بسم الله الرحمن الرحیم
شرح حکمتها
۴۰۳/۵/۲۱ . ۷صفر
💢 حکمت۲۱۶ 💢
♦️وَ قَالَ (علیه السلام): مَنْ نَالَ، اسْتَطَالَ
كسى كه به نان و نوايى برسد، طغيان میكند.
«استطال» از ريشه «طَول» بر وزن (قول) به معناى قدرت و برترى است و هنگامى كه به باب استفعال مى رود مفهوم برترى جويى دارد.
⛔️اینکه در ادعیه در مناجات با خدا میخوانیم:
يَا ذَا الْمَنِّ وَ الْإِحْسَانِ يَا ذَا الْجَلَالِ وَ الْإِكْرَامِ يَا ذَا الْجُودِ وَ الْإِفْضَالِ يَا ذَا الطَّوْلِ به معنای قدرت خداوند است.
📕مرحوم کلینی در کافی شریف خطبه ای از امیرالمومنین نقل میکند تحت عنوان "خطبه الوسیله" که حکمت ۲۱۶ بخشی از آن است:
الْمَوْعِظَةُ كَهْفٌ لِمَنْ وَعَاهَا
موعظه پناهگاه محکمی است البته برای کسی که آن را حفظ و عمل کند.
وَ مَنْ أَطْلَقَ طَرْفَهُ كَثُرَ أَسَفُهُ
هر کسی چشم و زبانش را رها کند و هر جایی را ببیند و هر حرفی بزند، افسوسش زیاد میشود.
وَ قَدْ أَوْجَبَ الدَّهْرُ شُكْرَهُ عَلَى مَنْ نَالَ سُؤْلَهُ
روزگار سپاسگزار و قدردان کسی است که به خواسته اش برسد _کسی نمی تواند به خواسته اش برسد تا دنیا از آن تشکر کند.
وَ قَلَّ مَا يُنْصِفُكَ اللِّسَانُ فِي نَشْرِ قَبِيحٍ أَوْ إِحْسَانٍ
کم اتفاق می افتد که زبانها در نشر خوبی های تو یا بیان بدی های تو انصاف را رعایت کنند. (خوبیهایت گفته نمیشود و بدی هایت زیاد گفته میشود)
وَ مَنْ ضَاقَ خُلُقُهُ مَلَّهُ أَهْلُهُ
کسی که بد اخلاق باشد حتی خانواده اش نیز از او بیزار میشوند.
وَ مَنْ نَالَ اسْتَطَال
کسی که به نان و نوایی برسد خودبرتر بینی و طغیان را پیش میگیرد.
⭕️ قرآن کریم آيه شريفه ۶،۷ سوره «علق» میفرمايد:
《 كَلاَّ إِنَّ الاِنسَانَ لَيَطْغَى * أَنْ رَّآهُ اسْتَغْنَى 》
چنين نيست به يقين انسان طغيان مى كند از اين كه خود را بى نياز ببيند.
💮 در حکمت ۱۵۰ فرمود:
لَا تَكُنْ مِمَّنْ يَرْجُو الْآخِرَةَ بِغَيْرِ عَمَلٍ،
همانند آن كس مباش كه بى آنكه كارى كرده باشد به آخرت اميد مى بندد
وَ [يَرْجُو] يُرَجِّي التَّوْبَةَ بِطُولِ الْأَمَلِ؛
و به آرزوى دراز خود توبه را به تأخير مى افكند.
يَقُولُ فِي الدُّنْيَا بِقَوْلِ الزَّاهِدِينَ، وَ يَعْمَلُ فِيهَا بِعَمَلِ الرَّاغِبِينَ؛
گفتارش به گفتار زاهدان ماند و كردارش به كردار دنياپرستان. هر چه از دنيا بهره اش دهند،
إِنِ اسْتَغْنَى بَطِرَ وَ فُتِنَ
هر چه از دنيا بهره اش دهند، سير نگردد و اگر بى بهره اش دارند، قناعت نكند.
نعمتى را كه به او ارزانى داشته اند، سپاس نتواند گفت
💮در حکمت ۱۶۰ فرمود:
مَنْ مَلَكَ، اسْتَأْثَرَ
آنهايى كه به حكومت مى رسند (غالباً) مستبد مى شوند.
