💢ارتقای فقاهت چگونه محقق می‌شود؟ ✍️ حجت‌الاسلام علی کشوری/ دیدگاه و نظر؛ 🔻تفقه فعلی به دلیل اینکه فقاهت را در حد "کشف احکام مکلفین" تنزل داده است؛ افعال مکلف را ذیل یکی از احکام خمسه ۱- واجب، ۲- حرام، ۳- مستحب، ۴-مکروه و ۵- مباح طبقه بندی می کند. درباره این نوع از تفقه سه ملاحظه جدی را مطرح می‌نمایم: 1️⃣ ملاحظه اول اینکه: در تفقه فعلی فقط خطابات شرعی مرتبط با اوامر و نواهی بررسی می‌شود و سایر خطابات شرعی مورد توجه قرار نمی‌گیرد. در این نوع از فقاهت حتی خطابات شرعی موسوم به علل الشرایع (خطابات حوزه ثبت احکام) در رساله‌های عملیه منعکس نمی‌شود و متأسفانه سطح اقناع مکلف نسبت به احکام کاهش یافته است! 2️⃣ ملاحظه دوم آنکه: به دلیل محدود بودن حوزه فقاهت، سرپرستی امور مکلف به سایر دانش‌ها تفویض می‌شود و فقهاء در همه حوزه‌ها به اندازه امر و نهی ورود می‌کنند. به عنوان مثال در بحث مهندسی و ساخت بنا بحث جهت کاسه مستراح (ذیل بحث از تخلی) و چند بحث محدود دیگر را در فقه بحث می‌کنیم و عملاً ساخت مسکن و شهر به انبوه سازان و نظریاتی مانند نوشهرگرائی تفویض شده است. ( در مجموعه خطابات شارع ۱۰ دسته توصیه درباره ساختمان وجود دارد که -به دلیل اکتفاء به کشف احکام مکلفین- این خطابات، توسط فقهاء تبویب نشده‌اند) 3️⃣ ملاحظه سوم اینکه: به دلیل ملاحظات فوق الذکر؛ پیشنهاد ارتقای مبنای فقاهت از "کشف احکام مکلفین" به "کشف فرآیند هدایت" را مطرح کرده‌ایم. معتقد هستیم: فقیه باید به دنبال "فربه کردن امر هدایت" در جامعه باشد و نباید محدود به کشف اوامر و نواهی به بررسی آیات و روایات بپردازد. در آینده به تشریح تفصیلی ادله مثبته مبنای کشف فرآیند هدایت و تبیین ساختار هدایت خواهیم پرداخت. 🆔 @ijtihad

🔔 فراخوان ثبت‌نام رشته تخصصی سطح چهار «فقه مقارن» ✔️مرکز تخصصی آخوند خراسانی، وابسته به دفتر تبلیغات اسلامی خراسان رضوی، در رشته تخصصی «فقه مقارن» از طلاب علاقه مند جهت ثبت نام در آزمون سطح چهار حوزه دعوت به عمل می‌آورد. 👈 مطالعه دفترچه راهنمای + لینک ثبت نام: https://b2n.ir/b96776 🆔 @ijtihad

🔔فراخوان بنیاد پژوهش‌های اسلامی به همکاری پژوهشی در دایره المعارف «المعجم فی فقه لغة القرآن و سرّ بلاغته» 👆جرئیات در پوستر 🆔 @ijtihad

🔔فراخوان همایش بین المللی فقه و تربیت 🔴 برگزارکننده: جامعة المصطفی العالمیة خراسان 📆 مهلت ارسال مقالات: 30 مرداد 1401 🌐 تارنمای همایش: http://hamayesh.miu.ac.ir/tarbiyt/fa/ 🆔 @ijtihad

🔔کرامت و حقوق انسان در اندیشه شهید صدر (ره) 👤 با حضور و سخنرانی: 🎙دکتر محسن اسماعیلی؛ هیئت علمی دانشگاه تهران و عضو محترم مجلس خبرگان رهبری 🎙حجت‌الاسلام علی نعمتی؛ دبیر هیئت اندیشه ورز اقتصاد حوزه علمیه خراسان 🎙دکتر علی ربیع زاده؛ قائم مقام اندیشکده حقوق بشر و شهروندی 🕘 زمان: یکشنبه 28 فروردین 1401 ساعت21 🌐 اسکای روم اندیشکده به آدرس: https://vc.isu.ac.ir/ch/human-rights 🔖 همراه با اعطای گواهی معتبر و ثبت نام علاقه مندان برای شرکت در هسته مطالعاتی شهید صدر (ره) 🆔 @ijtihad

