نظریه بازی ها و رفتار ایران در مذاکرات با آمریکا با تکیه بر مذاکرات هسته ای بخش اول : مدل #شاهین_کبوتر #فرهادیداللهی ⭕️گشایش نظریه بازی‌ها به عنوان شاخه‌ای از ریاضیات کاربردی، به مطالعه رفتار راهبردی بازیگران عقلانی در شرایطی می‌پردازد که موفقیت هر یک وابسته به انتخاب‌های دیگران است. این نظریه با مفاهیمی چون بازی با حاصل جمع صفر (سود یک بازیگر برابر زیان دیگری است) و بازی با حاصل جمع غیرصفر (امکان سود متقابل وجود دارد)، ابزاری قدرتمند برای تحلیل تعارض‌های سیاسی است . در روابط ایران و آمریکا، به ویژه در مذاکرات هسته‌ای، الگوهای رفتاری دو کشور را می‌توان با مدل‌هایی مانند بازی شاهین-کبوتر (Hawk-Dove Game) تبیین کرد که در آن بازیگران بین دو استراتژی تهاجم یا همکاری انتخاب می‌کنند . 🔶️ نکته: ممکنست برخی صاحب‌نظران الگو‌های دیگری را به جهت تحلیل راهبردی رفتار ، ایران و آمریکا به کار بگیرند ⭕️ محور تحلیل بازی شاهین-کبوتر و انطباق آن با مذاکرات ایران و آمریکا ، ابتدا برخی تعاریف را تقدیم میکنم . 🔷️ شاهین (Hawk): رفتار تهاجمی (تحریم‌ها، تهدید نظامی). 🔷️کبوتر (Dove) رفتار صلح‌طلبانه (مذاکره، انعطاف‌پذیری). 🔷️هزینه درگیری: شامل تحریم‌های اقتصادی، ریسک جنگ، یا از دست دادن اعتبار بین‌المللی. ⭕️ سناریوهای قابل بررسی ( رخداد هایی که یا اتفاق افتاده اند یا پیش‌بینی می‌شوند( احتمالی) یکم : تهاجم متقابل (شاهین-شاهین) 🔷️مثال: خروج آمریکا از برجام (۲۰۱۸) و افزایش تحریم‌ها در مقابل افزایش غنی‌سازی ایران. 🔶️ نتیجه: هزینه‌های سنگین برای هر دو طرف (کاهش GDP ایران، تشدید تورم؛ افزایش قیمت نفت برای آمریکا) . دوم : تهاجم یک‌جانبه (شاهین-کبوتر) 🔷️مثال: فشار حداکثری ترامپ از جمله تحریم‌های فلج‌کننده و سیاست صبر راهبردی ایران در دوره روحانی. 🔶️ نتیجه:امتیازگیری یک‌جانبه آمریکا ، اما تضعیف اعتماد بین‌المللی به دلیل نقض توافقات . سوم : همکاری متقابل (کبوتر-کبوتر) 🔷️مثال: توافق برجام (۲۰۱۵) که منجر به کاهش تحریم‌ها و محدودیت‌های برنامه هسته‌ای ایران شد. 🔶️ نتیجه: **تعادل پایدار اما شکننده به دلیل احتمال نقض تعهدات ⭕️تحلیل رفتار ایران: ترکیب شاهین عاقل و کبوتر مسلح ایران در مذاکرات اخیر (مانند گفتگوهای غیرمستقیم در مسقط) از استراتژی ترکیبی استفاده کرده است: الف : شاهین عاقل (Calculated Hawk) 🔷️ حفظ بازدارندگی موشکی 🔷️ توسعه نفوذ منطقه‌ای به عنوان اهرم چانه‌زنی. 🔷️ پاسخ‌های متناسب به تحریکات (مانند افزایش غنی‌سازی پس از ترور سلیمانی) . ب : کبوتر مسلح (Armed Dove) 🔷️ اعلام آمادگی برای مذاکره (ظاهر صلح‌طلبانه) در کنار تداوم تقویت توان دفاعی😎 🔷️ استفاده از دیپلماسی چندجانبه (همکاری با چین و روسیه) برای کاهش انزوای بین‌المللی ( به مقاله ژانویه ۲۰۲۵ #نفیو در فارن افرز بنگرید ، البته در ۳ گانه هنر تحریم به آن اشاره کرده ام ) ⭕️تحلیل استراتژی‌های ایران در مذاکرات با آمریکا بر اساس نظریه بازی‌ها بر اساس الگوی بازی شاهین-کبوتر رفتار ایران در سه دوره کلیدی به شرح زیر قابل دسته‌بندی است: الف : دوره برجام (۲۰۱۵–۲۰۱۸): استراتژی کبوتر مسلح 🔶️ویژگی‌ها 🔷️توافق بر کاهش غنی‌سازی در ازای لغو تحریم‌ها 🔷️حفظ برنامه موشکی و نفوذ منطقه‌ای به عنوان اهرم. 🔶️نتایج - کاهش ۹۷٪ ذخایر اورانیوم غنی‌شده و رشد اقتصادی ۱۲.۵٪ (۲۰۱۶) - خروج یک‌جانبه آمریکا (۲۰۱۸) و بازگشت تحریم‌ها به دلیل ضعف مکانیسم‌های تضمین تعهدات ب : دوره فشار حداکثری (۲۰۱۸–۲۰۲۱): استراتژی شاهین عاقل 🔶️ویژگی‌ها: 🔷️ افزایش غنی‌سازی اورانیوم تا ۶۰٪ و کاهش تعهدات برجامی. 🔷️عملیات متقابل غیرمستقیم (مانند حمله به تانکرها). 🔶️ نتایج: - تاب‌آوری اقتصادی با اتکا به بازار سیاه و همکاری با چین و روسیه. - کاهش ۱۲٪ GDP ایران و تشدید تورم (۴۰٪+ در ۲۰۲۰). ج : مذاکرات مسقط (۲۰۲۳–اکنون): استراتژی ترکیبی 🔶️ ویژگی‌ها 🔷️ سیگنال‌های دوگانه: اعلام آمادگی برای مذاکره + افزایش ظرفیت غنی‌سازی. 🔷️ به‌کارگیری تیت-فور-تات (پاسخ متناسب به اقدامات آمریکا). 🔶️ نتایج: 🔴 بن‌بست به دلیل تناقض در سیاست‌های آمریکا (ترور فرماندهان و دانشمندان و شلیک موشک‌ها و بمب باران مراکز نظامی و غیر نظامی و شهادت بسیاری از هموطنان از سوی آمریکا و اسرائیل به موازات گفتگوها). 🔴 عدم شکل‌گیری تعادل نش پایدار به دلیل شکاف اعتماد ساختاری. ادامه در بخش دوم مجموعه خبری تحلیلی فریاد(فرهاد یداللهی)🇮🇷