🟠اثرات بستن تنگه هرمز بر کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس(بریده یادداشت)
https://hokmran.com/post/4207
🔻در صورت بستن تنگه هرمز کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس نیز در کوتاهمدت با پیامدهای دوگانهای مواجه میشوند. از یک سو، قیمت بالاتر نفت میتواند درآمد صادراتی آنان را (در صورت امکان تداوم صادرات) افزایش دهد و کسری بودجهشان را جبران کند. اما از سوی دیگر، انسداد هرمز مستقیماً جلوی بخش عمده صادرات نفت این کشورها را میگیرد.
🔺 عربستان، امارات، کویت و عراق برای صدور نفت تقریبا بهطور کامل وابسته به تنگه هرمز هستند. هرچند عربستان و امارات رویهمرفته حدود ۶٫۵ میلیون بشکه در روز ظرفیت خط لوله به دریای سرخ و دریای عمان ایجاد کردهاند، این مقدار کمتر از نیمی از صادرات روزانه جمعی آنهاست؛ لذا بخش زیادی از تولید نفت کشورهای عربی نمیتواند به بازار برسد و درآمدشان کاهش مییابد.
🔸 افزون بر آن، افزایش قیمت جهانی غذا و کالا (بهدلیل رشد هزینه حملونقل) میتواند تراز تجاری کشورهای عربی واردکننده را تضعیف کند. به عنوان نمونه، مصر که واردکننده خالص انرژی است و بر عایدی کانال سوئز اتکا دارد، با افزایش هزینه انرژی و احتمال کاهش درآمد ترانزیتی سوئز (بهدلیل ناامنشدن دریای سرخ) آسیب میبیند. اقتصادهای عربی کوچکتر مانند اردن نیز با موج تورمی وارداتی مواجه خواهند شد.
🔹همچنین قیمت بالای نفت میتواند در کشورهایی مانند عربستان و امارات موجب رشد تورم داخلی گردد زیرا هزینه سوخت و برق در داخل (با اینکه یارانهای است) نهایتاً افزایش مییابد یا باید توسط دولتها جبران شود. در مجموع، شوک نفتی و اختلال تجاری ناشی از اخلال در تنگهها، همپیمانان عربِ غرب را تحت فشار اقتصادی مضاعف قرار میدهد به نحوی که ممکن است برای کاستن از تنش، دست به رایزنی و اعمال نفوذ بر حامیان خود بزنند.
✍سید یاسر جبرائیلی
#یادداشت
حکمران؛ روایت عمیق سیاست و اقتصاد
@HokmranOnline
🟠 اثرات بستن تنگه هرمز بر کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس
🌐 hokmran.com/post/4207
🔻در صورت بستن تنگه هرمز کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس نیز در کوتاهمدت با پیامدهای دوگانهای مواجه میشوند. از یک سو، قیمت بالاتر نفت میتواند درآمد صادراتی آنان را (در صورت امکان تداوم صادرات) افزایش دهد و کسری بودجهشان را جبران کند. اما از سوی دیگر، انسداد هرمز مستقیماً جلوی بخش عمده صادرات نفت این کشورها را میگیرد.
🔺 عربستان، امارات، کویت و عراق برای صدور نفت تقریبا بهطور کامل وابسته به تنگه هرمز هستند. هرچند عربستان و امارات رویهمرفته حدود ۶٫۵ میلیون بشکه در روز ظرفیت خط لوله به دریای سرخ و دریای عمان ایجاد کردهاند، این مقدار کمتر از نیمی از صادرات روزانه جمعی آنهاست؛ لذا بخش زیادی از تولید نفت کشورهای عربی نمیتواند به بازار برسد و درآمدشان کاهش مییابد.
🔸 افزون بر آن، افزایش قیمت جهانی غذا و کالا (بهدلیل رشد هزینه حملونقل) میتواند تراز تجاری کشورهای عربی واردکننده را تضعیف کند. به عنوان نمونه، مصر که واردکننده خالص انرژی است و بر عایدی کانال سوئز اتکا دارد، با افزایش هزینه انرژی و احتمال کاهش درآمد ترانزیتی سوئز (بهدلیل ناامنشدن دریای سرخ) آسیب میبیند. اقتصادهای عربی کوچکتر مانند اردن نیز با موج تورمی وارداتی مواجه خواهند شد.