🔔تمرین حل یک مساله فقهی (زیارت امام حسین علیه السلام، استحباب یا وجوب؟) 🎙ارائه: استاد سیدمحسن حسینی فقیه 📅 زمان: شنبه 27 فروردین ساعت ۲۱:۳۰ 🏢 مکان: مشهد، مرکز تحقیقات اسلامی، چهارراه شهدا، شیرازی ۱۶ 🌐پخش زنده در اینستاگرام: https://instagram.com/m_tahghigh_islami?igshid=YmMyMTA2M2Y= 🆔 @ijtihad

💢لزوم شبکه سازی حکمرانی جهاد تبیین ✍️استاد عبدالحسین خسروپناه 🔻قال امیرالمومنین علیه السلام: «وَ اَللَّهَ اَللَّهَ فِي اَلْجِهَادِ بِأَمْوَالِكُمْ وَ أَنْفُسِكُمْ وَ أَلْسِنَتِكُمْ فِي سَبِيلِ اَللَّهِ». جهاد تبیین یکی از اقسام جهاد است که مقام معظم رهبری در سالهای اخیر به تبیین آن و تاکید بر آن پرداختند. «جهاد بالسنتکم» در کلام مولانا امیرالمومنین روحی له الفداء همان جهاد تبیین است. همیشه مفهوم جهاد با جنگ و مبارزه همراه است و لذا جهاد تبیین را باید در مقابل جنگ شناختی یا مطلق جنگ نرم دانست. پس فهم اهداف دشمن در جهاد تبیین نقش اساسی دارد. جهاد تبیین عبارت است از تلاش شبانه روزی خالصانه در راه خدا و در چهار ساحت بیان حقیقت و روایت صحیح واقعیت‌ها، تحریف زدایی، نقد اندیشه‌های نادرست دشمن، پیشگیری از شبهات به صورت منطقی و اخلاقی و منصفانه و عالمانه. یکی از مباحث مهم جهاد تبیین، گستره مصداقی آن است که باید بدان توجه داشت؛ همچون عرصه‌های اعتقادی و فقهی و اخلاقی و عرصه‌های اسلام انقلابی و فضای مجازی و خانواده و امنیت به ویژه امنیت غذایی، سلامت و غیره. حال که با بخش عظیمی از مصادیق جهاد تبیین مواجه هستیم باید به شبکه سازی و حکمرانی جهاد تبیین پرداخت تا اثرگذاری آن مضاعف گردد. رسانه باید مهمترین ابزار نوین جهاد تبیین باشد؛ همانگونه که رسانه ابزار نوین جنگ شناختی است. برای نمونه، همینکه نظام جمهوری اسلامی با تحریم گسترده غرب و آمریکا مواجه می‌شود و برای مقابله با تحریم، روابط بین المللی ایران با روسیه تقویت می‌گردد؛ سریال خاتون ساخته می‌شود تا دیدگاه مردم را نسبت به روابط با روسیه بدبین سازد. قصه سریال‌های خانگی، قصه پر غصه ای دارد که باید در فرصت دیگر بدان پرداخت. بی شک در جهاد تبیین باید از موفقیت‌ها و دستاوردهای انقلاب اسلامی دفاع نموده و آن‌ها را تبیین کرد؛ اما نباید از نقایص مدیریتی غافل شد و تبیین انتقادی و تبیین اصلاحی از مدلهای حکمرانی حکیمانه نداشت. اگر حکمرانی جهاد تبیین (به معنای سیاستگذاری و تنظیم گری و عملیات اجرایی نه به معنای حکومتی کردن) شکل گیرد؛ تربیت جهادگران عرصه تبیین در موضوعات مختلف و شبکه سازی و دشمن شناسی تحقق خواهد یافت. والسلام علیکم و رحمة الله و برکاته 🆔 @ijtihad

💢فقه حکومتی مستلزم چشم‌‏پوشی روحانیون از مناصب اجرایی! ✍️حجت‌الاسلام عباسعلی مشکانی سبزواری یکی از پرسش‏‌هایی که پیرامون و در پرتو رویکرد حکومتی به فقه (فقه حکومتی) مطرح شده این است که: آیا فقه حکومتی مستلزم حضور بیشتر روحانیون در مناصب اجرایی کشور (مانند ریاست جمهوری، نمایندگی مجلس، وزارت و …) است! یادداشت حاضر، با خدشه در این انگاره، معتقد است، حضور روحانیون در مناصب، نه تنها راه کار حل معضل نیست که اتفاقاً به مثابه گره‌ی کور بر روی گره‌‏های پیشین، مشکلات را دوچندان می‏‌کند. به بیان دیگر، گزینش و نصب روحانیون در مناصب اجرایی کشور، پاک کردن صورت مسئله است، در حالی که ما باید به دنبال حل مسئله باشیم. انگاره پیشنهادی این یادداشت، می‏‌تواند به عنوان یکی از راه‌‏های حل مسئله در این رابطه تلقی گردد: 👈 بخوانید: https://b2n.ir/t31643 🆔 @ijtihad

