی از روحانیت ارائه میکنند.
در نهایت حال و روز این دوران روحانیت را رقم میزنند که روحانیت همهجا هست اما در جای خود نیست؟!
از پس مفاهیم کهنالگو، اکسپرسیونیست، کارامازوف، کافکا و کامو... به دنبال یک معنای جدید از حضور خود میگردد و نهایتا از خود یک حضور اغراقگونه نشان میدهد.
مع الاسف رسانه هم در دوران کنونی کشور نشان میدهد که این تفسیر از روحانیت را بیشتر میپسندد؟!
برای همین نمایشی عجیب از پزشک، ورزشکار، هنرمند، کاسب، کشاورز و... هایی دارد که روحانی هم هستند!!
پس چه خوب که میشود همهکاره بود و روحانی هم (ن)بود!!
این تفسیر در مخالفت با انسجام معنایی روحانیت در طول تاریخ، متون دینی و حقیقت اجتماعی آن بوده و تحت تاثیر دنیای مدرن، نمادگرایی را دنبال میکند.
باید برای این روزهای روحانیت بسیار بیمناک باشیم که دارد دچار بیمعنایی میشود.
➕پ.ن: به این کلیپ فقط از دریچه دنیای روحانیت نگاه کردیم وگرنه راجع به سخنان فاجعه این روحانی متخصص سینما!! پیرامون فیلمنمای اکتای براهنی، سخن بسیار است. نگارنده سالها در بخشی از عمر خود به نویسندگی فیلمنامه و نقد فیلم در سینمای مدرن پرداخته در این زمینه دستی بر آتش دارد لذا سخنان این روحانی از جنبه تفسیری و نقد فیلم چیزی شبیه به فاجعه است.
#نقد_روحانیت
#هویتطلبگی
@h_falahati