آیات ۱۷ و ۱۸ احقاف
«وَ الَّذِی قالَ لِوالِدَیْهِ أُفٍّ لَکُما أَ تَعِدانِنِی أَنْ أُخْرَجَ وَ قَدْ خَلَتِ الْقُرُونُ مِنْ قَبْلِی وَ هُما یَسْتَغِیثانِ اللَّهَ وَیْلَکَ آمِنْ إِنَّ وَعْدَ اللَّهِ حَقٌّ فَیَقُولُ ما هذا إِلَّا أَساطِیرُ الْأَوَّلِینَ * أُولئِکَ الَّذِینَ حَقَّ عَلَیْهِمُ الْقَوْلُ فِی أُمَمٍ قَدْ خَلَتْ مِنْ قَبْلِهِمْ مِنَ الْجِنِّ وَ الْإِنْسِ إِنَّهُمْ کانُوا خاسِرِینَ»
و آنکه به والدین خود گفت: افّ بر شما! آیا به من وعده می دهید که (پس از مرگ از گور) خارج گردم، در حالی که نسلهای بسیاری پیش از من گذشتهاند (و هرگز زنده نشدهاند)؟ ولی والدین او، خدا را به فریادرسی میخوانند (و به او میگویند:) وای بر تو! ایمان بیاور! قطعاً وعده خداوند حق است، امّا او میگفت: این (وعدهها) جز افسانه پیشینیان نیست. آنان کسانی هستند که در میان اقوام کافری از جن و انس که پیش از آنان بودند، عذاب خدا بر آنان قطعی شده است، حتماً آنان زیانکارانند.»
_________________________
▪«أُفٍّ» به معنای اعلام بی زاری و ابراز ناخشنودی و نوعی توهین و تحقیر و بیادبی است.
💠در آیه قبل، آثار احسان به والدین و ایمان به خدا و شکر نعمتهای الهی که همان بهشت جاودان است، مطرح شد، در این آیه چهرۀ فرزند نا اهل و سرانجام شوم و خسارت بار او ترسیم میشود تا شیوۀ سخن و رفتار و عاقبت دو نوع فرزند، با یکدیگر مقایسه شود.
❌فرزند نااهل به والدین خود میگوید: چرا گروههای قبلی زنده نشدهاند؟
👈کسیکه ایمان به معاد ندارد، هستی و استعدادها و نعمتهای خود را با بهای ناچیز و اهداف زود گذر معامله میکند و در قیامت دستخالی مانده و سرمایهاش هدر رفته و اهل حسرت و خسارت است.
❌ فرزند نااهل به والدین خود بدگویی و بیادبی میکند: «أُفٍّ لَکُما» ولی والدین با ایمان و دلسوز، برای هدایت فرزند خود، هم از خدا استمداد می کنند و هم او را به خوبی ها امر و از بدیها نهی میکنند. «یَسْتَغِیثانِ اللَّهَ وَیْلَکَ آمِنْ»
❌ معمولًا منکر معاد، نه استدلال دارد نه ادب. «أُفٍّ لَکُما أَ تَعِدانِنِی»
👈 والدین در قبال ارشاد و هدایت فرزندان خود مسئول هستند، گرچه پاسخ مثبت نگیرند. «أَ تَعِدانِنِی أَنْ أُخْرَجَ ... وَیْلَکَ آمِنْ»
✅ در تربیت، راه اعتدال را بپیمائیم و بیم و امید را در کنار هم مطرح کنیم. «هُوَ أَعْلَمُ بِما تُفِیضُونَ ... وَ هُوَ الْغَفُورُ الرَّحِیمُ»
❌ ایمان نداشتن به معاد، سبب بیتعهدی فرزند حتّی در برابر والدین میشود. «أُفٍّ لَکُما ... ما هذا إِلَّا أَساطِیرُ الْأَوَّلِینَ»
❌منکران معاد، مؤمنان را مرتجع و متحجّر میدانند و خود را نو اندیش. «ما هذا إِلَّا أَساطِیرُ الْأَوَّلِینَ»
❌کفر به معاد و بدگویی و بیادبی گستاخی در برابر والدین، عذاب قطعی را به دنبال دارد. «قالَ لِوالِدَیْهِ أُفٍ ... أُولئِکَ الَّذِینَ حَقَّ عَلَیْهِمُ الْقَوْلُ»
