🔔نشست علمی «دستیابی به نظریه فقهی؛ با بهره‌گیری از اصول حاکم بر فقه نظام ساز» 🎙ارائه: استاد حجت‌الاسلام والمسلمین محمدحسین ملک‌زاده 🕰 زمان: دوشنبه 23خرداد 1401، ساعت 11-13 مکان: قم، موسسه آموزش عالی حوزوی امام رضا(ع) 🖇لینک شرکت مجازی: https://join.skype.com/I7qOg2slYw3U 📺 پخش زنده و مستقیم با ترافیک رایگان: heyatonline.ir/irsi 🆔 https://eitaa.com/ijtihad

🔔نشست حدیث پژوهی «منابع کهن حدیث شیعه؛ گونه شناسی و اعتبار سنجی» 🎙ارائه:حجت‌الاسلام والمسلمین سید محمدجواد سیدشبیری 📆 زمان: دوشنبه 23 خردادماه 1401، ساعت ۱۳:۳۰ 🖇لینک حضور در نشست: https://rejal.lms2.hozehkh.com/ws/ccm0sz02r7c 🆔 https://eitaa.com/ijtihad

💢اجتهاد حاکم، راهکاری برای واکنش به جرایم جدید سایبری ✔️حجت‌الاسلام غلامرضا پیوندی: 🔹مجازاتی که فقه برای جرایم رایانه‌ای در نظر می‌گیرد از آن‌جا که اصل و اساس جرم باتوجه به فضای حقیقی معلوم است، می‌تواند یا در بخش تعزیرات باشد یا در حیطه حدود. در حوزه فقه، چند بخش است که در آن جرم‌انگاری اِعمال مشخص می‌شود، یا به طور مشخص در شریعت آمده است که از اّن به حدود الهی یاد می‌شود؛ یا اینکه به حاکم و حکومت اسلامی واگذار شده که از آن به عنوان تعزیرات یاد می‌کنیم. 🔸در بحث نوع جرم و تشخیص آن فقه مقارنتی بین فضای مجازی و فضای حقیقی را در نظر می‌گیرد تا حدی و تعزیری بودن آن را در یابد. اگر از جرایم حدی بود که حد انجام می‌شود، اما اگر نبود، فقه در برابر این نوع جرایم پیش‌بینی‌ای که انجام داده تعزیرات است؛ یعنی حاکم با توجه به شرایط و اوضاع و احوال مجازاتی را برای آن جرم (مشخصاً جرایم رایانه‌ای) در نظر می‌گیرد، یعنی دست فقه در این باره خالی نیست؛ بلکه اجتهاد حاکم با توجه به عنصر زمان می‌تواند موضعگیری فقه را روشن سازد. 👈 ادامه مطلب: https://b2n.ir/h36190 🆔 https://eitaa.com/ijtihad

💢نظام مسائل و کاربردهای فناوری هوش مصنوعی در اجتهاد ✔️ امروزه با پیشرفت‌‌های چشمگیر و روزافزون سطوح کاربردی فناوری «هوش مصنوعی»، سیستم‌‌های مجهز این فناوری، عملکردی شبیه عملکرد ذهن انسان دارند که در آینده نزدیک، این قرابت عملکردی بیش از پیش خواهد بود. اندیشمندان عرصه معارف اسلامی به دنبال راهکارهایی برای استفاده از قابلیت‌‌های این فناوری در حل مسائل دینی هستند. مهم ترین سوالی که ممکن است به ذهن پژوهشگران این حوزه خطور کند این است که آیا با توجه به پیشرفت‌‌های چشمگیر فناوری‌‌های حوزه هوش مصنوعی در عصر کنونی،‌ می‌توان برای این فناوری، کارکردی شبیه کارکرد ذهن فقیه در جریان فرایند استنباط معارف و احکام دین تعریف کرد؟ آیا نتایج استنباط فناوری هوش مصنوعی، حجیت شرعی خواهد داشت؟ پیش از پاسخ به این سوال، پرسش مهم تر این است که اساساً مصادیق کاربردی استفاده از این فناوری در طول فرآیند اجتهاد کدام­ اند؟ 👈 دریافت گزارش: https://b2n.ir/e57698 🆔 https://eitaa.com/ijtihad

