⁉️نبوغ ذاتی یا دروغ حرفه‌ای؟
🔻 روایت تحریف/بخش اول
🔴 نقد خاطرات منسوب به آقای منتظری
🔹 خاطرات شفاهی یکی از منابع تاریخی است که البته از نظر تاریخ‌پژوهان اعتبار چندانی ندارد و استفاده از آن ضوابط خاص خود را دارد. به ویژه اگر آن خاطرات مربوط به کسی باشد که تحت تأثیر جریانات مختلف قرار گرفته و حتی از جناب شخصی چون امام خمینی اعلی الله مقامه الشریف فاسق و فاسد و مفسد لقب گرفته باشد.(ر.ک: روزگار قائم‌مقامی)
🔸 کتاب «آیت‌الله العظمی بروجردی به روایت آیت‌الله العظمی منتظری» جدیدترین اثر آقای مجتبی لطفی؛ از هواداران قدیمی آقای منتظری است که در برخی موارد با سیاست #چسب_و_قیچی خاطرات مخدوش وی را که مورد نقد اهل نظر قرار گرفته بود بازنشر داد که در ادامه به برخی از تحریفات تاریخی این خاطرات اشاره خواهیم کرد:
🔹 یکی از روایت‌های مخدوش درج شده در این کتاب، مربوط به تأثیر آقای منتظری در ورود #آیت‌الله_بروجردی به قم است. خاطره‌گو در این مجال خود را مدافع حضور آیت‌الله بروجردی و امام اعلی الله مقامه‌الشریف را در جایگاه مخالف می‌نشاند:
🔸 «من یادم هست قبلش به آقای خمینی می‌گفتیم که از آقای بروجردی بخواهید به قم بیایند و ایشان گفتند:
«می‌ترسیم سه تا آقا چهارتا بشود» باورشان نمی‌آمد که آقای بروجردی بتواند کاری انجام دهد ولی بعد که آقای بروجردی به قم آمده بود روزی ایشان فرمودند:«آقای بروجردی بیست سال دیر به قم آمد، درس ایشان جوری است که طلبه‌ها غیرمستقیم بدون اینکه بفهمند می‌بینند مجتهد شده‌اند.» این تعبیر آقای خمینی نسبت به درس آقای بروجردی بود.»(آیت‌الله العظمی بروجردی به روایت آیت‌الله منتظری ص36-35)
🔹 این خاطره پیش از این نیز به بیانی دیگر در خاطرات منتشر شده آقای منتظری درج شده بود. او در جای دیگر گفته بود:
گاهی اوقات درس اخلاق که تمام می‌شد، من و آقای مطهری می‌رفتیم خدمت ایشان [امام خمینی] اگر نظریاتی داشتیم اظهار می‌کردیم. مثلاً یادم هست که یک وقت با ایشان صحبت کردیم که این اختلافی که در قم هست الان سه تا آقا هستند که مریدهایشان با هم اختلاف دارند، این چیز بدی است. اگر یک جوری می‌شد که آیت‌الله بروجردی را از بروجرد دعوت می‌کردند می‌آمدند قم و ایشان #زعامت_حوزه را به عهده می‌گرفتند، این اختلافات کمتر می‌شد، مرحوم آقای خمینی گفتند می‌ترسیم سه تا آقا، چهار تا بشود ... (خاطرات ص91)
❇️ تاریخ‌نگار انقلاب اسلامی؛ حجت‌الاسلام و المسلمین سیدحمید روحانی در نقد این خاطره می‌گوید:
🔸 آقای منتظری در این فراز از خاطرات کوشیده است برای خود در مورد دعوت آقای بروجردی به قم، نقشی دست و پا کند و چنین بنمایاند که گویا امام به مقام و موقعیت علمی آقای بروجردی و تفوق و برتری او از علمای قم آگاه نبود و او را در ردیف دیگر علمای آن روز قم می‌پنداشت. لیکن آقای منتظری با اینکه بیش از چند صباحی نبود به قم آمده بود، روی #نبوغ_ذاتی و خارق العادگی که داشت به مقام علمی و موقعیت اجتماعی آقای بروجردی پی برد و اصولاً پیشنهاد دعوت از آقای بروجردی به قم برای نخستین بار از جانب او مطرح شد و از ابتکارات ذهنی او بود!! در این مورد بایسته است چند موضوع مورد بررسی قرار گیرد:
🔹 نخست اینکه آقای منتظری در سال 1320ش به قم آمد و در آن برهه هنوز «سطح» می‌خواند و خود اعتراف کرده است که «هنوز درس خارج برایم زود بود... و سطح را هم آن جور که باید مسلط نشده بودم...»(خاطرات ص100) بی‌تردید طلبه تا چند سالی در حوزه‌های درسی فقها و علما زانو نزند و با مبانی علمی آنان به صورت ریشه‌ای آشنا نشود، نمی‌تواند تفوق و برتری برخی از آنان را بر دیگری به دست آورد.
تشخیص اعلمیت نیازمند آن است که طلبه در #علوم_اسلامی خبره باشد و خبرگی بدون گذراندن چند دوره #درس_خارج و به دست آوردن مبانی قوی علمی، محقق نمی شود. بنابراین آقای منتظری در آن روز به عنوان یک محصل مبتدی نمی‌توانست چنین پیشنهادی را به عنوان یک نظر ابتکاری داشته باشد مگر اینکه از زبان دیگری شنیده باشد.(منبع: مقاله تأملاتی نظری و تاریخی در علل و انگیزه‌های پیدایش جریان آقای منتظری-حجت‌الاسلام و المسلمین سیدحمید روحانی-فصلنامه پانزده خرداد شماره2 زمستان1383)
◀️ ادامه دارد...
⭐️بنیاد تاریخ‌پژوهی و دانشنامه انقلاب اسلامی
🇮🇷 @iranemoaser
🔻 روایت تحریف/بخش سوم
🔴 نقد خاطرات منسوب به آقای منتظری
🔹 در بخش دیگری از کتاب جدیدالانتشار منسوب به آقای #منتظری؛ ادعای وی در خصوص زمینه‌سازی برای #مرجعیت_امام درج شده است و خاطره‌سازی به نحوی دنبال شده که گویی مردم اقبالی به امام نداشتند و ایشان شخصیت شناخته شده‌ای نبود و حتی شهریه طلاب را هم نمی‌داد اما آقای منتظری نقش ویژه‌ای در ترویج مرجعیت ایشان داشته است:
پس از فوت #آیت‌الله_بروجردی از روزنامه‌ها آمده بودند با طلبه‌ها راجع به مراجع مصاحبه می‌کردند. ما آیت‌الله خمینی را هم مطرح کردیم و روزنامه‌ها نام ایشان را هم جزو مراجع نوشتند... رساله ایشان هم با اصرار و پیگیری ما به چاپ رسید....
🔸 « ایشان مایل نبود رساله‌اش به چاپ برسد. آقای مولایی آمد به من متوسل شد که بالاخره باید کاری کرد که رساله ایشان به چاپ برسد. ایشان هم حاشیه بر «عروة الوثقی» داشت هم حاشیه بر «وسیلة النجاة» و هم رساله فارسی ظاهرا به اسم «نجاة العباد»؛ که آن وقت از ایشان گرفته شد و به همراه حاشیه عروه به صورت جداگانه به چاپ رسید.
بعد از رحلت مرحوم آسیدعبدالهادی، در نجف‌آباد تقریبا مرجعیت آیت‌الله خمینی تعین پیدا کرد. ظاهرا در آن موقع در شهرهایی که مرجعیت ایشان به صورت گسترده مطرح بود یکی در نجف‌آباد بود و دیگری در رفسنجان، اما در شهرهای دیگر از ایشان خیلی تقلید نمی‌کردند. پس از فوت مرحوم آسیدعبدالهادی در نجف‌آباد یک جلسه فاتحه گرفتیم و آقای حاج آقا باقر تدین در آن جلسه منبر رفت و به طور رسمی اعلام کرد که نظر ما برای تقلید به آیت‌الله العظمی حاج آقا روح‌الله خمینی است و بالاخره مرجعیت ایشان در میان مردم نجف‌آباد تثبیت شد.
🔹 ما عنایت داشتیم که آیت‌الله خمینی به طلبه‌ها #شهریه بدهند، اما ایشان می‌فرمود ما چه داعی داریم که پول قرض بگیریم و شهریه بدهیم، ولی ما عنایت داشتیم که شهریه ایشان همیشه پابرجا باشد، چه در همان اوایل مرجعیت ایشان و چه در زمان #زندان و زمان تبعید ایشان که بعدا پیش آمد. آقای غیوری میگفت ما یک مقدار از تهران راه می‌اندازیم، ما هم از نجف‌آباد و جاهای دیگر مقداری جور می‌کردیم و به هر شکلی بود شهریه ایشان را راه می‌انداختیم، عقیده ما این بود که شهریه ایشان باید محفوظ باشد.»(ص267-266)
◀️ نقد در ادامه...
