آیه ۱۶ حدید أَ لَمْ یَأْنِ لِلَّذِینَ آمَنُوا أَنْ #تَخْشَعَ_قُلُوبُهُمْ #لِذِکْرِ_اللَّهِ وَ #ما_نَزَلَ_مِنَ_الْحَقِّ وَ لا یَکُونُوا کَالَّذِینَ أُوتُوا #الْکِتابَ مِنْ قَبْلُ فَطالَ عَلَیْهِمُ الْأَمَدُ #فَقَسَتْ_قُلُوبُهُمْ وَ کَثِیرٌ مِنْهُمْ #فاسِقُونَ آیا برای کسانی که ایمان آورده‏‌اند، زمان آن نرسیده که دل‌های‌شان برای یاد خدا و آنچه از حق نازل شده، نرم و فروتن گردد و مانند کسانی نباشند که پیش از این، کتاب آسمانی به آنان داده شد، پس زمان طولانی بر آنان گذشت و دل‌هایشان سخت گردید و بسیارشان فاسق گشتند؟ ______________________________ ▪«یَأْنِ» از «آن»، به معنای مطلق زمان است.  💠در این آیه، هم سبب #خشوع مطرح شده که #یاد_خداست، «تَخْشَعَ قُلُوبُهُمْ لِذِکْرِ اللَّهِ» و هم سبب #سنگدلی که #دور_شدن_از_کتاب_خدا در دورۀ طولانی است. «فَطالَ عَلَیْهِمُ الْأَمَدُ فَقَسَتْ قُلُوبُهُمْ». 👈در روایات نیز می‏‌خوانیم: دوران غیبت حضرت مهدی❤️ علیه‌السّلام به قدری طولانی می‏‌شود که گروه گروه مردم دین خود را از دست می‌ دهند. 👈ایمان بدون خشوع قلب قابل توبیخ است. «أَ لَمْ یَأْنِ لِلَّذِینَ آمَنُوا أَنْ تَخْشَعَ قُلُوبُهُمْ»   ✅ هدف از نزول آیات الهی، خشوع دلهاست. «تَخْشَعَ قُلُوبُهُمْ‏ ... وَ ما نَزَلَ مِنَ الْحَقِ‏»  ✅ ذکر خدا و تلاوت آیات قرآنی، زمینه‌ساز خشوع قلب است. «تَخْشَعَ قُلُوبُهُمْ لِذِکْرِ اللَّهِ وَ ما نَزَلَ مِنَ الْحَقِّ»  ✅یاد الطاف الهی و یاد عفو و قهر و سنّت‌های او، وسیلۀ خشوع است. «أَنْ تَخْشَعَ قُلُوبُهُمْ لِذِکْرِ اللَّهِ»  👈 از تاریخ پیشینیان عبرت بگیریم. «وَ لا یَکُونُوا کَالَّذِینَ‏ ...»  ❌تداوم غفلت، سبب سنگدلی می‌شود. «فَطالَ عَلَیْهِمُ الْأَمَدُ فَقَسَتْ قُلُوبُهُمْ»  👈سنّت‌های الهی برای همه امّت‌‏ها یکسان است. «وَ لا یَکُونُوا کَالَّذِینَ‏ ... مِنْ قَبْلُ‏»  👈 از مهلت دادن الهی سوء‌استفاده نکنیم. «فَطالَ عَلَیْهِمُ الْأَمَدُ فَقَسَتْ قُلُوبُهُمْ»  ❌ سنگدلی، زمینۀ فسق و گناه است. «فَقَسَتْ قُلُوبُهُمْ وَ کَثِیرٌ مِنْهُمْ فاسِقُونَ»