✨❧🔆✧﷽✧🔆❧✨ 🚩#هجرت ۱۳۹ ▪️«جهاد اكبر» چنان ظريف است كه انسان گاهي در تشخيص اينكه اين هوا است يا خدا است، دچار مشكل مي‌شود. بي جهت نيست كه به آن مي‌گويند «جهاد اكبر»! مسأله اين است. ▫️جهاد اكبر جز با اينكه انسان به اين سه قوه مهار شرع بزند و نفس خود را تحت تصرّف شرع در بياورد ميسّر نخواهد شد. ▪️در شرع راه‌هاي مهار نفس را بيان كرده‌اند. اين احكام نازل شده كه در قرآن از آن به «حدود الله» تعبير مي‌شود براي خاطر همين است. ▫️«حدود الله» همان مرز‌هاي الهي است و رعايت «مرزهاي الهي» همان «جهاد اكبر». انسان بايد هنگام تمايل يا نفرت، رهبت يا رغبت، يا رهبت، شهوت و يا غضب[«ان‌شاءالله» روايت مربوط به آن را اشاره خواهم كرد.] از نظر دروني خود را در قالب شرع قرار دهد. ▪️توجّه كنيد! ما خيال مي‌كنيم اين كار آساني است، نخير! خيلي مشكل است! اين كار آن قدر به انسان فشار مي‌آورد كه هر فشارش به تعبيري يك موت محسوب مي‌شود! ▫️هواهاي نفساني اين گونه‌اند، لذا هركدام از آن‌ها براي خود جُنود و لشكرياني دارند. اينكه نسبت به اين جهاد اين همه تأكيد شده به خاطر همين است. ادامه دارد.. آیت الله آقا مجتبی تهرانی

✨❧🔆✧﷽✧🔆❧✨ 🚩#هجرت ۱۴۰ ▪️دركتاب فقه الرضا‌روايت شده است: «أنَّ‌سَيِّدُنَا‌رَسُولُ‌اللهِ(صلّي‌الله‌عليه‌وآله‌وسلّم) رَأي بَعْضَ اَصْحَابِهِ مُنْصَرِفاً مِنْ بعثٍ كَانَ بَعثَه»، ▫️حضرت بعضي از اصحابشان را ديدند از مأموريتي كه ظاهراً براي درگيري رفته بودند برگشته‌اند. 🔺[شايد منظور از «كَانَ بَعثَه»، سريه­هايي بوده است كه پيغمبر اكرم اصحابشان را به سوي آن مي‌فرستادند.] ▪️«وَ قَدْ انْصَرَفَ بِشَعْثِهِ وَ غُبَارِ سَفَرِهِ وَ سِلاَحِهِ عَلَيْهِ يُريدُ مَنْزِلِهِ»، حضرت ديدند كسي كه موهاي سرش ژوليده شده و غبار سفر بر سر و رويش نشسته دارد خود را صاف و تر و تميز مي‌كند، غبار سفر از سر و رويش پاك مي‌كند، اسلحه‌ و زره‌اش را در مي‌آورد و به منزل‌برمي‌گردد، ▫️ «فَقَالَ»، حضرت فرمودند: «اِنْصَرَفْتِ مِنَ الْجهَادِ الْاَصْغَرِ اِلَي الْجهَادِ الْاَكْبَرِ»، تو تازه از جهاد اصغر برگشتي و بايد به سوي جهاد اكبر بروي، ▪️«فَقَيلَ لَهُ»، به پيغمبر عرض شد: «أ و جهَاد فَوْقَ الجهاد بالسَّيْف»، مگر جهادي بالاتر از جنگيدن با شمشير وجود دارد؟ ▫️اين شخص هميشه فكر مي‌كرده است كه جهاد تنها با شمشير است. «قَالَ نَعَمْ» حضرت فرمودند: بله! «جهَادُ الْمَرْءِ نَفْسَهُ»،[فقه الرضا، ص380] ◄تو حال بايد بروي با خودت جهاد كني و بجنگي! نظير اين روايات زياد است. ▪️در روايتي ديگر باز حضرت به يكي از اصحابشان كه از جنگ برگشته بود فرمودند: از جهاد اصغر بازگشتي و حال وقت جهاد با هواي نفس است. ادامه دارد.. آیت الله آقا مجتبی تهرانی