🇮🇷 @iranemoaser
🔻 روایت تحریف/بخش هشتم
🔴 نقد خاطرات منسوب به آقای منتظری
🔹 در بخش از خاطرات منسوب به آقای منتظری آمده است:
... همه مراجع برای #آیت‌الله_بروجردی فاتحه گرفتند و هر کدام به تناسب موقعیت خود زودتر اعلام فاتحه می‌کردند آیت‌الله خمینی شاید نفر پانزدهم، شانزدهم بود که اعلام فاتحه کرد...(خاطرات ص189)
🔸 در نقد این کلام؛ استاد سیدحمید روحانی چنین می نویسد:
در این فراز از خاطرات تلاش شده است، به شکل مرموزی مقام علمی و اجتماعی #امام را به زیر سؤال ببرد و او را از نظر مقام و موقعیت در حوزه قم در رده «پانزدهم، شانزدهم» بنمایاند که لابد در ردیف فضلای تراز دوم حوزه قرار داشته است!! در صورتی که اعلام فاتحه از طـرف امام پس از دیگران نه به تناسب موقعیت، بلکه روی ادب و #فروتنی بود که نمی‌خواست در برپایی مراسم بزرگداشت، معارض دیگران باشد. اصولا دأب امام در این‌گونه برنامه‌ها این بود که می‌گذاشت همه کسانی که برآنند مراسمی برپا دارند، برنامه خود را اعلام کنند و به انجام برسانند، آنگاه که برپایی مراسم از طرف این و آن به پایان می‌رسید و دیگر از طرف کسی اعلام فاتحه نمی‌شد، امام مراسمی برپا می‌داشت.
🔹 نگارنده(حجت الاسلام و المسلمین سیدحمید روحانی) به یاد دارد که در پی درگذشت آقای حکیم در نجف اشرف در سال 1349، آنگاه که مراجع تراز اول و دوم، فضلا و اساتید حوزه، طلاب برخی شهرها و کشورها و حتی اصناف بازار مراسم فاتحه برپا کردند، امام آخرین نفری بود که برای آن مرحوم مراسم بزرگداشتی گرفت و دستور داد که در اعلام مراسم از طرف او، نام او را بدون هیچ‌گونه عناوین و القابی ببرند، شماری از جوانان عرب و طلاب به دفتر مؤذن هجوم بردند و می‌خواستند گوینده را مورد ضرب و شتم قرار دهند که چرا از امام به صورت اهانت‌آمیز نام برده است. گوینده دست خط امام را به آنان ارائه داد که در آن تأکید شده بود از من جز به عنوان « #سید_خمینی » نام برده نشود. افق عرفانی و اخلاقی امام کجا و آن تحلیل‌های ناسوتی و دنیا‌‌زده کجا! (منبع: مقاله تأملاتی نظری و تاریخی در علل و انگیزه‌های پیدایش جریان آقای منتظری-حجت‌الاسلام و المسلمین سیدحمید روحانی-فصلنامه پانزده خرداد شماره 5 سال1384)
◀️ ادامه دارد...
🇮🇷 @iranemoaser
⚫️ به مناسبت سالگرد رحلت مرجع معظم شیعه؛ حضرت آیت‌الله بروجردی⚫️
◀️رابطه آیت‌الله بروجردی با امام قدس سرهما/ از مشورت آیت‌الله بروجردی با امام؛ تا تصمیم ایشان برای حمایت ویژه از امامِ جوان
یکی از برگ‌های تاریخ انقلاب اسلامی و حوزه علمیه رابطه امام خمینی قدس سره و #آیت‌الله_بروجردی است. گفتنی‌ها در این زمینه فراوان است که به مناسبت سالگرد رحلت آن عالم بزرگوار به دو خاطره مستند اشاره می‌کنیم:
🔵« حجت‌الاسلام و المسلمین حاج سیدعباس مهری نقل کردند: من در محضر آیت‌الله بروجردی بودم که نماینده‌ای از طرف دولت به حضور ایشان بار یافت و موافقت ایشان را با موضوعی که دولت در دست اجرا داشت خواستار شدند. آیت‌الله بروجردی فرمودند: پاسخ را بعد از مشاوره و تبادل نظر با بعضی از علما به دولت ابلاغ خواهم کرد.
من به فکر رفتم که آقای بروجردی در این‌گونه امور با کدام یک از علمای قم مشورت می‌کنند؟ دیری نپایید که دیدم امام خمینی-بنا به درخواست آیت‌الله بروجردی- به آنجا آمدند و به اتفاق آن مرحوم به اتاق دربسته‌ای رفته به گفت و گو نشستند و ساعتی بعد آیت‌الله بروجردی نظر خویش را برای دولت فرستادند.»
🔹تاریخ نشان می‌دهد رابطه امام خمینی قدس سره و آیت‌الله بروجردی به رابطه‌ای بسیار نزدیک و سازنده برای جهان اسلام تبدیل می‌شد؛ اگر برخی ایادی نفوذی و مرموز در بیت آیت‌الله بروجردی می‌گذاشتند:
« بعضی از افاضل حوزه نجف از مرحوم شیخ محمدتقی بروجردی نقل می‌کردند که آیت‌الله بروجردی بارها فرمود: قصد دارم که در موقعیت مناسبی، زیر بازوی جوانی را بگیرم که برای اسلام و مسلمین می‌تواند مثمر باشد. (و اشاره به امام خمینی قدس سره کرده بود). این موقعیت تا پایان زندگی آیت‌الله بروجردی هرگز پیش نیامد، یعنی #ایادی_مرموز که در دستگاه ایشان بودند نگذاشتند. (نهضت امام خمینی قدس سره ج۱ ص۱۱۴-۱۱۵)
🇮🇷 @IRANeMOASER
◀️رابطه آیت‌الله بروجردی با امام قدس سرهما/ از مشورت آیت‌الله بروجردی با امام؛ تا تصمیم ایشان برای حمایت ویژه از امامِ جوان
⚫️ سالگرد ارتحال حضرت آیت‌الله العظمی بروجردی رحمه‌الله
یکی از برگ‌های تاریخ انقلاب اسلامی و حوزه علمیه رابطه امام خمینی قدس سره و #آیت‌الله_بروجردی است. گفتنی‌ها در این زمینه فراوان است که به مناسبت سالگرد رحلت آن عالم بزرگوار به دو خاطره مستند اشاره می‌کنیم:
🔵« حجت‌الاسلام و المسلمین حاج سیدعباس مهری نقل کردند: من در محضر آیت‌الله بروجردی بودم که نماینده‌ای از طرف دولت به حضور ایشان بار یافت و موافقت ایشان را با موضوعی که دولت در دست اجرا داشت خواستار شدند. آیت‌الله بروجردی فرمودند: پاسخ را بعد از مشاوره و تبادل نظر با بعضی از علما به دولت ابلاغ خواهم کرد.
من به فکر رفتم که آقای بروجردی در این‌گونه امور با کدام یک از علمای قم مشورت می‌کنند؟ دیری نپایید که دیدم امام خمینی-بنا به درخواست آیت‌الله بروجردی- به آنجا آمدند و به اتفاق آن مرحوم به اتاق دربسته‌ای رفته به گفت و گو نشستند و ساعتی بعد آیت‌الله بروجردی نظر خویش را برای دولت فرستادند.»
🔹تاریخ نشان می‌دهد رابطه امام خمینی قدس سره و آیت‌الله بروجردی به رابطه‌ای بسیار نزدیک و سازنده برای جهان اسلام تبدیل می‌شد؛ اگر برخی ایادی نفوذی و مرموز در بیت آیت‌الله بروجردی می‌گذاشتند:
« بعضی از افاضل حوزه نجف از مرحوم شیخ محمدتقی بروجردی نقل می‌کردند که آیت‌الله بروجردی بارها فرمود: قصد دارم که در موقعیت مناسبی، زیر بازوی جوانی را بگیرم که برای اسلام و مسلمین می‌تواند مثمر باشد. (و اشاره به امام خمینی قدس سره کرده بود). این موقعیت تا پایان زندگی آیت‌الله بروجردی هرگز پیش نیامد، یعنی #ایادی_مرموز که در دستگاه ایشان بودند نگذاشتند. (نهضت امام خمینی قدس سره ج۱ ص۱۱۴-۱۱۵)
🇮🇷 @IRANeMOASER
⁉️نبوغ ذاتی یا دروغ حرفه‌ای؟
⚫️ سالگرد ارتحال حضرت آیت‌الله العظمی بروجردی رحمه‌الله
🔻 روایت تحریف/بخش اول
🔴 نقد خاطرات منسوب به آقای منتظری
🔹خاطرات شفاهی یکی از منابع تاریخی است که البته از نظر تاریخ‌پژوهان اعتبار چندانی ندارد و استفاده از آن ضوابط خاص خود را دارد. به ویژه اگر آن خاطرات مربوط به کسی باشد که تحت تأثیر جریانات مختلف قرار گرفته و حتی از شخصی چون امام خمینی اعلی الله مقامه الشریف فاسق و فاسد و مفسد لقب گرفته باشد.(ر.ک: روزگار قائم‌مقامی صص132-127)