❌ لجاجت فرزندان در کفر، مانع استجابت دعای والدین در حق آنان میشود. «وَ هُما یَسْتَغِیثانِ اللَّهَ ... حَقَّ عَلَیْهِمُ الْقَوْلُ»
👈 سنّت خداوند نسبت به همه منحرفان یکسان است. «حَقَّ عَلَیْهِمُ الْقَوْلُ فِی أُمَمٍ قَدْ خَلَتْ مِنْ قَبْلِهِمْ»
👈 کفر و انکار معاد، در میان جن و انس سابقۀ طولانی دارد. «أُمَمٍ قَدْ خَلَتْ مِنْ قَبْلِهِمْ مِنَ الْجِنِّ وَ الْإِنْسِ»
👈جن نیز موجودی مثل انسان، دارای تکلیف، تمدّن، مرگ و میر، حساب و کتاب و دریافت کیفر و پاداش است. «أُمَمٍ ... مِنَ الْجِنِّ وَ الْإِنْسِ»
❌انکار معاد وانحراف فکری، خسارت سنگین در پی دارد. «إِنَّهُمْ کانُوا خاسِرِینَ»
❌ گستاخی در برابر والدین، حتّی با گفتن کوچکترین حرفی، جرمی بزرگ و مورد نکوهش قرآن و مایۀ خسارت انسان است. «أُفٍّ لَکُما ... کانُوا خاسِرِینَ»
🔴🔴ترس ابدی یهودیان
🔻(یهودان از ترس) بر جنگ با شما جمع نمیشوند مگر در قریههای محکم حصار یا از پس دیوار (دشمنی مکر و حیله و جاسوسی)، کارزار بین خودشان سخت است، شما آنها را جمع و متّفق میپندارید در صورتی که دلهاشان سخت متفرق است، زیرا آن قوم دارای فهم و عقل نیستند.
🔹«این ۱۴ سوره حشر»
♦️صفحه ۵۰۵ سوره احقاف♦️
21 - و برادر عادیان را به یاد آور، آنگاه که قوم خویش را در [سرزمین] احقاف هشدار داد، با آن که پیش از او و پس از او نیز هشدار دهندگانی بودند که: جز خدا را مپرستید واقعا من بر شما از عذاب روزی هولناک میترسم
22 - گفتند: آیا به سوی ما آمدهای که ما را از خدایانمان برگردانی! پس آنچه به ما وعده میدهی بیاور اگر راست میگویی
23 - گفت: جز این نیست که آگاهی [از زمان وقوع عذاب] نزد خداست، و من آنچه را بدان فرستاده شدهام به شما ابلاغ میکنم، ولی شما را مردمی جاهل میبینم
24 - پس چون آن [عذاب] را دیدند که به صورت ابری به طرف وادیهایشان روی آورده، گفتند: این ابری است که بر ما خواهد بارید [گفته شد: نه،] بلکه این همان چیزی است که شتاب در آن را میخواستید تندبادی است که در آن عذابی دردناک است
25 - همه چیز را به فرمان پروردگارش ریشه کن میکند پس چنان شدند که چیزی جز خانههایشان دیده نمیشد [آری]، این چنین مردم مجرم را سزا میدهیم
26 - و البته به آنها در چیزهایی قدرت و تمکّن داده بودیم که شما را در آن تمکّن ندادهایم، و برای آنان شنوایی و دیدهها و دلهایی [نیرومندتر از شما] قرار داده بودیم، ولی چون آیات الهی را انکار کردند، نه شنواییشان و نه دیدگانشان و نه دلهایشان به هیچ وجه به کارشان نیامد و آن [بلایی] که استهزایش میکردند بر سرشان آمد
27 - و بیگمان، شهرهایی را که پیرامون شما بود هلاک کردیم و آیات خود را [به صورتهای] گوناگون بیان داشتیم به امید آن که برگردند
28 - پس چرا کسانی را که جز خدا برای تقرب، به خدایی گرفته بودند یاریشان نکردند، بلکه از نظرشان ناپدید شدند! و این بود [نتیجهی] دروغ آنها و آنچه افترا میبستند.