🔹همچنین قیمت بالای نفت میتواند در کشورهایی مانند عربستان و امارات موجب رشد تورم داخلی گردد زیرا هزینه سوخت و برق در داخل (با اینکه یارانهای است) نهایتاً افزایش مییابد یا باید توسط دولتها جبران شود. در مجموع، شوک نفتی و اختلال تجاری ناشی از اخلال در تنگهها، همپیمانان عربِ غرب را تحت فشار اقتصادی مضاعف قرار میدهد به نحوی که ممکن است برای کاستن از تنش، دست به رایزنی و اعمال نفوذ بر حامیان خود بزنند.
✍️سید یاسر جبرائیلی
#یادداشت
حکمران؛ روایت عمیق سیاست و اقتصاد
@HokmranOnline
🟠 مقابله با جنگ شناختی اقتصادی
🔹 یکی از ترفندهای رژیم صهیونسیتی در جنگ ترکیبی علیه کشورمان، ایجاد نوعی جنگ شناختی اقتصادی است.
🔸 جنگ شناختی اقتصادی یعنی اینکه ما را درگیر خودزنی اقتصادی کنند، تلاش میکنند حس کمبود را القاء کنند تا بدنبالش مردم به فروشگاهها هجوم بیاورند و مثلاً برای روز مبادا کنسرو احتکار کنند، آنها میخواهند بدین وسیله هرج و مرج اقتصادی ایجاد کنند.
🔹 برای مقابله با این جنگ شناختی باید آرام باشیم و فکور! و در دام دشمن گرفتار نشویم. اگر یک کنسرو ماهی نیاز دارید، دوتا نخرید. اگر ۲ تا نان نیاز دارید، ۵ تا نخرید.
🔸 راهبرد قویتر برای مقابله با جنگ شناختی اقتصادی دشمن، تقویت روحیه #مواسات و همدلی است، باید حس ایثار و فداکاری مردم را برانگیخت. اگر دوتا نان نیاز دارید، یکی هم برای همسایه بخرید.
🔹ما مانور استقامت و فداکاری را در ۸ سال جنگ تحمیلی تجربه کردیم و این روحیه در فرهنگ عاشورایی ما ریشه دارد، فقط نیازمند بازیابی است.
✍️دکتر محمدجواد توکلی
#یادداشت
حکمران؛ روایت عمیق سیاست و اقتصاد
@HokmranOnline
🔴نتایج بستن تنگه هرمز در انرژی و تجارت جهان(بریده یادداشت)
https://hokmran.com/post/4207
🔸اخلال در تردد نفتکشها و کشتیهای تجاری، فراتر از اثرات قیمتی، عرضه فیزیکی انرژی و جریان تجارت جهانی را در کوتاهمدت مختل میکند. در صورت مسدود شدن تنگه هرمز، حدود ۲۰ میلیون بشکه در روز عرضه نفت جهان بلافاصله دچار توقف یا تأخیر میشود. حتی با فعالشدن خطوط لوله جایگزین (عربستان به دریای سرخ و امارات به دریای عمان)، تنها حداکثر حدود ۶.۵ میلیون بشکه (تقریباً یکسوم) از این حجم قابلیت جابجایی از مسیرهای دیگر را خواهد داشت.
🔹در نتیجه ممکن است روزانه بیش از ۱۳ میلیون بشکه نفت (حدود ۱۳ درصد عرضه جهانی) موقتاً از بازار حذف شود. کشورهایی که وابستگی بالایی به نفت خلیج فارس دارند (مانند کره جنوبی، ژاپن، هند و برخی کشورهای اروپایی) با کمبود سوخت مواجه میشوند و ناچار به برداشت از ذخایر راهبردی یا سهمیهبندی مصرف در کوتاهمدت خواهند شد.
🔷علاوه بر نفت، تأمین گاز طبیعی مایع (LNG) نیز دچار بحران میشود؛ قطر به تنهایی بزرگترین صادرکننده LNG جهان است و همه محمولههای آن از هرمز عبور میکند. بازار گاز اروپا و آسیا که پیشتر با تنشهایی (مانند جنگ اوکراین) دچار نوسان شده بود، با خبر بستهشدن هرمز دچار شوک قیمتی خواهد شد و کشورهای مصرفکننده برای تأمین گاز خود دچار رقابت و اضطرار میشوند.
✍سید یاسر جبرائیلی
#یادداشت
حکمران؛ روایت عمیق سیاست و اقتصاد
@HokmranOnline
🔴 راهبرد عملیاتی در تنگه هرمز بر پایه جنگ نامتقارن دریایی (بریده یادداشت)
https://hokmran.com/post/4207
🔴مهمترین گزینههای ایران:
۱. مینگذاری دریایی: کارگذاری مینهای دریایی در آبراههای پرتردد هرمز یک تاکتیک موثر برای فلج کردن تردد تجاری است. مینهای دریایی ارزانقیمت بوده و ردیابی و پاکسازی آنها بسیار زمانبر است.