💢جامعه مدرسین باید ریشه‌های فقهی، روایی و تفسیری مواضع رهبری را کار کند ✔️استاد سیفی مازندرانی: 🔹خدا را شاهد می‌گیرم و اعتقاد راسخ به این موضوع دارم و از آن عدول نخواهم کرد که مبانی رهبر انقلاب براساس ارزش‌های انقلاب است؛ اما با حکمت، درایت و تدبیر در منصه اجرا توأم است. 🔸ایشان براساس حکمت و حفظ ارزش‌های انقلابی، حلم و بردباری و بدون تنش موضع می‌گیرند و در برابر هر رئیس جمهوری که بر سر کار آمده، با حکمت و تدبیر برخورد کرده است. 🔹رئیس‌جمهوری بوده است که تا رهبری، مطلب انقلابی را گوشزد می‌کردند، آن رئیس جمهور در برابر سخنان رهبری موضع می‌گرفت؛ اما مقام معظم رهبری ضمن حفظ ارزش‌های انقلابی، بیان اعتراض، ایراد و اشکال و با کمال درایت و بردباری موضع می‌گرفتند تا تنشی در کشور ایجاد نشود و به تدریج و با آرامش، حکمت و دقت بسیار، ارزش‌‌های انقلابی را در این نظام نهادینه و حفظ می‌کنند؛ البته که این مواضع رهبری، نیاز به مساعدت علمی و استدلالی حوزه انقلابی قم دارد. 🔸جامعه مدرسین انقلابی، جامعه‌ای است که با انتشار مجله علمی فقهی، بازوی موضع گیری‌های مقام معظم رهبری باشد و ریشه فقهی، تفسیری و روایی مواضع رهبری را باید در مجله علمی جامعه مدرسین یافت. 👈 اما حوزه علمیه نجف: https://b2n.ir/h26604 🆔 https://eitaa.com/ijtihad

📚خلافت ولی‌فقیه، تحقق بخش امت واحده ✔️ترکیب سه موضوع کلیدی «مدل‌های اِحیای خلافت در جهان اسلام»، «شیوه‌های تحقّق امّت واحده» و «نقش آفرینی نظریهٔ ولایت فقیه در برپایی امّتِ واحده»، شاکله کتاب جدید حجت‌الاسلام ذبیح‌الله نعیمیان را تشکیل داده است. 👈 معرفی کتاب: https://b2n.ir/h29297 🆔 https://eitaa.com/ijtihad

💢تمایز دیدگاه امام خمینی و محقق نائینی در مسئله اعتبارات عقلاء ✔️استاد احمد مبلغی: 🔹درباره نظرات مرحوم نائینی نقدهای زیادی مطرح شده است. طبیعی است بحث اصول بدون نقد نمی‌شود و ما در مدرسه اجتهاد نشستیم، نه مدرسه تعبد. 🔸نظریه امام در ارتباط با اعتبارات عقلا از اوجب واجبات است و حوزه باید آن را بشناسد. این اعتبارات پشت صحنه تفکر اصولی را تشکیل می‌دهد ولی بحث مستقلی درباره آن انجام نمی‌گیرد. از این جهت نظریه اعتبارات امام نیازمند پیگیری و دقت و بررسی است. 🔹امام اعتبارات عقلا را تا سر حد مصدر اصول ارتقا می‌دهد. در فقه اعتبارات عقلا جزء مصادر نیست و فقط کتاب و سنت و عقل و اجماع به عنوان مصدر شناخته می‌شود ولی امام سیاقی را ذکر کرده است که انگار در نظر ایشان اعتبارات عقلا جزء منابع اصول است. البته معنای این سخن، عدم نیاز به امضا و قبول شارع نیست. پس محور اول این است که امام اعتبارات عقلایی را در حد مصدر می‌داند. 🔸آیا مرحوم نائینی چنین برداشتی داشت؟ خیر. مرحوم نائینی همان تعاملی که با سیره عقلا در فقه دارد، در اصول هم دارد. یکی از نتایج منبعث از این نگاه مصدرگونه به سیره عقلا، ارجاع است. چون امام اعتبارات عقلا را منبع می‌بیند دلایل دیگر و حتی روایات را به سیره عقلا ارجاع می‌دهد یعنی رویکرد ارجاعی دارد. این در اصول نائینی مشاهده نمی‌شود. 👈 گزارش نشست «سنخ‌شناسی نقدهای امام خمینی(ره) به محقق نائینی»: https://b2n.ir/h95913 🆔 https://eitaa.com/ijtihad

