🍃🌸احترام به پیش کسوتان در مجالس در تعقیب دستورى که در آیات گذشته در مورد ترک نجوا در مجالس، و محدود ساختن آن به موارد معین آمده، در این آیه یکى دیگر از آداب مجلس را بازگو کرده، مىفرماید: «اى کسانى که ایمان آوردهاید! هنگامى که به شما گفته شود:
مجلس را وسعت بخشید (و به تازه واردها جا دهید) وسعت بخشید» (یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا إِذا قِیلَ لَکُمْ تَفَسَّحُوا فِی الْمَجالِسِ فَافْسَحُوا).
👈که اگر چنین کنید: «خداوند (بهشت را) براى شما وسعت مىبخشد» و در این جهان نیز به قلب و جان و رزق و روزى شما وسعت مىدهد (یفسح الله لکم).
و از آنجا که گاهى مجلس آن چنان مملوّست که بدون برخاستن بعضى جا براى دیگران پیدا نمىشود، و یا اگر جائى پیدا مىشود مناسب حال آنها نیست در ادامه آیه مىافزاید: «و هنگامى که گفته شود: برخیزید برخیزید» (و اذا قیل انشزوا فانشزوا).
👈نه تعلل جوئید و نه به هنگامى که بر مىخیزید ناراحت شوید، چرا که گاه تازه واردها از شما براى نشستن سزاوارترند به خاطر خستگى مفرط، یا کهولت سن، و یا احترام خاصى که دارند، و یا جهات دیگر.
👈سپس به بیان پاداش انجام این دستور الهى پرداخته مىافزاید: اگر چنین کنید «خداوند کسانى را که ایمان آوردهاند و کسانى را که علم به آنها داده شده درجات عظیمى مىبخشد» (یرفع الله الذین آمنوا منکم و الذین اوتوا العلم درجات).
👈اشاره به این که اطاعت این دستورات دلیل بر ایمان و علم و آگاهى است، و نیز اشاره به این که اگر پیغمبر اکرم صلّى اللّه علیه و آله به بعضى دستور داد از جا برخیزند و به تازه واردان جا دهند براى یک هدف مقدس الهى و احترام به پیشگامان در ایمان و علم بوده است.
و از آنجا که گروهى این آداب را با طیب خاطر و از صمیم دل انجام مىدهند، و گروه دیگرى با کراهت و ناخشنودى، یا براى ریا و تظاهر، در پایان آیه مىافزاید:
«و خداوند به آنچه انجام مىدهید آگاه است» (و الله بما تعملون خبیر).
✅آری!این آیه نشان مىدهد آنچه مقام آدمى را نزد خدا بالا مىبرد، دو چیز است:#ایمان و #علم.
💐رسول خدا صلّى اللّٰه عليه و آله فرمود:
به بزرگان احترام بگذاريد؛زيرا احترام گذاردن به بزرگان موجب بزرگداشت خداوند است،و هر كه به بزرگان احترام نگذارد از ما نيست.
💐امام على عليه السلام : اگر كسى را گرامى بدارى، در حقيقت خودت را گرامى داشته اى و حيثيت خويش را با آن آراسته اى. بنابراين، به خاطر خوبى و احترامى كه به خودت كرده اى، از ديگرى انتظار سپاسگزارى نداشته باش.
🍃🌸آداب ورود به مجلس و نشستن
1. امام صادق عليه السلام فرمود: «رسول خدا صلى الله عليه و آله در بيشتر اوقات رو به قبله مىنشست».
2. «هرگاه حضرت رسول صلى الله عليه و آله وارد مجلس مىشد، هرجا كه به درگاه نزديكتر بود مىنشست».
3. رسول خدا صلى الله عليه و آله فرمود: «هرگاه كسى به خانه ديگرى برود، هرجا كه صاحب خانه تعيين مىكند بنشيند، زيرا صاحب خانه نيك وبد خانهاش را بهتر مىشناسد».
4. حضرت رسول صلى الله عليه و آله فرمود: «از نشانههاى فروتنى آن است كه انسان راضى شود به نشستن در جايى كه پايينتر از جايگاه شايسته اوست وبه هر كس برسد سلام كند ومجادله را ترك گويد ـ هر چند حق با او باشد ـ ودوست نداشته باشد او را به پرهيزگارى ستايش كنند».
5. از امام حسن عسکرى عليه السلام فرمود: «هر كس راضى شود به نشستن در جايى كه مناسبِ شرف او بالاتر از آن باشد، خدا وملائكه پيوسته بر او درود مىفرستند تا برخيزد».