۲. حملات نامتقارن توسط شناورهای تندرو: در این روش دهها قایق تندرو از جهات مختلف به یک کاروان یا ناو نزدیک میشوند و با موشکهای کروز ضدکشتی یا راکت و تیربار، دشمن را غافلگیر و محاصره میکنند
۳. استفاده از موشکهای کروز، بالستیک و پهپادهای تهاجمی: ایران مجموعهای متنوع از موشکهای ضدکشتی را در اختیار دارد که برد پوششی آنها کل عرض تنگه هرمز را شامل میشود.
۴. حملات محدود به کشتیهای شاخص و توقیف هدفمند: ایران در سالهای اخیر نشان داده توانایی توقیف کشتیهای متخلف یا مرتبط با دشمن را دارد.
۵.بهرهگیری از نیروهای همسو در بابالمندب: انصارالله یمن در سالهای اخیر نشان دادهاند که قابلیت هدفقراردادن کشتیهای تجاری و نفتکشها را با موشک و پهپاد دارند
۶. ایجاد بازدارندگی و جنگ روانی: بخش مهمی از راهبرد اخلال، میتواند در قالب هشدارها و مانورهای نمایشی انجام شود. نیروی دریایی ایران میتواند رزمایشهای ناگهانی در محدوده تنگهها برگزار کرده و عملاً تردد را برای «اهداف آموزشی» محدود کند. اعلان منطقه مانور دریایی و شلیکهای تمرینی موشک در اطراف تنگه هرمز، بیم آن را ایجاد میکند که هر لحظه تنگه بسته شود.
۷. همچنین اعلام سیاست رسمی ایران مبنی بر منع عبور کشتیهای مرتبط با اسرائیل یا سلاحهای غربی از این آبراهها حتی اگر عملی نشود اثری بازدارنده دارد.
✍سید یاسر جبرائیلی
#یادداشت
حکمران؛ روایت عمیق سیاست و اقتصاد
@HokmranOnline
🔴راهکارهای کاهش آسیبپذیری تجارت خارجی ایران در صورت بستن تنگه هرمز (بریده یادداشت)
https://hokmran.com/post/4207
🔸توافق با کشورهای دوست و همسایه: برای تداوم صادرات و واردات در شرایط بحران، دیپلماسی اقتصادی فعال با کشورهای همسو ضروری است. به عنوان مثال، ایران میتواند از چین (بزرگترین مشتری نفت خود) بخواهد در دوران اخلال احتمالی، خرید نفت ایران را از طریق روشهای جایگزین ادامه دهد. مثلاً تحویل نفت به چین از طریق کشتیهای چینی یا مسیرهای زمینی. همینطور با روسیه میتوان توافق نمود که در صورت اختلال در خلیج فارس، روسیه صادرات نفت خود را افزایش داده و بخشی از سهم ایران را به مشتریان (بهویژه چین) برساند و متعاقباً ایران همان مقدار نفت را به روسیه تحویل دهد(سوآپ معکوس).
🔹کشورهای همسایه نیز میتوانند در تامین کالاهای ضروری نقش داشته باشند(روسیه از این استراتژی برای مقابله با تحریمهای اروپا استفاده کرد). عمان به عنوان همسایه جنوبی که روابط مثبتی با ایران دارد نیز میتواند به عنوان هاب لجستیکی موقت استفاده شود؛ بدین نحو که در صورت ناامنی خلیج فارس، کالاها ابتدا به بنادر عمان (صلاله یا دوقم) برسند و سپس توسط شناورهای کوچکتر ساحلی یا از راه زمین به ایران منتقل شوند. این قبیل هماهنگیها باید پیشاپیش در قالب تفاهمنامههای اضطراری انجام شود تا هنگام بحران، سریعا عملیاتی گردد.
