🔰 تعریف جهل و برخی شاخصه های جامعه جاهل 🔸 #جهل در لغت به معناي «مطلق عدم علم» است. و از اين رو اهل لغت «جاهل» را به «نادان» ترجمه کرده چون رفتارش از روي حساب و دانش نيست، گاه مبتلا به کارهاي بيهوده و گاه به مرتکب ظلم و فساد مي‌شود برخي جاهل را به «احمق و ستمکار» نيز ترجمه کرده اند. جهل در جايي بکار مي‌رود که شأنيّت علم وجود داشته باشد. ولي در مقام مورد بحث ما که «جهل» به عنوان يک وصف براي يک جامعه به کار رفته است به معناي مطلق «عدم علم» نمي‌تواند باشد چراکه ما مي‌دانيم همه افراد جامعه نسبت به برخي امور عالم هستند. لذا بايد ديد قرآن مجيد بر چه اساسي جامعه انسانی در عصر بعثت را جامعه جاهل خوانده است. خداوند به برخی از شاخصه های جامعه جاهل در قرآن اشاره کرده است 1️⃣باور اشتباه و غیر توحیدی به مبدا آفرینش؛ نگاه شرک آلود، احساس استغنا در مقابل خداوند و بسته بودن دستان الهی در تحولات بشری ... آیه 154 آل عمران اشاره می کند که «... وطائفه قد أهمّتهم أنفسهم يظنّون بالله غير الحقّ ظنّ الجاهليه. ..گروهي ديگر که همانند مردم عصر جاهلي به خدا گمان و باور باطل داشتند...» 2️⃣انتظار و توقعات بیجا و غیر الهی از پیامبر و عدم تبعیت از ولایت؛ در سوره مائده درباره توقعات کساني که از پيامبر مي‌خواستند بر اساس خواسته و ميل آنها و قوانین بشری حکم صادر کند نه احکام الهی سخن گفته شده و مي‌فرمايد: « أفحکم الجاهليّه يبغون ... آيا حکم جاهليّت را مي‌جويند؟ ... » و بسیاری اوقات در صورت ابلاغ حکم الهی تلاش جهلاء برای استنکاف از دستور ولی جامعه ... 3️⃣فساد اجتماعی و ضعف بنیان خانواده؛ شاخصه ديگر جامعه جاهل ناظر به برخی زنان می باشد و آن ولنگاری جنسیتی و بی حیایی بی عفتی است؛ «ولاتبرَّجن تَبَرُّج الجاهليّه الاولي... مانند زمان جاهليت اول، زينتهاي خود را در جامعه آشکار نکنيد» هرچند خطاب آیه به زنان مسلمان است اما در مورد مردان هم صدق می کند. 4️⃣ تعصبات نژادی و قومی ؛ ویژگی ديگر جامعه جاهل برتری جویی های قومیتی و نژادی است.آيه شريفه «إذ جعل الذين کفروا في قلوبهم الحميّه حميّه الجاهليّه... چنين بود که کافران در دلهايشان تعصب و حميّت جاهلي را قرار دادند» به این نکته اشاره دارد. ⬅️ از مجموع این آیات بدست می آید که #جاهليت در قرآن به معناي ناداني و بي سوادي نيست چراکه خيلي از بي سواد ها هستند که از نظر اخلاقي افرادي متعالي ويا لاأقل مقبول و مطلوب مي‌باشند. بنابراين جهل دراصطلاح قرآنی در مقابل «عقل و منطق» يعني « #حکمت » است نه «مطلق علم». لذا جهل به آن ناداني گفته می شود که موجب فساد اخلاقي و تعصبات ناروا و پست و عصيان از دستورات الهي و حدود شرعي شود. در مقابل حکمت که معرفتی هدایتگرایانه است که انسان را به سوی کمال و تعالی حقیقی سوق می دهد. 🔴از آنجا که مراد از جاهليت، نداشتن مطلق علم نيست شايد جامعه اي داراي موسسات فرهنگي و آموزش عاليه بوده و از متخصصان علوم تجربي و انساني و روشنفکران فراواني برخوردار باشد، دارای صنعت و اقتصاد شکوفا، ارتش پر قدرتی هم باشد ولي به خاطر نافرماني و عصيان از دستورات الهی در زمره جوامع جاهل به حساب بیاید. و در صورت عدم اصلاح دیر یا زود مبتلا به انحطاط و سقوط و هلاکت خواهند شد. 🌹مبعث اعظم رسولان الهی مبارک باد.🌹 @h_shafiei 📍برگرفته از کتاب (تاریخ تحلیلی اسلام از عصر جاهلی تا عصر عاشورا)، اثر دکتر جواد سلیمانی، انتشارات موسسه امام خمینی ره .