⏪عوامل مختلفی باعث گردن کشی و طغیان انسان میشوند:
_ ثروت
_ قدرت
_ مسئولیت
_ حکومت
_ شهرت
_ علمیت
💮انسان باید قبل از رسیدن به پست و مقام و شهرت باید از خدا طلب ظرفیت کند.در خطبه ۲۲۵ فرمود:
اَللَّهُمَّ صُنْ وَجْهِي بِالْيَسَارِ
بار خدايا، به توانگرى، آبرويم را حفظ كن. وَ لاَ تَبْذُلْ جَاهِيَ بِالْإِقْتَارِ
و مكنتم را به بينوايى تباه منما.
فَأَسْتَرْزِقَ طَالِبِي رِزْقِكَ
كه از روزي خوران تو روزى بخواهم،
وَ أَسْتَعْطِفَ شِرَارَ خَلْقِكَ
يا از مردم بدكردار مهربانى بجويم.
وَ أُبْتَلَى بِحَمْدِ مَنْ أَعْطَانِي
و يا به ستايش كسانى، كه به من چيزى بخشيده اند، مبتلا گردم.
وَ أُفْتَتَنَ بِذَمِّ مَنْ مَنَعَنِي
و يا به نكوهش كسانى، كه مرا محروم داشته اند، فريفته شوم.
#حکمت۲۱۵
#تازه_بدوران_رسیده
#مستی_نعمت_ممنوع
#سه_نقطه_ضعف_انسان
╭═━⊰🍂🌺🌺🍂⊱━═╮
https://eitaa.com/hafezanewahy
╰═━⊰🍂🌺🌺🍂⊱━═╯
.
⏪ ثروت بی ظرفیت هلاکت است داستان ثعلبة بن حاطب انصارى:
او مرد فقیرى بود و با اصرار زیاد از پیغمبر اکرم(صلى الله علیه وآله) خواست در حق او دعا کند تا ثروتمند شود و پیغمبر(صلى الله علیه وآله) خواسته او را رد مى کرد. پس از اصرار زیاد دعایى در حقش فرموده و صاحب ثروت عظیمى شد و راه طغیان را پیش گرفت،
نه تنها از پرداختن زکات سر باز زد، بلکه حکم زکات را ظالمانه پنداشت و آن را شبیه جزیه یهود و نصارى قلمداد کرد و بر سرش آمد آنچه آمد.
⛔️انسان اگر به پست و مقام هم رسید باید با مردم مهربان باشد.
در نامه ۵۳ فرمود:
أَشْعِرْ قَلْبَكَ الرَّحْمَةَ لِلرَّعِيَّةِ وَ الْمَحَبَّةَ لَهُمْ وَ اللُّطْفَ بِهِمْ
خطاب به مالک فرمود: قلب خويش را کانون رحمت و محبّت و لطف به رعيت قرار ده،
وَ لَا تَكُونَنَّ عَلَيْهِمْ سَبُعاً ضَارِياً تَغْتَنِمُ أَكْلَهُمْ و در مورد آنان همچون درنده اى مباش که خوردنشان را غنيمت شمارى.
فَإِنَّهُمْ صِنْفَانِ إِمَّا أَخٌ لَكَ فِي الدِّينِ وَ إِمَّا نَظِيرٌ لَكَ فِي الْخَلْق
زيرا آنها دو گروهند يا برادر دينى تواند و يا انسان هايى که در آفرينش شبيه تو هستند و در هر حال بايد حقوق آنها را محترم بشمارى .
⏪سختی مقابله با رذیله گردن کشی
تازه به دوران رسیده ها خطرناک تر اند.
اگر چه مغرور بودن به پست و مقام برای همه افراد ممکن است ولی کسانی که در گذشته سابقه فقر شدید و یا محرومیت از آبروی اجتماعی را داشته اند، این خطر شدید تر است.
امام کاظم صلواه الله علیه می فرماید:
مَنْ وَلَّدهُ الْفَقْرُ أبْطَرَهُ الْغِنى
کسى که در دامان فقر متولد شده غنا و بى نیازى او را به طغیان وا مى دارد.