♦️صفحه ۵۰۵ سوره احقاف♦️
🔹آیه ۲۱ احقاف
«وَ اذْکُرْ أَخا عادٍ إِذْ أَنْذَرَ #قَوْمَهُ_بِالْأَحْقافِ #وَ_قَدْ_خَلَتِ_النُّذُرُ_مِنْ_بَیْنِ یَدَیْهِ_وَ_مِنْ_خَلْفِهِ أَلَّا تَعْبُدُوا إِلَّا اللَّهَ إِنِّی أَخافُ عَلَیْکُمْ عَذابَ یَوْمٍ عَظِیمٍ»
«و سرگذشت برادر قوم عاد (حضرت هود) را یاد کن، آنگاه که قومش را در منطقۀ #احقاف هشدار داد. در حالی که پیش از او و پس از او هشداردهندگانی آمده بودند. (او به مردم گفت:) جز خدا را نپرستید که من از عذاب روز بزرگ بر شما میترسم.»
____________________
▪«احقاف» از «حقف» به معنای شن روان، نام منطقهای شن زار و رمل خیز در جنوب عربستان بین یمن، عمان و عدن است که محل سکونت قوم عاد بوده است.
💠تعبیر به برادر که در مورد پیامبرانی همچون صالح و شعیب و هود آمده است. (هود،۵۰،۶۱،۸۴) حضرت هود «أَخا عادٍ»، یا به خاطر وابستگی فامیلی این پیامبران با قوم خود بوده و یا به خاطر انگیزه و سوز برادرانه پیامبران برای هدایت مردم است.
✅انبیاء با مردم برخورد برادرانه داشتند. «أَخا عادٍ»
👈شرایط سخت جغرافیایی و محیطی، مانع کار انبیاء نبوده است. «بِالْأَحْقافِ»
👈از سنّتهای خداوند، فرستادن پیامبران متعدّد بوده است. «خَلَتِ النُّذُرُ مِنْ بَیْنِ یَدَیْهِ وَ مِنْ خَلْفِهِ»
👌 سرلوحۀ کار انبیا، دعوت به یکتاپرستی است. «أَلَّا تَعْبُدُوا إِلَّا اللَّهَ»
✅بهترین راه دعوت، تذکر به پیامد اعمال و آیندهنگری است.إِنِّی أَخافُ عَلَیْکُمْ عَذابَ یَوْمٍ عَظِیمٍ»
🔸آیه ۲۲ و۲۳ احقاف
«قالُوا #أَجِئْتَنا لِتَأْفِکَنا عَنْ آلِهَتِنا فَأْتِنا بِما تَعِدُنا إِنْ کُنْتَ مِنَ الصَّادِقِینَ
* قالَ إِنَّمَا الْعِلْمُ عِنْدَ اللَّهِ وَ أُبَلِّغُکُمْ ما أُرْسِلْتُ بِهِ وَ لکِنِّی أَراکُمْ قَوْماً تَجْهَلُونَ»
(قوم عاد به حضرت هود) گفتند: آیا به سراغ ما آمدهای تا ما را از خدایانمان برگردانی؟ پس اگر از راستگویانی، آنچه را وعده میدهی برای ما بیاور. هود گفت: علم (به زمان وقوع_قیامت) تنها نزد خداست و من آنچه را بدان فرستاده شدهام به شما ابلاغ میکنم، ولی (متأسفانه) شما را گروهی جاهل میبینم.»
__________________________
👈پیامبران منتظر مراجعۀ مردم نبودند؛ خود به سراغ آنان میرفتند و معمولًا با استقبال آنها مواجه نمیشدند. «أَ جِئْتَنا»
😳 گاهی شرک و بتپرستی، چنان حق جلوه میکند که توحید و یکتاپرستی، انحراف محسوب میشود. «لِتَأْفِکَنا عَنْ آلِهَتِنا»
✅ علم به همۀ حقایق تکوینی، مخصوص خداوند است. «إِنَّمَا الْعِلْمُ عِنْدَ اللَّهِ»
❌ درخواست نابهجای نزول عذاب، به جای تفکر در سخن حق، نشانۀ جهل و نادانی است. «فَأْتِنا بِما تَعِدُنا ... أَراکُمْ قَوْماً تَجْهَلُونَ»