6. حضرت رسول صلى الله عليه و آله فرمود: «هرگاه انسان وارد مجلسى شود كه مردم در جاى خود نشستهاند، اگر كسى از جاى خود برخاست وبه او تعارف كرد كه در جايش بنشيند اجابت كند كه آن كرامتى است كه به او شده است. واگر كسى براى او جا باز نكرد، هرجا كه وسيعتر است بنشيند».
7. امام صادق عليه السلام فرمود: «سزاوار نيست مؤمن بنشيند مگر پايينتر از گروهى كه نشستهاند، زيرا ايجاد مزاحمت براى مردم نشانه سبكى عقل است».
8. از حضرت على عليه السلام فرمود:«مبادا بر سر راه بنشينيد».
🔻صفحه ۵۴۴ سوره مجادله 🔻
12 - ای اهل ایمان، هر گاه بخواهید که با رسول سخن سرّی گویید (یا سؤالی کنید) پیش از این کار باید مبلغی صدقه دهید که این صدقه برای شما بهتر و پاکیزهتر است (که شما را از سؤالات بیجا بر کنار و از بخل و لئامت پاک میگرداند) و اگر (از فقر) چیزی (برای صدقه) نیابید در این صورت خدا بسیار آمرزنده و مهربان است.
13 - آیا از اینکه پیش از راز گفتن با رسول صدقه دهید (از فقر) ترسیدید؟ پس حال که اداء صدقه نکردید و خدا هم شما را بخشید اینک نماز به پا دارید و زکات بدهید و خدا و رسول او را اطاعت کنید، و خدا به هر چه کنید آگاه است.
14 - آیا آن (منافق) مردمی را ندیدی که با (یهود) قومی که خدا بر آنها غضب کرده است دوستی کردند؟ آنها به حقیقت نه از شما مسلمین و نه از فرقه یهودند و به دروغ قسم یاد میکنند (که ما اهل ایمانیم) در صورتی که خود میدانند.
15 - خدا بر آنها عذابی سخت مهیّا کرده، زیرا بسیار زشت کردارند.
16 - آن مردم منافق سوگند و قسمهای خود را سپر قرار دادند پس (خلق را) از راه خدا بازداشتند، پس بر آنها کیفر عذاب ذلّت و خواری خواهد بود.
17 - و هرگز مال و فرزندان، آنان را از (عذاب قهر) خدا ابدا نرهاند، آنها اهل آتش دوزخند و در آن همیشه معذّبند.
18 - روزی که خدا همه آنها را (برای انتقام) برانگیزد پس چنان که برای شما قسم یاد میکنند برای خدا هم به دروغ سوگند میخورند و میپندارند که اثری بر آنها خواهد داشت. الا (ای اهل ایمان) بدانید که آنها بسیار مردم دروغگویی هستند.
19 - شیطان بر (دل) آنها سخت احاطه کرده که فکر و ذکر خدا را به کلی از یادشان برده، آنان حزب شیطانند، الا (ای اهل ایمان) بدانید که حزب شیطان به حقیقت زیانکاران عالمند.
20 - آنان که با خدا و رسول او عناد و مخالفت میکنند آنها در میان (خلق) خوار و ذلیلترین مردمند.
21 - خدا (در لوح محفوظ) نگاشته و حتم گردانیده که البته من و رسولانم (بر دشمنان) غالب شویم، که خدا بسیار قوی و مقتدر است.
🔻صفحه ۵۴۴ سوره مجادله 🔻
روایات فراوانی به طریق شیعه و سنی وارد شده است که وقتی آیه شریفه نجوا نازل شد، به جز حضرت علی❤️بن ابیطالب(ع) کسی به آن عمل نکرد.
🔻آیا از این که پیش از نجواتان صدقاتى بدهید ترسیدید!؟
🔻چرا دادن این صدقه مقرر شد؟😯
👈از آن جا که وقت پیامبر اسلام(ص) از آنِ تمام مردم است؛ لذا کسى که می خواهد به تنهایى از آن بهره ببرد باید مالیاتى به نفع جامعه بپردازد؛ زیرا تردیدى نیست که پیامبر صدقه را به مصرف شخصی نمى رساند بلکه صدقه بر او حرام است و آن را براى رفع محرومیّت محرومان و اصلاح امور مسلمانان بکار مى برد.
👈 از آن جا که نجوا کنندگان با پیامبر بیشتر از طبقه توانگران بودند، براى آن که نیازمندان احساس غبن نکنند، خداوند پرداخت صدقه را بر توانگران به مصلحت نیازمندان مقرر و واجب ساخت.
