✅ براى توجه دادن یک انسان به ارزش واقعیش، و نیز هدایت او به سوى اللّه باید: نخست غرور و تکبر او را در هم شکست، تا پرده هاى تاریک از جلو چشم واقع بین او کنار برود، همان گونه که سلیمان(علیه السلام) با انجام دو کار، #غرور «ملکه سبأ» را درهم شکست: حاضر ساختن تختش، و به اشتباه افکندن او در برابر ساختمان قسمتى از قصر!
✅ هدف نهائى در حکومت انبیاء، کشورگشائى نیست، بلکه هدف همان چیزى است که در آخرین آیه فوق خواندیم که: سرکشان به گناه خود اعتراف کنند، و در برابر ربّ العالمین سر تعظیم فرود آورند، و لذا قرآن با همین نکته داستان فوق را پایان مى دهد.
✅روح «ایمان» همان «تسلیم» است، به همین دلیل هم سلیمان(علیه السلام) در نامه اش روى آن تکیه مى کند، و هم «ملکه سبأ» در پایان کار.
✅ گاه یک انسان، با دارا بودن بزرگترین قدرت، ممکن است نیازمند به موجود ضعیفى همچون یک پرنده شود، نه تنها از علم او که از کار او نیز کمک مى گیرد و گاه مورچه اى با آن ضعف و ناتوانى، وى را تحقیر مى کند!
🔺عفريت: زيرك قوى.
در كلمه‌ى «عِفْرِيتٌ»، معناى شدّت و قدرت نهفته است.عفريت از عفر به معنى خاك است كه او حريف خويش را به خاك مىاندازد، به معنى «النافذ فى الامر و الخبيث المنكر» نيز آمده است.
🔺طرفك: طرف ؛ نگاه كردن و يا چشم به هم زدن است.
🔺صدها: صد و صدود گاهى به معنى اعراض است و گاهى به معنى منع كردن، در آيه معناى دوم مراد است.
🔺«صَرْح» به معنى فضاى وسیع و گسترده
صرح به معنى آشكار شدن است گويى. كاخ را به علت آشكار بودن صرح گفتهاند.
🔺 «لُجّة» در اصل از ماده «لجاج» به معنى سرسختى در انجام کارى است، سپس به رفت و آمد صدا در گلو، «لَجّه» (بر وزن ضجّه) اطلاق شده، و امواج متراکم دریا که در حال رفت و آمد هستند نیز «لُجّه» (بر وزن جبّه) نامیده شده اند، و در آیه مورد بحث اشاره به آب متراکم و متلاطم است.
🔺«مُمَرَّد» به معنى صاف شده؛ عارى شدن و مستمر بودن است.
🔺«قواریر» جمع «قاروره» به معنى بلور و شیشه است.
🧡صفحه ۳۸۱ سوره نمل🧡
45 - و به راستی به سوی ثمود برادرشان صالح را فرستادیم که خدا را بپرستید اما آنها دو گروه شدند و به خصومت برخاستند
46 - گفت: ای قوم من! چرا پیش از رحمت، خواهان شتاب در عذابید! چرا از خدا طلب آمرزش نمی‌کنید تا مورد رحمت قرار گیرید!
47 - گفتند: ما تو و هر که را با توست به فال بد گرفته‌ایم گفت: فال [نیک و بد] شما نزد خداست، بلکه شما مردمی هستید که امتحان می‌شوید
48 - و در آن شهر، نه دسته بودند که در آن سرزمین فساد می‌کردند و به اصلاح نمی‌پرداختند
49 - گفتند: بیایید به نام خدا هم قسم شوید که حتما به «صالح» و کسانش شبیخون می‌زنیم، سپس به خونخواه وی [به دروغ] خواهیم گفت: ما در محل‌ّ قتل کسانش حاضر نبودیم و ما قطعا راست می‌گوییم
50 - و نیرنگی طرح کردند و ما نیز نیرنگی تدبیر کردیم و خبر نداشتند
51 - پس بنگر که عاقبت نیرنگشان چگونه شد، که ما آنها و قومشان را همگی هلاک کردیم
52 - و این هم خانه‌های خالی آنهاست به سزای ظلمی که کردند قطعا در این [امر] برای مردمی که بدانند عبرتی است
53 - و کسانی را که ایمان آورده و پرهیزکاری می‌کردند نجات دادیم
54 - و [یاد کن] لوط را که چون به قوم خود گفت: آیا به فحشا روی می‌آورید در حالی که [نتایج شوم آن را] می‌بینید!
55 - آیا شما به جای زنان، از روی شهوت به سراغ مردان می‌آیید! بلکه شما مردمی جهالت پیشه‌اید.
🧡صفحه ۳۸۱ سوره نمل🧡
👈قوم ثمود یکی از اقوامی است که خداوند در چند جای قرآن کریم سرنوشتشان را برای عبرت دیگران بیان کرده است.
❌خطای یک فرد؛عذاب یک قوم
💠بااین که یک نفر ناقه صالح را پی کرد، و چند نفر با او هم دست بودند تا شتر کشته شود، و عده‌ای نیز پس از سقوط شتر، بر آن شتر ضربه زدند، ولی چرا همه آنها از کوچک و بزرگ، زن و مرد جز صالح و مؤمنان به هلاکت رسیدند؟ و چرا خداوند در آیه ۱۴ سوره شمس با تعبیر «فعقروها؛ جمعی ناقه را پی کردند.» کشتن ناقه را به جمع نسبت داده نه به یک فرد؟!