🔸 کتاب «آیت‌الله العظمی بروجردی به روایت آیت‌الله العظمی منتظری» اثر آقای مجتبی لطفی (از هواداران قدیمی آقای منتظری) است که در برخی موارد با سیاست #چسب_و_قیچی خاطرات مخدوش وی را که مورد نقد اهل نظر قرار گرفته بود بازنشر داد که در ادامه به برخی از تحریفات تاریخی این خاطرات اشاره خواهیم کرد:
🔹 یکی از روایت‌های مخدوش درج شده در این کتاب، مربوط به تأثیر آقای منتظری در ورود #آیت‌الله_بروجردی به قم است. خاطره‌گو در این مجال خود را مدافع حضور آیت‌الله بروجردی و امام اعلی الله مقامه‌الشریف را در جایگاه مخالف می‌نشاند:
🔸 «من یادم هست قبلش به آقای خمینی می‌گفتیم که از آقای بروجردی بخواهید به قم بیایند و ایشان گفتند:
«می‌ترسیم سه تا آقا چهارتا بشود» باورشان نمی‌آمد که آقای بروجردی بتواند کاری انجام دهد ولی بعد که آقای بروجردی به قم آمده بود روزی ایشان فرمودند:«آقای بروجردی بیست سال دیر به قم آمد، درس ایشان جوری است که طلبه‌ها غیرمستقیم بدون اینکه بفهمند می‌بینند مجتهد شده‌اند.» این تعبیر آقای خمینی نسبت به درس آقای بروجردی بود.»(آیت‌الله العظمی بروجردی به روایت آیت‌الله منتظری ص36-35)
🔹 این خاطره پیش از این نیز به بیانی دیگر در خاطرات منتشر شده آقای منتظری درج شده بود. او در جای دیگر گفته بود:
گاهی اوقات درس اخلاق که تمام می‌شد، من و آقای مطهری می‌رفتیم خدمت ایشان [امام خمینی] اگر نظریاتی داشتیم اظهار می‌کردیم. مثلاً یادم هست که یک وقت با ایشان صحبت کردیم که این اختلافی که در قم هست الان سه تا آقا هستند که مریدهایشان با هم اختلاف دارند، این چیز بدی است. اگر یک جوری می‌شد که آیت‌الله بروجردی را از بروجرد دعوت می‌کردند می‌آمدند قم و ایشان #زعامت_حوزه را به عهده می‌گرفتند، این اختلافات کمتر می‌شد، مرحوم آقای خمینی گفتند می‌ترسیم سه تا آقا، چهار تا بشود ... (خاطرات ص91)
❇️ تاریخ‌نگار انقلاب اسلامی؛ حجت‌الاسلام و المسلمین سیدحمید روحانی در نقد این خاطره می‌گوید:
🔸 آقای منتظری در این فراز از خاطرات کوشیده است برای خود در مورد دعوت آقای بروجردی به قم، نقشی دست و پا کند و چنین بنمایاند که گویا امام به مقام و موقعیت علمی آقای بروجردی و تفوق و برتری او از علمای قم آگاه نبود و او را در ردیف دیگر علمای آن روز قم می‌پنداشت. لیکن آقای منتظری با اینکه بیش از چند صباحی نبود به قم آمده بود، روی #نبوغ_ذاتی و خارق العادگی که داشت به مقام علمی و موقعیت اجتماعی آقای بروجردی پی برد و اصولاً پیشنهاد دعوت از آقای بروجردی به قم برای نخستین بار از جانب او مطرح شد و از ابتکارات ذهنی او بود!! در این مورد بایسته است چند موضوع مورد بررسی قرار گیرد:
🔹 نخست اینکه آقای منتظری در سال 1320ش به قم آمد و در آن برهه هنوز «سطح» می‌خواند و خود اعتراف کرده است که «هنوز درس خارج برایم زود بود... و سطح را هم آن جور که باید مسلط نشده بودم...»(خاطرات ص100) بی‌تردید طلبه تا چند سالی در حوزه‌های درسی فقها و علما زانو نزند و با مبانی علمی آنان به صورت ریشه‌ای آشنا نشود، نمی‌تواند تفوق و برتری برخی از آنان را بر دیگری به دست آورد.
🔸تشخیص اعلمیت نیازمند آن است که طلبه در #علوم_اسلامی خبره باشد و خبرگی بدون گذراندن چند دوره #درس_خارج و به دست آوردن مبانی قوی علمی، محقق نمی شود. بنابراین آقای منتظری در آن روز به عنوان یک محصل مبتدی نمی‌توانست چنین پیشنهادی را به عنوان یک نظر ابتکاری داشته باشد مگر اینکه از زبان دیگری شنیده باشد.(منبع: مقاله تأملاتی نظری و تاریخی در علل و انگیزه‌های پیدایش جریان آقای منتظری-حجت‌الاسلام و المسلمین سیدحمید روحانی-فصلنامه پانزده خرداد شماره2 زمستان1383)
◀️ ادامه دارد...
🇮🇷 @IRANeMOASER
⁉️#آیت‌الله_بروجردی در برابر فرستادگان شاه چه واکنشی داشت؟
⚫️ سالگرد ارتحال حضرت آیت‌الله العظمی بروجردی رحمه‌الله
🔹مهم‌ترين برخورد انتقادی و اعتراضی آيت‌الله بروجردی با شاه مبارزه ايشان با طرح اصلاحات ارضی آمريكايی بود كه به دنبال پيش‌گيری #خطر_نفوذ_كمونيزم در ايران و برای جلوگيری از خروج ايران از قلمرو استعماری آمريكا دنبال می‌شد. آن‌ها در زمان قدرت دمكرات‌ها و رياست جمهوری كندی، شرط بقای سلطنت #پهلوی_دوم را در گرو اعمال طرح اصلاحات ارضی می‌دانستند و در فرمانی، از شاه خواستند كه بايد دست به اين كار بزند، وگرنه آن‌ها ناگزير بايد فرد ديگری را به قدرت برسانند تا مقاصدشان را در ايران به اجرا درآورد (انقلاب سفيد، ص16).
🔸 #آيت‌الله_بروجردی در پاسخ به پيغام شاه مبنی بر ضرورت اصلاحات ارضی، كه در كشورهای منطقه نيز در حال انجام بود، فرمود: در جاهای ديگر كه #اصلاحات_ارضی شده است، اول جمهوری شد و بعد اصلاحات ارضی (انقلاب سفيد، ص 154).
🔹همواره با نقل خاطراتی از دربار،آقايان بهبودی، صدرالاشرف و قائم مقام رفيعی، كه برای توجيه مصالح اصلاحات ارضی خدمت ايشان رسيده بودند، در جواب گفتند: خيلی مسائل هست كه بايد اصلاح شود. اگر بنا شود اصلاح كرد اول از آنجاها بايد شروع بشود و قانون اساسی مملكت را از آنجا بگيريد و شروع به اصلاح نماييد. به گفته آقا سيدجلال تهرانی، آقا در ادامه به اشاره گفتند: اصولاً آن كسي كه مي خواهد اصلاحات ارضی بكند، كيست؟ حاضرين گفتند: شاه.
آيت الله بروجردی در جواب گفت:
🔸خودش پايه‌هايش سست است؛ برای اينكه روزی كه اين‌ها آمدند، مردم اين‌ها را نياوردند. اين‌ها را تحميل كردند و اين تحميل ادامه دارد و كسی كه تحميلش كردند، نمی‌تواند كار مثبت برای مملكت انجام بدهد (تاریخ شفاهی انقلاب اسلامی، ص 198).
🔹به گفته آيت‌الله اراكی، زمانی آقا با شدت به شاه گفتند: بدون اجازه حاكم شرع، حق چنين تصرّفی را نداری. كار را سخت نكن كه مردم به جنبش درآيند و شاهی‌ات را از بين ببرند! شايد به جمهوری بدل گردد، دست بردار! اما شاه پس از درگذشت آیت‌الله بروجردی آنچه را در نظر داشت، انجام داد. (الگوی زعامت، سرگذشت‌های ويژه حضرت آیت‌الله_العظمی_بروجردی از زبان علما و مراجع، ص 218).
🔸 آیت‌الله بروجردی غير از اين، نامه‌ای به آقاي بهبهانی نوشت و مخالفت طرح اصلاحات ارضی با قوانين اسلام را گوشزد كرد و از وی خواست به مجلس در اين زمينه تذكر دهد تا طرح به تصويب نرسد ( قيام 15 خرداد به روايت اسناد، ج1، ص 165).
🔹شاه با #گستاخی، به جای آیت‌الله_بروجردی، با استفاده از واژه حجةالاسلام بروجردی به ايشان نوشت كه اين اصلاحات در كشورهای اسلامی ديگر همچون تركيه و پاكستان انجام گرفت و بايد مصالح كشور را رعايت كرد و ما دستور داديم تا قانون اصلاحات ارضي به اجرا درآيد ( چشم و چراغ مرجعيت، ص 106)
🔸امام خميني ضمن تأسف از ادبيات به كار رفته در نامه شاه، پيشنهاد كرد تا آیت‌الله بروجردی در جواب بنويسد: اين خلاف قانون اساسي است. شاه چه حقی دارد بگويد ما دستور داديم. كشور مشروطه است، مجلس دارد.