👈 ضرورت پرداخت صدقه اشاره اى بود به کسانى که با نجوا کردن در امورى که سودى نداشت، یا براى فخر فروشى مزاحم پیامبر مى شدند و به ایشان مى فهماند که این کار نزد خدا و پیامبرش پسندیده و طبیعى نیست. و در عمل نیز این حقیقت را به بسیارى اشخاص مى فهماند، و قرآن توانست این پدیده را در موارد منفى آن چاره کند.
👈 از آن جا که بعضى اشخاص نجوا کردن با پیامبر را در برابر مسلمانان وسیله فخر فروشى بر آنان قرار مى دادند و به آنها وانمود مى کردند که داراى شخصیتى مهمّ و مقرّب هستند، و این امرى بود منفى، حکم صدقه به عنوان علاج و براى پالودن و پاک کردن نفوس از این اخلاق بد نازل شد: «ذلِکَ خَیْرٌ لَکُمْ وَ أَطْهَرُ»؛ این براى شما بهتر و پاکیزه تر است.
خداوند حکیم که تمام کار هایش بر اساس حکمت است، از طبقه نیازمند که توانایى پرداخت صدقه نداشتند غافل نماند؛ از این رو آنان را معذور داشت و به آنان اجازه داد با پیامبر نجوا کنند، و ایشان را مخاطب ساخت و فرمود: «فَإِنْ لَمْ تَجِدُوا فَإِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَحِیمٌ- و اگر (براى صدقه) چیزى نیافتید، همانا خدا آمرزنده و مهربان است.
❎آری!این افرادی که قادر به پرداخت صدقه هستند افراد ثروتمندی بودند که با ندادن صدقه از نجوا و در گوشى صحبت کردن بازایستادند؛ لذا ماهیت آنان و سخنانشان که موجب زحمت و آزار پیامبر و مسلمانان را فراهم مى آوردند، براى مسلمانان روشن شد.
آیه ۱۲ مجادله_ آیه نجوا
یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا إِذا #ناجَیْتُمُ الرَّسُولَ فَقَدِّمُوا بَیْنَ یَدَیْ #نَجْواکُمْ #صَدَقَةً ذلِکَ #خَیْرٌ لَکُمْ وَ #أَطْهَرُ فَإِنْ لَمْ تَجِدُوا فَإِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَحِیمٌ
ای کسانی که ایمان آورده اید! هرگاه خواستید با رسول خدا، #گفتگوی_خصوصی داشته باشید، پس قبل از #نجوای خود #صدقهای بدهید. این برای شما بهتر و پاکیزهتر است و اگر (برای صدقه دادن مالی) نیافتید پس همانا خداوند آمرزنده و مهربان است (و میتوانید بدون پرداخت صدقه گفتگوی خصوصی داشته باشید).
_______________________________
💠گروهی از مردم به خصوص ثروتمندان مرتبا مزاحم پیامبر می شدند و خصوصی با پیامبر سخن می گفتند و کاری که مایه اندوه دیگران و یا کسب امتیاز و تقرب بیدلیل برای آنان بود. آیه نازل شد تا آزمونی برای علاقه واقعی آنان باشد. البته این حکم جنبه موقتی و آزمایشی داشت و پس از مدتی حکم برداشته شد.
🍃🌸حضرت علی علیهالسّلام میفرماید: آیهای که نه قبل از من و نه بعد از من کسی به آن عمل نکرد، آیه صدقه است. دیناری داشتم، آن را به ده درهم تبدیل کردم، هر بارکه میخواستم با پیامبر اکرم صلّی الله علیه و آله نجوا و گفتگو کنم، درهمی صدقه میدادم.
👈 صدقه را باید پیش از انجام کار پرداخت کرد. «فَقَدِّمُوا ... صَدَقَةً»
👈معلّم میتواند برای آموزش، هزینهای را مشخص کند. چه خود دریافت کند و چه به دیگران حواله دهد. «فَقَدِّمُوا بَیْنَ یَدَیْ نَجْواکُمْ صَدَقَةً»
👈میزان صدقه تعیین نشد تا هرکس تصمیم بگیرد. «صَدَقَةً»
👈از هر راهی باید برای فقرزدایی استفاده کرد. شرط ملاقات خصوصی با پیامبر، پرداخت صدقه به فقرا بود. «فَقَدِّمُوا بَیْنَ یَدَیْ نَجْواکُمْ صَدَقَةً»
✅ در انتخاب میان پول و پیامبر، میزان ایمان و علاقه مردم شناخته میشود. «فَقَدِّمُوا بَیْنَ یَدَیْ نَجْواکُمْ صَدَقَةً»
✅#صدقه، قوانین و محدودیتهای اجتماعی، خیرات بسیاری را برای فرد و جامعه به دنبال دارد. «ذلِکَ خَیْرٌ»
👌وابستگی به دنیا، پلیدی و دل کندن از آن پاکی است. «ذلِکَ خَیْرٌ لَکُمْ وَ أَطْهَرُ»
✅#صدقه، نوعی #تطهیر است. «أَطْهَرُ» چنانکه در جای دیگر میخوانیم: «خُذْ مِنْ أَمْوالِهِمْ صَدَقَةً تُطَهِّرُهُمْ» (توبه،۱۰۳)
👈 قانونگذار باید مراعات همه مردم را در وضع قانون بکند. « فَإِنْ لَمْ تَجِدُوا ...»