💢تاکید آیت‌الله شبیری بر تقویت سنت مباحثه، توجه به دروس اخلاق و رفع مشکلات اقتصادی طلاب 🔹مباحثات علمی یکی از خصوصیات ممتاز حوزه‌های علمیه بود که متاسفانه کم رنگ شده است. سیاست گذاری مسئولان حوزه باید به سمتی باشد که این ویژگی ممتاز تقویت شده و حفظ شود. با مباحثات ذهن طلبه به پختگی می‌رسد. مباحثه خصوصیتی دارد که در درس استاد نیست. انسان در مقابل کلام استاد تسلیم است؛ اما در مباحثه طلبه به نقد و بررسی مطالب و گفتگو با طرف مقابل خود می‌پردازد. 🔹در زمان طلبگی ما آقای خمینی درس اخلاق می‌گفتند. این درس اخلاق تاثیر زیادی روی طلاب داشت و طلاب از جمعه تا جمعه دیگر تحت تاثیر درس‌های اخلاق بودند. 🔹درس‌های اخلاق حوزه بسیار ضعیف شده است. حوزه‌های علمیه در تاریخ خود، درس‌های اخلاق بسیار موثری را به خود دیده است؛ اما همین که هست غنیمت است. باید آن را حفظ و تقویت کرد. امیدواریم حوزه از جهات معنوی غنی شود. 🔹شنیدم مرحوم آقای مطهری و چند نفر دیگر از ممتازین طلاب، همه گفته بودند که اگر به دلیل وضعیت معیشتی نبود از قم خارج نمی‌شدیم. 🔹مشکل معیشت باعث فاصله گرفتن افراد مستعد از مجموعه‌های علمی می‌شود. چقدر باید این حوزه تلاش کند تا بتواند استعدادی را جذب کند؟ اما وقتی که نتواند این استعداد را حفظ کند خسارت بزرگی است. این موضوع باید مد نظر مسئولان حوزه علمیه باشد و برای رفع مشکلات اقتصادی طلاب تلاش کنند. 👈 گزاش دیدار اعضای شورای عالی حوزه‌های علمیه با آیت‌الله شبیری زنجانی: https://b2n.ir/x29748 🆔 @ijtihad

💢چالش‌ها و اشکالات فقهی وارد بر تعاونی‌ها ✔️حجت‌الاسلام علی نعمتی: سالیان سال وزارت‌خانه‌ای به نام وزارت تعاون وجود داشته است، همه این جایگاه‌ها در حالی است که در ادبیات اقتصاد اسلامی و در متون فقهی، مبانی نظری محدد و معینی برای تعاونی وجود ندارد چه رسد به اینکه بخواهد مبانی فقهی وجود داشته باشد. متأسفانه تعاونی‌ها از حیث مبانی و ماهیت با ابهامات و چالش‌های زیاد فقهی و اقتصادی مواجه هستند و عملکرد ضعیف و ناموفق این شرکت‌ها در این چهل‌ساله بعد از انقلاب نیز نشانه‌ای است که تعاونی‌ها قرین موفقیت نبوده‌اند و حتی تعاونی‌های موفق هم در نهایت به شرکت‌های سهامی مبدل شده‌اند! ✔️حجت‌الاسلام سیدعباس دیانت: اگر بپذیریم که شرکت تعاونی از اقسام شرکت عنان در فقه می‌باشد و فاقد شخصیت حقوقی است، یک اشکال جدی دیگری از ناحیه اصل مازاد برگشتی پیش می‌آید؛ بدین صورت که در مازاد برگشتی در شرکت‌های تعاونی با اینکه میزان سهام اعضاء یکسان و کار اعضاء یکسان است، اما مازاد سود بر اساس خرید اعضا از شرکت تقسیم می‌شود که این بر خلاف مقتضای عقد شرکت است. در واقع اعضایی که سهام برابر دارند، سود نابرابر می‌برند و بالعکس اعضایی که سهام نابرابر دارند، سود برابر می‌برند. 👈 گزارش نشست «مبانی فقهی تعاون»: https://b2n.ir/m70911 🆔 @ijtihad