🔻تقویت پوشش حفاظتی تجارت خودی: اسکورت نظامی کشتیهای ایرانی توسط نیروی دریایی ارتش (در آبهای دوردست) و سپاه (در خلیج فارس) میتواند ریسک حمله به آنها را کاهش دهد. چنانچه ایران قصد اخلال در امنیت دریایی برای دیگران را داشته باشد، باید خود را نیز برای مقابله به مثل دشمن آماده کند. حمله احتمالی اسرائیل یا آمریکا به کشتیهای ایرانی در پوشش بازرسی، سناریویی است که باید برای آن برنامهریزی نمود. از این رو تشکیل کاروانهای دریایی و استفاده از ناوشکنها و زیردریاییهای نیروی دریایی برای اسکورت کشتیهای تجاری ایران، یک راهکار پیشگیرانه است. هرچند توان نیروی دریایی ایران نسبت به آمریکا و ناتو محدودتر است، اما همراهی حتی نمادین ناوهای ایران با کشتیهای خودی، بازدارندگی ایجاد میکند و هرگونه اقدام دشمن را به منزله درگیری مستقیم با ایران تعریف خواهد کرد که برایشان پرهزینه است.
🔷در مجموع، ایران نباید بدون چتر نجات وارد بازی اخلال در تنگهها شود. باید شبکه موازی و امنی برای تامین نیازهای حیاتی مردم و تداوم حداقلی صادرات کشور در دوران بحران طراحی و آزموده شود. تنها در این صورت است که ایران میتواند با خیال آسودهتر از سلاح تنگهها در جنگ اقتصادی بهره گیرد، بیآنکه نگران خفگی اقتصادی خود باشد.
✍️سید یاسر جبرائیلی
#یادداشت
حکمران؛ روایت عمیق سیاست و اقتصاد
@HokmranOnline
🟠 طلسم ابرقدرتی آمریکا چیست؟
🔸 طلسم ابر قدرتی آمریکا و جهان تک قطبی چیست؟ چگونه آمریکا میتواند ابرقدرت جهان بماند؟
🔹 واژهای در روابط بینالملل هست به نام LEADING EDGE یا فاصله پیشتازی که میتوان گفت این واژگان دو کلمهای، طلسم ابرقدرتی آمریکا در جهان است.
🔸 فاصله پیشتازی چیست؟
اگر مثلا به مسابقات دو میدانی توجه کنید نفر اول هر چند ثانیه یک نگاه به پشت سر خود میاندازد تا ببیند نفر دوم چقدر با او فاصله دارد و تلاش میکند یک فاصله خوبی را با نفر دوم حفظ کند. این نگاه به پست سر و حفظ فاصله با نفر دوم در واقع همان معنای فاصله پیشتازی است.
🔹جامعه اطلاعاتی آمریکا (Intelligence Community) که یک تشکل به وجود آمده از حدود ۳۵ دستگاه اطلاعاتی آمریکا است، در هر سال یک گزارش خاص برای رییس جمهور تهیه میکند که در این گزارش فاصله همه کشورهای جهان با آمریکا را در همه زمینهها مشخص میکند.
🔸 مثلا فرض کنید از نظر آمریکا فاصله فرانسه با آمریکا در زمینههای علمی باید ۳۵ سال باشد ولی مثلا فاصلا مدیریتی آن باید ۵۵ سال باشد که در واقع مجموع و میانگین همه این فواصل را که محاسبه کنیم فرانسه باید ۳۰ سال از آمریکا عقبتر باشد.
🔹 البته این برای کشورهای اروپایی، آسیایی و آفریقایی ضریبهای متفاوتی دارد. مثل باغچهای که هر گیاهی از نظر باغبان میتواند یک طول و عرض تعریف شدهای داشته باشد و اگر یک گیاه در این باغچه از نظر قد یا از نظر طول و عرض بزرگتر از اندازه تعریف شده آن باشد باغبان باید آن گیاه را هرس کند.
🔸به این صورت مثلا اگر کشوری با یک انقلاب، یا رهبری خاص، یا به هر دلیل دیگری، چه از نظر اقتصادی، چه از نظر علمی، چه از نظر قدرت نظامی یا از هر نظر دیگری بزرگتر اندازه تعریف شده خودش بشود، آمریکا در ابتدا از راههای مختلف، مثل مواد مخدر، بیبند و باری، قاچاق، و نفوذ در دستگاههای کشور هدف، سعی می کند پیشرفت این کشور را کند و آهسته کند، ولی اگر هیچ کدام از این ابزار ها موثر واقع نشود راهکار نهایی آن کودتا و جنگ است.
🔹از این بابت مثلا آفریقا به نام قاره کودتاها نامگذاری شده است.
🔻 بنابراین وقتی یک کشور یا کشورهایی به رفاه ظاهری خاصی میرسند (مثل کشورهای عربی)، یا مثلا سالی ۸ میلیارد دلار (بودجههای اختصاصی آمریکا و محتدینش) برای یک کشور خاص دیگری (مثل ایران) محتواهای خبری و فرهنگی تولید میشود، عاشق چشم و ابروی آن کشورها نیستند. بلکه قرار است از نظر فاصله پیشتازی، آن کشور در باکس خودش نگه داشته شود، وگرنه در نهایت کودتا یا جنگ به آن کشور تحمیل میشود.