🍃🌸فقرا به خاطر ناتوانی بر صدقه، احساس حقارت نکنند؛ زیرا مشمول رحمت الهی هستند. «فَإِنْ لَمْ تَجِدُوا فَإِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَحِیمٌ»
✅هیچ گاه اسلام کسی را به خاطر فقر طرد نکرده و محروم نساخته است. «فَإِنْ لَمْ تَجِدُوا فَإِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَحِیمٌ»
آیه ۱۳ مجادله
أَ أَشْفَقْتُمْ أَنْ تُقَدِّمُوا بَیْنَ یَدَیْ نَجْواکُمْ صَدَقاتٍ فَإِذْ لَمْ تَفْعَلُوا وَ تابَ اللَّهُ عَلَیْکُمْ فَأَقِیمُوا الصَّلاةَ وَ آتُوا الزَّکاةَ وَ أَطِیعُوا اللَّهَ وَ رَسُولَهُ وَ اللَّهُ خَبِیرٌ بِما تَعْمَلُونَ
آیا نگران شدید از اینکه قبل از نجوایتان صدقه دهید؟ پس اکنون که صدقه ندادید و خدا هم لطف خود را بر شما بازگرداند، نماز به پا دارید و زکات بپردازید و خدا و رسولش را اطاعت نمایید و خداوند به آنچه انجام میدهید، آگاه است.
_______________________
▪«اشفاق» به معنی دلهره و دل نگرانی به خاطر از دست دادن چیزی است.
🤔این آیه نشان میدهد که پرداخت صدقه، پیش از گفتگوی خصوصی با پیامبر، از ابتدا فرمانی آزمایشی بود تا مؤمنان صادق و عاشق، از دیگران بازشناخته شوند. نه آنکه چون خداوند دید مردم عمل نمیکنند، عقبنشینی کرد.
❌در این آیه، برخی اصحاب پیامبر که به خاطر ترس از بذل مال، به هر اندازه که باشد گفتگو با رسول اللّه صلّی الله علیه و آله را ترک کردند، مورد عتاب الهی قرار گرفتهاند.
❌ با آنکه نجوا با پیامبر، امری واجب یا مستحب نبود، ولی چون بخل ورزیدند، مورد توبیخ قرار گرفتند. «أَ أَشْفَقْتُمْ»
👈همه اصحاب پیامبر اکرم مطیع او نبودند. «فَإِذْ لَمْ تَفْعَلُوا» (آنان به فرمان صریح «فَقَدِّمُوا بَیْنَ یَدَیْ نَجْواکُمْ صَدَقَةً» عمل نکردند).
👈 اگر مستحبّات را انجام نمیدهید، حدّاقل در انجام واجبات کوتاهی نکنید. خداوند به کسانی که حاضر به پرداخت صدقه نشدند، میفرماید: زکات بدهید. «أَ أَشْفَقْتُمْ أَنْ تُقَدِّمُوا ... صَدَقاتٍ ... آتُوا الزَّکاةَ»
👈 اهتمام به #نماز و #زکات، مصالح فوت شده را جبران کنید. «لَمْ تَفْعَلُوا ... فَأَقِیمُوا الصَّلاةَ وَ آتُوا الزَّکاةَ»
✅ دین، یک رابطۀ فردی و شخصی با خدا نیست، رسیدگی به فقرا و اطاعت از فرمانهای حکومتی پیامبر نیز از احکام دینی است. «فَأَقِیمُوا الصَّلاةَ وَ آتُوا الزَّکاةَ وَ أَطِیعُوا اللَّهَ وَ رَسُولَهُ»
👈در چگونگی عمل خود دقّت کنیم که خداوند به همه اعمال آگاه است. «وَ اللَّهُ خَبِیرٌ بِما تَعْمَلُونَ»