🔹از آن پس، چالش جدی تری ميان مرجعيت و دربار به وجود آمد. آيت الله بروجردی به فرستادگان شاه گفت: به شاه بگوييد: كاری نكنيد كه عصايم را بردارم و عمامه ام را بر سر بگذارم و تاج و تختش را ويران كنم! (همان، 27ص،161 و 108)
🇮🇷 @IRANeMOASER
⁉️نبوغ ذاتی یا دروغ حرفه‌ای؟
🔻نقد تحریفات باند منتظری نسبت به آیت‌الله العظمی بروجردی و حوادث پس از ارتحال ایشان/بخش اول
⚫️به مناسبت سالگرد ارتحال آیت‌الله العظمی بروجردی
🔹 خاطرات شفاهی یکی از منابع تاریخی است که البته از نظر تاریخ‌پژوهان اعتبار چندانی ندارد و استفاده از آن ضوابط خاص خود را دارد. به ویژه اگر آن خاطرات مربوط به کسی باشد که تحت تأثیر جریانات مختلف قرار گرفته و حتی از جناب شخصی چون امام خمینی اعلی الله مقامه الشریف فاسق و فاسد و مفسد لقب گرفته باشد.(ر.ک: روزگار قائم‌مقامی)
🔸 کتاب «آیت‌الله العظمی بروجردی به روایت آیت‌الله العظمی منتظری» جدیدترین اثر آقای مجتبی لطفی؛ از هواداران قدیمی آقای منتظری است که در برخی موارد با سیاست #چسب_و_قیچی خاطرات مخدوش وی را که مورد نقد اهل نظر قرار گرفته بود بازنشر داد که در ادامه به برخی از تحریفات تاریخی این خاطرات اشاره خواهیم کرد:
🔹 یکی از روایت‌های مخدوش درج شده در این کتاب، مربوط به تأثیر آقای منتظری در ورود #آیت‌الله_بروجردی به قم است. خاطره‌گو در این مجال خود را مدافع حضور آیت‌الله بروجردی و امام اعلی الله مقامه‌الشریف را در جایگاه مخالف می‌نشاند:
🔸 «من یادم هست قبلش به آقای خمینی می‌گفتیم که از آقای بروجردی بخواهید به قم بیایند و ایشان گفتند:
«می‌ترسیم سه تا آقا چهارتا بشود» باورشان نمی‌آمد که آقای بروجردی بتواند کاری انجام دهد ولی بعد که آقای بروجردی به قم آمده بود روزی ایشان فرمودند:«آقای بروجردی بیست سال دیر به قم آمد، درس ایشان جوری است که طلبه‌ها غیرمستقیم بدون اینکه بفهمند می‌بینند مجتهد شده‌اند.» این تعبیر آقای خمینی نسبت به درس آقای بروجردی بود.»(آیت‌الله العظمی بروجردی به روایت آیت‌الله منتظری ص36-35)
🔹 این خاطره پیش از این نیز به بیانی دیگر در خاطرات منتشر شده آقای منتظری درج شده بود. او در جای دیگر گفته بود:
گاهی اوقات درس اخلاق که تمام می‌شد، من و آقای مطهری می‌رفتیم خدمت ایشان [امام خمینی] اگر نظریاتی داشتیم اظهار می‌کردیم. مثلاً یادم هست که یک وقت با ایشان صحبت کردیم که این اختلافی که در قم هست الان سه تا آقا هستند که مریدهایشان با هم اختلاف دارند، این چیز بدی است. اگر یک جوری می‌شد که آیت‌الله بروجردی را از بروجرد دعوت می‌کردند می‌آمدند قم و ایشان #زعامت_حوزه را به عهده می‌گرفتند، این اختلافات کمتر می‌شد، مرحوم آقای خمینی گفتند می‌ترسیم سه تا آقا، چهار تا بشود ... (خاطرات ص91)
❇️ تاریخ‌نگار انقلاب اسلامی؛ حجت‌الاسلام و المسلمین سیدحمید روحانی در نقد این خاطره می‌گوید:
🔸 آقای منتظری در این فراز از خاطرات کوشیده است برای خود در مورد دعوت آقای بروجردی به قم، نقشی دست و پا کند و چنین بنمایاند که گویا امام به مقام و موقعیت علمی آقای بروجردی و تفوق و برتری او از علمای قم آگاه نبود و او را در ردیف دیگر علمای آن روز قم می‌پنداشت. لیکن آقای منتظری با اینکه بیش از چند صباحی نبود به قم آمده بود، روی #نبوغ_ذاتی و خارق العادگی که داشت به مقام علمی و موقعیت اجتماعی آقای بروجردی پی برد و اصولاً پیشنهاد دعوت از آقای بروجردی به قم برای نخستین بار از جانب او مطرح شد و از ابتکارات ذهنی او بود!! در این مورد بایسته است چند موضوع مورد بررسی قرار گیرد:
🔹 نخست اینکه آقای منتظری در سال 1320ش به قم آمد و در آن برهه هنوز «سطح» می‌خواند و خود اعتراف کرده است که «هنوز درس خارج برایم زود بود... و سطح را هم آن جور که باید مسلط نشده بودم...»(خاطرات ص100) بی‌تردید طلبه تا چند سالی در حوزه‌های درسی فقها و علما زانو نزند و با مبانی علمی آنان به صورت ریشه‌ای آشنا نشود، نمی‌تواند تفوق و برتری برخی از آنان را بر دیگری به دست آورد.
تشخیص اعلمیت نیازمند آن است که طلبه در #علوم_اسلامی خبره باشد و خبرگی بدون گذراندن چند دوره #درس_خارج و به دست آوردن مبانی قوی علمی، محقق نمی شود. بنابراین آقای منتظری در آن روز به عنوان یک محصل مبتدی نمی‌توانست چنین پیشنهادی را به عنوان یک نظر ابتکاری داشته باشد مگر اینکه از زبان دیگری شنیده باشد.(منبع: مقاله تأملاتی نظری و تاریخی در علل و انگیزه‌های پیدایش جریان آقای منتظری-حجت‌الاسلام و المسلمین سیدحمید روحانی-فصلنامه پانزده خرداد شماره2 زمستان1383)
◀️ ادامه دارد...
🇮🇷 @IRANeMOASER
🔻 نقد تحریفات باند منتظری نسبت به آیت‌الله العظمی بروجردی و حوادث پس از ارتحال ایشان/بخش سوم
⚫️به مناسبت سالگرد ارتحال آیت‌الله العظمی بروجردی
🔹 در بخش دیگری از کتاب خاطرات منسوب به آقای #منتظری؛ ادعای وی در خصوص زمینه‌سازی برای #مرجعیت_امام درج شده است و خاطره‌سازی به نحوی دنبال شده که گویی مردم اقبالی به امام نداشتند و ایشان شخصیت شناخته شده‌ای نبود و حتی شهریه طلاب را هم نمی‌داد اما آقای منتظری نقش ویژه‌ای در ترویج مرجعیت ایشان داشته است:
پس از فوت #آیت‌الله_بروجردی از روزنامه‌ها آمده بودند با طلبه‌ها راجع به مراجع مصاحبه می‌کردند. ما آیت‌الله خمینی را هم مطرح کردیم و روزنامه‌ها نام ایشان را هم جزو مراجع نوشتند... رساله ایشان هم با اصرار و پیگیری ما به چاپ رسید....
🔸 « ایشان مایل نبود رساله‌اش به چاپ برسد. آقای مولایی آمد به من متوسل شد که بالاخره باید کاری کرد که رساله ایشان به چاپ برسد. ایشان هم حاشیه بر «عروة الوثقی» داشت هم حاشیه بر «وسیلة النجاة» و هم رساله فارسی ظاهرا به اسم «نجاة العباد»؛ که آن وقت از ایشان گرفته شد و به همراه حاشیه عروه به صورت جداگانه به چاپ رسید.
بعد از رحلت مرحوم آسیدعبدالهادی، در نجف‌آباد تقریبا مرجعیت آیت‌الله خمینی تعین پیدا کرد. ظاهرا در آن موقع در شهرهایی که مرجعیت ایشان به صورت گسترده مطرح بود یکی در نجف‌آباد بود و دیگری در رفسنجان، اما در شهرهای دیگر از ایشان خیلی تقلید نمی‌کردند. پس از فوت مرحوم آسیدعبدالهادی در نجف‌آباد یک جلسه فاتحه گرفتیم و آقای حاج آقا باقر تدین در آن جلسه منبر رفت و به طور رسمی اعلام کرد که نظر ما برای تقلید به آیت‌الله العظمی حاج آقا روح‌الله خمینی است و بالاخره مرجعیت ایشان در میان مردم نجف‌آباد تثبیت شد.
🔹 ما عنایت داشتیم که آیت‌الله خمینی به طلبه‌ها #شهریه بدهند، اما ایشان می‌فرمود ما چه داعی داریم که پول قرض بگیریم و شهریه بدهیم، ولی ما عنایت داشتیم که شهریه ایشان همیشه پابرجا باشد، چه در همان اوایل مرجعیت ایشان و چه در زمان #زندان و زمان تبعید ایشان که بعدا پیش آمد. آقای غیوری میگفت ما یک مقدار از تهران راه می‌اندازیم، ما هم از نجف‌آباد و جاهای دیگر مقداری جور می‌کردیم و به هر شکلی بود شهریه ایشان را راه می‌انداختیم، عقیده ما این بود که شهریه ایشان باید محفوظ باشد.»(ص267-266)
◀️ نقد در ادامه...
🇮🇷 @IRANeMOASER
🔻 نقد تحریفات باند منتظری نسبت به آیت‌الله العظمی بروجردی و حوادث پس از ارتحال ایشان/بخش هشتم
⚫️به مناسبت سالگرد ارتحال آیت‌الله العظمی بروجردی
🔹 در بخش از خاطرات منسوب به آقای منتظری آمده است:
... همه مراجع برای #آیت‌الله_بروجردی فاتحه گرفتند و هر کدام به تناسب موقعیت خود زودتر اعلام فاتحه می‌کردند آیت‌الله خمینی شاید نفر پانزدهم، شانزدهم بود که اعلام فاتحه کرد...(خاطرات ص189)
🔸 در نقد این کلام؛ استاد سیدحمید روحانی چنین می نویسد:
در این فراز از خاطرات تلاش شده است، به شکل مرموزی مقام علمی و اجتماعی #امام را به زیر سؤال ببرد و او را از نظر مقام و موقعیت در حوزه قم در رده «پانزدهم، شانزدهم» بنمایاند که لابد در ردیف فضلای تراز دوم حوزه قرار داشته است!! در صورتی که اعلام فاتحه از طـرف امام پس از دیگران نه به تناسب موقعیت، بلکه روی ادب و #فروتنی بود که نمی‌خواست در برپایی مراسم بزرگداشت، معارض دیگران باشد. اصولا دأب امام در این‌گونه برنامه‌ها این بود که می‌گذاشت همه کسانی که برآنند مراسمی برپا دارند، برنامه خود را اعلام کنند و به انجام برسانند، آنگاه که برپایی مراسم از طرف این و آن به پایان می‌رسید و دیگر از طرف کسی اعلام فاتحه نمی‌شد، امام مراسمی برپا می‌داشت.