✨❧🔆✧﷽✧🔆❧✨ 🚩#هجرت ۱۴۱ ▪️انسان يك وقت با ديگري درگير مي‌شود، يك وقت با خودش، اين درگيري دروني و سازنده است. جهتش را عرض مي‌كنم. ▫️يكي جهات اكبر بودن جهاد با نفس اين است كه صورت ملكوتي انسان را مي‌سازد. ▪️ما در باب ملكات بحثي داريم و آن اينكه ملكات نفساني انسان چه سيّئه و چه حسنه‌اش محصول جهاد با نفس مي‌باشد. ▫️«ملكات نفسانيه» محصول «رياضت شرعيّه»‌اي است كه ما به آن مي‌گوييم: «جهاد اكبر». ➖گاهي مي‌گويند: «رياضت نفس»، گاهي هم مي‌گويند: «جهاد اكبر». محصول اين درگيري، «ملكه» است. ▪️هنگامي كه شخص پيروز شود «ملكه حسنه» ايجاد مي‌گردد و اين ملكات هستند كه سازنده صورت برزخيه، يا باطنيه و يا ملكوتيه انسان خواهند بود. ▫️اين ملكات است كه انسان را مي‌سازد. آن شكلي كه انسان هنگام بيرون رفتن از اين عالم دارد بر اساس اين ملكات خواهد بود. ▪️در اينجا با يك سر و دو گوش صاف راه مي‌رويم و اسممان را مي‌گذارند آدم؛ ولي اگر انسان نتوانسته باشد خود را در اينجا بسازد هنگام بيرون رفتن روح از بدن معلوم نيست چنين صورتي وجود باشد! ▫️[زماني راجع به صورت باطنيه به مناسبتي بحث كرده‌ام، در اينجا مي‌خواستم رابطه‌اش با اين بحث توضيح دهم.] ادامه دارد.. آیت الله آقا مجتبی تهرانی

✨❧🔆✧﷽✧🔆❧✨ 🚩#هجرت ۱۴۲ ▪️جهاد با نفس ملكه ساز است و ملكه صورت ساز. ملكه صورت باطني انسان را تشكيل مي‌دهد. وقتي بخواهد از اين عالم بيرون برود صورت باطني خود را خواهد ديد. ▫️اين صورت باطني از آن ملكات ريشه گرفته است. اينكه شما مي‌بينيد روي جهاد با نفس بسيار تأكيد شده به خاطر آن است كه اين مسئله نقش زير بنايي دارد. ▪️ آن‌گاه بعد از آن‌كه انسان در اين جهاد، نفس خود را مهار كرد مي‌تواند «هجرت كبري» نموده و سير معنوي و الي الله نمايد. ▫️وقتي جلوي اين چموَش را گرفتي و مهارش كردي، وقتي آن را مؤدّب به آداب شرع نمودي وارد «هجرت كبري» خواهي شد. ▪️ گاهي مي‌بينم انسان خوي بعضي از حيوانات كه داراي طبيعتي درّنده هستند را مي‌تواند با روشي خاصّي مهار كند؟ ▫️انسان حيواناتي مثل شير و پلنگ را كه طبعشان طبع درّنده‌اي است را تربيت مي‌كند، امّا چرا نمي‌تواند نفس چموش خود را مؤدّب سازد؟ مي‌گويند: ▪️ نمي‌توانيم نفس خود را مهار كنيم! بگو: نمي‌خواهم! نگو: نمي‌توانم! بگو: نمي‌خواهم آدم شوم! بگو: نمي‌خواهم مؤدّب به آداب شرع گردم! «نمي‌توانم» را بگذار كنار! آن حيوان درّنده مهار مي‌كنند! ▫️شما چطور نتوانستيد خود را مؤدّب كنيد؟ معلوم مي‌شود نفس انسان بسيار چموش‌تر از آن حيوان درّنده است. اينكه اسم «جهاد با نفس» را مي‌گذاريم «رياضت» براي همين است. ادامه دارد.. آیت الله آقا مجتبی تهرانی

