آیه ۴ غافر
مَا #یُجَادِلُ فِى آیَاتِ اللَّهِ إِلَّا الَّذِینَ کَفَرُواْ فَلَا یَغْرُرْکَ تَقَلُّبُهُمْ فِى الْبِلاَدِ
جز کسانى که کفر ورزیدند کسى در آیات خداوند #جدال و ستیزه نمىکند پس تحرّک آنان در شهرها تو را نفریبد.
__________________________
▪«جدل» در لغت به معناى تاباندن طناب است و در اصطلاح به گفتگوهایى که طرفین مىخواهند یکدیگر را در پیچ و تابهاى بحث شکست دهند، گفته مىشود.
❌ مجادله با حقّ، عاملى جز کفر ندارد. «ما یجادل... الاّ الذّین کفروا»
👈 توقع نداشته باشید که سخن حقّ شما را همه بپذیرند. «یجادل فى آیات اللّه»
❌ شیوه کفّار، جدال به باطل است. («ما یجادل» فعل مضارع، نشانه دوام است).
❌ مرعوب کفّار نشوید و در موضع انفعالى قرار نگیرید. «فلا یغررک تقلّبهم»
👈تحرکات کفّار، مهلتى است که خداوند به آنان داده تا پیمانهى آنها به سر آید، نگران نباشید. «فلا یغررک»
۷- کفّار در تلاشند، غفلت نکنید. «تقلّبهم فى البلاد» (مانورهاى نظامى، کنفرانسهاى سیاسى، سفرهاى دورهاى و قراردادهاى بین المللى که از سوى سران استکبار برگزار مىشود، از مصادیق «تقلّبهم فى البلاد» است).
۸ - رهبر جامعه اسلامى باید از تحرکات کفّار آگاه باشد. «تقلّبهم فى البلاد»
💐پیامبر (صلی الله علیه و آله)- آنانکه در دین خدا ستیزه و جدال کنند به زبان هفتاد پیغمبر لعن شدهاند هرکس در آیات خدا جدال کند، کافر است. خدای عزّوجلّ میفرماید: یُجادِلُ فِی آیاتِ اللهِ إِلَّا الَّذِینَ کَفَرُوا فَلا یَغْرُرْکَ تَقَلُّبُهُمْ فِی الْبِلاد.
تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۳، ص۳۵۴
آیات ۶۹ و ۷۰ غافر
🔸أَلَمْ تَرَ إِلَی الَّذِینَ یُجادِلُونَ فِی آیاتِ اللَّهِ أَنَّی یُصْرَفُونَ
🔸الَّذِینَ کَذَّبُوا بِالْکِتابِ وَ بِما أَرْسَلْنا بِهِ رُسُلَنا فَسَوْفَ یَعْلَمُونَ
آیا کسانی را که در آیات خداوند #مجادله و #ستیز می کنند ندیدی که چگونه (از حقّ) برگردانده می شوند!
کسانی که کتاب خدا و آن چه را که پیامبرانمان را به آن فرستادیم #تکذیب کرده اند، پس به زودی (نتیجۀ کار خود را) خواهند دانست.
__________________________
💠 در این سوره سه بار سخن از #جدال دربرابر حق مطرح شده است:
الف) در آیۀ ۳۵، گناهی بزرگ و سبب مُهر خوردن بر دل معرّفی شده است.
ب) در آیۀ ۵۶، انگیزۀ جدال را تکبّری میداند که در سینۀ مجادله کنندگان است.
ج) در آیه۶۹، انحراف و بیراهه رفتن جدال کنندگان آمده است.
👈آشنایی با تاریخ اقوام لجوج گذشته، وسیلۀ عبرت و مایۀ آرامش برای اقوام امروز است. «أَ لَمْ تَرَ»
❌#جدال دربرابر آیات قرآن، بیراهه رفتن است. «یُجادِلُونَ ... یُصْرَفُونَ»
آیات ۱۶ و۱۷ و ۱۸ شوری
🔸وَ الَّذِینَ یُحَاجُّونَ فِی اللَّهِ مِنْ بَعْدِ ما اسْتُجِیبَ لَهُ حُجَّتُهُمْ داحِضَةٌ عِنْدَ رَبِّهِمْ وَ عَلَیْهِمْ غَضَبٌ وَ لَهُمْ عَذابٌ شَدِیدٌ
و کسانی که درباره خداوند پس از آنکه دعوت او را پذیرفتهاند به #جدال (میپردازند) دلیلشان نزد پروردگارشان# باطل و بیپایه است و بر آنهاست خشم الهی و برایشان عذاب سختی است.
____________________
▪«محاجه» از «حج» به معنای قصد است و به آن نوع گفتگویی گفته میشود که قصد گوینده اثبات یا ابطال چیزی باشد.