🔹 نگارنده(حجت الاسلام و المسلمین سیدحمید روحانی) به یاد دارد که در پی درگذشت آقای حکیم در نجف اشرف در سال 1349، آنگاه که مراجع تراز اول و دوم، فضلا و اساتید حوزه، طلاب برخی شهرها و کشورها و حتی اصناف بازار مراسم فاتحه برپا کردند، امام آخرین نفری بود که برای آن مرحوم مراسم بزرگداشتی گرفت و دستور داد که در اعلام مراسم از طرف او، نام او را بدون هیچ‌گونه عناوین و القابی ببرند، شماری از جوانان عرب و طلاب به دفتر مؤذن هجوم بردند و می‌خواستند گوینده را مورد ضرب و شتم قرار دهند که چرا از امام به صورت اهانت‌آمیز نام برده است. گوینده دست خط امام را به آنان ارائه داد که در آن تأکید شده بود از من جز به عنوان « #سید_خمینی » نام برده نشود. افق عرفانی و اخلاقی امام کجا و آن تحلیل‌های ناسوتی و دنیا‌‌زده کجا! (منبع: مقاله تأملاتی نظری و تاریخی در علل و انگیزه‌های پیدایش جریان آقای منتظری-حجت‌الاسلام و المسلمین سیدحمید روحانی-فصلنامه پانزده خرداد شماره 5 سال1384)
◀️ ادامه دارد...
🇮🇷 @IRANeMOASER
🔻 نقد تحریفات باند منتظری نسبت به آیت‌الله العظمی بروجردی و حوادث پس از ارتحال ایشان/بخش دهم
⚫️به مناسبت سالگرد ارتحال آیت‌الله العظمی بروجردی
🔹 در خاطرات منسوب به #آقای_منتظری ادعا شده که وی در طرح و تثبیت #مرجعیت_امام اعلی الله مقامه‌الشریف نقش ویژه‌ای داشت است. در یادداشت‌های سابق این ادعا نقد و رد شد اما برای جمع‌بندی مستند بحث؛ ادله و شواهد تاریخی دیگری نیز خواهیم آورد:
🔸 1 . نکته مقدماتی اینکه ادعای تأثیر ویژه آقای منتظری در طرح و تثبیت مرجعیت امام اعلی الله مقامه الشریف تقریبا نخستین بار در کتاب #دایرة‌المعارف_تشیع؛ مدخل امام خمینی مطرح شد و اساسا با هیچ‌کدام از مستندات معتبر تاریخی سازگار نیست و محملی برای توجیه ندارد.
🔹2 . در ردّ مدعای مزبور، ذکر برخی شواهد، خالی از لطف نیست.
اوّلاً #مرجعیّت_شیعه امری است که به سانِ مسأله «اجتهاد» تابعِ ضوابطِ مخصوص حوزوی است و چیزی نیست که بدون وجود مقتضای آن، بتوان آن را طرح و تثبیت کرد!
ثانیاً طبق مستندات معتبر، از نیمه دوّم دهه 30 و در دوران اقتداردینی #آیت‌اللّه‌العظمی_بروجردی، درس امام خمینی به عنوانِ پرجمعیّت ترین درسِ قم مطرح بوده است.
⚫️ بعد از ارتحال #آیت‌اللّه_بروجردی نیز قرائنی وجود دارد که نشان می دهد که جایگاه حوزوی و فقهی امام خمینی نه فقط در میان حوزویان، که در نزد اصحاب رسانه نیز کاملاً شناخته شده بوده است. روزنامه کیهان در تاریخ 12 فروردین 1340، اسامی مراجع و علمایی را که از دید علمای اهل خبره و صاحب نظر، صلاحیت جانشینی #زعیم_فقید_قم را داشته اند، درج کرده و در صدرِ اسامی از امام نام برده و اکثر شاگردان ایشان را از فضلای طراز اوّل حوزه قم برمی شمارد و چنین نوشته است:
🔸 «آقایانی که ذیلاّ نام آن ها برده می شود طبق نظر علمای علوم دینی و کلیه اعضای حوزه علمیّه قم دارای صلاحیت مرجعیّت تقلید و مورد اعتمادکامل حوزه علمیّه هستند.
1.آیت اللّه حاج آقا روح اللّه خمینی:
ایشان 1درس فقه صبحها و درس اصول عصرها در حوزه علمیّه تدریس می نمایند که در هر یک از دروس ایشان متجاوز از 400 نفر دانشجو و طلاب علوم دینی شرکت دارند. اکثر شاگردان حوزه درس ایشان فضلای تراز اوّل حوزه علمیّه شهر قم را تشکیل میدهند.»(نقدی بر مدخل امام خمینی در دایرة المعارف تشیع ص183-182)
🇮🇷 @IRANeMOASER
◀️رابطه آیت‌الله بروجردی با امام قدس سرهما/ از مشورت آیت‌الله بروجردی با امام؛ تا تصمیم ایشان برای حمایت ویژه از امامِ جوان
⚫️ سالگرد ارتحال حضرت آیت‌الله العظمی بروجردی رحمه‌الله
یکی از برگ‌های تاریخ انقلاب اسلامی و حوزه علمیه رابطه امام خمینی قدس سره و #آیت‌الله_بروجردی است. گفتنی‌ها در این زمینه فراوان است که به مناسبت سالگرد رحلت آن عالم بزرگوار به دو خاطره مستند اشاره می‌کنیم:
🔹« حجت‌الاسلام و المسلمین حاج سیدعباس مهری نقل کردند: من در محضر آیت‌الله بروجردی بودم که نماینده‌ای از طرف دولت به حضور ایشان بار یافت و موافقت ایشان را با موضوعی که دولت در دست اجرا داشت خواستار شدند. آیت‌الله بروجردی فرمودند: پاسخ را بعد از مشاوره و تبادل نظر با بعضی از علما به دولت ابلاغ خواهم کرد.
🔸من به فکر رفتم که آقای بروجردی در این‌گونه امور با کدام یک از علمای قم مشورت می‌کنند؟ دیری نپایید که دیدم امام خمینی-بنا به درخواست آیت‌الله بروجردی- به آنجا آمدند و به اتفاق آن مرحوم به اتاق دربسته‌ای رفته به گفت و گو نشستند و ساعتی بعد آیت‌الله بروجردی نظر خویش را برای دولت فرستادند.»
🔹تاریخ نشان می‌دهد رابطه امام خمینی قدس سره و آیت‌الله بروجردی به رابطه‌ای بسیار نزدیک و سازنده برای جهان اسلام تبدیل می‌شد؛ اگر برخی ایادی نفوذی و مرموز در بیت آیت‌الله بروجردی می‌گذاشتند:
🔸« بعضی از افاضل حوزه نجف از مرحوم شیخ محمدتقی بروجردی نقل می‌کردند که آیت‌الله بروجردی بارها فرمود: قصد دارم که در موقعیت مناسبی، زیر بازوی جوانی را بگیرم که برای اسلام و مسلمین می‌تواند مثمر باشد. (و اشاره به امام خمینی قدس سره کرده بود). این موقعیت تا پایان زندگی آیت‌الله بروجردی هرگز پیش نیامد، یعنی #ایادی_مرموز که در دستگاه ایشان بودند نگذاشتند. (نهضت امام خمینی قدس سره ج۱ ص۱۱۴-۱۱۵)
🇮🇷 @IRANeMOASER
⁉️نبوغ ذاتی یا دروغ حرفه‌ای؟
به‌مناسبت فراخوان مقام معظم رهبری به‌منظور پاسخ‌دهی به روایت‌های مخدوش علیه انقلاب اسلامی/13
🔴 نقد خاطرات منسوب به منتظری
🔹 خاطرات شفاهی یکی از منابع تاریخی است که البته از نظر تاریخ‌پژوهان اعتبار چندانی ندارد و استفاده از آن ضوابط خاص خود را دارد. به ویژه اگر آن خاطرات مربوط به کسی باشد که تحت تأثیر جریانات مختلف قرار گرفته و حتی از جناب شخصی چون امام خمینی اعلی الله مقامه الشریف فاسق و فاسد و مفسد لقب گرفته باشد.(ر.ک: روزگار قائم‌مقامی، 132-126)
🔸 کتاب «آیت‌الله العظمی بروجردی به روایت آیت‌الله العظمی منتظری» یکی از آثار مجتبی لطفی؛ از هواداران قدیمی آقای منتظری است که در برخی موارد با سیاست #چسب_و_قیچی خاطرات مخدوش وی را که مورد نقد اهل نظر قرار گرفته بود بازنشر داد که در ادامه به برخی از تحریفات تاریخی این خاطرات اشاره خواهیم کرد:
🔹 یکی از روایت‌های مخدوش درج شده در این کتاب، مربوط به تأثیر آقای منتظری در ورود #آیت‌الله_بروجردی به قم است. خاطره‌گو در این مجال خود را مدافع حضور آیت‌الله بروجردی و امام اعلی الله مقامه‌الشریف را در جایگاه مخالف می‌نشاند:
🔸 «من یادم هست قبلش به آقای خمینی می‌گفتیم که از آقای بروجردی بخواهید به قم بیایند و ایشان گفتند:
«می‌ترسیم سه تا آقا چهارتا بشود» باورشان نمی‌آمد که آقای بروجردی بتواند کاری انجام دهد ولی بعد که آقای بروجردی به قم آمده بود روزی ایشان فرمودند:«آقای بروجردی بیست سال دیر به قم آمد، درس ایشان جوری است که طلبه‌ها غیرمستقیم بدون اینکه بفهمند می‌بینند مجتهد شده‌اند.» این تعبیر آقای خمینی نسبت به درس آقای بروجردی بود.»(آیت‌الله العظمی بروجردی به روایت آیت‌الله منتظری ص36-35)
🔹 این خاطره پیش از این نیز به بیانی دیگر در خاطرات منتشر شده آقای منتظری درج شده بود. او در جای دیگر گفته بود:
گاهی اوقات درس اخلاق که تمام می‌شد، من و آقای مطهری می‌رفتیم خدمت ایشان [امام خمینی] اگر نظریاتی داشتیم اظهار می‌کردیم. مثلاً یادم هست که یک وقت با ایشان صحبت کردیم که این اختلافی که در قم هست الان سه تا آقا هستند که مریدهایشان با هم اختلاف دارند، این چیز بدی است. اگر یک جوری می‌شد که آیت‌الله بروجردی را از بروجرد دعوت می‌کردند می‌آمدند قم و ایشان #زعامت_حوزه را به عهده می‌گرفتند، این اختلافات کمتر می‌شد، مرحوم آقای خمینی گفتند می‌ترسیم سه تا آقا، چهار تا بشود ... (خاطرات ص91)
❇️ تاریخ‌نگار انقلاب اسلامی؛ حجت‌الاسلام و المسلمین سیدحمید روحانی در نقد این خاطره می‌گوید:
🔸 آقای منتظری در این فراز از خاطرات کوشیده است برای خود در مورد دعوت آقای بروجردی به قم، نقشی دست و پا کند و چنین بنمایاند که گویا امام به مقام و موقعیت علمی آقای بروجردی و تفوق و برتری او از علمای قم آگاه نبود و او را در ردیف دیگر علمای آن روز قم می‌پنداشت. لیکن آقای منتظری با اینکه بیش از چند صباحی نبود به قم آمده بود، روی #نبوغ_ذاتی و خارق العادگی که داشت به مقام علمی و موقعیت اجتماعی آقای بروجردی پی برد و اصولاً پیشنهاد دعوت از آقای بروجردی به قم برای نخستین بار از جانب او مطرح شد و از ابتکارات ذهنی او بود!! در این مورد بایسته است چند موضوع مورد بررسی قرار گیرد:
🔹 نخست اینکه آقای منتظری در سال 1320ش به قم آمد و در آن برهه هنوز «سطح» می‌خواند و خود اعتراف کرده است که «هنوز درس خارج برایم زود بود... و سطح را هم آن جور که باید مسلط نشده بودم...»(خاطرات ص100) بی‌تردید طلبه تا چند سالی در حوزه‌های درسی فقها و علما زانو نزند و با مبانی علمی آنان به صورت ریشه‌ای آشنا نشود، نمی‌تواند تفوق و برتری برخی از آنان را بر دیگری به دست آورد.