#حکمت۲۱۵
#تازه_بدوران_رسیده
#مستی_نعمت_ممنوع
#سه_نقطه_ضعف_انسان
╭═━⊰🍂🌺🌺🍂⊱━═╮
https://eitaa.com/hafezanewahy
╰═━⊰🍂🌺🌺🍂⊱━═╯
.
❌اگر چه درخواست کردن و دست دراز کردن همیشه بد است ولی به طور ویژه نهی شده از انسان تازه به دوران رسیده چیزی درخواست کنیم.
امام صادق سلام الله علیه می فرماید : تُدْخِلُ يَدَكَ فِي فَمِ التِّنِّينِ إِلَى الْمِرْفَقِ خَيْرٌ لَكَ مِنْ طَلَبِ الْحَوَائِجِ إِلَى مَنْ لَمْ يَكُنْ لَهُ وَ كَانَ
دست خود را تا مرفق در دهان اژدها کنى براى تو بهتر از آن است که حاجت از کسى بطلبى که چیزى نداشته و سپس به نوایى رسیده است.
⭕️خدمتکار امام صادق خواست از مردی غذایی برای حضرت قرض کند؛
فَأَلَحَّ فِي التَّقَاضِي
و در تقاضای خود پافشاری نمود.
فَقَالَ لَهُ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع أَ لَمْ أَنْهَكَ أَنْ تَسْتَقْرِضَ لِي مِمَّنْ لَمْ يَكُنْ لَهُ فَكَانَ.
امام صادق به او فرمود آیا تو را نهی نکردم از اینکه قرض بگیری برای من از کسی که ابتدا چیزی نداشته و بعدا به دست آورده است.
🛑ابن ابی الحدید میگوید برای این حکمت دو معنا قابل تصور است:
الف. مَنْ نَالَ، اسْتَطَالَ
كسى كه به نان و نوايى برسد، طغيان میكند.
ب. مَنْ نَالَ، اسْتَطَالَ
كسى كه جود و سخا و بخششی داشته باشد، به همان بخشش مغرور شده و طغيان میكند.
⭕️ با توجه به معنای نال که هم به معنای رسیدن به چیزی است و هم به معنای بخشش،
معنای دوم نیز درست است مخصوصا آنجا که انسان به سبب کار خیر و احسان بخواهد مغرور شود بسیار زشت و نگران کننده است.
🔻نکته:
با این همه ضعف سرکشی ممنوع،
امیرالمومنین درحکمت ۸ فرمود:
اعْجَبُوا لِهَذَا الْإِنْسَانِ يَنْظُرُ بِشَحْمٍ
از اين انسان تعجب کنيد که با يک قطعه پيه مى بيند،
وَ يَتَكَلَّمُ بِلَحْمٍ
با قطعه گوشتى سخن مى گويد،
وَ يَسْمَعُ بِعَظْمٍ
با استخوانى مى شنود ،
وَ يَتَنَفَّسُ مِنْ خَرْم
و از شکافى تنفس مى کند!
با این همه ضعف و کاستی چرا اگر به نوایی رسیدید طغیان میکنید؟؟!!!
💮 پیامبر گرامی صلی تلله علیه وآله فرمود :
لَولا ثلاثةٌ في ابنِ آدمَ ما طَأْطَأ رأسَهُ شَيءٌ :
اگر سه نقطه ضعف در آدمى نبود، چيزى سر او را فرود نمى آورد: اورا متواضع نمی کرد.
المَرضُ ، و المَوتُ ، و الفَقرُ
بيمارى، مرگ و فقر،
و كلُّهنَّ فيهِ ، و إنّه لَمَعهُنَّ لَوثّابٌ!
انسان این سه نقطه ضعف و اين سه حالت را دارد و با اين حال چموشى مى كند!
♦️ وَ قَالَ (علیه السلام): مَنْ نَالَ، اسْتَطَالَ
كسى كه به نان و نوايى برسد، طغيان میكند.
اللهم لا تسلّط علی من لا یرحمنا
#حکمت۲۱۵
#تازه_بدوران_رسیده
#مستی_نعمت_ممنوع
#سه_نقطه_ضعف_انسان
╭═━⊰🍂🌺🌺🍂⊱━═╮
https://eitaa.com/hafezanewahy
╰═━⊰🍂🌺🌺🍂⊱━═╯
.