🔻 و این گونه آمریکا، با پول و نفوذ و محاسبات فاصله پیشتازی، توانسته است تا حدی جهان تک قطبی را حفظ و بر این نظم، سوار باشد. اما نشانههای افول این سیستم تک قطبی یک به یک در حال آشکار شدن است.
✍🏻 کانال تاریخ دونی
#یادداشت
حکمران؛ روایت عمیق سیاست و اقتصاد
@HokmranOnline
🔴 اهم توصیههای سیاستی درباره بستن تنگه هرمز به ترتیب اولویت: (بریده یادداشت)
https://hokmran.com/post/4207
🔸۱- دلارزدایی و تثبیت قیمتها در داخل: پیش از آغاز هرگونه اخلال، دولت سازوکار تعیین قیمت محصولات پالایشی و پتروشیمی را از نرخ دلار و قیمت جهانی مستقل کند. مرجع قیمتگذاری داخلی باید از نشریات بینالمللی (پلتس) تغییر یابد و مکانیزمی ملی جایگزین آن شود (مثلاً فرمولی مبتنی بر هزینه ریالی تولید و سود معقول). این گام برای مهار فشار تورمی ناشی از افزایش قیمت جهانی ضروری است.
🔸۲- توسعه مسیرهای جایگزین صادرات نفت و گاز: تکمیل و ارتقای پروژه خط لوله گوره-جاسک با ظرفیت کامل (حداقل ۱ میلیون بشکه در روز) بهعنوان شریان حیاتی صادرات خارج از تنگه هرمز در اولویت قرار گیرد. علاوه بر آن، پیگیری پروژههای انتقال نفت از طریق خاک کشورهای همسایه (مانند شبکه سواپ با روسیه) با جدیت دنبال شود تا در میانمدت وابستگی به هرمز کاهش یابد. به طور خلاصه، تهران باید ظرفیتی ایجاد کند که بتواند حتی با بسته بودن تنگهها، بخش قابل توجهی از صادرات انرژی خود را تداوم بخشد.
🔷۳- صیانت از واردات و تجارت ضروری: ستاد ویژه تامین تجارت در شرایط بحران تشکیل شود تا سناریوهای محتمل را شبیهسازی و نیازهای کشور در دوران اخلال را فهرست کند. اقداماتی نظیر انتقال سهم بیشتری از واردات به بندر چابهار، عقد قرارداد با کشورهای منطقه برای استفاده از بنادرشان و افزایش ناوگان باری تحت پرچم ایران باید تسریع شود. هدف آن است که در زمان بحران، وقفهای در تامین کالاهای اساسی، دارو و مواد اولیه کارخانجات رخ ندهد.
🔷۴- اجرای حسابشده راهبرد اخلال (مرحلهبندی و انعطافپذیری): اخلال در تنگهها میتواند به صورت تدریجی و قابلکنترل انجام شود. ابتدا با اقدامات نرم (مانور نظامی، بازرسی کشتیها) شروع و در صورت لزوم به اقدامات سختتر تصاعد یابد. همیشه گزینه عقبنشینی تاکتیکی حفظ شود تا در صورت تغییر شرایط ژئوپلیتیک، امکان بازگشایی سریع تنگهها و عادیسازی اوضاع فراهم باشد. این رویکرد پلهای، دست ایران را برای مدیریت بحران باز میگذارد و از گرفتار شدن در یک بنبست نظامی اجتناب میکند.
🔸۵- استفاده حداکثری از ظرفیت جبهه مقاومت و جنگ نامتقارن: مطابق تجربه یمن، حضور مستقیم نیروهای فرامنطقهای لزوماً نمیتواند جلوی عملیات نامتقارن را بگیرد. ایران باید بیشترین بهره را از ظرفیتهای مقاومت در منطقه ببرد تا هزینه اقدام را برای خود کاهش دهد. حمایت تسلیحاتی و اطلاعاتی از حوثیها جهت تهدید مستمر بابالمندب، تقویت گروههای مقاومت دریایی در برابر کشتیرانی اسرائیل، و حتی بهرهگیری از شبکههای سایبری برای اختلال در سامانههای ناوبری کشتیها میتواند مؤثر واقع شود. جنگ اقتصادی نیازمند خلاقیت و انعطاف در روشهاست و ایران باید نشان دهد میتواند از زمین، هوا، دریا و فضای مجازی به منافع دشمن حمله کند.