تشخیص اعلمیت نیازمند آن است که طلبه در #علوم_اسلامی خبره باشد و خبرگی بدون گذراندن چند دوره #درس_خارج و به دست آوردن مبانی قوی علمی، محقق نمی شود. بنابراین آقای منتظری در آن روز به عنوان یک محصل مبتدی نمی‌توانست چنین پیشنهادی را به عنوان یک نظر ابتکاری داشته باشد مگر اینکه از زبان دیگری شنیده باشد.(منبع: مقاله تأملاتی نظری و تاریخی در علل و انگیزه‌های پیدایش جریان آقای منتظری-حجت‌الاسلام و المسلمین سیدحمید روحانی-فصلنامه پانزده خرداد شماره2 زمستان1383)
◀️ ادامه دارد...
🇮🇷 @IRANeMOASER
رد ادعای منتظری در خصوص نقش برجسته وی در مرجعیت امام
به‌مناسبت فراخوان مقام معظم رهبری به‌منظور پاسخ‌دهی به روایت‌های مخدوش علیه انقلاب اسلامی/15
🔴 نقد خاطرات منسوب به آقای منتظری
🔹 در بخش دیگری از کتاب منسوب به آقای #منتظری؛ ادعای وی در خصوص زمینه‌سازی برای #مرجعیت_امام درج شده است و خاطره‌سازی به نحوی دنبال شده که گویی مردم اقبالی به امام نداشتند و ایشان شخصیت شناخته شده‌ای نبود و حتی شهریه طلاب را هم نمی‌داد اما آقای منتظری نقش ویژه‌ای در ترویج مرجعیت ایشان داشته است:
پس از فوت #آیت‌الله_بروجردی از روزنامه‌ها آمده بودند با طلبه‌ها راجع به مراجع مصاحبه می‌کردند. ما آیت‌الله خمینی را هم مطرح کردیم و روزنامه‌ها نام ایشان را هم جزو مراجع نوشتند... رساله ایشان هم با اصرار و پیگیری ما به چاپ رسید....
🔸 « ایشان مایل نبود رساله‌اش به چاپ برسد. آقای مولایی آمد به من متوسل شد که بالاخره باید کاری کرد که رساله ایشان به چاپ برسد. ایشان هم حاشیه بر «عروة الوثقی» داشت هم حاشیه بر «وسیلة النجاة» و هم رساله فارسی ظاهرا به اسم «نجاة العباد»؛ که آن وقت از ایشان گرفته شد و به همراه حاشیه عروه به صورت جداگانه به چاپ رسید.
بعد از رحلت مرحوم آسیدعبدالهادی، در نجف‌آباد تقریبا مرجعیت آیت‌الله خمینی تعین پیدا کرد. ظاهرا در آن موقع در شهرهایی که مرجعیت ایشان به صورت گسترده مطرح بود یکی در نجف‌آباد بود و دیگری در رفسنجان، اما در شهرهای دیگر از ایشان خیلی تقلید نمی‌کردند. پس از فوت مرحوم آسیدعبدالهادی در نجف‌آباد یک جلسه فاتحه گرفتیم و آقای حاج آقا باقر تدین در آن جلسه منبر رفت و به طور رسمی اعلام کرد که نظر ما برای تقلید به آیت‌الله العظمی حاج آقا روح‌الله خمینی است و بالاخره مرجعیت ایشان در میان مردم نجف‌آباد تثبیت شد.
🔹 ما عنایت داشتیم که آیت‌الله خمینی به طلبه‌ها #شهریه بدهند، اما ایشان می‌فرمود ما چه داعی داریم که پول قرض بگیریم و شهریه بدهیم، ولی ما عنایت داشتیم که شهریه ایشان همیشه پابرجا باشد، چه در همان اوایل مرجعیت ایشان و چه در زمان #زندان و زمان تبعید ایشان که بعدا پیش آمد. آقای غیوری میگفت ما یک مقدار از تهران راه می‌اندازیم، ما هم از نجف‌آباد و جاهای دیگر مقداری جور می‌کردیم و به هر شکلی بود شهریه ایشان را راه می‌انداختیم، عقیده ما این بود که شهریه ایشان باید محفوظ باشد.»(ص267-266)
◀️ نقد در ادامه...
🇮🇷 @IRANeMOASER
منتظری و خدشه در مقام علمی و اجتماعی امام خمینی
به‌مناسبت فراخوان مقام معظم رهبری به‌منظور پاسخ‌دهی به روایت‌های مخدوش علیه انقلاب اسلامی/20
🔴 نقد خاطرات منسوب به آقای منتظری
🔹 در بخش از خاطرات منسوب به آقای منتظری آمده است:
... همه مراجع برای #آیت‌الله_بروجردی فاتحه گرفتند و هر کدام به تناسب موقعیت خود زودتر اعلام فاتحه می‌کردند آیت‌الله خمینی شاید نفر پانزدهم، شانزدهم بود که اعلام فاتحه کرد...(خاطرات ص189)
🔸 در نقد این کلام؛ استاد سیدحمید روحانی چنین می نویسد:
در این فراز از خاطرات تلاش شده است، به شکل مرموزی مقام علمی و اجتماعی #امام را به زیر سؤال ببرد و او را از نظر مقام و موقعیت در حوزه قم در رده «پانزدهم، شانزدهم» بنمایاند که لابد در ردیف فضلای تراز دوم حوزه قرار داشته است!! در صورتی که اعلام فاتحه از طـرف امام پس از دیگران نه به تناسب موقعیت، بلکه روی ادب و #فروتنی بود که نمی‌خواست در برپایی مراسم بزرگداشت، معارض دیگران باشد. اصولا دأب امام در این‌گونه برنامه‌ها این بود که می‌گذاشت همه کسانی که برآنند مراسمی برپا دارند، برنامه خود را اعلام کنند و به انجام برسانند، آنگاه که برپایی مراسم از طرف این و آن به پایان می‌رسید و دیگر از طرف کسی اعلام فاتحه نمی‌شد، امام مراسمی برپا می‌داشت.
🔹 نگارنده(حجت الاسلام و المسلمین سیدحمید روحانی) به یاد دارد که در پی درگذشت آقای حکیم در نجف اشرف در سال 1349، آنگاه که مراجع تراز اول و دوم، فضلا و اساتید حوزه، طلاب برخی شهرها و کشورها و حتی اصناف بازار مراسم فاتحه برپا کردند، امام آخرین نفری بود که برای آن مرحوم مراسم بزرگداشتی گرفت و دستور داد که در اعلام مراسم از طرف او، نام او را بدون هیچ‌گونه عناوین و القابی ببرند، شماری از جوانان عرب و طلاب به دفتر مؤذن هجوم بردند و می‌خواستند گوینده را مورد ضرب و شتم قرار دهند که چرا از امام به صورت اهانت‌آمیز نام برده است. گوینده دست خط امام را به آنان ارائه داد که در آن تأکید شده بود از من جز به عنوان « #سید_خمینی » نام برده نشود. افق عرفانی و اخلاقی امام کجا و آن تحلیل‌های ناسوتی و دنیا‌‌زده کجا! (منبع: مقاله تأملاتی نظری و تاریخی در علل و انگیزه‌های پیدایش جریان آقای منتظری-حجت‌الاسلام و المسلمین سیدحمید روحانی-فصلنامه پانزده خرداد شماره 5 سال1384)
◀️ ادامه دارد...