💢در اجتهاد خودِ اجتهاد دارای روش‌‌‌‌‌‌شناسی است/ اگر یک موضوع از ضروریات دین باشد، دیگر اجتهادبَردار نیست ✔️استاد جواد حبیبی تبار: 🔹گرچه روش ‌‌‌‌‌‌شناسی شاخه‌ای ‌‌‌‌‌‌از فلسفه علم است که از اموری بحث می‌کند که در شناخت روش یک علم کاربرد دارد که در آن از مبانی، بایسته‌‌‌‌‌‌‌ها، روش‌‌‌‌‌‌ها، منابع و آسیب‌‌‌‌‌‌‌های مرتبط سخن می‌گوید، در اجتهاد خودِ اجتهاد دارای روش‌‌‌‌‌‌ شناسی است. 🔸ما با موضوعات نوپدیدی مواجه هستیم که اِعمال شیوه استنباط فقه سنتی برای استنباط فقهی در این موارد کفایت نمی‌کند. اگر بخواهیم بایسته‌‌‌‌‌‌های دخیل در روش‌‌‌‌‌‌شناسی موضوعات مستحدثه را بشماریم، بایسته اول و رکن رکین آن، دخالت فقیه در موضوع‌‌‌‌‌‌ شناسی است. 🔹تصور نشود که تطوراتی که در فقه از آن بحث می‌کنیم، معنای آن این است که ما دست از ادله فقهی و روش اجتهاد سنتی برداشته‌‌‌‌‌‌‌ایم بلکه پاسخگویی به مسائل مستحدثه در قالب همان فقه جواهری است. ما در مواجهه با مسائل مستحدثه، ابتداءً سراغ همان روش‌‌‌‌‌‌‌های اجتهادی می‌رویم. اول می‌بینیم این موضوع با ضروریات دین چه خصوصیاتی پیدا می‌‌‌‌‌‌کند. آیا جزء ضروریات هست یا خیر. اگر یک موضوع از ضروریات دین باشد، دیگر اجتهادبَردار نیست تا فقیهی بخواهد مبتنی بر مسائل اجتهادی، خلاف آن فتوا بدهد. 🔸اگر دستمان از ادله اجتهادی کوتاه بود، نوبت به ادله فقاهتی می‌رسد. فقه ما مبتنی بر فقه و اصول است نه اخباری‌‌‌‌‌‌گری و نص‌‌‌‌‌‌گرایی و سلف‌‌‌‌‌‌گرایی. 👈 بخوانید: روش استنباط در مسائل مستحدثه: https://b2n.ir/f82885 🆔 @ijtihad

💢اگر کسی نظام اجتماعی اسلام را متوجه نشود، فقه را هم خوب متوجه نمی‌‌‌‌‌‌شود! ✔️استاد سید منذر حکیم: 🔸شهید صدر در کتاب «المدرسه القرآنیه»، «نظریه اجتماعی اسلام» که نظریه خلافت انسان برای خدا است را مطرح می‌کند. بعد، ایشان یک حرف مهم می‌‌‌‌‌‌‌زنند: نظریه اجتماعی، خاستگاه یک نظام اجتماعی است. اگر کسی این نظریه خلافت که قرآن مطرح کرده است را خوب متوجه نشود، نمی‌‌‌‌‌‌‌تواند نظام اجتماعی اسلام را خوب دریابد و اگر نظام اجتماعی اسلام را متوجه نشد، فقه ما را هم خوب متوجه نمی‌شود. 🔹ایشان مثال‌‌‌‌‌‌‌هایی می‌آورد که فقه اجتماعیِ نص، فراتر از فهم لغوی خواهد بود و این در مدلول‌‌‌‌‌‌ یابی و فهم دلالت آن نص می‌تواند مؤثر باشد. همان‌‌‌‌‌‌طور که توجه به ضروریات دین به ما چارچوب می‌‌‌‌‌‌‌دهد، فهم اجتماعی نص هم به ما چارچوب می‌دهد. 🔸اگر ما قائل شدیم به این که نظام اجتماعیِ کاملی داریم، بررسی تک تک مسائل و هر مسأله فقهی چه مستحدث و چه غیرمستحدث، بدون در نظر گرفتن این چارچوب، به تعبیر شهید صدر، نه فقط یک نگاه فردی بلکه حتی یک نگاه جزءنگرانه است. 🔹ما برای حرکت فقهی، شاقول و یک نظام استنباط داریم. ما بدون نظام استنباط نمی‌‌‌‌‌‌توانیم استنباط کنیم. در نظام استنباط، هدف استنباط، کشف احکام الهی است. 👈 بخوانید: روش استنباط در مسائل مستحدثه: https://b2n.ir/f82885 🆔 @ijtihad