🔸۶- اطمینان از همراهی افکار عمومی داخلی و ارتقای مشروعیت بینالمللی: هرچند این اقدام ماهیتی تهاجمی دارد، ایران باید آن را در چارچوب دفاع از خود در جنگ اقتصادی تحمیلی و پاسخ به اقدامات خصمانه دشمنان روایت کند. آگاهیبخشی به مردم در مورد دلایل این استراتژی و منافعی که در پی دارد (مثلاً خنثی کردن توطئههای اسرائیل و فشار بر تحریمکنندگان) برای حفظ انسجام ملی اهمیت دارد. در عرصه بینالمللی نیز رایزنی با کشورهای همسو (چین، روسیه، کشورهای عضو شانگهای و غیره) جهت تفهیم این موضوع که مقصر اصلی التهاب بازار، سیاستهای خصمانه آمریکا و رژیم صهیونیستی بوده، میتواند مانع اجماع جهانی علیه ایران شود. اعلام آمادگی ایران برای همکاری بینالمللی در صورت رفع تهدیدات علیه خود میتواند توپ را در زمین طرف مقابل بیندازد
✍سید یاسر جبرائیلی
#یادداشت
حکمران؛ روایت عمیق سیاست و اقتصاد
@HokmranOnline
🔴🔴🔴صلح از طریق اشاعه: بازاندیشی در راهبرد دفاعی ایران
🔴بیش از دو دهه است که ایران به قاعده خویشتنداری هستهای پایبند مانده است. بهعنوان یکی از امضاکنندگان معاهده NPT، ایران همواره بر ماهیت صلحآمیز برنامه هستهای خود تأکید کرده و آن را در معرض نظارتهای بیسابقه بینالمللی قرار داده است. اما حاصل این پایبندی چه بوده است؟ نه کاهش تهدید، نه احترام جهانی، و نه امنیت پایدار. در عوض، ایران بارها هدف اقدامات خصمانه رژیم صهیونیستی قرار گرفته است؛ اقداماتی که با حمایت و مشارکت مستقیم آمریکا انجام شدهاند.
🔴این حقیقت تلخ گویای آن است که پایبندی ایران به اصل عدم اشاعه، نتوانسته در برابر تهدید نظامی سپر مؤثری ایجاد کند. چهبسا همین خویشتنداری، دشمنان را به جسارت بیشتر سوق داده، زیرا از نبود یک بازدارندگی قاطع اطمینان یافتهاند.
راهبرد ایران بر این فرض استوار بوده که ساختارها و نهادهای بینالمللی، نظم و ثبات ایجاد میکنند و قواعد حقوقی میتوانند رفتار دولتها را مقید سازند. اما تجربه دو دهه گذشته نشان داده که در جهانی که توازن قوا جایگزین توازن حقوق شده، پایبندی به قانون بهتنهایی امنیتآفرین نیست.
🔴در فقدان یک اقتدار مرکزی که ناظم نظم جهانی باشد، امنیت به پروژهای کاملاً درونزاد و خوداتکا تبدیل میشود؛ جایی که هر دولت ناچار است بر ظرفیتهای ملی خود برای بازدارندگی تکیه کند. در این چارچوب، نظریه کلاسیک بازدارندگی معنا مییابد: تهدید به پاسخ تلافیجویانه و ویرانگر، مهاجم را از اقدام بازمیدارد.
🔴این منطق در مورد سایر قدرتها بهخوبی کار کرده است، اما ایران که تا کنون راهبرد خویشتنداری را برگزیده، نه تنها از تضمین امنیتی برخوردار نشده، بلکه همواره تحت فشارهای نظامی و تحریم بوده است.
از این منظر، یک بازنگری اساسی در راهبرد دفاعی ایران نه تنها قابل درک، بلکه ضروری است. حرکت از موضع «عدم اشاعه مطلق» به سوی «ظرفیت هستهای محاسبهشده» یا حتی «بازدارندگی تسلیحاتی محدود»، نه اقدام به تنشآفرینی، بلکه پاسخی عقلانی به ناامنی ساختاری و موازنه مختل شده قدرت در منطقه است. هدف از این تغییر نه تسلیح کور، بلکه ایجاد یک بازدارندگی معتبر و قابل باور است که بتواند معادله تهدید را برهم بزند.
🔴چنین تغییری، مستلزم طراحی و اجرای مؤلفههایی مشخص و هدفمند خواهد بود:
۱- توسعه زیرساختهای لازم برای توان پاسخ دوم (Second-Strike Capability)، بهگونهای که هر حملهای، حتی در بدترین سناریو، با پاسخ ویرانگری همراه باشد.