💢برخی از نظرات رجالی امام خمینی(ره) ✔️استاد عندلیب همدانی: 🔹امام خمینی در کتاب «الطهاره»، دایره را برای فتوا دادن محدود به روایات کتب اربعه و امثال آن‌ نمی‌کند،‌ می‌گوید همین شهرت عظیمه کافی برای فتواست. 🔸امام نقدهایی به کتاب رجال کشفی وارد‌ می‌کند و سپس سراغ ابن ابی عمیر‌ می‌آید و‌ می‌گوید نجاشی درباره او‌ می‌گوید علمای ما به روایات ابن ابی عمیر اطمینان دارند چون کتاب‌‌های ایشان از بین رفته بود و از حافظه کمک‌ می‌گرفت. امام خمینی‌ می‌فرماید که صرف زیان کتب‌ نمی‌تواند موجب عمل به مراسیل ابن ابی عمیر باشد باید دلیل دیگری باشد برای مراجعه به او. این هم دلالت‌ می‌کند که مرسلات او مورد قبول است. 🔹در کتاب «بیع» در بحث ولایت فقیه، صریحا‌ می‌فرماید: «مراسیل مرحوم صدوق که با «قال» شروع شده باشد نشان از اعتماد صدوق دارد و این برای ما کافی است». بنابراین مرسلات صدوق را قبول‌ می‌کند درحالیکه‌ می‌فرماید در مرسلات ابن ابی عمیر، «ان قلت» است. 🔸امام در کتاب البیع راجع به حدیث مجاری الامور،‌ می‌فرماید: درست است که این حدیث در تحف العقول است و در اعتماد به این کتاب، بحث‌‌هایی است اما همینکه صاحب وسائل نسخه‌ای دستش بوده و اعتماد به آن نسخه تحف العقول کرده و نقل کرده است، اینکه این کتاب وجود دارد، برای ما کافی است. 🔹این درحالی است که آیت‌الله بروجردی، به مناسبتی بحث تحف العقول را مطرح کرده و مولف آن را مجهول‌ می‌داند یعنی برای ایشان ثابت نشده است که صاحب کتاب، حسن بن علی بن شعبه است با اینکه صاحب وسائل گفته است. 👈 بیشتر بخوانید: https://b2n.ir/u03995 🆔 https://eitaa.com/ijtihad

💢نسبت جمهوریت و اسلامیت در حکومت اسلامی؛ تحول و تطور در اندیشه امام خمینی ✔️حجت‌الاسلام کاظم قاضی زاده: 🔹اگر اسلامیت را طوری تفسیر کنیم که بر اساس آن، جمهوریت تحت‌الشعاع اسلامیت قرار گیرد این شیوه و نگاه موردنظر امام خمینی نمی‌باشد. اگرچه امام در آثار فقهی خود جایگاه مردم در حکومت اسلامی را مطرح نکردند بلکه به نصب عام حاکم اشاره نموده‌اند. اما به‌تدریج جایگاه مردم و رأی مردم در اندیشه امام پررنگ شد. 🔸دیدگاه حضرت امام اگرچه در کتب و آثار علمی که قبل از تشکیل نظام مطرح نموده‌اند بر اساس نظریه نصب استوار است که همان دیدگاه سنتی در فقه شیعه است بحث جایگاه مردم طرح نشده است. ولی پس از تشکیل نظام جمهوری اسلامی از شیوه حکمرانی و رفتار سیاسی ایشان و هم جملات منقول از ایشان بیانگر این حقیقت است که ایشان به مشروعیت مردمی قائل هستند. امام حکم ولی منتخب مردم را نافذ می‌داند در نفوذ حکم ولایی انتخاب مردم را شرط می‌دانند. تولی امور مردم را منوط به آرای اکثریت مردم می‌دانند. 👈 بیشتر بخوانید: https://b2n.ir/n56737 🆔 https://eitaa.com/ijtihad