✨❧🔆✧﷽✧🔆❧✨ 🚩#هجرت ۱۴۳ ▫️امیرالمؤمنین علي(عليه السلام) فرمود: «ينبغي للعاقل ان لا يخلو في كل حالۀ عن طاعۀ ربه و مجاهدۀ نفسه».[غررالحكم، ص184] سزاوار است انسان عاقل در همه حالات‌ به خود دهنه شرع زده باشد. چه قدر زيبا است! ▪️در يك روايت ديگري دارد : «كفاك في مجاهدة نفسك أن لاتزال أبدا لها مغالبا وعلى أهويتها محاربا»،[غررالحكم، ص243] ▫️در جهاد نفس كافي است كه هميشه بر آن غلبه داشته باشي و در هوا‌هايش با آن بجنگي. مهلتي نيست، فترتي وجود ندارد. هميشه بايد بجنگي، تمام شدني نيست. ✨امام صادق(عليه السلام) فرمود: «مَنْ مَلَكَ نَفْسَهُ إِذَا رَغِبَ وَ إِذَا رَهِبَ وَ إِذَا اشْتَهَى وَ إِذَا غَضِبَ وَ إِذَا رَضِيَ حَرَّمَ اللَّهُ جَسَدَهُ عَلَى النَّارِ»[وسايل‌الشيعه، ج15، ص162] ▪️ كسي كه بتواند نفس خود را مهار كند، آن‌گاه كه مايل است، هنگامي كه متنفّر شود، هنگامي كه دوست بدارد، آن‌گاه كه بدش بيايد و يا خشمگين شود، هنگامي كه شهوت طغيان كند، «حَرَّم الله»، خدا آتش را بر او حرام مي‌كند. ▫️معلوم مي‌شود به اينكه جهنم ما از راه ترك جهاد اكبر است. جهنم ما از اين راه است. ادامه دارد.. آیت الله آقا مجتبی تهرانی

✨❧🔆✧﷽✧🔆❧✨ 🚩#هجرت ۱۴۴ 🔻مروري بر مباحث گذشته ▪️بحث ما در گذشته راجع ‌به هجرت کبری و صغری بود. در جلسه آخر عرض شد «هجرت کبری» که همان «جهاد اکبر» است، درگیری بین دو بُعد وجودی انسان مي‌باشد. ▫️درگيري «بُعد معنوی» او با «بُعد شیطانی»، يا به تعبيري درگيري «قوّه عقل» با «قوّه واهمه». ▪️ تعبیرات در اين زمينه مختلف است. صحنة این درگیری و میدان این جنگ هم عبارت است از «قوای منبسط» در «اقالیم سبع». منظور از «قواي منبسط»، قوای حیوانیّه و مراد از «اقالیم سبع» گوش و دماغ و چشم و دست و پا و بطن و فرج مي‌باشد. ▫️در این جلسه می‌خواهم عرض کنم که در هر جنگ و در هر جهادی این‌طور است که نیروی فاتح غنیمت‌هایی را به دست می‌آورد. ▪️در باب جهاد با نفس نيز كه يك جنگ و درگیری محسوب مي‌شود اگر فرض کنیم بُعد معنوی بر بُعد شیطانی يا بُعد ملکوتی بر بُعد مُلکی و يا عقل و شرع بر شهوت و غضب غلبه پيدا كند، غنائمی که در این صحنة جنگ به عنوان نیروی فاتح به دست می‌آورد چیست؟ ▫️من در گذشته تحت عناوینی به اين مسئله اشاراتی داشته‌ام، ولی در این جلسه به بعضی از روایاتي که در آنها این مسأله مطرح شده اشاره كرده و چند مطلب را راجع به آن عرض خواهم كرد: ▪️ابتدا، بحث را از پائين به بالا شروع مي‌كنم و بعد آن را به مقداري كه مي‌شود به اوج خود خواهم رساند. جلسة گذشته در آخر بحث به روایتی اشاره شد كه در آن روایت را به عنوان مبدأ بحث اين جلسه تكرار مي‌كنم. ادامه دارد.. آیت الله آقا مجتبی تهرانی