۲- تعریف یک دکترین شفاف اعلامی که ماهیت صرفاً دفاعیِ این بازدارندگی را روشن کند و فضای سوءتفاهم را از میان بردارد.
۳- اتخاذ سیاست «ابهام کنترلشده» که در آن، عدمقطعیت نسبت به ظرفیت و قصد، بهعنوان ابزاری برای مهار تهدید عمل کند.
منتقدان بیتردید از آغاز مسابقه تسلیحاتی و پیامدهای سیاسی آن هشدار خواهند داد. اما واقعیت این است که «اشاعه گزینشی» پیشاپیش در منطقه جریان دارد. خاورمیانه، منطقهای غیرهستهای نیست؛ بلکه منطقهای است که در آن، برخی بازیگران بهصورت پنهان یا آشکار از بازدارندگی هستهای برخوردارند و درعینحال از امتیاز عدم پاسخگویی نیز بهرهمندند.
🔴ایران همواره موضع خود را در قبال سلاح هستهای، مبتنی بر آموزههای اخلاقی و فقهی اسلام اعلام کرده و در قالب فتوای مقام معظم رهبری، آن را غیرشرعی دانسته است. با این حال، فقه اسلامی بهمثابه نظامی پویا و واقعگرا، در برابر تهدیدات وجودی انعطاف دارد. در شرایطی که فقدان بازدارندگی هستهای میتواند جان میلیونها انسان را در معرض تهدید یک رژیم توسعهطلب و بیمهار چون اسرائیل قرار دهد، فقه اسلامی امکان تغییر حکم را، بهصورت موقت و اضطراری، پیشبینی کرده است.
🔴در این منظر، بازاندیشی در راهبرد دفاعی ایران نهتنها با الزامات امنیت ملی هماهنگ است، بلکه با موازین دینی نیز قابل تطبیق است. چنین چرخشی نه یک عقبنشینی از اصول اخلاقی، بلکه پاسخی فقهی به ضرورتی تاریخی و وجودی است.
رویکرد عدم اشاعه از جانب ایران، آزمونی بود که امید داشت احترام و امنیت به همراه آورد؛ اما در عمل، هزینههای فزاینده و بیفایده را به بار آورد. نظام آنارشیک بینالملل، خویشتنداری را تنبیه کرد و قانونشکنی را پاداش داد. اکنون زمان آن فرا رسیده که در بنیانهای راهبرد دفاعی ایران بازنگری شود.
صلح، در جهانی آشفته و بیرحم، محصول موازنه وحشت است، نه خوشخیالی دیپلماتیک. تنها زمانی که ایران بتواند هزینه حمله را برای مهاجم غیرقابلتحمل سازد، طرف مقابل حاضر به گفتوگو، کاهش تنش و پذیرش واقعیتهای ژئوپلیتیکی خواهد شد. در جهانی که قدرت، زبان غالب آن است، صلح هدیه داده نمیشود؛ صلح را باید ساخت، و گاه، حفظ آن مستلزم بازدارندگی است.
✍سید یاسر جبرائیلی
#یادداشت
حکمران؛ روایت عمیق سیاست و اقتصاد
@HokmranOnline
🔴 اکونومیست: اسرائیل به سه دلیل نمیتواند بر ایران غلبه کند
🔹وسعت جغرافیایی ایران
🔹فاصله طولانی اسرائیل و ایران
🔹وفاداری ایرانیان به نظام سیاسی به رغم همه مشکلات و نارضایتیها
پینوشت:
🔸هرکس ذره ای شک داشت هدف تحریمها، شکنجه اقتصادی مردم، ایجاد نارضایتی، تشویق و وسوسه به فساد و بعد افشاگری آن، انتساب مدیران ناکارآمد با حقوق نجومی و ... هدفی جز حمله نظامی بوده است تا مردم ایران تابآوری نداشته و خودشان نیز در حمله دشمن مشارکت کنند، به عقل خود شک کند.
🔹دشمن تصور می کرد یک چاشنی انفجاری مانند ترور سران سپاه یا حمله اتمی که باعث شود تمام سران جمهوری اسلامی با هم از بین بروند، باعث فروپاشی کشور از درون خواهد شد. اما تمام محاسبات او اشتباه از آب در آمد.
البته بعضی مدیران که در شرایط صلح هم نمی توانستند کار کنند از این شرایط هراسانند و از آن به شرایط سخت و دشوار یاد می کنند اما مردم ما از این شرایط سخت تر نیز دیده اند و سربلند بیرون آمده اند.