💠درباره این محاجه باطل
بعضى گفته اند: منظور ادعاى یهود است كه مى گفتند آئین ما پیش از اسلام بوده و برتر از آن است .
یا این كه شما مدعى وحدت هستید بیائید آئین موسى (علیه السلام ) را كه مورد قبول طرفین است بپذیرید.
ولى چون اشاره به (محاجه درباره الله ) بیان شده است بنابراین بیشتر متناسب با #مشركان و گفتگوی آنها درباره خداست که اشاره به دلائل بى اساس و پوسیده اى است كه مشركان براى پذیرش شرك مى آوردند، از جمله شفاعت بتها و یا پیروى از آئین نیاكانشان .
كه بعد از آشكار شدن حق به لجاجت و پافشارى خود ادامه مى دادند که هم در نظر خلق خدا رسوا هستند و هم مشمول غضب خالق در این جهان و جهان دیگر مى باشند.
👈هنگامی که راه روشنی برای شما ثابت شد به خاطر شک و وسوسه از آن دست بر ندارید و هنگامی که به کسی ایمان پیدا کردید با مجادله او را رها نکنید.
⚠️ بعد از آنکه از راه عقل و فطرت خدا را شناختید مجادله نکنید. «یُحَاجُّونَ فِی اللَّهِ مِنْ بَعْدِ ما اسْتُجِیبَ لَهُ»
❌ شرک فاقد اعتبار است و مشرکان منطقی ندارند. «حُجَّتُهُمْ داحِضَةٌ»
▪داحضة: دحض: لغزيدن و سقوط. «داحضة»: ساقط شونده.
▪حُجَّتُهُمْ داحِضَةٌ: يعنى دليل آنها ساقط و باطل و غير قابل قبول است.
👈 تلاش برای به تردید انداختن مؤمنان، موجب خشم و عذاب الهی است. «یُحَاجُّونَ ... عَلَیْهِمْ غَضَبٌ وَ لَهُمْ عَذابٌ»
🔸اللَّهُ الَّذِی أَنْزَلَ #الْکِتابَ #بِالْحَقِّ وَ #الْمِیزانَ وَ ما یُدْرِیکَ لَعَلَّ السَّاعَةَ قَرِیبٌ
خداست آنکه کتاب آسمانی و میزان را به حقّ نازل کرد و چه میدانی شاید قیامت نزدیک باشد.
✅ در #قرآن کریم باطل راهی ندارد. «أَنْزَلَ الْکِتابَ بِالْحَقِّ»
✅#قرآن، #میزان و وسیلۀ تشخیص حقّ از باطل است. «الْکِتابَ بِالْحَقِّ وَ الْمِیزانَ»
👈 پیامبر اکرم نیز از زمان و ساعت قیامت بیخبر است. «وَ ما یُدْرِیکَ»
⚠️به آرزوهای موهوم و طولانی که موجب تأخیر توبه و عمل صالح است گرفتار نشوید که شاید قیامت نزدیک باشد. «لَعَلَّ السَّاعَةَ قَرِیبٌ»
🔸یَسْتَعْجِلُ بِهَا الَّذِینَ لا یُؤْمِنُونَ بِها وَ الَّذِینَ آمَنُوا مُشْفِقُونَ مِنْها وَ یَعْلَمُونَ أَنَّهَا الْحَقُّ أَلا إِنَّ الَّذِینَ یُمارُونَ فِی السَّاعَةِ لَفِی ضَلالٍ بَعِیدٍ
کسانی که ایمان به قیامت ندارند (نسبت به وقوع آن) شتاب میورزند، ولی کسانی که به آن ایمان دارند از آن میترسند و میدانند که قیامت حقّ است، بدانید محقّقا کسانی که درباره قیامت به جدال میپردازند در گمراهی دوری هستند.
❌کفّار و مشرکان همواره در برابر هشدارهای انبیاء نسبت به قیامت شتابزدگی داشتند و میگفتند: «مَتی هذَا الْوَعْدُ» زمان این تهدیدها چه وقت است، چرا عملی نمیشود.
▪«یُمارُونَ» به معنای اصرار در تردید است
▪«مشفق» از «شفقت» به معنای هراس همراه با مراقب است.
👈 شتابزدگی ما، در تدبیر الهی نقشی ندارد و نارواست. «یَسْتَعْجِلُ»
✅ ایمان به معاد سبب ایجاد خوف از آن میشود. (زیرا قیامت محل بروز حوادث هولناک است.) «آمَنُوا مُشْفِقُونَ»
❌ اصل شک در معاد گمراهی است و ایجاد شک و اصرار بر آن در دیگران گمراهی دور است. «ضَلالٍ بَعِیدٍ»
❌توقف و تداوم در جدال مورد انتقاد است. «یُمارُونَ فِی السَّاعَةِ»