✨❧🔆✧﷽✧🔆❧✨ 🚩#هجرت ۱۴۵ 1⃣اوّلین غنیمتی که در اين صحنة جهاد به دست می‌آورد «دفع ضرر اخروی» است. انسان هم از خود دفع ضرر می‌کند و هم جلب منفعت، امّا بحث در این است که «دفع ضرر» مقدّم است یا «جلب منفعت»؟ ظاهراً هر عاقلی می‌گوید: ▫️«دفع ضرر». «مرا به خیر تو امیّد نیست شر مرسان». این مسأله جزء فطریّات انسان مي‌باشد و قابل انکار هم نیست. روايت جلسه گذشته كه امام صادق(صلوات‌الله‌علیه) فرمود: ▪️«مَنْ مَلَكَ نَفْسَهُ إِذَا رَغِبَ وَ إِذَا رَهِبَ وَ إِذَا اشْتَهَى وَ إِذَا غَضِبَ وَ إِذَا رَضِيَ حَرَّمَ اللَّهُ جَسَدَهُ عَلَى النَّارِ»[وسايل‌الشيعه، ج15، ص162] در بيان همین مطلب است. ▫️«مَنْ مَلَكَ نَفْسَهُ»، کسی که مالک نفس خود شود، يعنی كسي كه در این درگیری و جنگ فاتح شود. ▪️بعد دارد «إِذَا رَغِبَ وَ إِذَا رَهِبَ»، «رغبت» در اصطلاح به ميلي مي‌گويند كه در سطح پائین باشد. ▫️ «رهبت» نيز به معناي نفرت و دوری گزیدن در حدّ پائین است. ➖بعد در عبارت «وَ إذَا اشْتَهَی» سطح رغبت را در حدّ میل شدید بالا می‌آورد. «وَ إِذَا غَضِبَ» نيز در آنجایی است که شخص خیلی ناراحت می‌شود. ▫️ هنگام ناراحتي شديد می‌گویند: غضب کرد. این‌ها خیلی زیبا است. اگر كسي هنگام «رغبت» و «رهبت» و هنگام «اشتها» و «غضب» مالك نفس خويش گردد ▪️«حَرَّمَ اللهُ جَسَدَهُ عَلَی النَّارِ»، خدا بدن او را بر آتش جهنّم حرام مي‌كند. این همان «دفع ضرر أخروی» است. ▫️خدا آن بدني که صحنة میدان جنگ بود و «قوای منبسط» و «اقالیم سبعه» در آن قرار داشت را بر آتش جهنّم حرام مي‌كند. اين می‌شود «دفع ضرر أخروی». ادامه دارد.. آیت الله آقا مجتبی تهرانی

✨❧🔆✧﷽✧🔆❧✨ 🚩#هجرت ۱۴۶ 2⃣دومين غنيمت «جلب منفعت اخروي» است. ▪️«جلب منفعت» آنجايي است که میدان آن وسیع باشد. در باب «جلب منفعت» مسأله پاداش و ثواب و مطرح می‌شود. ▫️«جَاهد شَهْوَتكَ وَ غَالب غَضَبكَ وَ خَالف سُوء عَادَتكَ تُزَكّ نَفْسكَ وَ يكمل عَقْلكَ وَ تستكمل ثَواب رَبّك»،[غررالحكم، ص242] ▪️مي‌فرمايد با شهوتت مجاهده كن، بر غضبت غالب شو، با عادت زشتت مخالفت كن، نفست را تزكيه كن و عقلت را كامل كن تا پاداش الهی را به دست آوري. اين «جلب منفعت» است. آن «دفع ضرر أخروی» بود و این «جلب منفعت أخروی» است. ▫️تعبیرات دیگري نيز در اين زمينه وجود دارد. امام علی(علیه‌السّلام) فرمود: «ألا و إنّ الجهاد ثمنُ الجنّه فَمَنْ جَاهَدَ نَفْسَهُ مَلِکَها»، 🔺[از عبارت «فمن جاهد نفسه ملكها» معلوم مي‌شود منظور از جهاد در اينجا جهاد با نفس است نه جهاد اصغر.] ▪️بدان هر کس بجنگد فاتح مي‌شود، «وَ هِیَ أکْرَمُ ثَوابِ اللهِ لِمَنْ عَرَفَها»، منظور خود جهاد است، يعني بهاي اين درگيري و جهاد بهشت است و اين يعني همان «جلب منفعت». ادامه دارد.. آیت الله آقا مجتبی تهرانی