✍🏻 ابوذر تقی پور صمیمی
#یادداشت
حکمران؛ روایت عمیق سیاست و اقتصاد
@HokmranOnline
🟠منان رئیسی نماینده قم: صلح تحمیلی ممنوع! اگر فرمایشی دارند بفرمایند تهران در خدمتیم!
🔹محمدمنان رئیسی، نماینده قم در مجلس گفت: حالا که قرار شده آقای دکتر عراقچی به دعوت اروپاییها عازم ژنو شوند عرض میشود که اولا استفاده آقا از عبارت صلح تحمیلی در پیام اخیرشان تکلیف همه ما را (چه در میدان و چه در دیپلماسی) مشخص کرد و لذا اگر این سفر، مقدمهای برای تحمیل صلح به ملت بزرگ ایران است یک خطای بزرگ راهبردی است.
🔸ثانیا با قدرتنمایی خیره کننده برادرانمان در نیروهای مسلح و به ویژه رونمایی از موشکهای جدیدی که طی ۴۸ ساعت اخیر جهان را به شگفتی واداشته، اکنون موازنه در میدان به طرز محسوسی به نفع ایران تغییر پیدا کرده و لذا در شرایطی که وضعیت میدان به طرز محسوسی به نفع ما است و تابآوری رژیم رو به اتمام است نشستن پای میز مذاکره به مثابه برگرداندن مالک از در خیمه دشمن است.
🔹ثالثا گرچه بحمدالله و به مدد شجاعت و همت نیروهای مسلح، ضربات مهلک و بیسابقهای به رژیم وارد کردهایم اما همه آنچه تاکنون انجام شده حتی انتقام یک لنگه کفش شهید حاجی زاده ما هم نبوده است و لذا تا زمانی که دشمن به صراحت به غلط کردن نیافتاده و به بیچارگیاش اذعان نکرده و تمام خسارات جنگ تحمیلی را متقبل نشده نشستن پای میز مذاکره بیمعناست.
🔸رابعا و در نهایت، اگر هم به هر دلیلی جمعبندی مسئولان دیپلماسی این است که درخواست اروپاییها برای مذاکره را بپذیرند عرض میشود که این اروپاییها بودند که بعد از مشاهده ضعف و ذلت رژیم، درخواست مذاکره دادهاند و نه ما و لذا حالا که آنها خودشان طالب مذاکرهاند میتوانند در صورت صلاحدید ما تشریف بیاورند تهران و توضیحاتشان را همینجا در پایتخت ما ارائه کنند تا بعد در کمال عزت و اقتدار، تصمیم بگیریم که با آنها چه کنیم.
#یادداشت
حکمران؛ روایت عمیق سیاست و اقتصاد
@HokmranOnline
M.Nili_Critique_Taha_06.07.2025.docx
حجم:
27.6K
🔴 بازتولید استعمار در لباس عقلانیت نئولیبرال؛
نقدی بر یادداشت مسعود نیلی
🔸طاها زینالی در یادداشتی تند، نوشته اخیر مسعود نیلی را پاسخی معکوس به تجاوز اسرائیل و آمریکا به ایران میداند؛ متنی که بهجای محکوم کردن متجاوز، جمهوری اسلامی را مقصر خشونت معرفی میکند. او نیلی را نماینده نگاه استعمارزدهای معرفی میکند که نظم جهانی را طبیعی و ایران را مسئول درگیری میپندارد.
🔹به باور نویسنده، این تحلیل «عقلانی» نیست بلکه سخنگوی پروژهایست برای مشروعسازی سلطه امپریالیستی؛ نسخهای که نتیجهاش در منطقه روشن است: از لیبی و سوریه تا یمن و فلسطین. او میپرسد چرا ایران باید میان تسلیم یا مقاومت یکی را انتخاب کند؟ مگر تسلیم راه توسعه بوده؟ مگر مصر، اردن، امارات و بحرین به استقلال رسیدند؟
🔹نیلی صلح را برای ایران تجویز میکند، اما نه از موضع عدالت، بلکه از موضع پذیرش نابرابری. او «نئولیبرالیسم» را ایدئولوژی رسمی سلطه سرمایه جهانی مینامد و نتیجه میگیرد: دوراهی واقعی ایران، تسلیم یا مقاومت است. و ایران، در این ۱۲ روز، پاسخ خود را داده است.
✍🏻طاها زینالی
#یادداشت
حکمران؛ روایت عمیق سیاست و اقتصاد🔻
@HokmranOnline