زیرا همه آنها به این جنایت رضایت داشتند، همه به ناقه ضربه‌ای زدند و گوشتش را تقسیم کردند و همگی از آن خوردند..
و کسی که به جنایتی راضی باشد، در آن شرکت نموده است.
💐امیرمؤمنان علی (علیه‌السّلام) در فرازی از یکی از خطبه‌هایش می‌فرماید: «ناقه صالح را تنها یک نفر به هلاکت رسانید، ولی خداوند همه را مشمول عذاب ساخت، چرا که همه آنها به این امر رضایت دادند.»
💠حضرت صالح به آنان سه روز مهلت توبه داد و پس از آن عذاب نازل شد.
براساس برخی گزارش ها پس از کشته شدن ناقه بچه ناقه به بالای کوه گریخت و در آنجا ناله بلند و جانسوزی نمود به طوری که این ناله دل‌های مردم را ریش ریش کرد، آنها وحشت‌زده نزد صالح آمدند و به عذر خواهی پرداختند و گفتند. ناقه را فلانی و فلانی کشت و مابی گناهیم؛ صالح (ع) به آنها گفت «بروید سراغ بچه ناقه، اگر آن را سالم به دست آورید امید آن است که عذاب از شما برطرف گردد». آنها به بالای کوه رفته و به جستجوی بچه ناقه پرداختند، ولی بچه ناقه را نیافتند.
❌شکستن حرمتی که بالاتر تر از معجزه صالح بود
حرمت حضرت زهرا بالاتر از ناقه حضرت صالح بود و آیه عذاب در مورد هتک حرمت ایشان نیز طبق منابع معتبر ثابت است، ولی رحمت حضرت مانع نفرین و عذاب شد.
💠پیامبر اکرم(ص):خدای تعالی ناقه حضرت صالح را در روز رستاخیز برمی انگیزد، پس حضرت صالح و ایمان آورندگان به او از شیر آن شتر می نوشند و سیراب می شوند؛ لیكن مرا حوضی است به پهنای عدن تا عمان، كه تعداد جامهای آن به شمار ستارگان آسمانی است، و انبیا (از من) طلب سقایت می نمایند.
«پیامبر اكرم صلی اللَّه علیه و آله و سلم در ادامه ی سخن چنین می فرماید): خدای تعالی در روز حشر، صالح را سوار بر ناقه اش برمی انگیزد. معاذ از پیامبر اكرم پرسید یا رسول اللَّه آیا شما نیز سوار بر شتر عضباء به محشر وارد می شوید؟ آن حضرت در جواب فرمود: نه، مركب اختصاصی من براق است، كه خدای تعالی مرا در میان انبیاء به این مركب مخصوص گردانیده است، و عضباء مركب مخصوص دخترم فاطمه است».
عضباء نام شتری است كه هر وقت علی علیه السلام از جانب پیامبر اكرم برای تبلیغ اسلام مأموریت داشت بر آن سوار می شد، چنانكه جهت قرائت سوره ی برائت (توبه) در برابر كفار نیز علی بر این مركب مخصوص سوار بود.
🧡صفحه ۳۸۲ سوره نمل🧡
56 - ولی پاسخ قومش غیر از این نبود که گفتند: خاندان لوط را از شهرتان بیرون کنید که آنها مردمی هستند که پاکی می‌ورزند [و مقدس مآبند]
57 - پس او و خانواده‌اش را نجات دادیم، جز زنش را که مقدر کردیم از بازماندگان باشد
58 - و باران [عذاب] برایشان باراندیم و باران بیم داده شدگان، بد بارانی است
59 - بگو: سپاس برای خداست، و سلام بر آن بندگانش که برگزیده است آیا خدا بهتر است یا آنچه [با او] شریک می‌کنند!
60 - یا آن کس که آسمان‌ها و زمین را خلق کرد و برای شما آبی از آسمان نازل نمود، سپس به وسیله آن باغ‌های با شکوهی رویانیدیم که رویانیدن درختانش کار شما نبود! آیا با این خداوند خدایی است! بلکه آنها گروهی هستند که [از حق] عدول می‌کنند
61 - یا آن که زمین را قرارگاه کرد و در آن نهرها پدید آورد و برای آن کوه‌های استوار قرار داد و میان دو دریا حایلی گذاشت! آیا با این خداوند خدایی است! بلکه بیشترشان نمی‌دانند
62 - یا کیست که درمانده را، چون وی را بخواند اجابت می‌کند و گرفتاری را برطرف می‌سازد و شما را در زمین جانشین می‌کند! آیا با این خداوند خدایی است! چه کم متذکّر می‌شوید
63 - یا کیست که شما را در تاریکی‌های صحرا و دریا هدایت می‌کند و کیست که پیشاپیش باران رحمتش، بادها را به مژده می‌فرستد! آیا با این خداوند خدایی است! خداوند فراتر از چیزی است که با او شریک می‌کنند.
🧡صفحه ۳۸۲ سوره نمل🧡