🇮🇷 @IRANeMOASER
شواهدی دیگر بر عدم نقش جدی منتظری در مرجعیت امام خمینی
به‌مناسبت فراخوان مقام معظم رهبری به‌منظور پاسخ‌دهی به روایت‌های مخدوش علیه انقلاب اسلامی/22
🔴 نقد خاطرات منسوب به آقای منتظری
🔹 در خاطرات منسوب به #آقای_منتظری ادعا شده که وی در طرح و تثبیت #مرجعیت_امام اعلی الله مقامه‌الشریف نقش ویژه‌ای داشت است. در یادداشت‌های سابق این ادعا نقد و رد شد اما برای جمع‌بندی مستند بحث؛ ادله و شواهد تاریخی دیگری نیز خواهیم آورد:
🔸 1 . نکته مقدماتی اینکه ادعای تأثیر ویژه آقای منتظری در طرح و تثبیت مرجعیت امام اعلی الله مقامه الشریف تقریبا نخستین بار در کتاب #دایرة‌المعارف_تشیع؛ مدخل امام خمینی مطرح شد و اساسا با هیچ‌کدام از مستندات معتبر تاریخی سازگار نیست و محملی برای توجیه ندارد.
🔹2 . در ردّ مدعای مزبور، ذکر برخی شواهد، خالی از لطف نیست.
اوّلاً #مرجعیّت_شیعه امری است که به سانِ مسأله «اجتهاد» تابعِ ضوابطِ مخصوص حوزوی است و چیزی نیست که بدون وجود مقتضای آن، بتوان آن را طرح و تثبیت کرد!
ثانیاً طبق مستندات معتبر، از نیمه دوّم دهه 30 و در دوران اقتداردینی #آیت‌اللّه‌العظمی_بروجردی، درس امام خمینی به عنوانِ پرجمعیّت ترین درسِ قم مطرح بوده است.
🔸بعد از ارتحال #آیت‌اللّه_بروجردی نیز قرائنی وجود دارد که نشان می دهد که جایگاه حوزوی و فقهی امام خمینی نه فقط در میان حوزویان، که در نزد اصحاب رسانه نیز کاملاً شناخته شده بوده است. روزنامه کیهان در تاریخ 12 فروردین 1340، اسامی مراجع و علمایی را که از دید علمای اهل خبره و صاحب نظر، صلاحیت جانشینی #زعیم_فقید_قم را داشته اند، درج کرده و در صدرِ اسامی از امام نام برده و اکثر شاگردان ایشان را از فضلای طراز اوّل حوزه قم برمی شمارد و چنین نوشته است:
🔹 «آقایانی که ذیلاّ نام آن ها برده می شود طبق نظر علمای علوم دینی و کلیه اعضای حوزه علمیّه قم دارای صلاحیت مرجعیّت تقلید و مورد اعتمادکامل حوزه علمیّه هستند.
1.آیت اللّه حاج آقا روح اللّه خمینی:
ایشان 1درس فقه صبحها و درس اصول عصرها در حوزه علمیّه تدریس می نمایند که در هر یک از دروس ایشان متجاوز از 400 نفر دانشجو و طلاب علوم دینی شرکت دارند. اکثر شاگردان حوزه درس ایشان فضلای تراز اوّل حوزه علمیّه شهر قم را تشکیل میدهند.»(نقدی بر مدخل امام خمینی در دایرة المعارف تشیع ص183-182)
🇮🇷 @IRANeMOASER
⁉️نبوغ ذاتی یا دروغ حرفه‌ای؟
🔻نقد تحریفات باند منتظری نسبت به آیت‌الله العظمی بروجردی و حوادث پس از ارتحال ایشان/بخش اول
⚫️به مناسبت سالگرد ارتحال آیت‌الله العظمی بروجردی
🔹 خاطرات شفاهی یکی از منابع تاریخی است که البته از نظر تاریخ‌پژوهان اعتبار چندانی ندارد و استفاده از آن ضوابط خاص خود را دارد. به ویژه اگر آن خاطرات مربوط به کسی باشد که تحت تأثیر جریانات مختلف قرار گرفته و حتی از جناب شخصی چون امام خمینی اعلی الله مقامه الشریف فاسق و فاسد و مفسد لقب گرفته باشد.(ر.ک: روزگار قائم‌مقامی)
🔸 کتاب «آیت‌الله العظمی بروجردی به روایت آیت‌الله العظمی منتظری» جدیدترین اثر آقای مجتبی لطفی؛ از هواداران قدیمی آقای منتظری است که در برخی موارد با سیاست #چسب_و_قیچی خاطرات مخدوش وی را که مورد نقد اهل نظر قرار گرفته بود بازنشر داد که در ادامه به برخی از تحریفات تاریخی این خاطرات اشاره خواهیم کرد:
🔹 یکی از روایت‌های مخدوش درج شده در این کتاب، مربوط به تأثیر آقای منتظری در ورود #آیت‌الله_بروجردی به قم است. خاطره‌گو در این مجال خود را مدافع حضور آیت‌الله بروجردی و امام اعلی الله مقامه‌الشریف را در جایگاه مخالف می‌نشاند:
🔸 «من یادم هست قبلش به آقای خمینی می‌گفتیم که از آقای بروجردی بخواهید به قم بیایند و ایشان گفتند:
«می‌ترسیم سه تا آقا چهارتا بشود» باورشان نمی‌آمد که آقای بروجردی بتواند کاری انجام دهد ولی بعد که آقای بروجردی به قم آمده بود روزی ایشان فرمودند:«آقای بروجردی بیست سال دیر به قم آمد، درس ایشان جوری است که طلبه‌ها غیرمستقیم بدون اینکه بفهمند می‌بینند مجتهد شده‌اند.» این تعبیر آقای خمینی نسبت به درس آقای بروجردی بود.»(آیت‌الله العظمی بروجردی به روایت آیت‌الله منتظری ص36-35)
🔹 این خاطره پیش از این نیز به بیانی دیگر در خاطرات منتشر شده آقای منتظری درج شده بود. او در جای دیگر گفته بود:
گاهی اوقات درس اخلاق که تمام می‌شد، من و آقای مطهری می‌رفتیم خدمت ایشان [امام خمینی] اگر نظریاتی داشتیم اظهار می‌کردیم. مثلاً یادم هست که یک وقت با ایشان صحبت کردیم که این اختلافی که در قم هست الان سه تا آقا هستند که مریدهایشان با هم اختلاف دارند، این چیز بدی است. اگر یک جوری می‌شد که آیت‌الله بروجردی را از بروجرد دعوت می‌کردند می‌آمدند قم و ایشان #زعامت_حوزه را به عهده می‌گرفتند، این اختلافات کمتر می‌شد، مرحوم آقای خمینی گفتند می‌ترسیم سه تا آقا، چهار تا بشود ... (خاطرات ص91)
❇️ تاریخ‌نگار انقلاب اسلامی؛ حجت‌الاسلام و المسلمین سیدحمید روحانی در نقد این خاطره می‌گوید:
🔸 آقای منتظری در این فراز از خاطرات کوشیده است برای خود در مورد دعوت آقای بروجردی به قم، نقشی دست و پا کند و چنین بنمایاند که گویا امام به مقام و موقعیت علمی آقای بروجردی و تفوق و برتری او از علمای قم آگاه نبود و او را در ردیف دیگر علمای آن روز قم می‌پنداشت. لیکن آقای منتظری با اینکه بیش از چند صباحی نبود به قم آمده بود، روی #نبوغ_ذاتی و خارق العادگی که داشت به مقام علمی و موقعیت اجتماعی آقای بروجردی پی برد و اصولاً پیشنهاد دعوت از آقای بروجردی به قم برای نخستین بار از جانب او مطرح شد و از ابتکارات ذهنی او بود!! در این مورد بایسته است چند موضوع مورد بررسی قرار گیرد:
🔹 نخست اینکه آقای منتظری در سال 1320ش به قم آمد و در آن برهه هنوز «سطح» می‌خواند و خود اعتراف کرده است که «هنوز درس خارج برایم زود بود... و سطح را هم آن جور که باید مسلط نشده بودم...»(خاطرات ص100) بی‌تردید طلبه تا چند سالی در حوزه‌های درسی فقها و علما زانو نزند و با مبانی علمی آنان به صورت ریشه‌ای آشنا نشود، نمی‌تواند تفوق و برتری برخی از آنان را بر دیگری به دست آورد.
تشخیص اعلمیت نیازمند آن است که طلبه در #علوم_اسلامی خبره باشد و خبرگی بدون گذراندن چند دوره #درس_خارج و به دست آوردن مبانی قوی علمی، محقق نمی شود. بنابراین آقای منتظری در آن روز به عنوان یک محصل مبتدی نمی‌توانست چنین پیشنهادی را به عنوان یک نظر ابتکاری داشته باشد مگر اینکه از زبان دیگری شنیده باشد.(منبع: مقاله تأملاتی نظری و تاریخی در علل و انگیزه‌های پیدایش جریان آقای منتظری-حجت‌الاسلام و المسلمین سیدحمید روحانی-فصلنامه پانزده خرداد شماره2 زمستان1383)
◀️ ادامه دارد...