✨❧🔆✧﷽✧🔆❧✨ 🚩#هجرت ۱۴۷ 3⃣در رابطه با سومين غنيمتي كه اهل جهاد با نفس به دست مي‌آورند بايد گفت کسانی که با این نیروهای سرکَش[ چون در گذشته راجع به این مسئله بحث کرده‌ام در اينجا دیگر آن را تکرار نمي‌کنم.] ▫️دروني خود درگير نمي‌شوند و نسبت به این نیروها مرزهاي عقلی و شرعی را رعايت نمي‌كنند اگر عمل نیکي انجام دهند،(۱)با عمل نيك كسي كه بر محور جهاد نفس حركت مي‌كند برابر است؟ ▪️در جواب بايد گفت: ارزش انفاق كسي كه اهل جهاد با نفس است از انفاق كسي كه نسبت به جهاد با نفس بي‌تفاوت مي‌باشد بیشتر است. ▫️امام علی(علیه‌السّلام) فرمود: «رَدْعُ النَّفْسِ وَ جهَادِهَا عَنْ أَهْويَتِهَا»، درگیري و ‌جنگ با نفس براي جلوگیری از این افسار گسیختگی، «یَرْفَعُ الدَّرَجَاتِ وَ یُضَاعَفُ الحَسَنَاتِ»،[غررالحكم، ص242] ▪️درجات انسان را بالا برده و ارزش حسنات را چند برابر می‌کند. مراد از «یُضَاعَفُ الحَسَنَاتِ»، این نیست که جهاد با نفس موجب می‌شود انسان اعمال حسنه بيشتري انجام دهد. ▫️اگر کسی چنین حرفي بزند، عبارت «یَرْفَعُ الدَّرَجَاتِ» جلوي این حرف را خواهد گرفت. «یُضَاعَفُ الحَسَنَاتِ»، يعني جهاد نفس ارزش حسنة انسان را دو چندان می‌کند، نه اينكه باعث مي‌شود حسنات بیشتري از انسان صادر گردد. ▪️این غنائمي كه تا اينجا اشاره شد يعني «دفع ضرر»، «جلب منفعت» و «دوچندان شدن ارزش حسنات» همگي در بُعد عملی مطرح مي‌شود. 🔻پی نوشت: (۱)[هیچ مانعی ندارد از كساني كه نسبت به نیروی سرکش دروني خود بی‌تفاوت‌اند یعنی اهل جهاد نفس نیستد، عمل نیکی صادر شود. گاهی هر چه به اين افراد می‌گویی چرا اينگونه رفتار مي‌كنيد!؟ اين كارها با هم جفت نمي‌شود! می‌گویند: «دو دفتر است». بله! دو دفتر است امّا دو دفتری كه با هم مرتبط هستند و رابطه‌اي تنگاتنگ دارند.] ادامه دارد.. آیت الله آقا مجتبی تهرانی

✨❧🔆✧﷽✧🔆❧✨ 🚩#هجرت ۱۴۸ 4⃣چهارمين غنيمت راجع به «مقامات معنویّه» است. «جهاد با نفس» در مقامات و درجات معنوی شخص اثر می‌گذارد. چنانچه در روايت قبل ابتدا فرمود: «یَرْفَعُ الدَّرَجَاتِ». جهاد نفس انسان را در بُعد مقامات معنویّه از مقامی به مقام دیگر سير مي‌دهد. فرض کنید او را از مقام توکّل به مقام رضا و از مقام رضا به مقامات معنوی ديگر سير خواهد داد. 5⃣پنجمين غنيمتي كه اهل جهاد با نفس به دست مي‌آورند راجع به مسأله اثرگذاری اين جهاد بر روی دل است. ▪️ جهاد با نفس موجب مي‌شود که دل «حقایق را» ادراک ‌کند. هم عقل برای خود ادراک دارد هم قلب.