💢اگر عنصر حکومت و سیاست از دین جدا شود، ۷۰ درصد دین کنار گذاشته می‌شود ✔️حجت‌الاسلام سیدسجاد ایزدهی: 🔹احکام دین مملو از مباحث حوزه سیاست و حکومت است. برای مثال عنصر قضاوت که به اجماع فقها در شان فقیه است یک عنصر سیاسی است، چرا که قضاوت یعنی حق کسی را از کس دیگری ستاندن، فردی را در قبال ظلمی که کرده بازخواست کردن، به زندان انداختن، قصاص کردن و غیره. همه این امور اموری سیاسی هستند که جز با حکومت میسر نمی‌شوند. 🔸اگر عنصر حکومت و سیاست از دین جدا شود شاید چیزی حدود ۷۰ درصد دین کنار گذاشته می‌شود. طرح نشدن بخشی از دین به این معنا نیست که این ظرفیت وجود ندارد. در ادبیات فقهی اسلام علاوه بر ارتباط شخص با خدا، ارتباط شخص با خودش، با دیگران مملو از ادبیات سیاسی است. ابواب مختلفی مانند ولایت، جهاد، امر به معروف، نماز جمعه، حدود، دیات، قصاص، حبس، صلح و امثال اینها بسیار در فقه وجود دارد که اگر عنصر سیاست از آن گرفته شود دیگر وجود خارجی نخواهند داشت. حوزه عقاید و اخلاق نیز همینطور است و امکان تحقق آنها کاملا با حکومت و سیاست عجین شده است. 🔹 دوگانه دین و حکومت از دوران معاویه به وجود آمد. زمانی که معاویه قدرت را به دست گرفت گفت من متصدی امور دین نمی‌شوم و فقط به امور سیاست می‌پردازم و در کنار حاکمیت خود مفتیانی را در نظر گرفت که اداره امور دینی را به عهده بگیرند. 👈 گزارش نشست: https://b2n.ir/p95651 🆔 https://eitaa.com/ijtihad

💢ماهیت و امکان فقه نظام ساز ✔️حجت‌الاسلام والمسلمین خالد غفوری با اشاره به کارکردهای فقه سنتی و فقه نظام ساز، گفت: در فقه سنتی، فقیه به دنبال کشف احکام فردی و پراکنده ولو در یک باب واحدی است اما در فقه نظام، فقیه به دنبال کشف شریعت و نگاه و حکم شارع نسبت به مسائل کلان و حل مسائل پیرامون آن است. وی بیان داشت: آیا منابع شریعت نیاز یک فقیه که‌ می‌خواهد یک نظام را کشف کند،‌ می‌تواند تامین نماید؟ در حالی که همه‌ می‌دانند این منابع بالاخره محدودیت دارد و جایی هم برای اجماع نیست که بشود در خصوص مسائل جدید از آن بهره مند شد. متون شرعی ما محدودیت دارند و اکثرا نیز درباره تعیین تکلیف احکام فردی و جزئی است و این سوالی که مطرح شد، سوال بسیار جدی است و چنانچه نتوان به این سوال پاسخ داد و نشود آن را حل کرد، فقه نظام در حد یک شعار خواهد بود. 👈 گزارش هشتمین پیش نشست همایش فقه نظام ساز: https://b2n.ir/z33745 🆔 https://eitaa.com/ijtihad

📚پرداخت دیه از بیت‌المال: مبانی قلمرو و دادرسی 📖کتاب «پرداخت دیه از بیت‌المال: مبانی قلمرو و دادرسی» به همت دکتر حسینعلی بای از سوی گروه فقه و حقوق پژوهشکده نظام‌های اسلامی و توسط سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی به زیور طبع آراسته و راهی بازار نشر شد. ✂️در نظام حقوقی اسلام هیچ خونی پایمال نمی‌شود و هیچ جنایتی بدون جبران باقی نمی‌ماند. در مواردی که مرتکب جنایت توان مالی پرداخت دیه را نداشته باشد و یا مرتکب جنایت شناسایی نشود و یا پس از ارتکاب جنایت متواری شود، پرداخت دیه کشته شده بر عهده حکومت اسلامی خواهد بود. ✂️نگاهی به مقررات دیه و مسئولین متعددی که اسلام برای پرداخت دیه در چهارده قرن پیش پیش بینی کرده است، پیشگامی و جامع نگری نظام حقوقی اسلام را به رخ هر پژوهشگر و محقق منصفی می­‌کشد. این اهتمام ویژه و نگاه خاص در لزوم جبران خسارتی که بر مجنی­‌علیه یا خانواده او وارد شده است، ناشی از جایگاه انسان و مقام رفیع او در این آیین نشات گرفته است. 👈 معرفی اثر: https://b2n.ir/u82389 🆔 https://eitaa.com/ijtihad