🇮🇷 @IRANeMOASER
🔻 نقد تحریفات باند منتظری نسبت به آیت‌الله العظمی بروجردی و حوادث پس از ارتحال ایشان/بخش سوم
⚫️به مناسبت سالگرد ارتحال آیت‌الله العظمی بروجردی
🔹 در بخش دیگری از کتاب خاطرات منسوب به آقای #منتظری؛ ادعای وی در خصوص زمینه‌سازی برای #مرجعیت_امام درج شده است و خاطره‌سازی به نحوی دنبال شده که گویی مردم اقبالی به امام نداشتند و ایشان شخصیت شناخته شده‌ای نبود و حتی شهریه طلاب را هم نمی‌داد اما آقای منتظری نقش ویژه‌ای در ترویج مرجعیت ایشان داشته است:
پس از فوت #آیت‌الله_بروجردی از روزنامه‌ها آمده بودند با طلبه‌ها راجع به مراجع مصاحبه می‌کردند. ما آیت‌الله خمینی را هم مطرح کردیم و روزنامه‌ها نام ایشان را هم جزو مراجع نوشتند... رساله ایشان هم با اصرار و پیگیری ما به چاپ رسید....
🔸 « ایشان مایل نبود رساله‌اش به چاپ برسد. آقای مولایی آمد به من متوسل شد که بالاخره باید کاری کرد که رساله ایشان به چاپ برسد. ایشان هم حاشیه بر «عروة الوثقی» داشت هم حاشیه بر «وسیلة النجاة» و هم رساله فارسی ظاهرا به اسم «نجاة العباد»؛ که آن وقت از ایشان گرفته شد و به همراه حاشیه عروه به صورت جداگانه به چاپ رسید.
بعد از رحلت مرحوم آسیدعبدالهادی، در نجف‌آباد تقریبا مرجعیت آیت‌الله خمینی تعین پیدا کرد. ظاهرا در آن موقع در شهرهایی که مرجعیت ایشان به صورت گسترده مطرح بود یکی در نجف‌آباد بود و دیگری در رفسنجان، اما در شهرهای دیگر از ایشان خیلی تقلید نمی‌کردند. پس از فوت مرحوم آسیدعبدالهادی در نجف‌آباد یک جلسه فاتحه گرفتیم و آقای حاج آقا باقر تدین در آن جلسه منبر رفت و به طور رسمی اعلام کرد که نظر ما برای تقلید به آیت‌الله العظمی حاج آقا روح‌الله خمینی است و بالاخره مرجعیت ایشان در میان مردم نجف‌آباد تثبیت شد.
🔹 ما عنایت داشتیم که آیت‌الله خمینی به طلبه‌ها #شهریه بدهند، اما ایشان می‌فرمود ما چه داعی داریم که پول قرض بگیریم و شهریه بدهیم، ولی ما عنایت داشتیم که شهریه ایشان همیشه پابرجا باشد، چه در همان اوایل مرجعیت ایشان و چه در زمان #زندان و زمان تبعید ایشان که بعدا پیش آمد. آقای غیوری میگفت ما یک مقدار از تهران راه می‌اندازیم، ما هم از نجف‌آباد و جاهای دیگر مقداری جور می‌کردیم و به هر شکلی بود شهریه ایشان را راه می‌انداختیم، عقیده ما این بود که شهریه ایشان باید محفوظ باشد.»(ص267-266)
◀️ نقد در ادامه...
🇮🇷 @IRANeMOASER
🔻 نقد تحریفات باند منتظری نسبت به آیت‌الله العظمی بروجردی و حوادث پس از ارتحال ایشان/بخش هشتم
⚫️به مناسبت سالگرد ارتحال آیت‌الله العظمی بروجردی
🔹 در بخش از خاطرات منسوب به آقای منتظری آمده است:
... همه مراجع برای #آیت‌الله_بروجردی فاتحه گرفتند و هر کدام به تناسب موقعیت خود زودتر اعلام فاتحه می‌کردند آیت‌الله خمینی شاید نفر پانزدهم، شانزدهم بود که اعلام فاتحه کرد...(خاطرات ص189)
🔸 در نقد این کلام؛ استاد سیدحمید روحانی چنین می نویسد:
در این فراز از خاطرات تلاش شده است، به شکل مرموزی مقام علمی و اجتماعی #امام را به زیر سؤال ببرد و او را از نظر مقام و موقعیت در حوزه قم در رده «پانزدهم، شانزدهم» بنمایاند که لابد در ردیف فضلای تراز دوم حوزه قرار داشته است!! در صورتی که اعلام فاتحه از طـرف امام پس از دیگران نه به تناسب موقعیت، بلکه روی ادب و #فروتنی بود که نمی‌خواست در برپایی مراسم بزرگداشت، معارض دیگران باشد. اصولا دأب امام در این‌گونه برنامه‌ها این بود که می‌گذاشت همه کسانی که برآنند مراسمی برپا دارند، برنامه خود را اعلام کنند و به انجام برسانند، آنگاه که برپایی مراسم از طرف این و آن به پایان می‌رسید و دیگر از طرف کسی اعلام فاتحه نمی‌شد، امام مراسمی برپا می‌داشت.
🔹 نگارنده(حجت الاسلام و المسلمین سیدحمید روحانی) به یاد دارد که در پی درگذشت آقای حکیم در نجف اشرف در سال 1349، آنگاه که مراجع تراز اول و دوم، فضلا و اساتید حوزه، طلاب برخی شهرها و کشورها و حتی اصناف بازار مراسم فاتحه برپا کردند، امام آخرین نفری بود که برای آن مرحوم مراسم بزرگداشتی گرفت و دستور داد که در اعلام مراسم از طرف او، نام او را بدون هیچ‌گونه عناوین و القابی ببرند، شماری از جوانان عرب و طلاب به دفتر مؤذن هجوم بردند و می‌خواستند گوینده را مورد ضرب و شتم قرار دهند که چرا از امام به صورت اهانت‌آمیز نام برده است. گوینده دست خط امام را به آنان ارائه داد که در آن تأکید شده بود از من جز به عنوان « #سید_خمینی » نام برده نشود. افق عرفانی و اخلاقی امام کجا و آن تحلیل‌های ناسوتی و دنیا‌‌زده کجا! (منبع: مقاله تأملاتی نظری و تاریخی در علل و انگیزه‌های پیدایش جریان آقای منتظری-حجت‌الاسلام و المسلمین سیدحمید روحانی-فصلنامه پانزده خرداد شماره 5 سال1384)
◀️ ادامه دارد...
🇮🇷 @IRANeMOASER
🔻 نقد تحریفات باند منتظری نسبت به آیت‌الله العظمی بروجردی و حوادث پس از ارتحال ایشان/بخش دهم
⚫️به مناسبت سالگرد ارتحال آیت‌الله العظمی بروجردی
🔹 در خاطرات منسوب به #آقای_منتظری ادعا شده که وی در طرح و تثبیت #مرجعیت_امام اعلی الله مقامه‌الشریف نقش ویژه‌ای داشت است. در یادداشت‌های سابق این ادعا نقد و رد شد اما برای جمع‌بندی مستند بحث؛ ادله و شواهد تاریخی دیگری نیز خواهیم آورد:
🔸 1 . نکته مقدماتی اینکه ادعای تأثیر ویژه آقای منتظری در طرح و تثبیت مرجعیت امام اعلی الله مقامه الشریف تقریبا نخستین بار در کتاب #دایرة‌المعارف_تشیع؛ مدخل امام خمینی مطرح شد و اساسا با هیچ‌کدام از مستندات معتبر تاریخی سازگار نیست و محملی برای توجیه ندارد.
🔹2 . در ردّ مدعای مزبور، ذکر برخی شواهد، خالی از لطف نیست.
اوّلاً #مرجعیّت_شیعه امری است که به سانِ مسأله «اجتهاد» تابعِ ضوابطِ مخصوص حوزوی است و چیزی نیست که بدون وجود مقتضای آن، بتوان آن را طرح و تثبیت کرد!
ثانیاً طبق مستندات معتبر، از نیمه دوّم دهه 30 و در دوران اقتداردینی #آیت‌اللّه‌العظمی_بروجردی، درس امام خمینی به عنوانِ پرجمعیّت ترین درسِ قم مطرح بوده است.
⚫️ بعد از ارتحال #آیت‌اللّه_بروجردی نیز قرائنی وجود دارد که نشان می دهد که جایگاه حوزوی و فقهی امام خمینی نه فقط در میان حوزویان، که در نزد اصحاب رسانه نیز کاملاً شناخته شده بوده است. روزنامه کیهان در تاریخ 12 فروردین 1340، اسامی مراجع و علمایی را که از دید علمای اهل خبره و صاحب نظر، صلاحیت جانشینی #زعیم_فقید_قم را داشته اند، درج کرده و در صدرِ اسامی از امام نام برده و اکثر شاگردان ایشان را از فضلای طراز اوّل حوزه قم برمی شمارد و چنین نوشته است:
🔸 «آقایانی که ذیلاّ نام آن ها برده می شود طبق نظر علمای علوم دینی و کلیه اعضای حوزه علمیّه قم دارای صلاحیت مرجعیّت تقلید و مورد اعتمادکامل حوزه علمیّه هستند.
1.آیت اللّه حاج آقا روح اللّه خمینی:
ایشان 1درس فقه صبحها و درس اصول عصرها در حوزه علمیّه تدریس می نمایند که در هر یک از دروس ایشان متجاوز از 400 نفر دانشجو و طلاب علوم دینی شرکت دارند. اکثر شاگردان حوزه درس ایشان فضلای تراز اوّل حوزه علمیّه شهر قم را تشکیل میدهند.»(نقدی بر مدخل امام خمینی در دایرة المعارف تشیع ص183-182)
🇮🇷 @IRANeMOASER