[چون راجع به این مسئله بحث کرده‌ام دیگر آن را در اينجا تکرار نمی‌کنم.] ▫️امّا اگر قلب به اين غنيمت دست پيدا كند دیگر در ادراکات خود اشتباه نخواهد كرد، چون عمده اين است كه قلب در ادراكات خود اشتباه كند. با ارزش‌ترین بُعد از ابعاد وجودي انسان قلب است. ▪️عمل قلب حبّ مي‌باشد و جاذبه اين حبّ است كه انسان را به هر سو می‌کشاند. اگر دل در ادراكات خود اشتباه نکند و به حقایق دست پيدا كند و به آن‌ها دل ببندد، اثرات عجيبي به دنبال خواهد داشت! ▫️روایت از پیغمبر اکرم است كه: «قال رسول‌الله(صلّی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلّم) جاهِدوا انفسَکم علی شهواتکم»، با نفس و قوای سرکش حیوانی یا شیطانی خود جهاد كنيد، «تحلّ قلوبَکم الحکمة»،[مجموعه ورام، ج2، ص121] ▪️تا حكمت وارد دل‌های شما شود. «حکمت» پی بردن به حقیقت اشیاء است. پی بردن به حقيقت اشياء مطلب بسيار مهمّی است. ادامه دارد.. آیت الله آقا مجتبی تهرانی

✨❧🔆✧﷽✧🔆❧✨ 🚩#هجرت ۱۴۹ 6⃣ششمين مورد، بالا‌ترین و با ارزش‌ترین منفعت معنوی‌اي است كه در قیامت نصيب آنان خواهد شد. در آيات قرآن آمده است: 📖«وَعَدَ اللَّهُ الْمُؤْمِنينَ وَ الْمُؤْمِناتِ جَنَّاتٍ تَجْري مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهارُ خالِدينَ فيها وَ مَساكِنَ طَيِّبَةً في‏ جَنَّاتِ عَدْنٍ»، امّا همه اینها به کنار، بعد مي‌فرمايد: 📖 «وَ رِضْوانٌ مِنَ اللَّهِ أَكْبَرُ ذلِكَ هُوَ الْفَوْزُ الْعَظيمُ».[سوره مباركه توبه، آيه72] ▫️اين نعمت يعني مقام رضا الله با ارزش‌ترين نعمتي است كه اهل جهاد با نفس در بهشت به دست مي‌آورند. ▪️در یک روایتی دارد که وقتی این عدّه دارند وارد بهشت می‌شوند به آن‌ها گفته مي‌شود: دیگر چه می‌خواهيد؟ می‌گویند: یا ربّ! رضای تو را می‌خواهيم. آن‌ها در بهشت می‌فهمند که نعمت رضاي الهي بالاترینِ تنعمّات است. ▫️امام صادق(علیه‌السّلام) در روایتي فرمود: ➖«طُوبَى لِعَبْدٍ جَاهَدَ لِلَّهِ نَفْسَهُ وَ هَوَاهُ» خوشا به حال آن کسی که با نفس و هوای نفس سرکش خود جهاد می‌کند، ➖«وَ مَنْ هَزَمَ جُنْدَ هَوَاهُ»، کسی که لشگر هوای نفس خود را شکست دهد، ➖«ظَفِرَ بِرِضَا اللَّه»، رضاي الهي را به دست مي‌آورد، ➖ «وَ مَنْ جَاوَرَ عَقْلُهُ نَفْسَهُ الْأَمَّارَةَ بِالسُّوءِ بِالْجَهْدِ وَ الِاسْتِكَانَةِ وَ الْخُضُوعِ عَلَى بِسَاطِ خِدْمَةِ اللَّهِ تَعَالَي» کسی که عقل او به سبب مجاهده و استكان و فروتنی نسبت به مقام قدس ربوبی بر نفس او پیروز شود «فَقَدْ فازَ فَوْزاً عَظِيماً»،[بحارالانوار، ج67، ص69] ▪️به رستگاري عظيم دست پيدا خواهد كرد، همان‌طور كه در آيه شريفه فرمود: «وَ رِضْوانٌ مِنَ اللَّهِ أَكْبَرُ ذلِكَ هُوَ الْفَوْزُ الْعَظيمُ».[سوره مباركه توبه، آيه72] ادامه دارد.. آیت الله آقا مجتبی تهرانی

✨❧🔆✧﷽✧🔆❧✨ 🚩#هجرت ۱۵۰ 7⃣هفتمين مورد این است که شخص در سیر استکمال وجودی خود به جایی می‌رسد كه ما در این سیر نمی‌توانیم او را به طور کامل ادراک کنیم؛ ▫️یعنی اگر من وارد این وادی شده و در این جنگ به طور کامل پیروز شوم به جایی می‌رسم که نمی‌توانم جايگاه خود را ادراک کنم. بالاترین عِلم انسان، عِلم به نفس خود است، چه طور مي‌شود در اينجا می‌گویم جايگاه خود را نمي‌تواند ادراك كند. ▪️عبدالله‌بن‌سنان از اصحاب امام صادق(علیه‌السّلام) مي‌گويد: «قال: سئلتُ اباعبدالله»، از امام‌صادق (علیه‌السّلام) سؤال کردم، «فَقُلْتُ الْمَلَائِكَةُ أَفْضَلُ أَمْ بَنُو آدَمَ»، گفتم: فرشته افضل است یا انسان؟ ▫️ «فَقَالَ(عليه‌السلام) قَالَ أَمِيرُ الْمُؤْمِنِينَ عَلِيُّ بْنُ أَبِي طَالِبٍ(عليه‌السلام)»، حضرت در جواب من فرمودند که حضرت علی(علیه‌السّلام) فرمود: «إِنَّ اللَّهَ رَكَّبَ فِي الْمَلَائِكَةِ عَقْلًا بِلَا شَهْوَة»، به تعبیر ما خداوند فرشته را مجرّد آفرید. ▪️وجود فرشته آمیخته با شهوت نیست و در او نیروهای حیوانی وجود ندارد. ✨فرمود: «عَقْلًا بِلَا شَهْوَة». «وَ رَكَّبَ فِي الْبَهَائِمِ شَهْوَةً بِلَا عَقْلٍ»، امّا بهائم و حيوانات اينگونه نيستند، سر تا پای آن‌ها شهوت است و عقل در آن‌ها وجود ندارد، ▫️«وَ رَكَّبَ فِي بَنِي آدَمَ كِلْتَيْهِمَا»، ولي خداوند در انسان هر دوی آن را قرار داده است، «فَمَنْ غَلَبَ عَقْلُهُ شَهْوَتَهُ فَهُوَ خَيْرٌ مِنَ الْمَلَائِكَةِ»، اين يعني جهاد با نفس؛ اگر عقل کسی با شهوتش درگیر شود و در اين درگيري و جنگ عقل بر شهوت غلبه پيدا كند از فرشته بالاتر خواهد بود. ▫️«وَ مَنْ غَلَبَ شَهْوَتُهُ عَقْلَهُ»، و اگر عقل در درگيري با نيروهاي حيواني زمين بخورد، «فَهُوَ شَرٌّ مِنَ الْبَهَائِمِ»،[وسايل‌الشيعه، ج15، ص209] ▪️از حیوانات چهارپا بدتر است. «أُولئِكَ كَالْأَنْعامِ بَلْ هُمْ أَضَلّ».[سوره مباركه اعراف، آيه179] «فَمَنْ غَلَبَ عَقْلُهُ شَهْوَتَهُ فَهُوَ خَيْرٌ مِنَ الْمَلَائِكَةِ». بار دیگر از مَلَک پرّان شوم آنچه اندر وهم نايد آن شوم ▫️غنیمت پیروزی و فتح در این جنگ انسان را از نظر بُعد وجودی به اینجا می‌رساند. دیگر نمی‌توانی بگویی این در چه جايگاهي قرار دارد. البته در اين مسئله يك بُعد معرفتی وجود دارد که در اينجا نمی‌خواهم وارد آن بحث شوم و آن این است که اگر «فناء فی الله» ايجاد شود، همان‌طور که نمی‌توان به خدا احاطه پیدا کرد، احاطه بر «فانی فی الله» نيز ممكن نخواهد بود. ✨والسلام علیکم و رحمه الله و برکاته آیت الله آقا مجتبی تهرانی